De Telegraaf en Clintel zijn dikke maatjes. Clintel-duo Berkhout en Crok kreeg in twee weken tijd drie keer de ruimte om uit te pakken met klimaatfabeltjes, in twee opiniestukken en een redactioneel verhaal. Marcel Crok kwam aan het woord in het redactionele verhaal dat over het nieuwe IPCC-rapport gaat. De strekking van het verhaal is dat ‘rampscenario’s leidend’ zouden zijn in dat rapport.
Marcel Crok snijdt zichzelf daarin pijnlijk in de vingers met een typisch gevalletje de pot verwijt de ketel. Het IPCC schijft: “Human influence very likely contributed to the decrease in Northern Hemisphere spring snow cover since 1950”. Crok noemt dat een cherry-pick, want volgens ‘veelgebruikte data van de Amerikaanse Rutgers University’ zou er in de wintermaanden juist een kleine toename van de sneeuwbedekking zijn. En dat is de echte cherry-pick. Het IPCC kijkt namelijk niet alleen naar die ene dataset, maar naar alle gegevens die er zijn. En in dat totaal zijn de ‘veelgebruikte data’ van Rutgers de uitzondering. Het IPCC houdt wel rekening met die gegevens en schrijft dan ook (2.3.2.2 p. 2-62) dat er een aanzienlijke onzekerheid is over de trends vanaf 1978 voor de maanden oktober tot en met februari. Maar dat doet niet af aan de constatering dat er, op basis van alle informatie, een afname is als je het over het hele jaar bekijkt. In hoofdstuk 9 van het rapport is te lezen en te zien (zie figuur 9.23 hieronder) dat de trend voor alle maanden van het jaar negatief is.
In het artikel komen ook anderen aan het woord, opvallend genoeg net de mensen die Crok zelf ook heel vaak citeert. Roger Pielke Jr klaagt dat het IPCC de nadruk zou leggen op het meest extreme emissiescenario. Dat hoogste scenario is ‘niet realistisch’ is de klacht. Wie de werkelijke broeikasgasuitstoot vergelijkt met IPCC-scenario’s uit het verleden kan alleen maar concluderen dat het zeker niet het minst realistische scenario is. De realiteit ligt namelijk, zoals dat in de geschiedenis bijna altijd het geval is geweest, veel dichter bij het hoogste dan bij het laagste scenario uit het rapport. En toch heeft dat het IPCC er niet van weerhouden om in het nieuwe rapport een nog optimistischer scenario, met nog minder emissies, toe te voegen. De crux blijft natuurlijk dat de scenario’s geen voorspellingen zijn, maar alleen bedoeld om de volledige bandbreedte in kaart te brengen van mogelijke toekomstige emissies. Het IPCC doet helemaal geen uitspraken over welk scenario meer of minder waarschijnlijk is.
Wel is het zo dat het nieuwe rapport apart aandacht besteedt aan worst-case scenario’s. Terecht, omdat die relevant zijn voor de besluitvorming. Scenario’s met een kleine kans en grote gevolgen kunnen nu eenmaal zwaar meewegen in een risico-analyse, omdat de definitie van risico nou eenmaal kans maal gevolg is. En het IPCC maakt voldoende duidelijk dat dergelijke worst-case scenario’s onwaarschijnlijk zijn, maar niet helemaal uitgesloten.
Een ander punt van kritiek is dan nog dat het IPCC geen rekening zou houden met een schatting van Bjorn Lomborg, dat het aantal extra doden door hitte kleiner zou zijn dan het aantal doden dat minder valt door kou. Waarom dat niet wordt genoemd in het rapport is goed te verklaren: dit soort gevolgen van klimaatverandering valt buiten het aandachtsveld van IPCC Werkgroep I. Anders dan hij beweert neemt het gezondheidsrisico sterker toe bij meer hitte (in de zomer) dan dat het afneemt bij minder kou (in de winter).
De verslaggevers van De Telegraaf doen zelf ook nog een misleidende duit in het zakje. Dit geven ze als verklaring waarom het IPCC-rapport nu uitkomt: “Om wereldleiders, diplomaten en lobbyisten te overtuigen van de noodzaak van klimaatbeleid, legt het IPCC nu alvast de belangrijkste conclusies op tafel.”. De realiteit is heel anders: het IPCC voorziet de wereldpolitiek van objectieve, wetenschappelijke informatie, omdat die daarom heeft gevraagd. Veel subtieler is het antwoord dat ze geven op de vraag of klimaatverandering al invloed heeft op bijvoorbeeld bosbranden en overstromingen. Eerst melden ze dat het IPCC aangeeft dat daarover nog veel onzeker is, om dan af te sluiten met: “De voorspelling is wel dat als de huidige opwarming doorzet, dergelijke weersextremen vaker zullen voorkomen.” Hoewel het er niet letterlijk staat, is de suggestie dat de onzekerheid impliceert dat de menselijk invloed nu nog beperkt is. Maar afwezigheid van bewijs is geen bewijs van afwezigheid. Er zitten twee kanten aan die onzekerheid: de menselijk invloed in het huidige klimaat op dit soort gebeurtenissen kan kleiner, maar ook groter zijn dan wordt gedacht. Maar goed, misschien mag je de Telegraaf-journalisten dit laatste puntje niet echt aanrekenen, omdat het vooral illustreert hoe lastig het is om hier goed over te communiceren.
De twee opiniestukken van Clintel komen van Guus Berkhout. Op 17 juli pleit die, naar aanleiding van de overstromingen in Duitsland, België en Limburg, voor dweilen met de kraan open. Berkhout doet net alsof het nieuws is dat we ons aan moeten passen aan klimaatverandering. Natuurlijk moet dat. Nederland is daar ook al enkele decennia mee bezig. We moeten vooral hopen dat beleidsmakers daarbij niet teveel luisteren naar lieden als Berkhout, die immers al jaren roepen dat het allemaal wel los zal lopen met de gevolgen van klimaatverandering. Het is behoorlijk schaamteloos dat uitgerekend Berkhout nu anderen verwijt dat de aanpassing aan klimaatverandering niet snel genoeg gaat.
Gelukkig is er in Nederland wel geanticipeerd op de voorspelbare gevolgen van het warmer wordende klimaat. Adaptatie maatregelen zoals Ruimte voor de Rivier hebben in Nederland tijdens de hevige buien vorige maand nog veel ergere schade voorkomen. Maar als we even proberen door te spoelen naar de toekomst, met een steeds sneller stijgende zeespiegel waar de rivieren hun water op moeten proberen te lozen, dan zullen we het met alleen adaptatie niet redden. Of slechts tegen exorbitant hoge kosten.
Om ook op de langere termijn droge voeten te houden zullen we naast adaptatie tegelijkertijd de oorzaak van het toenemen van weersextremen moeten aanpakken door de uitstoot van broeikasgassen fors naar beneden te brengen. Doen we dat niet, dan zadelen we onszelf en onze nazaten op met een steeds groter en duurder wordend probleem, waardoor uiteindelijk zelfs de leefbaarheid van onze delta op het spel komt te staan.
Het tweede stuk gaat over de ‘warm lopende’ klimaatmodellen van CMIP6, waar wij in februari 2020 al over schreven. Berkhout beweert dat die het gelijk van pseudosceptici zouden bewijzen. Niets is minder waar. In tegenstelling tot wat pseudosceptici graag suggereren geloven klimaatwetenschappers niet blindelings hun modellen. Volgens Berkhout zouden klimaatwetenschappers nu ‘toegeven’ dat modellen een te hoge klimaatgevoeligheid berekenen. De realiteit is dat klimaatwetenschappers vanaf het allereerste moment dat er nieuwe modelresultaten naar buiten kwamen hebben gezegd dat een aantal modellen wel op een erg hoge klimaatgevoeligheid uitkwam. En dat daar kritisch naar gekeken moest worden. Die klimaatwetenschappers beschuldigt Berkhout er nu, zonder enige reden, van dat ze klimaatmodellen de afgelopen decennia ‘stap voor stap alarmistischer’ gemaakt zouden hebben. Je zou er bijna om lachen als het niet zo diep triest en onzinnig was. Een van die wetenschappers is NASA’s Gavin Schmidt, die Berkhout in zijn stuk erg selectief citeert. Wie echt wil weten hoe integer en genuanceerd Schmidt is kan zijn blog hierover lezen op RealClimate. Het artikel in Science waar hij aan het woord komt en waar Berkhout selectief uit citeert is ook de moeite waard.
Het heeft allemaal geen enkele invloed op de betrouwbaarheid van het nieuwe IPCC-rapport. In de schatting van de klimaatgevoeligheid is rekening gehouden met het feit dat een aantal modellen vermoedelijk te hoog zit. Ook voor toekomstprojecties is hier rekening mee gehouden, door modellen met een te hoge klimaatgevoeligheid minder of zelfs helemaal niet mee te wegen (zg ‘constrained projections’). De realiteit is natuurlijk dat Berkhout zijn misleidende verhaal alleen maar heeft kunnen schrijven dankzij de openheid en integriteit van klimaatwetenschappers. Wetenschappers die de problemen met een aantal modellen – lang niet allemaal, trouwens – naar buiten brachten zodra ze die zagen. En die er natuurlijk in hun projecties rekening mee houden.
Klimaatverandering 
Ik heb ook al vernomen dat er klimaat lockdowns zouden komen, dus dat bedrijven het een jaartje kalmer aan zouden moeten doen voor het klimaat dat is toch onzin. Welke politieker krijgt dat verkocht aan zijn achterban? We moeten gewoon een dit wereldwijd en daar zit het probleem, de uitstoot naar omlaag doen. Dus gewoon minder uitstoten. Maar de vraag is dat Rusland, China en India dat gaan doen???
LikeLike
Beste Willy,
Ik had nog nooit gehoord van “klimaat lockdowns” en dat lijkt mij eigenlijk ook een slecht idee. Er is vooral een transformatie nodig — veranderingen in de manier waarop we energie opwekken, industrie bedrijven en rondrijden in onze (nu nog) fossiele auto’s.
Transformatie bereik je niet door ‘niks’ of ‘minder’ te doen maar door het ‘anders’ te doen. 😀
Het Akkoord van Parijs is er op gericht om alle landen ter wereld een verplichting op te leggen — niet, zoals het oude verdrag van Kyoto, alleen de Westerse landen. We leven niet in een ideale wereld maar het is wel een stap in de goede richting.
Zo is er vorige maand emissiehandel ingevoerd voor heel China. Het bestond overigens al in enkele provincies. Daarmee gaat China ook doen wat in de EU zo succesvol is gebleken: een Emissions Trading System waar bedrijven verplicht emissierechten moeten kopen voor elke ton CO2 die zij uit gaan stoten. Er komen telkens minder emissierechten beschikbaar.
Een stapje in de goede richting, maar er is meer nodig.
LikeLike
Clicktel.
LikeLike
Bij Klimaatveranda ligt de zwarte loper voor De Telegraaf altijd elkaar. Grapje. Maar niet heus.
Het is me een raadsel dat aan de leugens (‘desinformatie’ is het modieuze eufemisme dat daarvoor gebruikt wordt) van die krant hier nog altijd aandacht wordt besteed. Er is anno 2021 warempel wel relevanter journalistiek werk om te volgen en bespreken. https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/onze-levensstijl-moet-anders-om-het-klimaat-te-redden-maar-hoe-gooien-we-het-roer-om~b86b43a4/ als voorbeeld. In dat stuk in Trouw wordt het jaarlijkse Emissions Gap Report van de V.N. besproken en vergeleken met het recente rapport van de Cambridge Sustainability Commissions (links naar beide rapporten staan in het Trouw-artikel).
Beide rapporten wijzen erop dat beperking van de globale opwarming tot de collectief afgesproken 1,5°/2° C alleen maar kans van slagen heeft als regeringen drastische maatregelen nemen om gedrag van de burger te sturen. Zoals verbieden van produceren van en rondrijden in een sport utility vehicle. Rondrijden op een brommer zonder helm is ook verboden evenals rondrijden in een Fiat Panda zonder veiligheidsriem.
The heat is on.
LikeLike
Goff,
En toch denken wij dat het zin heeft om desinformatie te blijven weerleggen. Al was het maar omdat dat elders (nog?) niet is gebeurd. Dus voegen we iets toe. Dat zouden we niet doen als we hetzelfde verhaal als Trouw zouden schrijven. Bovendien zijn we schoenmakers die liever niet te ver verwijderd raken van onze leest.
LikeGeliked door 1 persoon
Hans,
almaar belegen klimatologische leugens (jij blijft het ‘desinformatie noemen) weerleggen is parels voor SUV rijdende zwijnen die deze blog niet eens lezen. Hou er mee op man, er zijn relevanter dingen om voor klimatologisch geïnteresseerde lezers aan te kaarten. CO2 staat definitief op de agenda, wat De Telegraaf er ook van vindt. Methaan is het volgende opdringende ding, een veel krachtiger broeikasgas dan CO2.
Als jij anno 2021 iets wilt ‘toevoegen’ (jouw woorden) zul je het toch echt moeten hebben over de relatie van emissies methaan/ emissies CO2.
Dat lijkt me relevanter dan oude leugens te blijven weerleggen.
LikeLike
De Telegraaf weerspreken lijkt me heel gezond. De kleine groep probleemontkenners moet geen megafoon krijgen.
Als iemand googelt op telegraaf en klimaat is het goed dat ook deze site in de zoekresultaten staat.
LikeGeliked door 1 persoon
Goff, op linkedin (waar ik deze post deelde) kwam dit ook aan de orde. Mijn reactie:
Dat is inderdaad een dilemma: reageren of negeren. Als een bepaalde misvatting/mythe al wijdverbreid is, kan reageren beter zijn.
En andersom: als het alleen maar te zien is in een kleine uithoek van het internet, dan is reageren wellicht minder handig, want dan loop je het risico dat je juist bijdraagt aan de verdere verspreiding ervan.
Een breder punt is wel: wij reageren wellicht vaker op desinformatie in de media dan dat we goede journalistieke stukken onder de aandacht brengen (al doen we dat laatste zeker wel op twitter https://twitter.com/klimaatVeranda en facebook https://www.facebook.com/klimaatverandering/, maar in veel mindere mate op het blog). Terwijl dat laatste ook heel belangrijk is.
LikeGeliked door 1 persoon
Bart, is het *wetenschapscommunicatief* gezien wel een dilemma? M.i. is dat een misleidend frame, er zit immers (vooral voor wat het blog betreft) een forse a-symmetrie in het alternatief ‘reageren of negeren’.
Reageren via een blogstuk is herhaling van wat de meeste lezers wel weten terwijl je de enkele bezoeker van de site die met de leugen sympathiseert er niet mee tot rede brengt. Wetenschapscommunicatief gezien is dat dus niet effectief. En als ik zo vrij mag zijn, het is ook in-efficiënt gebruik van energie als wetenschapscommunicators omdat er niets nieuws gecommuniceerd wordt.
LikeLike
Goff,
Ik denk dat de wereld wat complexer in elkaar zit. Niet elke Telegraaf-lezer is een SUV-rijder die zich niks aantrekt van klimaatverandering en niet iedereen die beïnvloedbaar is door Clintel-verhaaltjes is een rabiate wetenschapsontkenner.
En misschien komen de meeste van de mensen die nog twijfelen, of die zich liever niet teveel in het onderwerp verdiepen, niet op dit blog terecht. Maar hun familieleden, vrienden, collega’s of buren misschien wel. En ook dan vinden de weerleggingen die we geven hun weg.
Als jij het niet zo interessant vindt, is dat je goed recht. Je hoeft het niet te lezen.
LikeLike
Hans,
Bart had het over ‘dilemma’. Ik heb daar een vraagteken bij gezet op grond van een forse a-symmetrie in het alternatief ‘negeren/reageren’. Zie ook jij het dilemma dat Bart ziet?
Ik ben het niet met je eens dat de massa-communicatieve wereld complexer in elkaar zit dan ik voorstel. Ik neem er gif op in dat maar héééél weinig “…familieleden, vrienden, collega’s of buren” (jouw woorden) de technische weerlegging in je blogstuk kunnen/willen volgen laat staan snappen. Wat mij als lezer van dit blog betreft: wetenschapscommunicatie is verslag krijgen van ontwikkeling in wetenschap en niet van verslag krijgen over publicitair gedoe van een paar verstokte twijfelbrigadiers. Dat kan ook via Twitter, toch?
Tenslotte: je zegt “Als jij het niet zo interessant vindt, is dat je goed recht. Je hoeft het niet te lezen.” Dat is irrelevante verzetting van de doelpalen, ga ik niet op in.
LikeLike
Beste Goff,
Dit is heel naïef: “Zie ook jij het dilemma dat Bart ziet?”
Hans, Jos, Bart en ik hebben al sinds jaren overleg — telkens als er een stuk verschijnt vol misleiding — of we wel/niet een weerlegging zullen plaatsen. Over deze vraag hebben we ook regelmatig contact met deskundigen die in kunnen schatten wanneer de voordelen van een ‘debunking’ opwegen tegen de nadelen: vooral het nadeel dat je daarmee toch de aandacht vestigt op die misleidingen.
Dit ‘dilemma’ is al tientallen malen door ons intern besproken. De suggestie dat Hans dit dilemma niet zou zien, is te zot voor woorden.
Verder onderschat jij de immense invloed, in Nederland, van het “…publicitair gedoe van een paar verstokte twijfelbrigadiers“. De Telegraaf is verreweg de meest gelezen krant in Nederland. Dit publiek is tamelijk divers: ik ken in mijn omgeving meerdere fiets-rijdende, niet-auto bezittende vegetariërs die qua krant alleen de Telegraaf lezen. Eén van hen is medisch specialist, een ander heeft een bloeiend timmerbedrijf en weer een ander is kunstenares.
In getallen uitgedrukt: de stukken van Marcel Crok en Guus Berkhout in de Telegraaf worden door 100.000-en, zo niet miljoenen, mensen gelezen en dikwijls ook gelooft… JUIST omdat er geen weerlegging verschijnt (in de Telegraaf of elders).
Op ons blog merken we dit ook in de statistieken. Een ‘debunking’ van de CLINTEL verhalen wordt minstens 10 x zo vaak gelezen als een blogstuk met alleen wetenschapscommunicatie. Er is duidelijk behoefte aan een *inhoudelijke* weerlegging van deze Telegraaf-stukken en wij kunnen daarin voorzien.
LikeLike
Bob,
Nou nee, naïef was mijn vraag aan Hans allerminst. Ik informeerde of hij het alternatief negeren/reageren net als Bart ziet als ‘dilemma’ – Barts kwalificatie waar ik dus mijn vraagteken bij had gezet. Mijn vraag was geen ‘suggestie’ (jouw kwalificatie).
Dat jullie als blogger-team je regelmatig achter de oren krabt om via een blogstuk wel/niet te reageren op publicaties van verstokte twijfelbrigadiers is niet aan de orde wat mij betreft. Ik heb een vraagteken gezet bij het frame ‘dilemma’.
Het zou kunnen dat ik “de immense invloed” (jouw woorden) van leugens in de meest gelezen NL-krant onderschat. Maar die kans acht ik klein gezien de invloed van het Urgenda-proces in NL en daarbuiten. En de invloed van de weersextremen waar ook de Telegraaflezer onlangs in NL mee geconfronteerd werd. Je opsomming van een handvol Telegraaflezers in je omgeving is irrelevant.
Je hanteert een drogredenering waar je zegt dat het gedoe van Crok en Berkhout in de meestgelezen NL-krant “…geloofd wordt JUIST omdat er geen weerlegging verschijnt…” Dat is retorisch gezien een klassiek staaltje van veronderstellen wat je moet aantonen. Overigens is het een interessant gegeven dat uit je blog-statistieken blijkt dat debunking van Clintelverhalen 10x vaker wordt aangeklikt (lezen is nog wat anders!) dan wetenschapscommunicatieve blogs. Je concludeert vervolgens met:
“Er is duidelijk behoefte aan een *inhoudelijke* weerlegging van deze Telegraaf-stukken en wij kunnen daarin voorzien.”
Dat is wat ik bedoel met de drogredenering. Je concludeert wat je veronderstelt. Anders gezegd, 10x meer aanklikken van een inhoudelijk verantwoorde weerlegging is bepaald niet hetzelfde als 10x meer inhoudelijk behoefte hebben (jouw woorden) aan de weerlegging.
Tenslotte: een dilemma is *willen* kiezen tussen twee kwaden, met nadruk op ‘willen’. In dit geval negeren van/reageren op persistente leugens. Logisch is er niet uit te komen en dus ben je overgeleverd aan je gut-feeling. Daar is helemaal niks mis mee maar ook bij gut-feeling passen vraagtekens.
LikeLike
Beste Goff,
Je vraag was: “Zie ook jij het dilemma dat Bart ziet?” Het antwoord is gewoon: JA. Dat ziet Hans AL JAREN. Dikwijls wordt daar met experts over overlegd. Vervolgens maken we, als eigenaars van dit blog, een eigen afweging en daar zal je het mee moeten doen.
Ook krijgen we regelmatig terugmeldingen, tot aan leden van de Tweede Kamer aan toe, hoe waardevol men deze ‘debunking’ vindt. Als het je niet bevalt, stel ik voor dat je elders gaat reageren.
LikeLike
Goff,
Ik denk dat Bob het dilemma waar Bart het over had prima beschrijft. Juist omdat het een dilemma is maken we geen dogmatisch keuze tussen altijd reageren of altijd negeren, maar maken we de afweging per geval. Als bepaalde desinformatie een groot publiek bereikt kan dat aanleiding zijn om het niet te negeren, maar om te reageren. Als het een nieuw verzinsel is (zoals een groot deel van het verhaal over de modellen met hoge klimaatgevoeligheid) zullen we ook eerder reageren. Of als een drogreden steeds maar weer terug blijft komen (zoals de valse tegenstelling adaptatie versus mititgatie).
We reageren zeker niet op alles, maar we vinden ook niet dat we alles onweerlegd kunnen laten. Voor zover ik weet zijn we het daar met zijn vieren behoorlijk over eens. En dus verwacht ik dat we de komende tijd af en toe dit soort stukken zullen blijven schrijven.
LikeLike
Goff,
Bob schreef aan jou: “Als het je niet bevalt, stel ik voor dat je elders gaat reageren.”
Die gedachte begon bij mij ook post te vatten, meer in de vorm van: als je zulke uitgesproken en gedetailleerde opvattingen hebt over wat wel en niet besproken moet worden, waarom zet je dan zelf geen blog op?
Wat je nu doet is de focus heel sterk wegnemen bij het issue waarover gesproken wordt. Ik moet zeggen: de afwegingen die de site eigenaren maken leiden tot kwaliteit. De stukken zijn altijd relevant en to-the-point.
Jij maakt andere afwegingen. Persoonlijk vind ik die minder sterk. Ook zet je veel te zware wapens in: je hebt het over drogredenen etc. Uiterst vermoeiend om te lezen. Zeg toch gewoon een keer iets van “sorry, het was maar een suggestie”, in plaats van een verwoede poging om je gelijk te halen. Het komt stalinistisch over.
Eigenlijk wil ik dit soort dingen niet publiek zeggen, maar dat is nu eenmaal het medium.
LikeLike
Beste Hans,
Ik ben blij dat jullie een tegengeluid tegen de Telegraaf en Clintel laten horen. Ik heb gisteren een uitzending van blckbx tv bekeken waar Crok een half uur lang de tijd krijgt om het IPCC rapport af te kraken. Sommige argumenten van Crok komen op het eerste gezicht heel plausibel over (zeespiegelstijging gaat meevallen). Het is nodig met feiten en onderbouwde argumenten terug te slaan vind ik.
LikeLike
@Bob,
“… en daar zul je het mee moeten doen. […] Als het je niet bevalt, stek ik voor dat je elders gaat reageren.”
Effe voor de goede orde, Bob: uiteraard doe ik het met jullie afwegingen, graag zelfs, anders zou ik Klimaatveranda echt niet volgen. Maar dat je regelmatig applaus krijgt voor debunking van kwatsverhalen is voor mij geen reden om af en toe ‘boe’ te roepen. Op jouw beurt zul je het daar mee moeten doen 😎
@Hans
“En dus verwacht ik dat we de komende tijd af en toe dit soort stukken zullen blijven schrijven.”
Duidelijk. Op mijn beurt verwacht ik dat jullie vanaf anno 2021 steeds minder ‘debunking’ van klimatologische kwatsverhalen nodig zult vinden. The global heat is on, met de bekende gevolgen van dien. De Telegraaf vecht dat als enige grote NL-krant aan via publicatie van kwatsverhalen van o.m. Clintel. Anno 2021 is dat dezelfde tactiek die de krant rond W.O. II volgde: wegkijken van de feiten. De Telegraaf was toen en is nu een commercieel vehikel, niet een journalistiek informatief medium. Na W.O. II oordeelde de Commissie voor de Perszuivering (!) dat die krant uit pure baatzucht handelde. Ik verwacht dat De Telegraaflezers en hun aandeelhouders anno 2021 bakzeil halen.
@Dirk
“…als je zulke uitgesproken en gedetailleerde opvattingen hebt over wat wel en niet besproken moet worden, waarom zet je dan zelf geen blog op?”
Tja, Dirk, dat blog is er al en beter dan dat zou ik onmogelijk kunnen, daarom volg ik het. En ik voel me als bezoeker van dit blog helemaal vrij om vragen te stellen als ik klimatologisch iets niet snap of commentaar te leveren op de rubriek ‘debunking van klimatologische leugens’.
LikeLike
Beste Goff,
Hierboven hebben Hans Custers en Dirk Roorda al prima verwoord wat ik bedoel. Ik stel voor dat je hun commentaar, en dat van mij, nog eens doorleest. Het bespaart iedereen allerlei herhalingen.
Het onderstaande van Dirk, daar ben ik het ook mee eens:
“Jij maakt andere afwegingen. Persoonlijk vind ik die minder sterk. Ook zet je veel te zware wapens in: je hebt het over drogredenen etc. Uiterst vermoeiend om te lezen. Zeg toch gewoon een keer iets van “sorry, het was maar een suggestie”, in plaats van een verwoede poging om je gelijk te halen. Het komt stalinistisch over.
Eigenlijk wil ik dit soort dingen niet publiek zeggen, maar dat is nu eenmaal het medium.“
LikeLike
Goff,
Dat we nu veel minder ‘debunks’ schrijven dan in het verleden is een feit. (Al heb ik het niet nageteld.) Mijn eerste stukken die ik hier schreef waren allemaal debunks. Nu schrijven we er misschien nog twee of drie per jaar.
Of het er snel nog minder zullen worden weet ik niet. Alleen al het feit dat er nu drie partijen in de Tweede Kamer zitten die regelmatig basale klimaatwetenschap ontkennen zou het nodig kunnen maken om zo af en toe weerwoord te geven. We zullen zien.
LikeLike
Ik zie in dat het een delicate afweging is om wel of niet te reageren op de misinformatie van pseudosceptici. Maar uiteindelijk blijkt dat de pseudosceptici toch heel vaak steeds weer putten uit hun heel beperkt lijstje van reeds lang ontkrachtte argumenten. Zo horen we bijvoorbeeld Marcel Crok op blckbx tv nog maar eens beweren dat alle hockeystick grafieken frauduleus zijn…
Hun kritiek op het recente AR6 rapport was ook weer voorspelbaar: IPCC is een politiek orgaan, die wetenschappers zijn niet neutraal, er is geen consensus onder klimaatonderzoekers, de IPCC-rapporten zijn te alarmistisch, de klimaatmodellen overschatten alles, er zijn tot nu toe niet meer rampen, de zeespiegel stijgt nog niet dramatisch, …
Ik ga er van uit dat Crok, Berkhout, Labohm,… heel goed op de hoogte zijn van al die ontkrachtingen, maar ze bewust negeren. Maar hoe zit het met hun volgelingen? Ik denk dan niet alleen aan hun volgelingen op hun websites, maar ook aan de Telegraaf-lezer, de FvD-stemmer, Baudet zelf, of de redactie van de Telegraaf. Hebben die ooit al eens nagedacht over die debunks?
Een centrale plaats waar die pseudo-argumenten opgelijst staan en op eenvoudige wijze kort en bondig ontkracht worden, zou daarom nuttig kunnen zijn. In veel gevallen kan een weerwoord dan gewoon een verwijzing naar die plaats zijn, met de opmerking dat het pseudo-argument een steeds weerkerende en lang ontkrachte leugen is.
Er bestaat al zoiets (https://skepticalscience.com/argument.php), maar eigenlijk vind ik dat veel te complex (en vaak ook al verouderd): Je moet de doorsnee populistische klimaatscepticus met zeer eenvoudige taal aanspreken, want ze zijn niet bereid/niet in staat om echt uitgebreid na te denken over een complex en gedetailleerd antwoord (heb ik destijds ondervonden, toen ik op climategate.nl reageerde).
Kan er daarvoor een plaatsje komen op klimaatveranda?
Een voorbeeldje van hoe ik het eenvoudig zou houden:
Drogargument “Er is geen consensus onder klimaatwetenschappers”
Debunk: “Verschillende bevragingen van klimaatwetenschappers hebben vastgesteld dat >95% van hen de mens als belangrijkste oorzaak van de huidige opwarming aanzien. Van de duizenden klimaatonderzoekers wereldwijd blijken er maar een tiental te zijn die hieraan publiekelijk twijfelen. De klimaatprobleemontkenners baseren zich enkel op dit handjevol en luisteren niet naar de duizenden anderen. Vaak beweren de klimaatprobleemontkenners dat die duizenden zich niet durven uit te spreken omdat ze vrezen hun onderzoeksgeld te verliezen, maar dit klopt ook niet: de klimaatprobleemontkenners hebben nog nooit een klimaatonderzoeker anoniem kunnen laten getuigen over dergelijke vermeende dreigementen van verlies van onderzoeksgeld – het is gewoon een leugen! Er zijn bovendien ook al honderden gepensioneerde klimaatonderzoekers, die geen onderzoeksgeld nodig hebben, maar nog steeds achter de conclusie staan dat de mens de belangrijkste oorzaak van de huidige opwarming is. Er zijn wereldwijd echt niet meer dan enkele personen die nog twijfel uiten over de menselijke factor in de klimaatopwarming. Er is wel degelijk een zeer breed gedragen consensus hierover.”
(een gerelateerd drogargument is dat ‘consensus’ geen plaats heeft in de wetenschap. Maar elk wetenschappelijk artikel met twee of meer auteurs is al een consensus onder die auteurs! Het is dus niet meer dan logisch dat een IPCC rapport een consensus is.)
LikeLike
@Bob,
Je citeert met instemming Dirk als zou ik “andere afwegingen” maken. Tja ik maak geen andere afwegingen want ik heb als lezer helemaal niks af te wegen. Ik heb als klimatologisch geïnteresseerde lezer soms kritiek op de rubriek (niet de inhoud!) ‘debunking’. Mag het effe of is alleen applaus welkom? De domme en door jou met expliciete instemming geciteerde opmerking van Dirk dat mijn kritiek een ‘stalinistische indruk’ vergeef ik je. En Dirk ook.
@Hans,
“Mijn eerste stukken die ik hier schreef waren allemaal debunks. Nu schrijven we er misschien nog twee of drie per jaar.”
Maak er maar 1 per jaar van als het publicitair ergens echt de spuigaten uit mocht lopen. Wat je zegt: we zullen zien.
Full disclosure: de termometer geeft hier (Puglia, Italia) al wekenlang onafgebroken rond de 37°C in de schaduw aan.Terwijl de laatste regenbui afgelopen april was. Er is niet op te irrigeren. Twee jaar geleden hadden we hier het andere extreem: te koud en te nat. Geen enkele van mijn hoogbejaarde (80+) buren kan zich zoiets herinneren. En ze snappen waar het aan ligt. Het is de fysieke en sociale reden dat ik geen enkel geduld kan opbrengen voor klimatologische kwatsverhalen in welke krant dan ook en ongeduldig wordt van aandacht voor die verhalen. Hoop dat het duidelijk is, zo.
LikeLike
Bas,
Een centrale plek met pseudosceptische beweringen en hun weerlegging zou inderdaad een goede aanvulling zijn. Maar het is wel een flinke klus om zoiets op te zetten en bij te houden. Dat is een belangrijke reden waarom het er bij ons niet van is gekomen, ook al hebben we het wel eens besproken. Het ontbreekt ons simpelweg aan tijd om zoiets op een goede manier op te zetten.
LikeLike
Ik denk dat het schrijven van debunks broodnodig zijn, vanwege de olievlek-werking. Er zijn genoeg lezers (zoals ik) die voldoende kennis van zaken hebben om de blogstukken en discussies te begrijpen, maar niet voldoende kennis van zaken hebben om inhoudelijk mee te discussiëren.
Ik, als docent biologie en NLT, gebruik de kennis die ik hier op doe en verwerk ze in mijn lessen. En daar valt ook de weerlegging van onwetenschappelijke quatsch bij. Daar gebruik ik uiteraard een simplificatie-slag bij zodat het kan landen en aansluit bij de voorkennis van mijn leerlingen.
Deze leerlingen nemen de informatie weer mee en gebruiken het in de gesprekken die zij voeren, met vrienden, of met familie thuis. Enzovoorts. En dit is slechts mijn individuele verhaal. Andere lezers zullen het op hun manier gebruiken in hun contacten. Ik zag op Facebook (waar klimaatprobleemontkenning welig tiert) dat er, in reactie op de klimaatprobleemontkenners, zeer regelmatig gelinkt wordt naar Klimaatveranda, als onderbouwing.
Kortom: De debunks hebben daardoor een veel groter bereik dan alleen maar het (selecte) groepje dat toevallig hier leest. Ga zo door!
LikeLike
Ondertussen vraag ik me af hoe de redactie van De Telegraaf voor zichzelf blijft verantwoorden zo eenzijdig de wetenschap te negeren voor wat bejaarden op internet.
LikeLike
Jules, zie daarover deze gastblog van Guido vd Werf, waarin hij o.a. een interview bespreekt met Paul Jansen, hoofdredacteur van de Telegraaf:
LikeLike
Jules, dat is een kwestie van het verdienmodel waarop die krant vanaf het begin (1893) is gebaseerd: geld verdienen via populistische journalistiek voor een zo groot mogelijk publiek. Het ging en gaat die krant om geld verdienen, omzet maken. En niet om journalistiek correct werk af te leveren.
Interessant in dit verband is dat de oprichters van die krant entrepreneurs waren die mbv de eerste stoommachine in NL electra opwekten voor hun Electrische Drukkerij en Kantoorboeken Fabriek. Die oprichters waren H. Tindal (een avonturier van adel) en G.A. Heineken (de bierbrouwer) die met elkaar verbonden waren als schoonbroers en als geldbelustigden. Een hoop strategisch en tactisch gedoe. En de huidige situatie is niet anders. De krant voor wakker Nederland zit in de portefeuille van een Belgische entrepeneur (Thomas Leysen) die zoveel financiële ballen in de lucht houdt dat ’t je ervan duizelt. Effe Google.
LikeLike
@Bart,
Je verwijzing naar het blokstuk van Guido van der Werf is geen antwoord op Jules’ vraag. Dat blogstuk zegt voor de zoveelste keer dat de Telegraaf voor de zoveelste keer ongefundeerde berichten over klimatologie publiceert.
Jules vraagt zich af hoe de redactie van De Telegraaf voor zichzelf blijft verantwoorden de wetenschap te negeren. Het enige antwoord is wat ik hierboven aangaf: het verdienmodel van die krant en dat model is niet gebaseerd op afleveren van journalistiek correct werk. Journalistiek correct werk is hoor en wederhoor en duiding van de verschillen. Zijn mensen als Guido van der Werf of Bart Verheggen of Gerrit Hiemstra door De Telegraaf-redactie ooit zo uitgebreid aan het woord gelaten als de mensen van Clintel?
Het lijkt me wel wat om anno 2021 op te houden met aanklagen van Clintel-kwats in De Telegraaf en de aandacht te verleggen naar het verdienmodel van De Telegraaf en de CO2-impact van dat publicitaire vehikel.
@ Paul den Hartog
In dit verband nog een suggestie voor je (begrijpelijke) reactie 19 augustus 2021 om 00:33 Je presenteert je als docent biologie en NTL. Het lijkt me wel wat dat je je leerlingen op de eerste plaats leert wat wetenschappelijk betrouwbare info is, waar die te vinden is en waar die niet gezocht moet worden.
LikeLike
@G.J. Smeets
Nou en of! Vanaf het begin van vwo4 tot en met het eindexamen is dit een continue rode draad door de lessen. En dat klinkt simpeler dan het daadwerkelijk is. Zo geef ik aan het begin van vwo6 een college brononderzoek in het kader van het maken van een profielwerkstuk. Vaste onderdelen zijn:
Google is geen bron – het is een zoekmachine
YouTube is geen bron – het is een platform voor video’s
Wikipedia is geen bron – het is een encyclopedie
De mening van een wetenschapper is irrelevant – het draait om de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek
Enz.
En dan nog krijg ik opmerkingen terug in de trant van: “ja maar, als ik een wetenschapper op YT wat hoor beweren, dan mag ik er toch vanuit gaan dat dat klopt?” (De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat deze opmerkingen vaker voorkomen bij leerlingen met een Economie & Maatschappij profiel dan bij de NT en NG profielen)
Let wel, dit zijn leerlingen die een jaar later naar de universiteit gaan. Kortom: Het uitleggen en benadrukken van de wetenschappelijke methode is wat mij betreft prioriteit, en het is mijn ervaring dat er veel leermomenten nodig zijn voordat dit goed is ingedaald bij de leerlingen.
LikeLike
Paul,
Biologie en NTL is een heel mooie leeropdracht, werk voor een duizendpoot 😀
Ik heb wel met je te doen dat je anno 2021 met leerlingen te maken hebt die niet goed weten hoe ze in het enorme www info-aanbod de juiste muisclick treffen. Ik neem aan dat je er niet omheen komt om ook De Telegraaf voor je leerlingen te diskwalificeren als info-bron?
LikeLike
Goff,
Ik hoop (en verwacht) dat leraren die hun leerlingen kritisch willen leren denken juist niet met naam en toenaam willen voorschrijven welke kranten wel of niet betrouwbaar zijn. Al was het maar omdat de wereld niet zo simpel in elkaar zit. In de NRC staat ook wel eens iets dat de plank misslaat. En in De Telegraaf ook wel eens iets dat helemaal klopt.
Kritisch denken betekent wat mij betreft nu net dat je de wereld niet langs zulke simpele lijntjes indeelt in betrouwbaar en onbetrouwbaar. Voor een goed afgestelde bullshit-detector is wel wat meer nodig.
LikeLike
Goff,
Op een bepaalde manier is het voor de huidige generatie leerlingen veel moeilijker om het kaf van het koren te scheiden. Van jongs af aan krijgen ze zoveel informatie op zich afgevuurd, dat ze al een selectiemethode hebben ontwikkeld voordat ze onderwijs krijgen over de wetenschappelijke methode.
Vroeger moest je enorm veel moeite doen om klinkklare onzin te vinden. Het was onomstreden dat je wetenschappelijke informatie uit wetenschappelijke magazines moest halen.
Maar het is ook een mooie uitdaging om leerlingen de beginselen van natuurwetenschap bij te brengen.
Wat betreft kranten: in het algemeen accepteer ik van mijn leerlingen geen krantenartikel als bron. De journalist heeft immers niet zelf onderzoek gedaan, maar schrijft er over. Ze kunnen een krantenartikel wel gebruiken als ze de oorspronkelijke bron weten te achterhalen.
LikeLike
Hans,
“Voor een goed afgestelde bullshit-detector is wel wat meer nodig.”
Het punt is dat de bullshit-detector van de wetenschapsredactie bij De Telegaaf echt veel slordiger is afgesteld dan bij Trouw of NRC. En er zijn redenen voor dat verschil aan te wijzen en die ik eerder heb aangegeven. Ik zie niet wat ik daarmee ‘versimpel’ (jouw kwalificatie) en al helemaal niet waarom een docent zijn leerlingen daarop maar beter niet zou moeten wijzen.
Ik haal een 60 jaar oude massacommunicatie-koe uit de sloot (van Marshall McLuhan) maar daarom niet minder relevant: the medium is the message. McLuhan voorspelde overigens het world wide web 30 jaar voordat www inderdaad op het massacommunicatie-toneel verscheen. En via www kun je McLuhan werk nu googlen.
Paul,
“Van jongs af aan krijgen ze zoveel informatie op zich afgevuurd, dat ze al een selectiemethode hebben ontwikkeld voordat ze onderwijs krijgen…”
Dat betekent dat je hun reeds ontwikkelde selectiemethode met hen onder de loep neemt, lijkt me. Wat het lezen van kranten betreft, ik kan me niet voorstellen dat daarbij het verschil tussen de interne bullshit-detector van de wakkerste krant van Nederland en die van NRC of Trouw buiten beschouwing blijft. Je wijst leerlingen toch ook op het verschil tussen blogs als Klimaatveranda en Climategate, neem ik aan?
LikeLike
Paul,
ik ben wel benieuwd hoe je leerlingen (en ik zelf ook) om moeten gaan met bronnen die wel een wetenschappelijk resultaat vermelden, maar waarbij het niet duidelijk is hoe dat resultaat antwoord geeft op de vraag die je hebt.
Ik denk dat daarvoor andersoortige artikelen essentieel zijn. Die kunnen door wetenschappers of journalisten geschreven zijn.
Naast de vraag: is de wetenschap goed? blijft dus ook nog de vraag staan: is de journalistiek goed? En daarvoor heb je weer andere criteria.
Ik heb altijd veel interesse in astronomie gehad. Maar ik ben geen astronoom. Mijn kennis komt uit boeken, b.v. van Stephen Hawking, uit een hele rij artikelen van de Scientific American, uit een enkele conferentie, maar vrijwel niet uit de wetenschappelijke literatuur. Dat is voor mij te technisch.
Is het wel haalbaar om zelfstandig kennis te distilleren uit een wetenschappelijk vakgebied? En als het haalbaar is, moet dan iedereen individueel die exercitie overdoen? Het is veel efficiënter als iemand die je vertrouwt dat voor je gedaan heeft. Zoals Bart Verheggen een heel handig boek over klimaatwetenschap heeft geschreven. Maar dan zit je dus wel weer met vertrouwen en autoriteit.
Ik denk nu aan Bruno Latour: wetenschappelijke kennis is (ook) een sociale constructie. Hier is een prikkelend citaat waar ik zelf op zit te kauwen:
“Dit programma pleit voor een symmetrische analyse tussen ware en onware theorieën. In plaats van de waarheid van een theorie als zijn eigen verklaring te zien, en onware theorieën te verklaren door sociale stoorfactoren, dienen beide gelijkaardige verklaringen te krijgen. De wetenschap staat dus niet los van het sociale en de link ermee zorgt er niet voor dat zuivere wetenschappelijke theorieën besmet worden door sociale factoren en zo minder waar worden. De wetenschap is zelf juist door en door sociaal, net als de andere culturele sferen.”
Tip: alvorens dit citaat af te schieten, lees iets meer context hier:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bruno_Latour
LikeLike
Dirk,
“Is het wel haalbaar om zelfstandig kennis te distilleren uit een wetenschappelijk vakgebied? En als het haalbaar is, moet dan iedereen individueel die exercitie overdoen?”
Het punt is dat het Clintel-duo, waarover dit blogstuk gaat, die individuele exercitie herhaalt zonder ook maar enige duiding/commentaar van de wetenschapsredactie van De Telegraaf.
Wat betreft de ’sociale constructie’-theorie van Bruno Latour, ik zie niet wat daar prikkelend aan is. Behalve dan voor de enkele wetenschapper die in de veronderstelling verkeert dat hij ‘objectieve’ (dwz sociaal onafhankelijke) kennis produceert. Niks mis met Latours wetenschapstheorie, in tegendeel wat mij betreft. Maar docenten als Paul den Hartog schieten daar m.i. helemaal niks mee op bij de begeleiding van hun leerlingen in het labyrint van massacommunicatieve info (blogs, YT, krantenartikelen) over wetenschappelijke bevindingen. Je zegt het: wie vertrouw je? daar komt het op neer en wie de slordige bullshit-detector van de De Telegraaf vertrouwt heeft echt veel meer uit te leggen dan wie de redacties van Trouw of NRC vertrouwt. Toch?
LikeLike
Over debunking gesproken. https://bostonreview.net/politics/nicolas-guilhot-bad-information?utm_source=Boston+Review+Email+Subscribers&utm_campaign=1e97b2b0bf-MC_Newsletter_8_26_21&utm_medium=email&utm_term=0_2cb428c5ad-1e97b2b0bf-40733269&mc_cid=1e97b2b0bf&mc_eid=20bc04a1d1
Dat is een gedegen analyse van het debunking-fenomeen. Prof. Nicolas Guilhot (Departement of History and Civilisation, European University Institute) concentreert zich in die analyse weliswaar op debunking van complottheorieën maar zijn analyse is ook relevant voor debunking van klimatologische desinformatie. Citaat uit die analyse:
“If we are concerned about the spread of conspiracy theories [lees mutatis mutandis ‘klimatologische desinformatie’. G.J. S.] we should realize that debunking is a distraction, a Whac-A-Mole game for fact-checkers and information watchdogs. Instead, we should address the dearth of political vision on which conspiracism [lees ‘klimatologische desinformatie’. G.J. S.] feeds.”
Ik zei 22 augustus 2021 om 18:52: “Het lijkt me wel wat om anno 2021 op te houden met aanklagen van Clintel-kwats in De Telegraaf en de aandacht te verleggen naar het verdienmodel van De Telegraaf en de CO2-impact van dat publicitaire vehikel.”
Nogmaals, the medium (in dit geval De Telegraaf) is the message.
LikeLike
Goff,
Wat mij betreft zit er een valse tegenstelling in dat citaat. Het is geen kwestie van of of, maar van en en. Natuurlijk is het belangrijk om aandacht te hebben voor ideologische, commerciële en opportunistische motieven achter desinformatie. Maar om dat te doen zul je ook de desinformatie moeten debunken. Daar zit ‘m namelijk het cruciale onderscheid met de complotdenkers en andere verspreiders van desinformatie: die strooien ook kwistig met beschuldigingen van desinformatie en onzuivere motieven, maar bij hen ontbreekt nu juist de inhoudelijke onderbouwing.
Als je die inhoudelijke onderbouwing (= debunk) los zou laten, dan hou je alleen nog maar ‘he said, she said’ over. En in dat spelletje zijn complotdenkers en ontkenners nu juist heel erg goed.
LikeLike
Hans,
“Als je die inhoudelijke onderbouwing (= debunk) los zou laten, dan hou je alleen nog maar ‘he said, she said’ over.”
Tja. De Telegraaf laat klimatologische dilettanten (Crok en Berkhout) aan het woord en heeft nog nooit een praktiserende en publicerende klimatoloog aan het woord gelaten. En dat is het enige waar het om gaat: the medium is the message. Zolang je daar niet op concentreert blijft het inderdaad een kwestie van ‘he said, she said’. Alsof ‘he’ en ‘she’ hetzelfde soortelijke gewicht hebben.
Ik hou er over op, heb verder niks nieuws te melden over dit thema.
LikeLike
Goff,
Bedankt voor deze link. Een lang artikel maar zeer de moeite waard.
Zoals het wetenschappelijk proces een niet alleen door wetenschappelijke inhoud bepaald wordt, zo is complotdenken niet alleen een psychisch onvermogen van een individu.
Beide, de wetenschap en het complotdenken zijn voortbrengselen van een cultuur. In ons geval zien we dat het klimaatalarm en de klimaatprobleemontkenning door dezelfde cultuur worden voortgebracht.
Achter de klimaatprobleemontkenning zie je keer op keer de angst voor de verandering in onze bestaansmogelijkheden: ze zijn bang dat onze technologische verworvenheden om zeep geholpen worden.
Dat is een reële angst. Je moet een zekere mate van optimisme en vertrouwen hebben om je niet te laten leiden door dat scenario. Niet iedereen beschikt daarover.
Zoals jij al eerder hier opmerkte, Goff, is een oplossing voor het klimaatprobleem niet te rijmen met het neoliberalisme. Er is meer overheidsregie nodig. En ook zullen de ingebakken onrechtvaardigheden van zuiver kapitalisme versterkt doorwerken bij een naïeve aanpak van CO2 reductie. En dan krijgen de klimaatprobleemontkenners op dit punt gelijk.
Wat dus nodig is, is het ontwikkelen van een visie waarmee je aangeeft dat de architectuur van onze economie gaat veranderen, maar op zo’n manier dat bepaalde waarden die eerder redelijk gewaarborgd waren, in de nieuwe situatie opnieuw gewaarborgd zijn. Die waarden zijn: individuele vrijheid om je lot te verbeteren en sociale rechtvaardigheid die ieder vergelijkbare kansen geeft.
Deze tegenstrijdige waarden hebben in het neoliberalisme een voorlopig evenwicht bereikt. Dat is een hele prestatie, en het heeft ons decennia “rustig” gehouden. En nu voldoet het niet meer.
Er is nu onrust van twee kanten: de stem van mensen die al tijdens de hoogtijdagen van het neoliberalisme de zwakke kanten ervan doorzagen zwelt aan, en brengt paniek bij de mensen die nu geconfronteerd worden met het einde van een tijdperk waar ze zich eigenlijk heel goed in konden vinden.
Ik denk dat de EU en Timmermans op de goede weg zitten. Zij produceren visie. Een visie die verder gaat dan alleen een energie transitie. Eentje die ook morrelt aan de architectuur van de huidige economie. Ik hoop dat die visie aan kracht gaat winnen.
LikeLike
@Goff
Inderdaad neem ik de selectiemethode onder de loep. En daar gaat dus veel tijd over heen, want mensen nemen moeilijk afscheid van hun eigen gewoontes.
Wat ik als docent probeer te doen is niet mijn mening op de voorgrond te zetten, maar te hameren op betrouwbare bronnen. Ik besteed wel aandacht aan het verschil tussen Klimaatveranda en Climategate, vooral door te wijzen op het verschil in het gebruik van bronnen.
Wat me ook opvalt is dat mijn leerlingen moeite hebben om beweringen echt kritisch te beschouwen. Maar er is dan ook weinig tijd voor methodologie.
@Dirk
Je snijdt een goed punt aan. Lang niet alle bronnen zijn bruikbaar (voor hetgeen waar je naar zoekt). Maar ook dat hoort bij het pad van de wetenschap: teleurstelling omdat je niet vond wat je zocht.
Ik ben het met je eens dat het populariseren van de wetenschap, bijvoorbeeld in semi-wetenschappelijke tijdschriften en kranten, een belangrijke tussenstap kunnen zijn in de ontwikkeling van de beginnende wetenschapper. Ik denk daarom minder snel in goed/slecht, maar meer in betrouwbaar/onbetrouwbaar en daaraan gekoppeld bruikbaar/onbruikbaar.
Vertrouwen op experts kan zeker leiden tot het vergroten van kennis. Maar er schuilt ook een valkuil in: wanneer men kritiekloos experts volgt, worden ook de vergissingen van die expert overgenomen. En wat te doen als experts elkaar tegenspreken? Dan zijn uiteindelijk de bronnen toch weer datgene waar je op terug kan vallen.
Begrijp me niet verkeerd, mijn keuze voor bronnen en nog eens bronnen komt niet voort uit het niet-accepteren van de mening van experts. Maar juist omdat mijn leerlingen van jongs af aan al autoriteit volgen (met de bijbehorende risico’s) zorgt een flinke focus op wetenschappelijke bronnen voor de nodige compensatie.
LikeLike
Paul,
Ik kan me voorstellen dat het wat te ver verwijderd is van de vakken waar jij les in geeft, maar drogredenen herkennen is ook een belangrijke manier om zin van onzin te kunnen onderscheiden. De met voorsprong meest voorkomende in klimaatdiscussies: doelpalen verplaatsen. Ofwel, ontwijkgedrag.
Sinds ik me met discussie over het klimaat bemoei is het altijd hetzelfde liedje: je krijgt nooit inhoudelijk antwoord op een vraag of op een tegenargument van een pseudoscepticus. Bij gebrek aan antwoord op kritiek verleggen ze steeds weer de aandacht naar iets anders. Eindeloos. Als er iets is waaraan je pseudosceptici, of anti-vaxxers, of complotdenkers herkent, dan is het wel aan dat gedrag. Nooit een fout toegeven (of hoogstens iets onbeduidends, een tikfoutje of zo), maar steeds weer wegdraaien. Als je dat gedrag herkent heb je al een behoorlijk goed afgestelde bullshit-detector. In elk geval in discussies op social media.
LikeLike
Paul,
“Maar juist omdat mijn leerlingen van jongs af aan al autoriteit volgen…”
Maakt niet uit hoe oud je bent, er is aan de autoriteitskwestie niet te ontkomen. Niemand, ook geen enkele expert, is in staat alle klimatologische publikaties te doorgronden. Iedereen is aangewezen op een autoriteit, d.w.z. een info-bron die zhij *vertrouwt*.
De hele kwestie is een keten van vertrouwen. Voor experts is het vertrouwen in het werk van collega’s (hun bron), voor beleidmakers vertrouwen in het werk van IPCC (hun bron), voor algemene krantenlezers vertrouwen in het werk van de wetenschapsredactie (hun bron), voor de diepergravende burger vertrouwen in het werk van o.a. bloggers (hun bron), voor leerlingen in het werk van docenten (hun bron).
Vertrouwen betekent op elk niveau in de keten: aannemen dat de info van je bron doorgaans klopt, ook al is er detail-kritiek op te hebben. Als bij herhaling blijkt dat de bron ondeugdelijk werk aflevert slaat vertrouwen-inclusief-kritiek om in wantrouwen-inclusief-afwijzing. Hans geeft hierboven een goede illustratie hoe de omslag van vertrouwen naar wantrouwen werkt: wie bij herhaling kritiek ontwijkt is onbetrouwbaar.
“…zorgt een flinke focus op wetenschappelijke bronnen voor de nodige compensatie.”
Wat me interesseert hoe die focus werkt. In je eerste reactie 19 augustus 2021 om 00:33 liet je weten dat je een simplificatie-slag voor je leerlingen maakt. Kun je daarover iets zeggen?
P.s. mijn vraag wijkt behoorlijk af van het blogstuk-thema dus volgens de huisregels is het beter dat je een evt. antwoord op ‘Open Discussie’ zet.
LikeLike
@Hans (31-8)
Bedankt voor de tip van de ‘bullshitdetector’. Zal ‘m opschrijven: ‘hoe herken je het gros van de shit’?
LikeLike
Deze post was bedoeld als een dergelijke bullshitdetector specifiek voor klimaatverandering: https://klimaatveranda.nl/wie-heeft-gelijk/
Hans schreef een aantal posts specifiek over drogredeneringen:
LikeLike
Is dit een van de krantenartikels waar jij over schrijft?
https://hanstitulaer.wordpress.com/klimaatschommelingen-zijn-van-alle-tijden-1994/klimaatbeschouwing-in-de-ban-in-medialand/
Vragende groet,
LikeLike
Rob,
Nee, dit verhaal ging over recentere artikelen. Normaal gesproken zouden we links naar die artikelen plaatsen, maar toen ik dit stuk schreef waren ze niet te vinden op de site van de De Telegraaf. Waarschijnlijk waren ze alleen toegankelijk voor abonnees.
Bart heeft destijds wel een antwoord geschreven op de beweringen van Poels, als was dat zo te zien naar aanleiding van weer een ander artikel.
LikeLike