De huidige klimaatverandering wordt veroorzaakt door de toename van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer. Het is derhalve belangrijk om de grootte van de diverse emissiebronnen en de zogenaamde ‘sinks’, buffers in het klimaatsysteem die broeikasgassen kunnen opnemen, zo goed mogelijk in kaart te brengen. Het mondiale researchproject Global Carbon Project, opgericht in 2001, beoogt juist dat te doen. Vele wetenschappers werken hierin tezamen om jaarlijks het koolstofbudget, de emissies en opnames van CO2, in kaart te brengen. Enkele jaren terug is daar het budget van methaan aan toegevoegd en vorig jaar ook dat van lachgas (N2O).
Onlangs is het Carbon Budget 2020 gepubliceerd, hierin wordt een overzicht gegeven van de emissies en sinks van CO2 vanaf de industriële revolutie tot en met 2019 en wordt een schatting gegeven voor dit jaar. Uiteraard is dat alles samengevat in een wetenschappelijke publicatie (Friedlingstein et al.), samengesteld door maar liefst 86 wetenschappers. Voor 2019 worden de CO2-emissies door gebruik van fossiele brandstoffen en het produceren van cement geschat op 36,4 gigaton (1 gigaton is 1000 miljard kg). Vaak zie je ook dat emissies worden weergegeven in gigaton koolstof (C), 1 kg koolstof komt overeen met 3,664 kg CO2. De uitgestoten hoeveelheid van 2019 was vrijwel gelijk aan die van 2018, twee jaren met de hoogste emissies tot nu toe. Naast deze emissies komt er ook CO2 vrij door veranderend landgebruik (bijv. ontbossing), voor 2019 is dat ongeveer 6,6 gigaton. 2020 is het jaar van het Coronavirus, dat heeft een enorme invloed op ons leven en heeft al heel veel ellende veroorzaakt. De vele maatregelen die de overheden hebben genomen om infectieverspreiding tegen te gaan, hebben een forse invloed gehad op economie en daarmee ook op de menselijke CO2-emissies. Wat via diverse klimaatonderhandelingen nog niet is gelukt, lukt het virus blijkbaar wel, maar dan wel op de slechtst denkbare manier. De emissies van CO2 zijn in 2020 ongekend gedaald en worden bijna 7% lager ingeschat met 34,1 gigaton, ongeveer vergelijkbaar met die van 2011.
De grafiek hieronder geeft de teruggang weer in de mondiale CO2-emissies per sector per dag ten opzichte van 2019, een update van een eerdere studie van dit jaar (Le Quéré et al.). De grootste teruggang trad op in april en de transportsector had veruit de grootste bijdrage aan de totale daling van de emissies.
Wie nu denkt dat de CO2-concentratie in de atmosfeer dit jaar zal dalen komt toch bedrogen uit. De emissies van dit jaar zijn nog altijd erg hoog en ongeveer de helft daarvan blijft langere tijd in de atmosfeer achter. Daarnaast is de teruggang relatief klein ten opzichte van de jaarlijkse variatie in de stijging van de CO2-concentratie. De verwachting is dat het CO2-gehalte in de atmosfeer dit jaar zal toenemen met circa 2,5 ppm naar gemiddeld ca 412,4 ppm, ongeveer dezelfde toename als in 2019.
De grafiek hieronder geeft een idee van de grootte van de voornaamste emissiebronnen, inclusief veranderend landgebruik, en koolstofsinks sinds 1850. Het veranderend landgebruik en de opname van koolstof door de biosfeer (bijv. door koolstoffertilisatie) heffen elkaar in al die jaren zo ongeveer op. De oceanen hebben eveneens veel CO2 opgenomen, de keerzijde daarvan is helaas de toegenomen oceaanverzuring.
Wie geïnteresseerd is in de dagelijkse veranderingen in de CO2-concentratie van dit jaar ten opzichte van 2019 kan terecht bij de Carbon Monitor. Hier zijn niet alleen de mondiale gegevens te bekijken en te downloaden maar tevens die van diverse landen. De mondiale CO2-emissies lijken inmiddels weer terug te zijn op het niveau van eind 2019 zoals onderstaande grafiek laat zien. Als we de toekomstige klimaatverandering willen mitigeren moet er nog een berg werk worden verzet.
Voor de liefhebbers is er een website met daarop een grote stapel grafieken gebaseerd op de nieuwe data van het Global Carbon Project. Deze grafieken zijn vrij te downloaden en te gebruiken:
https://folk.universitetetioslo.no/roberan/GCB2020.shtml
De onderliggende data zijn op deze website te downloaden:
https://www.icos-cp.eu/science-and-impact/global-carbon-budget/2020
Een schat aan gegevens dus en voor iedereen beschikbaar.
Klimaatverandering 
Triest dat het weer eens een crisis is die leidt tot een daling van de CO2-emissie. Gaan we het nog mee maken dat de daling van CO2 emissies de resultante zal zijn van het beleid om dit te doen? Tientallen verdragen en afspraken en doelstellingen en vrijwel niets is er bereikt. Dat stemt tot nadenken over nut en noodzaak van een beleid dat toch vooral gericht lijkt te zijn op uitstel van onvermijdelijke maatregelen om de emissies terug te dringen. De moraal van het verhaal over het emissie beleid is toch vooral dat alles goed is zolang de economie er geen last van heeft.
LikeLike
Wat mij opvalt in deze best uitputtende analyse is het ontbreken van de emissie van waterdamp in de hoge luchtlagen door het vliegverkeer. Deze emissie wordt namelijk meer relevant naarmate meer waterstof in de brandstof voor vliegtuigen zit. Vliegen op waterstof is het meest vergaand. Maar ook de synfuels hebben dit nadeel.
LikeLike
Hallo Raymond.
Indien je naar de mondiale CO2-emissies kijkt, dan is je opmerking zeker gerechtvaardigd. Er zijn echter wel regio’s waar het beleid tot reductie leidt, zoals de EU. Hier de gezamenlijke, totale broeikasgas-emissies van de EU-27 sinds 1990:
Bron: https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/greenhouse-gas-emission-trends-7/assessment
Dit zijn CO2-equivalenten zodat ook de uitstoot van de broeikasgassen CH4 en lachgas mee inbegrepen is. In de VS dalen de CO2-emissies ook al ongeveer een decennium, hoewel die per hoofd van de bevolking nog altijd 1,5 á 2 maal hoger zijn dan in de EU-27.
De doelstellingen voor 2030 en 2050 staan eveneens aangegeven.
LikeLike
Jip,
Dat die waterdamp-emissies hier ontbreken is wel begrijpelijk. Het Global Carbon kijkt vooral naar emissies die al hebben plaatsgevonden.
Ik denk overigens dat het best lastig is om iets te zeggen over een mogelijk toekomstig effect. Omdat het nog zo onduidelijk is waar het heen gaat met de luchtvaart. En ik weet ook niet of het effect van die extra waterdamp wel goed te voorspellen is. Het is best aannemelijk dat ze voor extra opwarming zorgen, maar het lijkt me ook niet uit te sluiten dat contrails dan soms optisch dikker worden en dus meer zonlicht weerkaatsen, of dat er grotere druppeltjes ontstaan die sneller naar beneden zakken. Als waterstof al brandstof wordt gebruikt zullen er geen roetdeeltjes meer ontstaan die als condensatiekern fungeren, wat ook weer invloed zal hebben.
Ik weet niet of er al onderzoek is gedaan naar dit soort zaken.
LikeLike
Nu we weten hoe groot de emissies dit jaar ongeveer zijn, is de vraag hoe snel die omlaag moeten om nog met een redelijke kans onder de 1,5 tot 2 graden te blijven. Op basis van bv het jaarlijkse Constrain-rapport zou ik zeggen: het resterende mondiale CO2-budget is nog circa 200-600 Gt voor een meer dan 66% kans om minimaal onder de 1,75 graad te blijven en de noodzaak van negatieve emissies te minimaliseren: https://twitter.com/Peters_Glen/status/1341302637459861504
Bij de huidige uitstoot van circa 40 Gt/jr impliceert dit dat bij we bij een lineaire reductie over circa 10-30 jaar mondiaal op nul moeten zitten
Als we 30 jaar als maximaal haalbaar inschatten, dan impliceert dit dat de rijkere landen als rond 2035-3040 op nul moeten zitten, in ieder geval voor hun energiesystemen, volgens bv Anderson et al 2020: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14693062.2020.1728209
Hoe haalbaar dat is, valt moeilijk in te schatten, maar met voldoende politiek-maatschappelijke wil is misschien niet bij voorbaat uit te sluiten dat 2040 onmogelijk zou zijn. Die politiek-maatschappelijke wil zou dan wel in de komende paar jaar een kritische massa moeten bereiken om het hiervoor benodigde kantelpunt in de energietransitie te kunnen realiseren. Otto et al 2020 zeggen hierover o.a.: https://www.pnas.org/content/117/5/2354
“[W]e propose concrete interventions to induce positive social tipping dynamics and a rapid global transformation to carbon-neutral societies. These social tipping interventions comprise removing fossil-fuel subsidies and incentivizing decentralized energy generation, building carbon-neutral cities, divesting from assets linked to fossil fuels, revealing the moral implications of fossil fuels, strengthening climate education and engagement, and disclosing greenhouse gas emissions information.”
Misschien kan de Corona-crisis voor de klimaatcrisis een kantelpunt worden in ons besef van de kracht van exponentiele groei en het belang van wetenschappelijke kennis op tijd serieus nemen, door bv overbodig transport drastisch te beperken en de lusten en lasten van de energietransitie zo eerlijk mogelijk te verdelen?
LikeLike
Hans: Ik heb veel hierover geleerd uit dit EU-rapport:
https://www.fch.europa.eu/publications/hydrogen-powered-aviation
Goff: Ik heb ook zo’n oude song, They paved Paradise and put up a parking lot, Jony Mitchell, Big Yellow Taxi. Bij mij in de buurt wordt menig voortuin omgebouwd tot parkeerplek. Zo triest.
LikeLike
Jip,
ja ook Joni Mitchell had het in de smiezen. Ze heeft ergens in de jaren ’80 een fraaie versie gemaakt (met collega muzikant Willy Nelson en ambient activist) van de traditional ‘Cool Water’ uit de jaren ’30. Niks nieuws onder de zon voor mopperende oudjes als jij en ik ; )
LikeLike
Beste Veranda-vrienden
Het algoritme van YouTube heeft mij dit interessante filmpje over de klimaatontkenning gestuurd.
LikeLike
Terwijl de klimaatontkenners en twijfelbrigades nog steeds actief zijn, geven wetenschappers in Nederland antwoord op de vraag hoe groot ons carbon budget nog is en wanneer we op nul uitstoot moeten zitten om nog een redelijke kans te hebben onder de 1,5 graad te blijven: https://www.klimaathelpdesk.org/answers/om-een-66-kans-te-hebben-op-15-graad-zou-nederland-2026-klimaatneutraal-moeten-zijn-waar-komt-die-conclusie-vandaan/
“Om met 66% waarschijnlijkheid de temperatuurstijging tot maximaal 1,5 °C te beperken stond de gehele mensheid op 1 januari 2018 nog 420 miljard ton CO2-uitstoot ter beschikking. Een simpele en eerlijke manier om dit te verdelen is door te stellen dat ieder persoon op aarde evenveel krijgt. Nederland, met een bevolking van 17 miljoen mensen op een wereldbevolking van 7,6 miljard, heeft daarmee recht op 0,22% van het beschikbare CO2-tegoed. Uitgaande van een lineaire daling in de nationale CO2-uitstoot geeft dit budget vanaf 1 januari 2020 nog ongeveer 7 jaar tijd voordat het op is, oftewel Nederland moet koolstofneutraal zijn in 2026… De wereld als geheel zal ergens rond 2037 klimaatneutraal moeten zijn…
[I]n bovenstaande berekening zijn zowel negatieve emissies (maken het koolstoftegoed groter) als terugkoppelingen in het aardsysteem (maken het koolstoftegoed kleiner) niet meegenomen. Voor de negatieve emissies is de reden dat deze speculatief zijn en niet onomstreden [6]. Voor de terugkoppelingen in het aardsysteem geldt dat deze nog moeilijk te vertalen zijn naar CO2-tegoeden, hoewel het IPCC dit wel geprobeerd heeft. Wanneer men aardsysteem-terugkoppelingen wél meerekent maar negatieve emissies niet, schuift het jaar waarin Nederland koolstofneutraal moet zijn nog dichterbij in de tijd. Omdat dit gezien politiek-economisch tendensen niet erg aannemelijk is, kijken wetenschappers eerder naar andere scenario’s dan 1,5 °C met 66% kans en naar scenario’s waarin negatieve emissies een rol spelen.”
Zo’n ander scenario zou dan bv kunnen zijn: Nederland en Europa klimaatneutraal in/rond 2040; de wereld klimaatneutraal in/rond 2050, met daarna een beperkte hoeveelheid (netto) negatieve emissies, voor een minimaal 66% kans om ruim onder de 2 graden te blijven (rond 1,75 graden?). Wat zou zo’n scenario betekenen voor transitierisico’s rond bv pensioenen? En (hoe) is hiervoor de politieke wil te mobiliseren/organiseren?
LikeLike
Een vergelijkbare berekening maakten wij in het boek (figuur 14):
LikeLike
Hi Bart,
Jullie komen in die figuur 14 uit op 2037 als jaar waarin Nederland klimaatneutraal zou moeten zijn, als voorbeeld. Is dat voor een circa 66% kans om onder de 1,75 graden te blijven? En wanneer zou dan de wereld als geheel op nul CO2-uitstoot moeten zitten: in/rond 2050? En met of zonder (netto) negatieve emissies daarna?
LikeLike
Lennart,
De berekening is inderdaad voor een 66% kans om onder de 1,75 graden te blijven. Het e.e.a. is gebaseerd op een blogstuk van Stefan Rahmstorf:
http://www.realclimate.org/index.php/archives/2019/08/how-much-co2-your-country-can-still-emit-in-three-simple-steps/
In het Duits:
https://scilogs.spektrum.de/klimalounge/wie-viel-co2-kann-deutschland-noch-ausstossen/
Zie ook de referenties in het boek horende bij figuur 14. Rahmstorf baseerde zijn berekening op tabel 2.2 van IPCC SR15.
De figuur 14 in ons boek gaat uit van een lineaire afname van de CO2-emissies vanaf 2018. Dan zouden we in Nederland in circa 2038 op 0 ton CO2 moeten zitten. Een niet-lineaire afname kan natuurlijk een andere einddatum opleveren. En uiteraard verandert die einddatum opnieuw als er na 2037 negatieve emissies zouden zijn. Het gaat immers om de totale hoeveelheid koolstof die wordt geëmitteerd.
LikeLike
Dank, Jos, dus voor het mondiale budget gaan jullie en Rahmstorf uit van circa 800 Gt vanaf 2016 en circa 600 Gt vanaf nu/2021. Dan kom je bij lineaire reductie tot nul inderdaad uit op/rond 2050 (voor die circa 66% kans om onder de circa 1,75 graden te blijven). Eventuele negatieve emissies daarna zouden dan kunnen helpen om nog zo dicht mogelijk bij de 1,5 graad te komen, of om het risico van een relatief hoge klimaatgevoeligheid en relatief sterke versterkende terugkoppelingen te beperken.
In Nederland en Europa moeten we met deze interpretatie van het Parijs-akkoord dus al ergens rond 2035-2040 klimaatneutraal zijn; niet pas rond 2050, zoals de EU en meeste lidstaten nu nog als doel hebben. Blijft de vraag hoe dat gerealiseerd kan worden. IPCC-hoofdauteur Heleen de Coninck schreef daarover gisteren in NRC: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/31/het-is-nog-niet-te-laat-voor-het-klimaat-a4025791
“[D]oor verschillende factoren, zoals de publieke opinie over het klimaat of scherp dalende kosten van duurzame energie, zijn de systemen rondom fossiele brandstoffen en (in mindere mate) landgebruik onder grote druk komen te staan. Hoe kan die druk zo groot worden dat een systeem versneld verandert, op tijd voor die scherpe CO2-reducties die nodig zijn voor ‘Parijs’?
In het IPCC-rapport over de 1,5 graad onderscheiden we zes ‘voorwaarden’ die gezamenlijk de versnelling ‘mogelijk maken’: 1. gedragsverandering, publieke steun voor brede actie, en sociale acceptatie van maatregelen; 2. technologische innovatie om nieuwe technologie op te schalen en de kosten te laten dalen; 3. overal ter wereld het versterken van menselijke vaardigheden en capaciteiten om de transitie te steunen; 4. een overheid die voldoende strenge maatregelen treft, 5. een veranderd financieel systeem dat duurzame investeringen mogelijk maakt en klimaatrisico’s meeweegt; en 6. sturing en samenwerking op verschillende beleidsniveaus en door verschillende actoren…
[E]en heel economisch en maatschappelijk systeem kan veranderen, als het handelen van de ene actor een reactie bij een andere oproept die in dezelfde richting werkt. Dat is nodig en mogelijk om systeemtransities te versnellen. Het is ook zowel een kans als een bedreiging, want het is diezelfde systeemdynamiek die bestaande systemen in stand houdt. De verandering is moeilijk te regisseren. Maar als het lukt, kan het razendsnel gaan. Dan kan versnelde innovatie leiden tot snellere gedragsverandering, en dat weer tot verdergaand overheidsbeleid en stappen door investeerders. Dat leidt dan weer tot meer innovatie, enzovoort…
Natuurlijk moet de overheid ophouden met het ondersteunen van klimaatschadelijke activiteiten. Maar ze moet ook verder kijken dan de klassieke beleidsinstrumenten… Hoe we gebruikmaken van de mogelijkheden voor versnelde systeemtransitie: daar ligt de uitdaging van de komende tien jaar, en onze enige hoop om de ergste klimaatverandering af te wenden. De juiste knoppen om aan te draaien móeten te vinden zijn. We hebben gewoon nog niet goed genoeg gezocht.”
En wat de overheid doet, hangt uiteindelijk af van de mate waarin en wijze waarop burgers (en andere belanghebbenden) zich weten te organiseren.
LikeLike
Hallo Lennart,
Met het volgende doe je enigszins tekort aan wat er in het Akkoord van Parijs is overeengekomen:
“In Nederland en Europa moeten we met deze interpretatie van het Parijs-akkoord dus al ergens rond 2035-2040 klimaatneutraal zijn; niet pas rond 2050, zoals de EU en meeste lidstaten nu nog als doel hebben.”
De genoemde “rond 2050” voor de EU gaat er vanuit dat er ná 2050 substantiële negatieve emissies gaan volgen. Misschien zal dat het geval gaan zijn, maar het lijkt me een aanname waar je wel vraagtekens bij kan plaatsen:
— er zijn nogal wat mensen die bezwaren hebben tegen het gebruik van biomassa. Biomassa is een noodzaak INDIEN je BECCS in wil gaan zetten om tot negatieve emissies te komen;
— andere methoden om negatieve emissies te bereiken zijn ‘non proven’, zoals free-air capture. Dat zou wel ’s heel duur uit kunnen gaan pakken en het is ook onduidelijk hoe het gefinancierd zou moeten worden. Door de belastingbetaler? Of juist door de dezelfde kolen/olie/gas-bedrijven die het CO2 eerst in de dampkring gebracht hebben?
Kortom, negatieve emissies ná 2050 zijn wenselijk maar heel onzeker.
Verder: in het Akkoord van Parijs is NIET de “1,5 graad” afgesproken waar jij het over hebt. Er staat:
Zoals je weet zijn de ‘efforts’ om dit aan te scherpen tot 1,5 °C, tijdens de daaropvolgende ‘Conferences of the Parties’, mislukt. Het is dan ook niet juist om telkens te suggereren dat de 1,5 graad het doel zou zijn, het is officieel: well below 2 °C.
LikeLike
Hi Bob,
Geheel eens met je opmerkingen, en volgens mij heb ik nergens anders beweerd, maar misschien heb ik me niet duidelijk genoeg uitgedrukt. De precieze interpretatie van “Parijs” is voor zover ik begrijp onderwerp van voortgaande onderhandelingen en ook wetenschappelijk zijn er de nodige onzekerheden. De 1,75 graad met 66% kans en bijhorend carbon budget geven vooral een orde van grootte aan waaruit blijkt dat de EU en NL hun doel nog aanzienlijk moeten aanscherpen om aan deze interpretatie van Parijs te kunnen voldoen.
LikeLike
Hoi Lennart,
Het gaat me er meer om dat we zorgvuldig en feitelijk dienen te vermelden wat er — onder meer in Parijs — is afgesproken. Indien je vervolgens vindt dat dit nog niet ver genoeg gaat of in sommige opzichten tekort schiet, is dat een mening.
Er is in Parijs géén verdeelsleutel afgesproken voor de verdeling van het nog resterende ‘carbon budget’. Wat er daarover staat, is in Artikel 14:
en ook:
Wat deze ‘equity’ precies inhoudt wordt vervolgens nogal verschillend uitgelegd. Zo zal China claimen dat zij een bepaald ‘recht’ hebben om voorlopig nog veel CO2 uit te stoten juist omdat zij daar pas héél kortgeleden mee begonnen zijn… terwijl de VS en Europa dit al doen sinds ca. 1850. In de EU en de VS is voorlopig het probleem dat de daadwerkelijke klimaat- en energieplannen nog beduidend achterblijven bij wat er in Parijs en in de Nationally Determined Contributions is afgesproken.
LikeLike
Hoi Bob,
Ook geheel mee eens. Mijn uitgangspunt was het citaat van de Klimaathelpdesk dat voor een circa 66% kans op 1,5 graad de wereld rond 2037 klimaatneutraal dient te zijn. Dit is o.b.v. hun interpretatie van het Parijs-akkoord, waarbij ze aangeven dat ook andere interpretaties mogelijk zijn. Zo zeggen ze daarover onder meer:
“De evenredige verdeling over de wereldbevolking (ieder persoon op aarde krijgt evenveel) is een keuze. De wetenschap kan hier verder niet zoveel over zeggen, behalve dat deze keuze wel eenvoudig te begrijpen is. De uitdaging die volgt voor rijke landen zoals Nederland is groot, maar dat is ook logisch gezien het Akkoord van Parijs welke spreekt over “gedifferentieerde verantwoordelijkheden”. Andere verdelingsmechanismen leiden niet per sé tot gunstigere cijfers. De wereld als geheel zal ergens rond 2037 klimaatneutraal moeten zijn.
Het tijdstip van de verdeling van het wereldwijde koolstoftegoed tussen landen is ook een keuze die gemaakt moet worden. Ontwikkelingslanden zouden liefst zien dat het jaar 1990 gekozen wordt omdat toen al duidelijk was hoe groot het klimaatprobleem was. Echter, dit is weinig praktisch omdat dit zou betekenen dat het Nederlandse tegoed al lang en breed op is. Algemeen geldt: hoe eerder het moment van verdeling, hoe ongunstiger voor rijke landen met een hoge jaarlijkse uitstoot. In bovenstaande berekening is gekozen voor 1 januari 2016, oftewel vlak na het sluiten van het klimaatakkoord van Parijs.”
Bij een iets minder ambitieuze interpretatie van Parijs zou de wereld rond 2050 klimaatneutraal moeten zijn en Europa en Nederland rond 2035-2040. In hoeverre daarna dan nog negatieve emissies nodig zijn, is een volgende vraag voor interpretatie/onderhandeling. Hoe dan ook lijkt het mij een redelijke conclusie dat Europa en Nederland eerder klimaatneutraal dienen te zijn om aan Parijs te voldoen dan ze zich tot dusver voorgenomen hebben. Wat vind jij redelijk op dit punt?
LikeLike
Hallo Lennart,
De 1,5 graad die je daar aanhaalt is nog steeds *niet* wat er in het Akkoord van Parijs is afgesproken. Er is iets anders afgesproken:
Verder zijn de “66% kans” en de genoemde evenredige verdeling van het resterende carbon budget ook keuzes die NIET in het Akkoord van Parijs staan — maar in elk geval wordt dit dan expliciet vermeld in de tekst bij de Klimaathelpdesk.
Het is m.i. een beetje raar om stug door te praten over die “1,5 graad” alsof dit is wat er afgesproken is, terwijl dat gewoon niet zo is.
LikeLike
Bob, het lijkt erop dat je a la Don Quichote een windmolen in het vizier hebt: ik beweer nergens dat er ergens een afspraak gemaakt is over een specifieke interpretatie van “Parijs”. Ik zeg juist expliciet: ‘De precieze interpretatie van “Parijs” is voor zover ik begrijp onderwerp van voortgaande onderhandelingen en ook wetenschappelijk zijn er de nodige onzekerheden.’
De vraag is vervolgens welke interpretaties mogelijk en redelijk zijn, en welke CO2-doelen daarbij horen. Ik geef aan wat mij redelijk lijkt, en vraag jou wat jou redelijk lijkt. Je schreef eerder: “In de EU en de VS is voorlopig het probleem dat de daadwerkelijke klimaat- en energieplannen nog beduidend achterblijven bij wat er in Parijs en in de Nationally Determined Contributions is afgesproken.” Wanneer zou de EU volgens jou wel aan “Parijs” voldoen?
LikeLike
Lennart,
Je vraag (aan Bob) was “Hoe dan ook lijkt het mij een redelijke conclusie dat Europa en Nederland eerder klimaatneutraal dienen te zijn om aan Parijs te voldoen dan ze zich tot dusver voorgenomen hebben. Wat vind jij redelijk op dit punt?”
Mijn redelijke antwoord op die vraag is dat ik niet weet wat hier redelijk is. Het is m.i. in elk geval *niet* redelijk om te focussen op kwantificeringen (procent kans, well below 2°C, omvang carbon budget, etc. etc.). De kwantificeringen zijn slagen in de lucht, educated guesses die de complexe relatie tussen wereldwijde energietransitie en globale opwarming enigszins duidelijk maken.
Er is een epistemologische wet die zegt dat ‘kwantiteit’ nooit bepalend is voor ‘kwaliteit’. Kwantiteit (druk op de ketting) openbaart enkel kwaliteit (breekpunt in de ketting). Thomas van Aquino zei het eeuwen geleden al, Nassim N. Taleb zegt het hem in zijn fragility-project al jarenlang na. Nu de politici/beleidmakers nog met de hete adem van juridische klimaatzaken in de nek.
LikeLike
Hallo Lennart,
“De precieze interpretatie van “Parijs” is voor zover ik begrijp onderwerp van voortgaande onderhandelingen en ook wetenschappelijk zijn er de nodige onzekerheden.”
Er is geen enkele onzekerheid dat er gewoon keihard is afgesproken: “well below 2 °C“. De ‘efforts’ tijdens de latere Conference(s) of the Parties, namelijk COP22 en later, hebben er niet toe geleid dat het doel is bijgesteld naar 1.5 °C.
Laat ik duidelijk zijn: nét gaan doen alsof er in Parijs 1.5 °C zou zijn afgesproken, dat is de boel belazeren. Zoals we niet accepteren dat ‘klimaatsceptici’ de boel belazeren, zouden we dat evenmin mogen accepteren van anderen.
LikeLike
Hi Bob, Goff,
Hoe hard “keihard” is, moet natuurlijk nog blijken. Afgesproken is: “holding the increase in the global average temperature to well below 2 °C above pre- industrial levels and pursuing efforts to limit the temperature increase to 1.5 °C above pre- industrial levels”.
Hoe interpreteren jullie deze afspraak qua resterend carbon budget, en welke conclusie trek je daaruit voor de snelheid waarmee we in Nederland en Europa op nul uitstoot moeten zitten? En hoe zou je die afspraak interpreteren als je een gemiddelde inwoner van China, India of een ander minder rijk land/gebied als Nederland/Europa zou wonen? Dit alles met besef van alle kwantitatieve en kwalitatieve onzekerheden, zoals meermaals benadrukt.
Ofwel: vinden jullie het huidige CO2-doel van Nederland/Europa om in 2050 op netto nul uitstoot te zitten, en in 2030 op 55% reductie, een redelijke interpretatie van de (meer of minder harde) afspraak in Parijs? Waarom wel of niet? Wat zou je eventueel redelijker vinden?
LikeLike
Lennart,
Nogmaals, ik weet niet wat een redelijke interpretatie is m.b.t. resterend carbon budget. Hoe stel je zoiets vast in een netwerk van non-lineaire (fysisch, geopolitiek en economisch) factoren die ieder voor zich onmogelijk zijn te voorzien / voorspellen, laat staan in hun samenhang.
De strategie is in ‘Parijs’ vastgesteld en voor iedereen duidelijk: CO2-mitigatie middels energietransitie. Tactische manoeuvres om die strategie te laten lukken zijn er in twee soorten: kwantitatief najagen van mitigatie, en kwalitatief aanjagen van alternatieven voor fossiel. Je snapt wel, Lennart, CO2 mitigatie is 100% afhankelijk energietransitie. Carbon budget is niet het probleem, het is een feit waar iedereen het wel over eens is. Het probleem is de energietransitie.
Wat dat laatste betreft: het zou het zo maar kunnen zijn dat afschaling van CO2 mitigatie-pretenties leidt tot opschaling van de energietransitie. Als de lat niet al te hoog ligt is dat een uitnodiging voor iedereen om er overheen te springen.
LikeLike
Ik ben het eens met Goff. Koolstofbudgetten, temperatuurdoelstellingen en de bijbehorende waarschijnlijkheden zijn weliswaar van belang om in de gaten te kunnen houden waar het heen gaat, maar voor de praktijk van de energietransitie zijn ze niet zo relevant.
Die praktijk is dat er een enorme klus geklaard moet worden. Een ingewikkelde klus in een nog ingewikkelder omgeving: met mensen die er niet aan willen beginnen, met mensen die vinden dat het niet snel genoeg gaat, met weerstand tegen zo’n beetje elke mogelijke deeloplossing, enzovoort. Om die klus te laten slagen moeten er, kwalitatief, oplossingen worden gerealiseerd. Dat is veel belangrijker dan je blindstaren op de cijfers.
LikeLike
Goff, Hans,
CO2-reductie vereist inderdaad energietransitie. De vraag is m.i. hoe we die transitie zo snel en rechtvaardig mogelijk kunnen realiseren. Kan dat mondiaal in circa 30 jaar en in Europa in circa 20 jaar? Niemand zal het met zekerheid kunnen zeggen, maar misschien kan het en het lijkt o.b.v. het resterende carbon budget nodig om aan een m.i. redelijke interpretatie van Parijs te kunnen voldoen. Hoe onzeker de beschikbare getallen ook zijn, ze zijn het beste wat we op dit moment hebben. Niet om je op blind te staren, maar om te kunnen bepalen wat er nodig is om de transitie te versnellen.
Hoe kunnen we in Nederland en Europa in circa 20 jaar een rechtvaardige energietransitie realiseren? Op hoofdlijnen door ons energiegebruik voldoende te beperken en de dan nog benodigde energie fossielvrij op te wekken, en door de lusten en lasten hiervan eerlijk te verdelen. Daarvoor is kennis nodig van de beschikbare alternatieven en hun kosten en baten. En er zijn prikkels en regels nodig om de gewenste alternatieven te realiseren, waarover we met elkaar afspraken moeten maken op een manier waarin voldoende mensen voldoende vertrouwen hebben.
Het probleem lijkt mij vooral dat we ons qua klimaat in een noodsituatie bevinden die om snelle en daadkrachtige besluitvorming vraagt, maar dat die noodsituatie nog onvoldoende onderkent wordt en dat het vertrouwen in een eerlijke besluitvorming na 40-50 jaar neoliberaal beleid tot een kritiek punt gedaald is. We hebben dus meer politiek-maatschappelijke erkenning van deze noodsituatie nodig en een alternatief besluitvormingsproces dat voldoende vertrouwen wekt.
Op beide punten doet een beweging als Extinction Rebellion m.i. goede voorstellen: via geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid proberen ze de maatschappij en politiek tot erkenning van de noodsituatie te brengen; en via een burgerberaad o.b.v. loting en deliberatie proberen ze het vertrouwen in de uiteindelijke besluitvorming te vergroten. Zie bv: https://extinctionrebellion.nl/eisen/
Hun tweede eis/ambitie om al in 2025 op nul CO2-uitstoot te zitten, lijkt mij persoonlijk niet meer mogelijk, omdat de maatschappelijke gevolgen/risico’s daarvan waarschijnlijk groter zijn dan de ecologische (en maatschappelijke) gevolgen/risico’s van nul uitstoot rond 2040. Dat wil niet zeggen dat 2025 vanuit ecologisch oogpunt niet wenselijk zou zijn, alleen lijkt het middel me erger dan de kwaal. Mocht blijken dat eerder dan 2040 mogelijk is, des te beter.
Het idee om de lat niet al te hoog te leggen, lijkt me een recept voor voortzetting van de veel te trage transitie zoals we die de afgelopen 30 jaar hebben gezien, juist als gevolg van dit idee dat we de lat vooral niet al te hoog zouden moeten leggen. Lamb et al 2020 zeggen hierover onder meer: https://www.cambridge.org/core/journals/global-sustainability/article/discourses-of-climate-delay/7B11B722E3E3454BB6212378E32985A7
“The push towards incremental solutions tends to avoid all options that are most threatening to existing power structures and practices. In doing so, these discourses leverage narrow definitions of success, positive framings and entrepreneurial values above transformative efforts and binding standards. When not confronted with scientific deliberation and debate on appropriate policy options, they provide cover for ongoing unsustainable activities and hinder strong near-term climate action.”
LikeLike
Lennart,
Je maakt m.i. een tactische denkfout door je te concentreren op het *tempo* van de energietransitie. Tempo is het kwantitatieve ding waar de fossiele energie-voorziening op is gebaseerd: snel boren naar olie, snel hakken naar steenkool, snel reageren op de aandelenbeurs. Hoe je het ook draait of keert: met tempo heeft de energietransitie niets te maken. Energietransitie is een kwalitatief ding. Elke kwaliteitsmanager duwt in zijn fabriek niet naar maximale waarden van de relevante variabelen maar zoekt naar optimale balans tussen de waarden.
Lamb et al 2020 (je verijst daarnaar) hebben het over iets anders, namelijk over “common features of climate delay discourses.” Ik neem aan dat je het verschil ziet.
LikeLike
Goff,
Als ik de beste wetenschappers op dit gebied goed begrijp is er sprake van een noodsituatie, waarin de snelheid van de energietransitie wel degelijk cruciaal is. Lenton et al 2019 schreven bv: https://www.nature.com/articles/d41586-019-03595-0
“The world’s remaining emissions budget for a 50:50 chance of staying within 1.5 °C of warming is only about 500 gigatonnes (Gt) of CO2. Permafrost emissions could take an estimated 20% (100 Gt CO2) off this budget, and that’s without including methane from deep permafrost or undersea hydrates. If forests are close to tipping points, Amazon dieback could release another 90 Gt CO2 and boreal forests a further 110 Gt CO2. With global total CO2 emissions still at more than 40 Gt per year, the remaining budget could be all but erased already… In our view, the evidence from tipping points alone suggests that we are in a state of planetary emergency: both the risk and urgency of the situation are acute.. We argue that the intervention time left to prevent tipping could already have shrunk towards zero, whereas the reaction time to achieve net zero emissions is 30 years at best. Hence we might already have lost control of whether tipping happens. A saving grace is that the rate at which damage accumulates from tipping — and hence the risk posed — could still be under our control to some extent. The stability and resilience of our planet is in peril. International action — not just words — must reflect this.”
Otto et al 2020 voegen daaraan toe: https://www.pnas.org/content/117/5/2354
“Safely achieving the goals of the Paris Climate Agreement requires a worldwide transformation to carbon-neutral societies within the next 30 y. Accelerated technological progress and policy implementations are required to deliver emissions reductions at rates sufficiently fast to avoid crossing dangerous tipping points in the Earth’s climate system. Here, we discuss and evaluate the potential of social tipping interventions (STIs) that can activate contagious processes of rapidly spreading technologies, behaviors, social norms, and structural reorganization within their functional domains that we refer to as social tipping elements (STEs). STEs are subdomains of the planetary socioeconomic system where the required disruptive change may take place and lead to a sufficiently fast reduction in anthropogenic greenhouse gas emissions.”
IPCC-hoofdauteur Heleen de Coninck schreef hierover een paar dagen terug in NRC (zoals ik hierboven eerder citeerde): https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/31/het-is-nog-niet-te-laat-voor-het-klimaat-a4025791
“[D]oor verschillende factoren, zoals de publieke opinie over het klimaat of scherp dalende kosten van duurzame energie, zijn de systemen rondom fossiele brandstoffen en (in mindere mate) landgebruik onder grote druk komen te staan. Hoe kan die druk zo groot worden dat een systeem versneld verandert, op tijd voor die scherpe CO2-reducties die nodig zijn voor ‘Parijs’?
In het IPCC-rapport over de 1,5 graad onderscheiden we zes ‘voorwaarden’ die gezamenlijk de versnelling ‘mogelijk maken’: 1. gedragsverandering, publieke steun voor brede actie, en sociale acceptatie van maatregelen; 2. technologische innovatie om nieuwe technologie op te schalen en de kosten te laten dalen; 3. overal ter wereld het versterken van menselijke vaardigheden en capaciteiten om de transitie te steunen; 4. een overheid die voldoende strenge maatregelen treft, 5. een veranderd financieel systeem dat duurzame investeringen mogelijk maakt en klimaatrisico’s meeweegt; en 6. sturing en samenwerking op verschillende beleidsniveaus en door verschillende actoren…
[E]en heel economisch en maatschappelijk systeem kan veranderen, als het handelen van de ene actor een reactie bij een andere oproept die in dezelfde richting werkt. Dat is nodig en mogelijk om systeemtransities te versnellen. Het is ook zowel een kans als een bedreiging, want het is diezelfde systeemdynamiek die bestaande systemen in stand houdt. De verandering is moeilijk te regisseren. Maar als het lukt, kan het razendsnel gaan. Dan kan versnelde innovatie leiden tot snellere gedragsverandering, en dat weer tot verdergaand overheidsbeleid en stappen door investeerders. Dat leidt dan weer tot meer innovatie, enzovoort…
Natuurlijk moet de overheid ophouden met het ondersteunen van klimaatschadelijke activiteiten. Maar ze moet ook verder kijken dan de klassieke beleidsinstrumenten… Hoe we gebruikmaken van de mogelijkheden voor versnelde systeemtransitie: daar ligt de uitdaging van de komende tien jaar, en onze enige hoop om de ergste klimaatverandering af te wenden. De juiste knoppen om aan te draaien móeten te vinden zijn. We hebben gewoon nog niet goed genoeg gezocht.”
Misschien begrijp ik al deze auteurs niet goed, of misschien maken zij een denkfout, of misschien maak jij een denkfout, maar hoe dan ook lijken hun beweringen me vooralsnog meer onderbouwd en peer-reviewed dan jouw bewering dat energietransitie niets met tempo te maken heeft.
LikeLike
Lennart,
Niemand heeft hier ontkend dat een snelle energietransitie nodig is om de doelen van Parijs te halen. De vraag is hoe je dat realiseert. De geschiedenis leert dat een vrij klein groepje mensen dat steeds maar blijft waarschuwen dat het onvoldoende is niet zoveel zoden aan de dijk zet. Al zou het wel een beetje kunnen helpen.
Als “de juiste knoppen om aan te draaien” nog niet zijn gevonden, dan moeten we daarnaar zoeken. Dat is precies wat Goff bedoelde, vermoed ik, met zijn opmerking dat de energietransitie kwalitatief is. De goede knoppen vinden is veel belangrijker dan hoe je die uiteindelijk precies instelt.
LikeLike
Lennart,
Ik besef terdege dat mijn opmerking over ‘tempo’ contra-intuïtief is. Maar ik herinner eraan dat we niet te maken hebben met een ‘noodsituatie’ (jouw woorden) maar met een super wicked problem. En dat is van totaal andere orde. Zie mijn gastblogstuk daarover https://klimaatveranda.nl/2014/11/17/he-een-olifant-in-de-kamer/ en dan hoor ik wel van je of, en indien ja, ik een denkfout maak.
Je citeert IPCC-auteur Heleen de Coninck. Zij somt maar liefst zes theoretische voorwaarden voor versnelling van de energietransitie op. Kijk eens effe goed daarnaar: daar zitten evenzovele bestuurlijke afbreukrisico’s en geen kleintjes ook. Je citaat eindigt met haar woorden: “De juiste knoppen om aan te draaien móeten te vinden zijn. We hebben gewoon nog niet goed genoeg gezocht.”
Dat is historisch gezien onzin. De juiste en trefzekere knop is lang geleden geïdentificeerd en gevonden: CO2 beprijzing aan de bron met doorrekening aan de consument. Aan die knop heeft de beleidmaker nooit gedraaid en daar had hij politiek/financiële zwaarwegende redenen voor: voilà het super wicked problem.
LikeLike
Hans, Goff,
Otto et al 2020 noemen een lijstje “knoppen om aan te draaien” dat vergelijkbaar is met dat van Heleen de Coninck/IPCC:
“1) removing fossil-fuel subsidies and incentivizing decentralized energy generation (energy production and storage systems), 2) building carbon-neutral cities (human settlements), 3) divesting from assets linked to fossil fuels (financial markets), 4) revealing the moral implications of fossil fuels (norms and value systems), 5) strengthening climate education and engagement (education system), and 6) disclosing information on greenhouse gas emissions (information feedbacks).”
CO2-beprijzing valt onder punt 1. Aan die knop is wel een beetje gedraaid, maar nog lang niet genoeg. Was dat vanwege zwaarwegende redenen? Of vooral doordat het maatschappelijk urgentiebesef en de politieke druk nog niet groot genoeg waren? En waarom waren dat besef en die druk nog niet groot genoeg? Dat zou inderdaad wel met het super-wicked karakter van het klimaatprobleem te maken kunnen hebben, wat in de kern een gevolg is van het zeer beperkte resterende carbon budget. Lenton et al 2019 spreken in dit verband van een noodsituatie, maar “super wicked” lijkt het me zeker ook.
Maar wat impliceert super-wicked? Dat het principieel onoplosbaar is? Of dat het (veel) moeilijker of minder volledig oplosbaar is dan minder wicked problemen? En dat we dus individueel en collectief extra inspanningen moeten doen, op meerdere fronten en schaalniveaus, om toch tot zo’n snel mogelijke energietransitie te komen.
Bij punt 4 van het lijstje van Otto et al schrijven ze over de verandering van normen en waarden onder meer: “protests, such as the #FridaysForFuture climate strikes of school students around the world, the Extinction Rebellion protests in the United Kingdom, and initiatives such as the Green New Deal in the United States, might be indicators of this change in norms and values taking place right now”.
Deze bewegingen die een snellere en rechtvaardiger energietransitie willen kun je “een vrij klein groepje” noemen, maar alle bewegingen beginnen klein en kunnen alleen groeien door mensen het belang van hun beweging te laten zien en voelen. Otto et al zeggen daarover bij hun punt 5 over educatie, waar dit blog hopelijk ook een bescheiden bijdrage aan levert:
“The effects of changes in educational programs can also lead to a social tipping process as soon as the new generation enters the job market and public decision-making bodies. The recent #FridaysForFuture protests demonstrate the upcoming new generation might radically change the political scene. It is estimated that within just half a year the school children movement grew to 1.5 million students in 125 countries.”
Greta Thunberg hamert als woordvoerder van deze beweging op snellere actie omdat het resterende carbon budget voor Parijs nog maar zo gering is. Dat roept vervolgens nieuwe vragen en belangenconflicten op, zoals bv herscholing van mensen die in de luchtvaart werken, maar ook die vragen en conflicten zijn niet bij voorbaat onoplosbaar.
Hoe snel we ze zoveel mogelijk kunnen oplossen zal moeten blijken, maar dat het in principe sneller kan en moet dan nu, lijkt me moeilijk te betwisten, mits we er voldoende van doordrongen zijn dat het echt nodig is om erger op een later moment te voorkomen.
LikeLike
Lennart,
“Maar wat impliceert super-wicked? Dat het principieel onoplosbaar is?”
Geen idee wat ‘principieel’ betekent dus ik kan daar geen zinnig woord over kwijt. Maar de olifant in de kamer van Heleen de Coninck en ook Greta Thunberg is dat de energietransitie niks meer of minder is dan *adaptie* aan de fysische realiteit van de voortdurende opwarming. Het blogstuk van Jos Hagelaars laat er geen twijfel over bestaan dat CO2 emissies – en dus verder opwarming- gestaag doorgaan.
Beste Lennart, energietransitie is een manier om ons aan te passen aan de opwarming. Die transitie is te laat en te weinig voor voorkòming van al lang ingezette opwarming. We sukkelen achter de fysische feiten aan.
LikeLike
Goff,
In je stuk noem je super-wicked problems “ontembaar” en “tragisch”. Als je daarmee bedoelt dat een bepaalde minimale opwarming niet meer voorkomen kan worden, dan klopt dat. Maar een meer dan minimale opwarming (en daarmee hopelijk ook climate tipping points) kan in principe nog wel voorkomen worden, hoe complex die opgave ook mag zijn.
Hoe snel de energietransitie uiteindelijk zal verlopen, en hoeveel opwarming dat oplevert, zal moeten blijken. We kunnen slechts proberen nog zoveel mogelijk schade te voorkomen. Hoe? Dat is de grote vraag, waar onderzoekers als De Coninck en Otto et al een begin van een antwoord op proberen te geven.
In jouw stuk verwijs je naar Levin et al 2012. Volgens hen zijn vier kenmerken van een super-wicked problem: ‘time is running out; those who cause the problem also seek to provide a solution; the central authority needed to address it is weak or non-existent; and, partly as a result, policy responses discount the future irrationally.’
Als we dat weten, dan is de vraag wat we het beste kunnen doen om de schade toch nog zoveel mogelijk te beperken. Levin et al denken dat via “progressive incrementalism” sociale tipping points bereikt kunnen worden die voor versnelling kunnen zorgen. Dit lijkt op Otto et al 2020, die ook op zoek zijn naar die sociale omslagpunten. Levin et al geven ook aan dat de tijdsdimensie daarbij zorgvuldige aandacht vereist:
‘Often antecedent and unexplored progressive incremental forces that create, and lead to, well studied ‘‘tipping points’’ are not sufficiently recognized. This neglect justifies our focus on these potential progressive incremental triggers, and drawing on these lessons, to apply them forward. Finally, the time dimension of progressive incrementalism requires careful attention: actors who attempt to trigger such change must assess whether there is a plausible logic that an intervention, or set of interventions, is likely to unleash a path-dependent process that can change behavior before the time runs out to address the super wicked problem in question.’
Verder noemen ze o.a. dat deliberatie van belanghebbenden o.b.v. wetenschappelijke kennis i.p.v. eigenbelang van machtige actoren een belangrijke bijdrage kan leveren aan beleidsinnovatie en -versnelling:
‘research on advocacy coalitions and learning (for a review, see Sabatier 1998) shows that stakeholder deliberations that foster ‘‘policy learning’’ among otherwise polarized groups with very different ‘‘deep core’’ values can change their ‘‘secondary core’’ beliefs about effects of instrument choice, opening up policy innovation and unblocking policy log jams. The challenge for this literature in particular, and multi-stakeholder processes in general, is to find ways to promote stakeholder learning that move away from an emphasis on achieving consensus, which militates against addressing super wicked problems. It suggests reorienting their focus toward problem definitions that draws on scientific knowledge, rather than problem definitions narrowed or shaped by the strategic self-interests of powerful actors.’
Dit doet mij sterk denken aan het eerder genoemde voorstel voor een burgerberaad o.b.v. loting als aanvulling op de representatieve democratie.
Levin et al zeggen ook nog: ‘rarely do decision makers assess how the policy might be designed to ratchet up over time to become more ambitious’
In Parijs lijkt (misschien mede o.b.v. Levin et al?) voor zo’n ratchet-up-beleid gekozen te zijn. Dit jaar zullen doelen en uitvoeringsmaatregelen daarom verder aangescherpt moeten worden. Het resterende carbon budget geeft richting aan de mate van aanscherping die nodig is. Welke aanscherping politiek-maatschappelijk mogelijk blijkt, zullen we moeten ontdekken, en zal mede afhangen van de maatschappelijke druk die Greta Thunberg en anderen weten te ontwikkelen.
LikeLike
Lennart,
Je citeert Levin et al die stellen dat via ‘progressive incrementalism sociale tipping points bereikt kunnen worden die voor versnelling kunnen zorgen. So far so good, theoretisch dan. Vervolgens komt de adder in het gras:
“…actors who attempt to trigger such change must assess whether there is a plausible logic that an intervention, or set of interventions, is likely to unleash a path-dependent process.”
De adder is het maakbaarheidsidee. Hoe stel je in godsnaam vast wat hier een ‘plausible logic’ is voor effectief toewerken naar een sociaal-politiek tipping point? CO2 beprijzing is economisch zeer plausibele logica maar er is weinig van terecht gekomen. Sponsoring van duurzame technologie-ontwikkeling is zeer plausibele logica maar in de praktijk verloopt het traag. Informering van het publiek via wetenschapscommunicatie is zeer plausibele logica maar in het parlement speelt de informatie mondjesmaat mee. En zo voort. Kortom, plausibele logica op papier is één ding, de sociale en politieke realiteit is een ander.
Tipping points kunnen altijd achteraf worden geïdentificeerd maar nooit vooraf gepland. Kortom, het is en blijft met de opwarming & energietransitie tasten in het duister. Het tasten is ‘tragisch’ en het duister is ‘ontembaar.’ Het Oude Testament had het erover, de bard Shakespeare had het erover, Charles Darwin had het erover, de filmbroers Coen hebben het erover, de band Point Quiet heeft het erover. En wij hebben het erover. Mooi toch?
LikeLike
Tasten in het duister, inderdaad, Goff. Tegelijkertijd beginnen we na een lange aanloop steeds beter zicht te krijgen op wat er nodig en mogelijk is, en houden we ons vast aan de kans dat we daadwerkelijk sociale tipping points in gang weten te zetten waardoor we in korte tijd exponentieel voortgang kunnen boeken.
De muren van Jericho vielen ook niet na het eerste rondje om de stad, en toen opeens wel. David versloeg Goliath. Na de een- en meercelligen kwam de Cambrische explosie. Enzovoort. Allemaal prachtig inderdaad.
Bovendien weten we dat elke versnelling in de transitie beter is dan geen versnelling, ook als we daarmee niet de opwarming weten te beperken tot het bij voorkeur gewenste niveau. In die zin is het ook weer vrij overzichtelijk.
LikeLike
De spreekwoordelijke ‘olifant in de kamer’ in deze discussie is uiteraard China. Dat land stoot nu al ruim 3 x zoveel CO2 uit dan de EU. De EU wil in 2030 ruim 50% minder uitstoten, terwijl China tot die tijd rustig doorgroeit. Met als gevolg dat China dan 5 x zoveel uitstoot als de EU. En tegen die tijd is de EU ook al ruimschoots gepasseerd door India. Wat die landen ná 2030 van plan zijn, is volstrekt ongewis. Ik ben benieuwd hoe jullie dit zien.
LikeLike
“Dat land stoot nu al ruim 3 x zoveel CO2 uit dan de EU.”
Met ook ongeveer drie keer zoveel inwoners. Wat de anti-duurzaamheidslobby voor het gemak altijd maar vergeet. En natuurlijk produceert de Chinese industrie dan ook nog een veel spullen die wij hier vervolgens kopen.
“terwijl China tot die tijd rustig doorgroeit.”
Heb je een bron voor die claim, Bert? Of zuig je ‘m maar uit je duim omdat hij wel lekker van pas komt in je retoriek? Bij mijn weten vlakt de groei van emissies in China ondertussen al een jaar of 10 sterk af. Zie bijvoorbeeld hier.
“Ik ben benieuwd hoe jullie dit zien.”
Ik zie het zo: wij zijn verantwoordelijk voor onze emissies. Met makkelijke retoriek naar anderen wijzen is zo ongeveer het goedkoopste smoesje dat er is om van die verantwoordelijkheid weg te lopen.
LikeLike
En nog iets. Hoe komt het nu eigenlijk dat de Bert Ameszen van deze wereld altijd naar landen als China en India wijzen en nooit naar dat land dat jarenlang de allergrootste bron van CO2 was en dat door politieke onwil van een van de twee partijen daar zo ver achterloopt op wat er in de EU al is gedaan: de VS?
LikeLike
Bert,
Volgens Climate Action Tracker doet China vooralsnog veel te weinig om aan “Parijs” te kunnen voldoen: https://climateactiontracker.org/countries/china/
De EU doet het iets beter, maar ook nog onvoldoende: https://climateactiontracker.org/countries/eu/
De VS doet het nog veel slechter dan China: https://climateactiontracker.org/countries/usa/
India doet het vooralsnog het minst slecht, hoewel ook nog niet voldoende om aan “Parijs” te voldoen: https://climateactiontracker.org/countries/india/
In onderhandelingen kunnen de EU en VS alleen geloofwaardig van China en India verwachten om te doen wat (minimaal) nodig is, als ze dat zelf eerst ook doen, vooral ook omdat ze dat zo afgesproken hebben in het VN-klimaatverdrag van 1992. Of vind je dat in tegenstelling tot die afspraak China en India het voortouw moeten nemen i.p.v. de EU en VS? Wat zou daarvan je moreel-ethische en/of machtspolitieke onderbouwing van zijn?
LikeLike
Bert,
De gedachtewisseling hierboven ging niet over kwantitatieve aspecten van de energietransitie maar over de kwalitatieve. En hoe je, gegeven de super wicked status van de transitie, het beste ervan kan maken. Wat het ‘beste’ is is maar net aan wie je het vraagt. Als je het mij vraagt is het antwoord “ik weet het niet want hoe stel je zoiets vast?”
Wat ik wel weet is wat het *domste* is: weglopen van verantwoordelijkheid door er, zoals jij doet, een zero sum game tussen antagonisten van te maken. Nogmaals, de energietransitie is een (internationaal) organisatie vraagstuk en dus kwalitatief. Organisatie is per definitie een kwalitatief ding. Daar ging de bovenstaande gedachtewisseling over maar kennelijk lukt het jou niet de transitie te maken van de antagonisten modus naar een co-operatie modus.
LikeLike
Lennart,
Nog een na-gedachte over de dynamiek van de energietransitie. Ik maak effe de omweg van een analogie, hier komt ie. Stel, ik prepareer de maaltijd voor tien dierbare vrienden van wie ik weet dat er er één vegetariër is en één halal-adept, de anderen zijn taboe-loze omnivoren. Ik heb de middelen (tijd, budget, keukeninrichting) niet om apart te koken voor die drie categorieën en ik wil ze *allemaal* als dierbare vrienden te vriend houden. Er zit maar 1 ding voor me op: een halal & vegetarisch menu waartegen de taboe-loze meerderheid van omnivoren geen bezwaar kunnen hebben.
Wat ik met de analogie wil zeggen is dat een dierbare minderheid bepalend kan zijn voor wat de meerderheid doet. Mij ontbreekt het aan kennis en fantasie om zo’n dwingende minderheid in de energietransitie te identificeren die de meerderheid tot gedragsverandering brengt.
LikeLike
Lennart, je zegt:
“In onderhandelingen kunnen de EU en VS alleen geloofwaardig van China en India verwachten om te doen wat (minimaal) nodig is, als ze dat zelf eerst ook doen, vooral ook omdat ze dat zo afgesproken hebben in het VN-klimaatverdrag van 1992. Of vind je dat in tegenstelling tot die afspraak China en India het voortouw moeten nemen i.p.v. de EU en VS? Wat zou daarvan je moreel-ethische en/of machtspolitieke onderbouwing van zijn?”
De EU (en in mindere mate de VS) laat al enkele decennia een CO2-reductie zien, dit in tegenstelling tot de rest van de wereld. In die zin hebben we dus al het voortouw genomen. China is al lang geen ontwikkelingsland meer (alhoewel ze zich tijdens de COP’s graag als woordvoerder van de ontwikkelingslanden opwerpen). De CO2-uitstoot per capita is inmiddels gelijk aan het gemiddelde van de EU, terwijl hun economische groei al decennia lang een veelvoud is van die van de EU. Voorts voert China op vele fronten een agressief geopolitiek beleid richting rest van Azië, Europa en Afrika. Een wereldmacht dus, met toenemende invloed op o.a. Europa. Uiteraard moet de EU op een verstandige wijze doorgaan met emissiereductie, maar dat mag je van China als gelijkwaardige partner eveneens eisen. Je zegt zelf dat tempo belangrijk is; welnu: de snelste/meeste winst is te behalen in landen als China (26% van mondiale uitstoot) en in mindere mate in de EU (8%). Dus moet de EU China veel meer onder druk zetten; wellicht verkrijg je dan ook meer draagvlak voor verdere maatregelen binnen de EU-landen zelf.
LikeLike
Bert,
De EU werkt o.a. aan een carbon border adjustment mechanism om landen als China en de VS aan te zetten tot snellere CO2-reductie: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12228-Carbon-Border-Adjustment-Mechanism
De gemiddelde uitstoot van China per hoofd is vergelijkbaar met dat in de EU, maar hun gemiddelde inkomen per hoofd is nog altijd drie keer lager dan bij ons: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/10868691/2-19052020-BP-EN.pdf/bb14f7f9-fc26-8aa1-60d4-7c2b509dda8e
Het gaat volgens het klimaatverdrag om responsibility (ook historisch, in ieder geval vanaf 1992) en capacity. Zoals Hans al aangaf zijn de consumption bases emissies van de EU en VS hoger dan hun production based emissies, terwijl die in China juist lager zijn: https://ourworldindata.org/consumption-based-co2
Misschien dat president Biden met de nieuwe senaat het Amerikaanse klimaatbeleid weet aan te scherpen en dat China daardoor ook nieuwe stappen zal zetten. Ik neem aan dat je dat aanmoedigt, aangezien de VS het nog slechter doet dan China?
LikeLike
Goff, je zegt:
“Wat ik met de analogie wil zeggen is dat een dierbare minderheid bepalend kan zijn voor wat de meerderheid doet. Mij ontbreekt het aan kennis en fantasie om zo’n dwingende minderheid in de energietransitie te identificeren die de meerderheid tot gedragsverandering brengt.”
De Hoge Raad vond Urgenda en de 900 eisers zo’n “dwingende” minderheid, of bedoel je iets anders? Andersom zou je misschien ook kunnen vragen: is er een meerderheid die een minderheid tot gedragsverandering kan brengen?
Denk aan de 50% van de wereldbevolking die slechts 13% van de uitstoot veroorzaakt versus de 10% die 45% van de uitstoot veroorzaakt, volgens Chancel & Piketty 2015: https://wid.world/document/chancel-l-piketty-t-carbon-and-inequality-from-kyoto-to-paris-wid-world-working-paper-2015-7/
Om nog niet te spreken over de minderjarigen en toekomstige generaties die nergens formeel over mee kunnen beslissen en wel opgezadeld worden met de gevolgen van de huidige beslissingen.
LikeLike
Lennart,
Nee, ik bedoel niets anders. Maar er kan wel een schepje bovenop.
“Om nog niet te spreken over de minderjarigen en toekomstige generaties die nergens formeel over mee kunnen beslissen…”
Ik vermoed dat de minderjarigen over de joker – game changer – beschikken. Het wordt tijd dat we die jonge mensen niet als gedupeerden framen maar als zwaarwegende mede-oplossers. Het is tenslotte hùn skin in the game, niet dat van jou en mij.
LikeLike
Goff,
Dat is idd precies het probleem: hun skin staat op het spel, dat van ons veel minder; terwijl wij kunnen meebeslissen en zij niet.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“De spreekwoordelijke ‘olifant in de kamer’ in deze discussie is uiteraard China. Dat land stoot nu al ruim 3 x zoveel CO2 uit dan de EU.”
Voor het klimaat zijn de CUMULATIEVE emissies van belang: de optelsom van alle CO2-emissies sinds het begin van de industriële revolutie. Doordat China pas recent veel CO2 is gaan uitstoten en Europa en de VS dit al doen sinds ca. 1850… is de optelsom van de emissies groter voor de VS en Europa dan voor China.
Dat geldt al helemaal indien je per inwoner kijkt: het is immers nogal logisch dat een mini-staatje als Andorra véél minder CO2 uitstoot dan de VS of China… met minder dan 1/1000-ste van het aantal inwoners! 🙂 Dit artikel bij de Guardian (uit 2011) toont de cumulatieve emissies per inwoner:
De oorzaak dat het UK zo hoog scoort qua cumulatieve emissies/persoon, is dat de CO2-uitstoot daar al zo vroeg begonnen is en voor het overgrote deel uit steenkool voortkwam. Een up-to-date overzicht van de cumulatieve CO2-emissies (per persoon) is te vinden bij Our World in Data en in dit filmpje van Kurzgesagt en Our World in Data:
LikeLike
Bob,
Ik zie weinig nut in kwantitatieve ranglijstjes van nationaal hoogste / laagste cumulatieve CO2-emissie per capita. Behalve dan om Bert Amesz erop te wijzen dat hij stemming maakt.
Het probleem is allang niet meer CO2 emissies, dat gevaar is door de wetenschap uitputtend geïdentificeerd en de oplossing is internationaal beleidsmatig vastgesteld in het Klimaatakkoord van Parijs 2015: energietransitie.
Voor alle duidelijkheid: ik ben gek op lijstjes. Dus wat me interesseert is een lijstje van de landen die sinds ‘Parijs 2015’ hun wetten hebben aangepast om de energietransitie te faciliteren.
Heb jij, of een medelezer, een tip waar ik zo’n lijstje zou kunnen vinden?
LikeLike
Hallo Goff,
“Behalve dan om Bert Amesz erop te wijzen dat hij stemming maakt”
Het heeft nut, in de zin dat het voor sommige mensen blijkbaar belangrijk is wie er ‘de schuldige’ is. Voor deze mensen is het van belang om te beseffen dat:
–> de cumulatieve CO2-emissies per persoon
in de Westerse landen aanzienlijk hoger zijn dan in China. In die zin draagt een inwoner van een Westers land meer ‘schuld’ (of m.i. meer verantwoordelijkheid), dan een inwoner van China of India.
“…. de landen die sinds ‘Parijs 2015’ hun wetten hebben aangepast om de energietransitie te faciliteren.”
Dan gaat het om de Nationally Determined Contributions per land, ter invulling van het Akkoord van Parijs. Hier staan die voor elk land:
https://www4.unfccc.int/sites/ndcstaging/pages/All.aspx
Of dat persé terug te vinden is als een verandering van wetgeving, verschilt per land. In sommige landen tracht men het te reguleren door middel van ’10-jarige plannen’ i.p.v. zoiets als de Klimaatwet in Nederland. Wel is er bijvoorbeeld in China nu wetgeving waar er emissiehandel wordt opgelegd, net zoals in de EU via het ETS. Soms is het eerder planvorming in plaats van wetgeving:
https://www.scientificamerican.com/article/china-says-it-will-stop-releasing-co2-within-40-years/
LikeLike
Het is in elk geval duidelijk dat het voor Chinese of Indiase Ameszen minstens zo makkelijk is om naar anderen te wijzen als het is voor onze exemplaren. “Waarom zouden wij geen fossiele brandstof mogen gebruiken als ze daar in het rijke westen ook gewoon meer doorgaan, terwijl zij er hun koolstofbudget allang doorheen hebben gejaagd.” Mogelijk zou de Chinese of Indiase Amesz het woord “verjubeld” gebruiken.
LikeLike
Haha Hans, ik denk dat het anders zit. Want mijn Chinese naamgenoot ziet tot zijn tevredenheid dat de EU zijn verantwoordelijkheid heeft genomen en in de afgelopen decennia reeds een forse emissiereductie heeft bewerkstelligd. Bovendien constateert hij handenwrijvend dat de Custers van de westerse wereld – al dan niet geïnspireerd door Zweedse klimaatmeisjes – er nog een aantal tandjes bij willen zetten en wereldmacht China in de gelegenheid stellen zijn ongebreidelde expansiedrift richting Europa (en elders) te verwezenlijken .
LikeLike
Dank, Bob voor de leestips.
Je stelt:
“In die zin draagt een inwoner van een Westers land meer ‘schuld’ (of m.i. meer verantwoordelijkheid), dan een inwoner van China of India.”
Ik snap wat je bedoelt maar ik zou het niet in termen van verantwoordelijkheid formuleren. Een NL burger (als voorbeeld) is onmogelijk verantwoordelijk te houden voor beslissingen in het verleden van zijn regering. Het omgekeerde doet wel opgeld; het omgekeerde van verantwoordelijkheid is namelijk *verplichting*. Na het Klimaatakkoord van Parijs 2015 heeft elke NL landgenoot (ook jegens burgers van andere landen) de verplichting om zijn eigen regering te houden aan de gemaakte transitieplannen c.q. -wetten.
En Hans gaf het hierboven al suggereerde: ook in China en India kunnen ameszische burgers hun eigen regering maar beter houden aan gemaakte planning c.q. wetgeving dan naar anderen te wijzen.
LikeLike
Bert,
Zoals je al eerder is verteld is China druk bezig met de energietransitie in eigen land. Als wij achterblijven met de ontwikkelingen in Europa is dat juist het ideale recept voor China om zijn invloed nog verder uit te breiden. Je zet de feiten en logica weer eens helemaal op hun kop.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“… dat de EU zijn verantwoordelijkheid heeft genomen en in de afgelopen decennia reeds een forse emissiereductie heeft bewerkstelligd.”
Prettig dat je nu wél erkent dat de EU een succesvol klimaatbeleid heeft dat “een forse emissiereductie heeft bewerkstelligd.” Dit tegelijkertijd met een aanzienlijke toename van het BNP van de EU-lidstaten.
China heeft pas de laatste jaren een CO2-emissie/persoon vergelijkbaar met de EU. Cumulatief heeft het hierdoor beduidend minder bijgedragen aan de klimaatverandering dan Europa en VS. Een belangrijk aspect aan het Akkoord van Parijs is dat nu óók landen als China en India deelnemen en zich verplicht hebben tot Nationally Determined Contributions — in het Kyoto-verdrag was dit nog niet zo.
LikeLike
Bert Amesz,
China maakt geo-politiek de dienst uit en heeft de koloniale rol van Europa en USA overgenomen. Dat bevalt je niet, begrijp ik. Ikzelf vind dat wel o.k. Laat de chinezen maar komen want ze zijn toch niet tegen te houden. Kwestie van adaptatie, om het zo maar eens uit te drukken. En neem er maar gif op in: energietransitie is het geo-politieke thema en niemand snapt dat beter dan de neo-kolonialist China.
LikeLike
Hoi Goff,
“Een NL burger (als voorbeeld) is onmogelijk verantwoordelijk te houden voor beslissingen in het verleden van zijn regering.”
De NL-burger heeft al tientallen jaren gestemd voor deze regeringen, m.u.v. degenen die net 18 jaar zijn geworden. Voor NL-burgers die 40, 50, 60 jaar of ouder zijn, geldt dat zij mede-verantwoordelijk zijn voor de beslissingen van regeringen in de afgelopen decennia.
De welvaart die er is opgebouwd in het Westen is mede het resultaat van een onbelemmerde toegang tot fossiele brandstoffen sinds ca. 1850. De ontwikkelingslanden wijzen er terecht op dat zij dit nu ‘niet meer mogen’, juist nu *zij* aan de beurt gaan komen qua ontwikkeling. In die zin bestaat er wel een gemeenschappelijke, historische verantwoordelijkheid. Ik zou het overigens geen individuele ‘schuld’ willen noemen.
Deze complicatie is ooit besproken in een prima interview van de Neue Zürcher Zeitung met prof. Ottmar Edenhofer (van IPCC AR5 WGIII):
https://www.nzz.ch/klimapolitik_verteilt_das_weltvermoegen_neu-1.8373227
Het is niet zo dat Edenhofer hier een geheim plan uit de doeken zou doen om het ‘Weltvermögen neu zu verteilen’, zoals ten onrechte gesuggereerd werd door klimaatsceptici. Het tegendeel is waar.
Edenhofer waarschuwt daar dat de fossiele reserves in ontwikkelingslanden in zekere zin ‘onteigend’ worden, als gevolg van klimaatbeleid. Die reserves worden daardoor namelijk veel minder waard. Er wordt de-facto dus ‘Weltvermogen’ weggehaald bij de ontwikkelingslanden (als gevolg van het klimaatbeleid).
In termen van verantwoordelijkheid wijzen ontwikkelingslanden hierop. Soms claimen zij een-of-andere vorm van compensatie hiervoor door Westerse landen — de Westerse landen die sinds 1850 wél ongelimiteerd toegang hadden tot fossiele brandstoffen.
LikeLike
Goff, de opmars van China is idd niet te stuiten. Of dat mij al dan niet bevalt, is irrelevant. Waar ik me aan stoor is dat men China nog vaak het etiket van ‘ontwikkelingsland’ wil opplakken en daarmee het land de gelegenheid wil geven om de komende decennia nog door te groeien met emissies. De economische ontwikkeling van China is voor een groot deel tot stand gekomen door de welvaart in het ‘rijke westen’; die extra verantwoordelijk (of ‘schuld’) zie ik dan ook niet. Dat China van alles belooft via zijn Nationally Determined Contribution moet je met een flinke korrel zout nemen. Zo tekende men in 1997 ook voor 50 jaar semi-autonome status van Hongkong – een afspraak die men nu volledig aan hun laars lapt. Bovendien vormt de toegang tot fossiele brandstoffen een belangrijke drijfveer in hun internationale BRI-strategie, dus zo duurzaam is men nou ook weer niet. En dat Chinese burgers de democratische ruimte zullen krijgen hun eigen regering aan afspraken te houden, valt sterk te betwijfelen…
LikeLike
Bert,
Zou je ook eens willen zeggen hoe het dan wel zou moeten? Hoe zouden wij China of India moeten dwingen om hun emissies niet verder te laten groeien? En krijgen China en India dan ook middelen om ons aan onze afspraken te houden?
Of moeten we maar lekker niks doen, omdat we geen waterdichte garanties hebben van China? Na ons de zondvloed?
Of is het misschien toch niet zo’n gek plan om eerst maar eens naar onze eigen verantwoordelijkheid te kijken, naar wat wij zelf kunnen doen, in plaats van steeds naar anderen te wijzen? Tot nu toe ben je vooral druk met wegkijken van die eigen verantwoordelijkheid.
LikeLike
“En dat Chinese burgers de democratische ruimte zullen krijgen hun eigen regering aan afspraken te houden, valt sterk te betwijfelen…”
Het punt is dat China on-democratisch en dus autoritair afstevent op forse afschaling van CO2- emissies. En China doet dat uit welbegrepen eigenbelang met zijn kolonialistisch uitgekiende programma: opkopen van volkssport verenigingen, chinese ondernemers in het buitenland niks in de weg leggen, en zo voorts. Money talks en Chinezen snappen dat beter dan Eu en USA in het (bijna) post-fossiele tijdperk
Neemt allemaal niet weg dat ‘wij’ ons verplicht hebben tot drastische CO2 reductie middels de energietransitie. Het lijkt me wel een goed idee dat Mark Rutte eens gaat praten met de chinese ambassadeur en vraagt wat hij voor China kan betekenen. Want zoals je beaamt, de nieuwe kolonialist is niet tegen te houden. Reden te meer om geen vingertje op te heffen over de chinese CO2 emissies en die verbleken bij de onze.
LikeLike
@Ssmeets,
Je had ook nog kunnen schrijven dat zelfs onder het bewind van een zekere Trump het aantal kolencentrales afneemt. Amesz zoekt naar excuses die er niet zijn.
https://www.technischweekblad.nl/artikelen/techniek-tips/dat-meen-je-niet-klimaatneutraal-china-in-2060-dankzij-een-man
https://tinyurl.com/yyohwup3
“In deze rubriek staat TW stil bij opmerkelijke feiten, die een verrassende blik werpen op de actualiteit. Deze keer vielen ons het ‘net zero’ klimaatbeleid van China op.”
LikeLike
Die tweede s kwam door een abusievelijke dubbelle toets indruk. Sorry…
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“Waar ik me aan stoor is dat men China nog vaak het etiket van ‘ontwikkelingsland’ wil opplakken en daarmee het land de gelegenheid wil geven om de komende decennia nog door te groeien met emissies.”
In het jaar 1997 (Kyoto-verdrag) en ook nog jaren daarna, WAS China wel degelijk een ontwikkelingsland. Verreweg het grootste deel van de bevolking leefde van ‘subsistance farming’ op het platteland.
Dit ging pas veranderen nadat China toetrad tot de World Trade Organization op 11 december 2001. Vanaf deze datum kon China handel gaan drijven onder dezelfde voorwaarden en tarieven als andere landen. Het heeft daarna geleid tot een sprong voorwaarts en de vrije handel heeft ervoor gekozen om producten voortaan in China te produceren — waar de loonkosten zo enorm veel lager zijn dan in het Westen. Waardoor waren de loonkosten zoveel lager? Nou, juist *doordat* de meeste Chinezen in 1997 en in 2001 arm waren: toen was het nog een ontwikkelingsland.
In het Akkoord van Parijs (2015) is China juist géén ontwikkelingsland meer! Het dient te voldoen aan eisen die ook voor de VS, Europa en andere grote landen gelden.
In de periode 1850 – 2001 en ook nog jaren daarna was de CO2-uitstoot per Chinese burger echter *enorm* veel lager dan in de VS en/of Europa.
Aangezien de klimaatverandering veroorzaakt wordt door de OPTELSOM van de CO2-emissies, niet door de emissies in één jaar, zijn het de geringere CUMULATIEVE emissies per Chinese burger die maken dat hun aandeel in de klimaatverandering ook geringer is.
LikeLike
Nog even over China:
Dit betreft een *nationaal* ETS platform. Er is al sinds 2014 geëxperimenteerd met *regionale* emissiehandel in vier provincies in China. Nieuw is vooral dat het nu méér gaat omvatten dan alleen de elektriciteitscentrales:
“Lai expects that eight key energy-consuming industries, such as steel, petrochemical and non-ferrous metals, will be included in the ETS, covering as many as 10,000 emitters with total emission allowances reaching 5 billion tonnes during 2021-2025.”
In 2018 was het plan nog om het te beperken tot de elektriciteitssector:
https://www.carbonbrief.org/qa-how-will-chinas-new-carbon-trading-scheme-work
LikeLike
Bob, die historische emissies zijn wellicht interessant, maar niet relevant. Want in relatie tot een beschikbaar carbon budget (even los van de discussie over de omvang ervan) telt uitsluitend het heden en de toekomst. De realiteit is dan dat straks over een jaar of tien de EU slechts 5% van de mondiale emissies voor zijn rekening neemt en China ruim 30%. Een verdere stringente reductie van de EU is dan niet meer dan symbolisch als China als rijke supergrootmacht niet óók op korte termijn over de brug komt. En Lieuwe, dat er één Chinees iets mag roepen over ‘carbon neutral in 2060’ geeft in mijn ogen weinig vertrouwen in een voortvarende aanpak.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“die historische emissies zijn wellicht interessant, maar niet relevant”
Integendeel. Je kan niet uitwissen dat het, fysisch gezien, de OPTELSOM is van de emissies (de CUMULATIEVE hoeveelheid CO2 over alle jaren heen) die bepalend is.
Dat is gewoon fysica en chemie. Het extra CO2 blijft immers langdurig in de dampkring. Daardoor zijn het niet de emissies in één jaar, “over een jaar of tien“, die bepalend zijn. Bepalend is de OPTELSOM sinds het begin van de emissies.
“De realiteit is dan dat straks over een jaar of tien de EU slechts 5% van de mondiale emissies voor zijn rekening neemt en China ruim 30%.”
Dat zouden dan emissies in één jaar zijn, na 2030. Echter, zoals inmiddels al vele malen uitgelegd: de procentuele verhouding in één jaar is niet bepalend. Bepalend is de optelsom sinds ca. 1850 (of zelfs 1750). Dan neemt procentueel ‘het Westen’, de VS en Europa nog steeds het grootste deel van de emissies voor haar rekening.
“dat er één Chinees iets mag roepen over ‘carbon neutral in 2060’ …”
Dat is niet één Chinees, het is de Chinese regering van President Xi Jinping:
In China is de druk om ‘carbon neutral’ te worden niet afkomstig van ‘de bevolking’ maar komt juist van de centrale partij-elite in Peking. De centrale regering in Peking dringt voortdurend aan op innovatie en op het uitfaseren van kolencentrales. Echter, decentraal in de economische regio’s is er een neiging om goedkope kolen te blijven verstoken, om de productie zo goedkoop mogelijk te houden. Vanuit Europa is er ook druk uitgeoefend:
“Only last week, Xi held a long-distance meeting with German Chancellor Angela Merkel, European Council President Charles Michel and European Commission President Ursula von der Leyen in which the E.U. leaders urged China to update its climate goals and set a net-zero deadline.”
Lees s.v.p. het artikel waar ik al eerder op gewezen heb: https://www.scientificamerican.com/article/china-says-it-will-stop-releasing-co2-within-40-years/ Het artikel benadrukt ook dat er nog heel veel te doen is: “The dynamic highlights the long-standing tension between Beijing’s climate goals and local governments’ economic priorities, analysts said.”
LikeLike
Twee relevante feiten:
1. De Nederlandse CO2-emissie per hoofd van de bevolking ligt nog altijd ver boven het mondiale gemiddelde.
2. Dat wij hier in het rijke westen zo’n luxe leven kunnen leiden staat niet los van het feit dat de CO2 concentratie in zo’n anderhalve eeuw gestegen is van ongeveer 270 naar 415 ppm.
Je moet behoorlijk schaamteloos zijn als je dan niks beters weet dan alleen maar naar anderen te wijzen als het op het oplossen van dat probleem aankomt.
LikeLike
Eveneens relevant is dat in China de gemiddelde CO2-uitstoot per inwoner inmiddels even hoog is als die van de EU. Inderdaad: de welvaart in het rijke westen is mede gebaseerd op het gebruik van fossiele brandstoffen. Maar de economische ontwikkeling van China is mede tot stand gekomen door ondersteuning vanuit het rijke westen. Derhalve kan een deel van de historische emissies van het rijke westen op het conto van China worden geschreven. De realiteit is dat China nu een centraal geleide dictatoriale welvarende en snel ontwikkelende wereldmacht is met commerciële, strategische en geopolitieke belangen in o.a. Europa. En mag het rijke westen eisen dat óók (let wel: óók) China zijn verantwoordelijkheid neemt en serieuze stappen zet om de stijgende trend in hun emissies snel te keren. Schaamteloze opstelling? Zeker niet, Hans. Ik vind jouw/jullie redenatie ronduit naïef.
LikeLike
“Derhalve kan een deel van de historische emissies van het rijke westen op het conto van China worden geschreven”
De wereld op zijn kop. Een flink deel van de historische emissies van China is afkomstig uit de industrie, die allerlei producten maakt voor consumenten in het rijke westen.
“En mag het rijke westen eisen dat óók (let wel: óók) China zijn verantwoordelijkheid neemt en serieuze stappen zet om de stijgende trend in hun emissies snel te keren.”
Heeft iemand hier beweerd dat China die stappen niet zou moeten zetten?
“Ik vind jouw/jullie redenatie ronduit naïef.”
Verantwoordelijkheid nemen heeft niks met naïviteit te maken. Het is heel normaal grotemensengedrag.
Het simpele feit is dat wij hier iets aan onze emissies kunnen doen. En als we dat niet doen, dan heeft het overgrote deel van de wereldbevolking alle reden om net zo hard naar ons te wijzen als jij naar het vermeende toekomstige gedrag van China wijst.
LikeLike
Bert,
https://10klimaatacties.be/waar-op-aarde-stoot-men-het-meeste-uit/
” (3) volgens hun cumulatieve uitstoot. Je berekent hoeveel een land in de loop van zijn geschiedenis (sinds 1751) heeft uitgestoten. Zo weet je welke regio het meest heeft bijgedragen aan de klimaatopwarming.”
China draagt nu het meest bij aan de recente uitstoot maar cumulatief zijn de cijfers natuurlijk heel anders en per hoofd van de bevolking en in de loop van de geschiedenis ook. Wijzen naar de ander is een excuus om vooral zelf niets te doen.
LikeLike
Hi Lieuwe,
Dat is een duidelijk overzicht. Als je een beeld wil krijgen van het relatieve aandeel van de EU, VS of China in de toename van de CO2-concentratie, gaat het om deze grafiek:
Dit zijn de CO2-emissies per capita. In feite gaat het om het oppervlak onder de curves.
Dat is namelijk de optelsom aan CO2 die er, in de loop van de tijd, in totaal is uitgestoten per burger van de EU, VS of China. Let wel: voor de EU en de VS strekt deze curve zich nog een enorm eind uit naar links, vóór het begin van de grafiek. Zo liggen al sinds ca. 1960 de emissies van de VS en EU bijna op het niveau van 1990…
Het gaat om het oppervlak onder de curves: de cumulatieve hoeveelheid CO2 die er is uitgestoten, per capita.
LikeLike