2019 jaar in “warming stripes”. Een weergave van dezelfde data in een traditionele grafiek met onzekerheidsintervallen staat verderop in dit stuk. Bron: Climate Lab Book / Ed Hawkins
Helder en transparant?
Clintel kreeg de afgelopen weken de nodige kritiek te verduren. Onder meer op ons blog, met de gastbijdrage van Guido van der Werf, maar ook via de berichtgeving van Follow the Money en Pointer. Clintel is, begrijpelijk, niet blij met alle kritiek. Maar hun verdediging is tot nu toe niet bijster overtuigend.
Een punt uit het stuk van Guido dat ook terugkwam in de uitzending van Pointer gaat over een grafiek met een temperatuurreconstructie over de afgelopen 2000 jaar die Clintel gebruikt. Die grafiek stopt in 1935. De opwarming van ongeveer 1°C die we sindsdien hebben gehad is er dus niet in te zien. En toch voerde Clintel die grafiek op als bewijs van de claim dat die opwarming niet uitzonderlijk zou zijn:
Even in more recent times (Figures 1b,c), the Medieval Warm Period (MWP) – around 850 AD – was warmer than today, while in the Little Ice Age (LIA) –around 1650 AD – the seasons were cooler than today. Hence, it is no surprise that after the LIA the Earth is warming-up again to a next kind of MWP (Figure 1d). That has been the natural sequence of warm – cold – warm periods.
Het is een claim die in de verste verte niet vol te houden is als de opwarming die we sinds midden vorige eeuw hebben gehad meegenomen wordt. Clintel reageert hierop vooralsnog met, voorzichtig gezegd, omtrekkende bewegingen. Zo beweert Berkhout in de uitzending van Pointer hier niet van op de hoogte te zijn. Dat is best merkwaardig. Volgens een tweet van Marcel Crok was het interview met Pointer op 17 februari, terwijl het stuk van Guido al op 30 januari op ons blog stond. En het was voor de publicatie al naar Clintel gestuurd. Berkhout had dus allang op de hoogte kunnen – of moeten – zijn van die fout.
Temperatuurverloop over de afgelopen 2 millennia op basis van de meest recente temperatuurconstructie en instrumentele metingen. Bron: Climate Lab Book / Ed Hawkins
Met een antwoord van Berkhout aan Guido dat afgelopen weekend op de site van Clintel verscheen wordt het nog wat vreemder. We moeten het stuk van Clintel waar Guido op reageerde zien als “levend document”. Een eufemistische manier om te zeggen dat hij niet instaat voor de inhoudelijke kwaliteit. Maar ondertussen heeft Clintel datzelfde verhaal al wel gepresenteerd als de wetenschappelijke onderbouwing van een door honderden “experts” ondertekende verklaring over een van de belangrijkste maatschappelijke kwesties van deze tijd. Onderstaande tekst, afkomstig van Clintels webpagina over die verklaring, krijgt zo een nogal ironische lading.
* It is not the number of experts but the quality of arguments that counts
Inmiddels is er een nieuwe versie gepubliceerd van dat “levende document”. In die nieuwe versie is de betreffende grafiek vervangen door een andere en is het citaat hierboven een beetje is afgezwakt. Wel wordt zorgvuldig vermeden om te vermelden dat de mondiale temperaturen die nu worden gemeten naar alle waarschijnlijkheid hoger zijn dan in duizenden jaren het geval is geweest, vermoedelijk zelfs hoger dan ze eerder zijn geweest in het huidige interglaciaal. “CLINTEL laat zich vooral leiden door metingen“, schrijft Berkhout, maar de metingen die de afgelopen jaren record na record vestigden laat hij liever buiten beschouwing.
(Terzijde: Berkhout verwijt Guido dat hij die nieuwe versie niet heeft meegenomen in zijn kritiek. Toch is de verklaring daarvoor vrij eenvoudig te geven: toen Guido zijn tekst schreef was die nieuw versie er nog niet.)
Om de verwarring nog wat groter te maken: in zijn antwoord aan Guido herhaalt Berkhout dan toch weer een nauwelijks afgezwakte versie van de omstreden claim: “De conclusie is dat de huidige klimaatverandering niets nieuws is.” De realiteit is dat, zelfs als je alle slagen om de arm neemt die er maar te nemen zijn, die stelligheid wetenschappelijk absoluut niet te rechtvaardigen is.
Mijn conclusie is dat er voor Clintel nog een wereld te winnen is bij het realiseren van de eerste doelstelling die ze op hun site noemen: “helder en transparant communiceren naar het brede publiek wat er aan feiten beschikbaar is over klimaatverandering en klimaatbeleid.”
Het zou geen kwaad kunnen als Clintel de eigen procedures voor het opstellen van een wetenschappelijke onderbouwing nog eens onder de loep neemt. Want trial-and-error lijkt me niet de beste methode. Ter inspiratie zouden ze bijvoorbeeld eens kunnen kijken hoe zorgvuldig en transparant het IPCC zoiets aanpakt.
Objectief?
Behalve helder en transparant, wil Clintel naar eigen zeggen objectief zijn. Ook daar is nog de nodige ruimte voor verbetering. De reactie van Berkhout staat namelijk vol met allesbehalve objectieve stellingnames over klimaatbeleid. Politieke standpunten, dus. Het is bijzonder ironisch dat Berkhout er in zijn slotopmerkingen voor pleit om: “wetenschappelijke argumenten (over waar en onwaar) en morele argumenten (over goed en kwaad)” niet door elkaar te laten lopen. Of zou hij hiermee op subtiele wijze aangeven dat we zijn argumenten niet als wetenschappelijke argumenten moeten beschouwen?
Al in de eerste alinea spat het ervan af:
ClINTEL is ontstaan uit de grote zorgen in de samenleving over de rigoureuze maatregelen van de overheid om klimaatverandering een halt toe te roepen (‘playing God’). Concrete maatregelen zijn gefocusseerd op mitigatie (de EU klimaatwet streeft zelfs naar nul CO2 emissie in 2050!). CLINTEL stelt dat als de overheid alles op mitigatie zet, we zeker moeten zijn dat CO2 ook écht de hoofdoorzaak van klimaatverandering is en dat je met de ‘CO2 thermostaatknop’ de aardse temperatuur daadwerkelijk kunt regelen.
Het ‘playing God’ spreekt voor zich. Er is nog wel wat meer te zeggen over de stellingname dat er zekerheid zou moeten zijn. Dat is een politieke stellingname; een behoorlijk extreme bovendien. Beleid is vrijwel altijd een afweging van onzekerheden (ofwel risico’s). Absolute zekerheid over de toekomst bestaat er nu eenmaal niet. De deltahoogte van waterkeringen in Nederland wordt niet bepaald door een stormvloed waarvan zeker is dat die tijdens de levensduur van die waterkering ook op zal treden. Sterker nog, het is heel onwaarschijnlijk dat een waterkering de extreme stormvloed waarvoor hij ontworpen is ooit echt mee zal maken. Maar we nemen, omdat we zo kwetsbaar zijn voor water, liever het zekere voor het onzekere. Er is veel en veel meer zekerheid over de menselijke invloed op het klimaat dan over de maximaal te verwachten waterhoogte tijdens de levensduur van een waterkering. Dat neemt niet weg dat klimaatverandering in de kern ook een risico-kwestie is. De mogelijke gevolgen van klimaatverandering zijn enorm. Zelfs als er nog gerede twijfel zou zijn over de menselijke invloed, dat houdt dat nog niet automatisch in dat we het risico moeten nemen. Een werkelijk objectieve organisatie zou dit erkennen en eventueel aangeven hoe risico’s afgewogen zouden kunnen worden. Clintel doet het tegenovergestelde: ze nemen nadrukkelijk stelling, zonder enige toelichting op, of transparantie over de normatieve overwegingen die ten grondslag liggen aan die politieke stellingname.
Met die openingsalinea is de toon gezet. In de loop van het stuk blijft de boodschap terugkomen:
Die apocalyptische voorspellingen hebben een negatieve invloed op de samenleving. Met name geven de mainstream klimaatwetenschappers met hun doemverhalen een boodschap aan de jeugd die weinig opbeurend is. We moeten toch juist onze kinderen en kleinkinderen voorbereiden op de toekomst door ze te inspireren?
Waarna de suggestie volgt dat de klimaatwetenschap verantwoordelijk is voor depressiviteit onder jongeren.
Kijkend naar alle onzekerheden over de oorzaken van klimaatverandering, stelt CLINTEL dat we niet de samenleving overhoop moeten halen met peperdure mitigatiemaatregelen, maar dat we ons voorlopig moeten inzetten voor adaptatie.
Een nadrukkelijke toespeling op de valse tegenstelling tussen mitigatie en adaptatie, zoals die steeds terugkomt in de verhalen van Marcel Crok. Dat we ons aan moeten passen aan het veranderende klimaat is een onontkoombaar feit. Dat staat in principe los van de vraag welke risico’s we willen accepteren. Iets verderop komt dit weer terug.
Dus in plaats van verandering proberen stop te zetten, moeten we ons aanpassen aan die verandering. Inzetten op adaptatie werkt altijd, wat de oorzaken van de verandering ook mogen zijn.
Een vraag die onbeantwoord blijft is of Clintel voor adaptatie wel een risico-benadering wil volgen. Moeten we anticiperen op mogelijke toekomstige veranderingen, of is het voldoende om af te wachten wat er gebeurt en vervolgens te reageren? Een visie over wat adaptatie nu precies inhoudt volgens Clintel kan ik nergens vinden. Adaptatie lijkt vooral een bezweringsformule te zijn, die ervoor moet zorgen dat het allemaal wel meevalt. Of een excuus om voorlopig helemaal niets te doen.
In de slotopmerkingen komt de boodschap nog maar eens terug:
Gezien het feit dat we onvoldoende inzicht hebben in klimaatverandering, en het gebruikelijke middel (mitigatie) veel erger lijkt dan de kwaal (opwarming), is het verstandig niet volop in te zetten op mitigatie maar ons te richten op schoon aardgas en adaptatie (dus zeker niet van het gas af). Dat is de ‘Horizon 2050 visie’ van CLINTEL. Ondertussen moeten we ons wetenschappelijk inzicht in het klimaat aanzienlijk versterken.
Verder commentaar lijkt me overbodig.
De uitsmijter
Berkhout sluit af met een persoonlijke noot:
Een serieuze wetenschappelijke discussie voer je niet via Twitter
Daar ben ik het helemaal mee eens. Een serieuze wetenschappelijke discussie voer je overigens ook niet op websites, blogs (ook niet het onze), of met video’s op Youtube. En al helemaal niet in zaaltjes in Woerden of Giessen, of in Blijdorp. Of via pamfletten. De echte wetenschappelijke discussie wordt gevoerd in de wetenschappelijke literatuur en op wetenschappelijke congressen. Wie zich in die discussie wil mengen zal zich om te beginnen in de enorme hoeveelheid bestaande literatuur moeten verdiepen. Om wetenschappelijke kennis te weerleggen zul je die kennis immers eerst moeten beheersen. Daar ligt, zoals we eerder hebben geconstateerd, nog een stevige klus voor Berkhout.
Klimaatverandering 
Meer Clintel bij Sargasso: een verslag van de bijeenkomst in Giessen.
LikeLike
Nog meer Clintel (“slordig met feiten en eigen principes”):
https://www.christianjongeneel.nl/2020/03/clintel-koudste-winter-van-de-eeuw/
Ronald Plasterk schijnt hun nieuwe woordvoerder te zijn…
LikeLike
Het schijnt, dat Clintel zijn meetpunten in koelhuizen heeft. Hoe gaat het dan met de zomers worden?
LikeLike
Clintel verloor vorig jaar net de Gouden Hockeystick 2019.
‘Best’ of the rest: Stichting Clintel en Marcel Crok
Ere wie ere toekomt: ondanks een derde en vierde plaats in de verkiezing straalt het succes van Baudet natuurlijk ook af op de verliezers van deze verkiezing. Baudet had al die onzin namelijk niet kunnen verspreiden zonder de onwetenschappelijke ‘inzichten’ van zijn adviseur, wetenschapsjournalist Marcel Crok daarnaast mede-oprichter van stichting Clintel. Vlak ook die stichting niet uit, met wiens hittegolf-onzinrapporten Baudet zat te zwaaien.
https://sargasso.nl/thierry-baudet-is-klimaatontkenner-van-het-jaar/
LikeLike
Martijn van Mensvoort,
Een van onze spelregels luidt: Geen eindeloze herhaling van hetzelfde punt.
De discussie over de rol van de zon hebben we onlangs al met je gevoerd. Een 16 jaar oude reconstructie van de activiteit van de zon is geen enkele reden om alles wat daar is gezegd nog maar eens te herhalen. Ik laat je reactie daarom niet door.
LikeLike
De nieuwste productie van Clintel: een filmpje met Guus Berkhout die de jonge generatie adviseert. Samengevat: milieuvervuiling kunnen we wat aan doen; klimaat is te ingewikkeld om te voorspellen, daarom geen dure transitie op basis van modellen, aanpassen is de beste strategie.
Titel: “Preaching doom and gloom is a crime against the young generation”. Maar hijzelf is de echte ‘doom and gloom preacher’ met zijn gepreek over de kosten van de transitie.
Kijk en huiver.
h ttps://youtu.be/8hWcgvuCjfU
LikeLike
@Sjouke Kingma
Bedankt voor deze korte samenvatting van het filmpje. Dat bespaart me de moeite om het te zien. Ik heb nu in korte tijd zoveel van de Clintel consorten meegekregen, dat ik pas rond 2030 opnieuw hoef te kijken wat ze te melden hebben. Anders dreigt een overdosis. 🤥
LikeLike
Hallo Sjouke,
Dank je voor je korte samenvatting. Ik zou wel op het volgende willen wijzen: over het algemeen is het niet zo verstandig om linkjes te gaan delen naar desinformatie, zoals dit Clintel filmpje.
Ik begrijp dat je lucht wil geven aan je verontwaardiging en afkeuring van dat filmpje, maar één van de manieren waarop desinformatie zich verspreidt is via commentaren als deze. Zelfs wanneer je erbij zegt wat je daarvan denkt… Wellicht is het beter om het linkje gewoon weg te laten.
Het blijft wel een lastige afweging. Over het algemeen plaatsen Bart, Jos, Hans en ook ik alléén een linkje naar een document met pseudosceptische desinformatie, indien:
1) dat document tóch al de aandacht trekt in de media;
2) en we uitgebreid en in detail bespreken wat/hoe dat document de mist ingaat.
🙂
LikeLike
Bob,
Ik vind het nieuwe filmpje wel goed aansluiten bij het artikel over de werkwijze van Clintel. Wat mij betreft mag de hyperlink in mijn reactie verwijderd worden, dan wordt de video een stuk lastiger terug te vinden.
LikeLike
Hallo Sjouke,
Het is zeker ‘on topic’, dat is helemaal waar. Het is meer een overweging m.b.t. toekomstige reacties 🙂
LikeLike
De eerste grafiek in het Clintel filmpje is een `klassieker´.
https://tinyurl.com/yalo8ysr
LikeLike
Oké, Clintel mag dan hier en daar misschien wat slordig omgaan met feiten, maar dat doet geen afbreuk aan hun centrale boodschap: “er is geen klimaatcrisis”. Jullie kritiek richt zich uitsluitend op enkele achterliggende feiten, maar die centrale boodschap wordt kennelijk niet aangevochten. Betekent dat óók jullie van mening zijn dat er geen sprake is van een klimaatcrisis? En als dat zo is, waarom richten jullie je pijlen dan niet een keer op Frans Timmermans die de vermeende ‘klimaatcrisis’ regelmatig van stal haalt om zijn Green Deal te motiveren?
LikeLike
Bert,
“Clintel mag dan hier en daar misschien wat slordig omgaan met feiten”
Dat is nogal een understatement.
“dat doet geen afbreuk aan hun centrale boodschap: “er is geen klimaatcrisis”.”
Daar draait het tweede deel van mijn verhaal helemaal om. Die centrale boodschap is een puur politieke boodschap. Die haaks staat op het beeld dan Clintel van zichzelf oproept, dat ze objectief en wetenschappelijk bezig zijn.
“Betekent dat óók jullie van mening zijn dat er geen sprake is van een klimaatcrisis?”
Bij mijn weten hebben we je al vaker uitgelegd dat het begrip crisis subjectief is. Het is een woord dat ik niet snel zal gebruiken, maar dat neemt niet weg dat het op basis van wetenschappelijke kennis duidelijk is dat klimaatverandering aanzienlijke risico’s met zich meebrengt. Zeker als er niets aan mitigatie wordt gedaan.
De hamvraag lijkt me hier: als er weinig reden is om klimaatverandering als serieus probleem te zien, waarom voeren clubs als Clintel hun politieke strijd dan nooit met open vizier? Waarom proberen ze zich dan steeds weer voor te doen als objectieve en wetenschappelijke organisatie?
“waarom richten jullie je pijlen dan niet een keer op Frans Timmermans”
Timmermans is een politicus die zich, voor zover ik weet, bezighoudt met de uitvoering van afgesproken beleid. Vooralsnog zie ik niet welke pijlen we daarop zouden moeten richten. Totaal onvergelijkbaar met wat Clintel beweert te zijn en te doen.
Afgezien daarvan: een whataboutisme is altijd een zwaktebod.
LikeLike
Bert,
Je weet dat ongeveer de hele wereld in VN-verband heeft gezegd de opwarming tot ruim onder de 2 graden en liefst tot 1,5 graad te willen beperken vanwege de grote klimaatrisico’s van verdere opwarming. Het Europees Parlement spreekt van een ‘climate emergency’, in navolging van wetenschappers als Schellnhuber en anderen. Zie bv Lenton et al 2019:
https://www.nature.com/articles/d41586-019-03595-0
We kunnen natuurlijk als experiment kijken wat er gebeurt als we de opwarming tot (ver) boven de twee graden laten opwarmen, maar de risico’s daarvan lijken onverantwoord, zoals het onverantwoord gevonden wordt om het Corona-virus maar gewoon zijn gang te laten gaan. Het risico van bv een pandemie zoals nu is uitgebroken wordt alleen maar groter door de bijkomende risico’s van voortgaande opwarming. Dat is niet leuk en komt ons allemaal slecht uit, maar het negeren zou niet alleen onverantwoord zijn, het lijkt me zelfs crimineel.
LikeLike
Bert,
inderdaad doen de slordigheden van clintel geen afbreuk aan hun centrale boodschap. Die slordigheden zijn juist de pijler daaronder.
Zeggen dat het bestrijden van slordigheden impliceert dat de hoofdboodschap niet bestreden wordt is een non-sequitur.
Het lijkt erop dat je op bijna automatische wijze bekende redeneerfouten in stelling zet om de boel een beetje op te rakelen. Een non-sequitur is dat je geen echt mens bent maar een robot. En als je dan een robot bent, waarom richt je dan je pijlen niet op Baudet, die op een ander vlak enorm alarmistische taal uitslaat en de hele economie wil platleggen?
Dit even als een echo.
LikeLike
Verzuring van de oceanen
Toenemende weersextremen
Disruptie van meteorologische seizoenen
Voor miljoenen mensen (plus flora & fauna) op de wereld is dat regelrechte crisis, bedreigend voor het fysieke en sociale leven.
Daarbij de schouders ophalen of voor de bühne quasi-academische vraagjes stellem of beweren dat ‘crisis’ een subjectief begrip is moet zich hier schamen. Omdat hij des-informatie verspreidt.
LikeLike
Lennart, klimaatverandering vormt een ‘probleem’ dat getackeld moet worden via mitigatie en adaptatie. Maar het is geen ‘crisis’ zoals gedefinieerd door wikipedia: “een zware noodsituatie waarbij het functioneren van een stelsel (van welke aard dan ook) ernstig verstoord raakt”. Het EP spreekt van een ‘climate emergency’; dat roept een associatie op met het begrip ‘state of emergency’ ofwel het uitroepen van de ‘noodtoestand’, een fase die kan volgen op een crisissituatie. Dus slaat het EP de plank mis. Corona is idd een crisis; klimaatverandering daarentegen niet. Daarom is het kwalijk (en contraproductief) dat Timmermans – te midden van de coronapandemie – de begrippen crisis en emergency hanteert om het klimaatprobleem te duiden.
LikeLike
Ja, dat zat er natuurlijk aan te komen. De huidige acute crisis aangrijpen om een semantisch spelletje te spelen over dat woord. Het leidt de aandacht lekker af van waar het in deze blogpost over gaat: de puur politieke boodschap van een club die beweert objectief en wetenschappelijk te werk te gaan en de belabberde kwaliteit van de onderbouwing van die politieke boodschap.
Bert, we begrijpen allemaal dat de huidige pandemie en klimaatverandering kwesties zijn die op totaal verschillende tijdschalen spelen. Dat hoef je echt niemand uit te leggen. Het simpele feit is en blijft dat mitigatie van klimaatverandering hoog op politieke agenda’s moet blijven staan, willen we tenminste de doelen van het Akkoord van Parijs halen. Daar verandert niks aan, welk woord je er ook voor kiest.
LikeLike
Bert,
Heb je Lenton et al 2019 al gelezen? Zij zeggen onder meer:
“In our view, the evidence from tipping points alone suggests that we are in a state of planetary emergency: both the risk and urgency of the situation are acute (see ‘Emergency: do the maths’).
********************************************
EMERGENCY: DO THE MATHS
We define emergency (E) as the product of risk and urgency. Risk (R) is defined by insurers as probability (p) multiplied by damage (D). Urgency (U) is defined in emergency situations as reaction time to an alert (τ) divided by the intervention time left to avoid a bad outcome (T). Thus:
E = R × U = p × D × τ / T
The situation is an emergency if both risk and urgency are high. If reaction time is longer than the intervention time left (τ / T > 1), we have lost control.
*********************************************
We argue that the intervention time left to prevent tipping could already have shrunk towards zero, whereas the reaction time to achieve net zero emissions is 30 years at best. Hence we might already have lost control of whether tipping happens. A saving grace is that the rate at which damage accumulates from tipping — and hence the risk posed — could still be under our control to some extent.”
Zoals Hans aangeeft gaat het bij klimaat en Corona om verschillende tijdschalen waarop de crisis zich ontvouwt: jaren/decennia vs weken/maanden. Maar de reden waarom bij allebei sprake is van een crisis c.q. noodsituatie is die Lenton et al aangeven: de reactietijd is potentieel langer dan de resterende interventietijd om de situatie nog beheersbaar te houden.
Bij Corona lijkt de kritieke factor vooral het aantal Intensive Care plekken: de vraag daarna groeit vooralsnog exponentieel, terwijl de capaciteit op korte termijn waarschijnlijk niet (meer) zo snel opgeschaald kan worden. Er zijn nu dacht ik 177 IC-plekken in gebruik voor Corona-gevallen. Bij een voortgaande groei van bv 20% per dag betekent dat over een week een verviervoudiging en over twee weken nogmaals een verviervoudiging. Dan zouden op 2 april dus circa 2800 IC-plekken nodig zijn, terwijl we er nu maar 1150 hebben en met moeite kunnen opschalen tot 1500 of misschien 2000. Daarom moet de groei zo spoedig mogelijk zo ver mogelijk omlaag, voor zover ik begrijp.
Bij klimaat geven Lenton et al een vergelijkbare berekening, zoals hierboven geciteerd, die door de diverse IPCC-rapporten ondersteund wordt, hoewel het IPCC daar minder expliciet over is. Jij wil dat blijven ontkennen, maar helaas zonder enige steekhoudende onderbouwing.
LikeLike
Inmiddels is het aantal IC-plekken voor Corona gestegen tot 210. Maandag was dat nog 96, dinsdag 135, en gisteren dus 177. De stijging per dag daalt dus van 41%, via 31%, tot nu 19%. Aantal doden stijgt echter nog met meer dan 30% per dag, want er sterven ook mensen die niet op IC liggen.
LikeLike
Vandaag stijgt aantal Corona-doden in Nederland met 39% van 76 tot 106. Aantal IC-plekken voor Corona stijgt met 34% van 210 tot 281. De groei blijft vooralsnog zorgwekkend hoog. De urgentie van zeer fors ingrijpen is te laat onderkend, zoals dat ook in de klimaatcrisis het geval is, mede dankzij zaaiers van twijfel zoals Clintel.
LikeLike
Oh boy… het gebrek aan écht begrijpen hoe wetenschap werkt valt me steeds vaker op hoe meer ik me verdiep in ‘alternatieve feiten’, dit soort pseudowetenschappelijke blogs (zoals je beschrijft in je artiekel) en andere complot (-achtige) theorieen. Vaak zit er wel een koreltje waarheid in maar missen ze wel net de kern ofzo.
LikeLike
Intussen heeft CLINTEL zijn wetenschappelijke adviesraad opgeheven
” De Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) van Stichting CLINTEL bestond uit eminente wetenschappers uit vakgebieden die relevant zijn voor de klimaatwetenschap. De WAR is in mei 2020 opgeheven, toen in CLINTEL’s wereldwijde netwerk voldoende expertise voor handen was.”
https://web.archive.org/web/20200816185805/https://clintel.nl/wetenschappelijke-advies-raad-war/
LikeLike
Pingback: Bij De Telegraaf ligt de rode loper voor Clintel altijd klaar - Sargasso