Het verband tussen klimaatverandering, de straalstroom en extreem weer

De straalstroom, een meanderende band met zeer hoge windsnelheden hoog in de atmosfeer, heeft aanzienlijke invloed op ons weer. Mogelijk verandert het gedrag van de straalstroom in het veranderende klimaat. De kans op langdurige periodes van hitte, droogte, kou of neerslag zou daardoor in sommige delen van de wereld groter kunnen worden. Klimaatonderzoekers menen dat hier aanwijzingen voor zijn, maar de wetenschappelijke discussie woedt nog volop.

Wie wel eens intercontinentaal reist weet het waarschijnlijk: een vlucht in oostelijke richting gaat vaak een stuk sneller dan een vlucht naar het westen. Dat komt door de straalstroom: een krachtige wind die met snelheden van 100 tot soms wel 400 kilometer per uur waait op grote hoogte. De straalstroom waait van west naar oost op ongeveer 10 kilometer hoogte, bovenin de onderste luchtlaag, de troposfeer. Meteorologen onderscheiden een polaire straalstroom en een subtropische straalstroom. De ligging van de polaire straalstroom is van invloed op het weer in Nederland: ligt die ten noorden van ons dan is het warm, en ligt hij in het zuiden dan is het koud. En een straalstroom die vlakbij Nederland ligt brengt depressies met regen en wind. De afbeelding boven dit artikel geeft een schematische weergave van de straalstroom; de realiteit is grilliger. Vaak zijn er flinke slingeringen en vertakkingen en meestal is de straalstroom geen gesloten band die de hele aarde omspant. Op het prachtige earth.nullschool.net is (naast heel veel anders) de actuele situatie van de straalstroom te zien.

De straalstroom is op dit moment een van de onderwerpen waar de klimaatwetenschap veel belangstelling voor heeft. Om precies te zijn: het gaat dan om de slingeringen van de straalstroom, die Rossby-golven of planetaire golven worden genoemd. Er zijn aanwijzingen dat er iets verandert in het gedrag van die Rossby-golven en dat dat invloed heeft op het weer. De Amerikaanse klimaatwetenschapper Jennifer Francis trok in 2012 nogal wat aandacht met haar publicatie hierover. Voor een webzine van Yale University schreef ze een toelichting op haar onderzoek.

Om te begrijpen wat er aan de hand is, is het nodig om te weten dat de straalstroom wordt aangedreven door het temperatuurverschil tussen de tropen en de polen. (Terzijde: ook de draaiing van de aarde speelt een grote rol.) Dat temperatuurverschil is de afgelopen decennia kleiner geworden, door een fenomeen dat arctische amplificatie wordt genoemd. Dit fenomeen werd, in zekere zin, al aan het eind van de 19e eeuw voorspeld door Svante Arrhenius. Sneeuw en ijs zijn wit. Dat betekent dat licht dat er op valt grotendeels wordt gereflecteerd. Als sneeuw en ijs door opwarming smelten, komt het daaronder liggende land- of wateroppervlak vrij, dat veel donkerder van kleur is. Zo’n donker oppervlak absorbeert absorbeert meer zonlicht, waardoor het verder opwarmt. Klimaatonderzoek heeft uitgewezen dat er ook andere factoren meespelen, en dat de realiteit dus wat ingewikkelder is, maar dat neemt niet weg dat met name het Noordpoolgebied de afgelopen decennia veel sterker is opgewarmd dan de rest van de wereld.

Het temperatuurverschil tussen de tropen en de Noordpool is dus kleiner geworden. Omdat dat temperatuurverschil de straalstroom aandrijft, ligt het voor de hand dat de straalstroom wat is afgezwakt. Volgens de theoretische kennis over Rossby-golven verplaatsen die slingeringen in de straalstroom zich daardoor wat trager over het aardoppervlak. En hoe trager ze zich verplaatsen, hoe groter de kans dat er zogenaamde quasi-stationaire Rossby-golven ontstaan: golven die gedurende een langere tijd op nagenoeg dezelfde plek blijven liggen. De theorie zegt ook dat de slingeringen wijder worden: ze lopen verder door naar het noorden en het zuiden (in jargon: de amplitude van de golf wordt groter). Dit heeft ook weer invloed op de snelheid waarmee de golven zich verplaatsen: die wordt nog kleiner.

Veranderingen in de straalstroom kunnen invloed hebben op het weer. Als een Rossby-golf gedurende een langere periode – enkele weken of mogelijk zelfs nog langer – op dezelfde plek blijft liggen, verandert het weer in de omgeving van die golf gedurende die periode niet of nauwelijks. Ten zuiden van de straalstroom is het warm en droog, ten noorden is het koud, en daar tussenin komt de ene na de andere depressie, met regen en mogelijk storm, voorbij. Hoe wijder de slingering, hoe verder warme lucht richting het poolgebied kan stromen en koude lucht richting de subtropen. Langdurige periodes van hitte, droogte, kou of veel neerslag kunnen dus allemaal samenhangen met quasi-stationaire Rossby-golven. De afbeelding hieronder illustreert hoe een Rossby-golf het weer in de winterperiode in een groot gebied kan beïnvloeden.

Verschillende onderzoeken hebben de afgelopen jaren aanwijzingen gevonden voor de veranderingen in de straalstroom. En er zijn aanwijzingen dat die veranderingen een rol hebben gespeeld bij diverse situaties van extreem weer: de jarenlange droogte in Californië, extreem winterweer in Noord-Amerika (warm in Alaska, koud elders), en de hittegolf in Europa in 2003, om enkele voorbeelden te noemen. Maar dat wil allemaal nog niet zeggen dat de wetenschap er nu uit is. Er komen nu eenmaal ook natuurlijke schommelingen voor in het weer en in het gedrag van de straalstroom. Er zijn dan ook klimaatwetenschappers die er nog niet van overtuigd zijn dat klimaatverandering werkelijk de slingeringen van de straalstroom beïnvloedt. Zij vinden dat er meer onderzoek nodig is.

De klimaatmodellen die in het wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt simuleren het gedrag van de straalstroom niet nauwkeurig genoeg om uitsluitsel te geven. In een recent verschenen onderzoek, met als hoofdauteur Michael Mann (één van de bekendste klimaatwetenschappers ter wereld; niet in het minst vanwege de intimidatie- en lastercampagne die al jaren tegen hem wordt gevoerd), heeft men daarom niet direct naar modelsimulaties van de straalstroom gekeken, maar wel naar omstandigheden waaronder het afwijkende gedrag kan ontstaan. Op basis van waarnemingen werd er een “vingerafdruk” van die omstandigheden (in de zomer, op het noordelijk halfrond) bepaald. Volgens klimaatmodellen komt die “vingerafdruk” vaker voor als het klimaat opwarmt. Bovendien blijken deze modelresultaten goed overeen te komen met waarnemingen.

In een video van het Potsdam-Institut für Klimafolgenforschung, waar veel onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan en dat ook heeft bijgedragen aan het artikel van Mann, wordt uitgelegd onder welke omstandigheden quasi-stationaire Rossby-golven kunnen ontstaan.

De wetenschappelijke discussie zal hiermee niet afgelopen zijn. Zo werkt wetenschap nu eenmaal niet. Wel voegt dit onderzoek nieuwe aanwijzingen toe aan de aanwijzingen die er al waren. Met alle onzekerheden die er nog zijn, wordt dat veranderende gedrag van de straalstroom zo langzamerhand wel iets om rekening mee te houden. En misschien wel het belangrijkste dat deze onderzoeken nog eens laten zien is dat klimaatverandering heel wat meer om het lijf kan hebben dan alleen maar een stijging van de gemiddelde temperatuur.

Dit blogstuk is eerder gepubliceerd op OneWorld.nl.

41 Reacties op “Het verband tussen klimaatverandering, de straalstroom en extreem weer

  1. Als de straalstroom meer gaat slingeren is het dan ook mogelijk dat er makkelijker warme lucht van de tropen naar de pool gebieden wordt getransporteerd. Sterke wester en ooster winden zouden zo’n transport in de weg kunnen staan.

    Like

  2. Hans Custers

    Raymond,

    Rossby-golven beïnvloeden het weer op de schaal van de zogenaamde synoptische meteorologie. Het gaat dan om de ligging en beweging van grote weersystemen op een tijdschaal tot meerdere weken. Lokale windrichting en -snelheid speelt zich af op een veel kleiner schaalniveau.

    Like

  3. G.J. Smeets

    Hans,
    je geeft aan dat de straalstroom “wordt aangedreven door het temperatuurverschil tussen de tropen en de polen. (Terzijde: ook de draaiing van de aarde speelt een grote rol.) “
    Dat betekent dat de straalstroom een *functie* is van globale T-verschillen.

    Ik vraag me af of de straalstroom niet ook begrepen moet worden als een *structuur-element* van het globale klimaatsysteem. M.a.w. mij is niet duidelijk wat hier de klimaat-analytische status is van de straalstroom: ‘een functie’ of ‘een structuur’-element van het klimaatsysteem. Overigens speelt die onduidelijkheid me wel vaker parten. Bijvoorbeeld als het gaat over (veranderingen in) de dominante oceaanstromingen, of over (veranderingen in) de arctische ijsmassa.

    Meer in het algemeen uitgedrukt: de studies over de (veranderingen van) het fenomeen straalstroom die je bespreekt komen me voor als procesanalyses die in het duister tasten wat betreft de analytische status (structuur of functie) van het fenomeen. Of is het zo dat de onderzoekers de analytische status niet relevant vinden? In elk geval vind ik het opmerkelijk dat die kwestie niet expliciet gethematiseerd wordt. Wellicht zie ik iets over het hoofd maar me lijkt dat je de procesveranderingen van een fenomeen kunt analyseren tot je een ons weegt, de klimatologische interpretatie / betekenis van je data blijft vrijblijvend in de lucht zweven zonder structurele ‘verankering’.

    Ik vermoed dat e.e.a. een gevolg is van het simpele feit dat het klimaatsysteem voor het eerst intensief wordt bestudeerd op het historische moment dat het systeem drastisch aan het veranderen is. Moving target.

    Like

  4. Bob Brand

    Hi Goff,

    Ik vermoed dat e.e.a. een gevolg is van het simpele feit dat het klimaatsysteem voor het eerst intensief wordt bestudeerd op het historische moment dat het systeem drastisch aan het veranderen is.

    Hmm. De straalstromen en de zogeheten ‘Hadley circulation’ (waar de straalstromen een onderdeel van zijn) worden al langer bestudeerd ook omdat deze van grote invloed zijn op het weer en luchtvaart etc.

    De notie dat die veranderen is van meer recente datum.

    Het idee van de Hadley-circulatie en vervolgens van de interactie van stijgende/dalende lucht met de draaiing van de aarde (de Coriolis-versnelling) stamt zelfs al uit respectievelijk 1735 en 1835:

    https://www.britannica.com/science/Hadley-cell
    https://www.britannica.com/science/Coriolis-force

    De jet streams kwamen vooral tijdens WO II onder de aandacht omdat deze essentieel waren voor de planning van de bombardements-vluchten en werden/worden al langere tijd intensief bestudeerd. De notie dat de Hadley-circulatie en eventueel ook de straalstromen veranderen, onder invloed van de klimaatverandering, is van recenter datum en nog onderwerp van onderzoek.

    Like

  5. cRR Kampen

    Principe van straalstroom en Rossbygolven kun je vrij gemakkelijk zelf in de keuken demonstreren.
    Nodig: draaitafel (pottenbakkersding bijvoorbeeld, moet langzaam kunnen), heel grote pan, veel kleinere pan, blikje oid.
    Concentrisch opstellen op de draaitafel. Blikje in ’t midden met een stuk metaal gewicht geven, vullen met mengsel van zout en ijs. Binnenste pan gewoon koud/lauw water, buitenste pan warm water. Op het water in de binnenste pan aluminiumpoeder strooien. Draaitafel aanzetten en de rest van je leven kun je blij staren in wat er allemaal gebeurt. BTDT 🙂

    Like

  6. Hans Custers

    Goff,

    Ik kan je niet goed volgen. Uiteindelijk is zo goed als alles wat er in het klimaat gebeurt het gevolg van de ongelijke verdeling (in plaats en tijd) van het zonlicht over het aardoppervlak. Kortom: het gehele klimaat is een functie van de ongelijke verdeling van energie en de temperatuurverschillen die daardoor ontstaan.

    Ik heb nog even zitten denken over wat je structuurelementen in het klimaatsysteem zou kunnen noemen en dan kom ik uit bij de stralingsbalans en de ongelijke verdeling van energie. Ik ga nog eens denken of ik dan iets over het hoofd zie.

    Like

  7. G.J. Smeets

    Hans,
    “…zo goed als alles wat er in het klimaat gebeurt [is] het gevolg van de ongelijke verdeling (in plaats en tijd) van het zonlicht over het aardoppervlak.”

    Precies, energietransport. En dat transport heeft dominante stromingen die zorgen voor regelmatigheden als seizoenen, permafrost, moesson, met bijbehorende regelmaat voor flora en fauna en homo sapiens. Me lijkt dat die dominante stromingen de structuurelementen van het klimaatsysteem (lees: energiedistributie systeem) zijn. Ik begrijp de straalstroom als een ervan. De straalstroom (evenals de dominante oceaanstromingen) is behalve een functie van T-verschil tevens een structuur-element in de globale regelmatige energiedistributie.

    Je noemt de stralingsbalans en de ongelijke verdeling van energie als mogelijke structuur-elementen. Ik zie die twee als parameters van het klimaatsysteem.

    Like

  8. Hans Custers

    Goff,

    Ik hou het er liever op dat er verschillende schaalniveaus (in plaats en tijd) te onderscheiden zijn. Je zou misschien op een bepaald schaalniveau structuurelementen aan kunnen wijzen. Maar of dat heel zinvol is betwijfel ik.

    Like

  9. G.J. Smeets

    Hans,
    “Je zou misschien op een bepaald schaalniveau structuurelementen aan kunnen wijzen. Maar of dat heel zinvol is betwijfel ik.”

    Mij lijkt klimatologisch structuur-onderzoek erg zinvol gezien het feit dat +2°C onafwendbaar is en adaptatie dringend wordt. Je gaat me toch niet vertellen dat er onder de toenemende regionale weersextremen all over the world geen structuur zit?

    Like

  10. Hans Custers

    Het spijt me, Goff, maar ik kan hier verder niks mee.

    Like

  11. cRR Kampen

    “Je gaat me toch niet vertellen dat er onder de toenemende regionale weersextremen all over the world geen structuur zit?” – ik denk dat Goff het ietsje te moeilijk maakt, nu. Ook dat Hans dat natuurlijk echt niet gaat vertellen.
    Ik ben er ook niet zeker van of dit wel een inhoudsrijke discussie is. Maar goed, ik zou zeggen: bepaalde parameters van het klimaatsysteem veranderen, daarmee veranderen de instanties van die structuur zowel lokaal als integraal structureel. En dat is dan hetzelfde als te zeggen dat weersgebeurtenissen op een bepaalde (structurele) manier veranderen. Of ook, dat de veranderde structuur tot geheel nieuwe weersgebeurtenissen kunnen leiden (bijvoorbeeld de ontwikkeling van een open golf met de warme sector over de Inlandsis tot een Atlantische stormdepressie boven de noordpool: dat is geen graduele verandering, maar een nieuw fenomeen).

    Like

  12. cRR Kampen

    Ik heb trouwens een bepaald vermoeden. Die is dat de dynamische hogedrukgebieden aan weerszijden van de ITCZ versterken als gevolg van de opwarming (terwijl de ITCZ zelf sterker en hoger wordt). Dit creëert vier nieuwe droogtebanden, twee aan twee aan weerszijden van de woestijngordels.

    Like

  13. G.J. Smeets

    “Of het zinvol is om structuurelementen aan te wijzen betwijfel ik.” Aldus Hans. Op grond waarvan het betwijfelen?

    “Goff maakt het ietsje te moeilijk, nu.” aldus Remko. Te moeilijk voor wie?

    Like

  14. Hans Custers

    Op grond waarvan het betwijfelen?

    Omdat wat je op het ene schaalniveau als structuurelement zou kunnen zien, dat op een ander schaalniveau helemaal niet is. Wat je wel of niet als structuurelement beschouwt hangt dus in grote mate af van het perspectief waarmee je kijkt. Het denken in dit soort termen is dus eerder verwarrend dan verhelderend.

    Like

  15. G.J. Smeets

    Hans,

    “Omdat wat je op het ene schaalniveau als structuurelement zou kunnen zien, dat op een ander schaalniveau helemaal niet is. Wat je wel of niet als structuurelement beschouwt hangt dus in grote mate af van het perspectief waarmee je kijkt.”

    Dat is precies wat ik al die tijd beweer en wat ik heb aangekaart: de dubbelrol (functie / structuurelement) van een fenomeen afhankelijk van het perspectief.

    Je voegt eraan toe
    “Het denken in dit soort termen is dus eerder verwarrend dan verhelderend.”

    Nou, het mag voor klimatologen verwarrend zijn maar het is wel degelijk de taak van een natuurwetenschappelijke discipline om proces-analyse te laten vergezellen van structuur-analyse.

    Like

  16. Hans Custers

    het is wel degelijk de taak van een natuurwetenschappelijke discipline om proces-analyse te laten vergezellen van structuur-analyse

    En waarom zou dat een wet van Meden en Perzen zijn?

    Like

  17. Bob Brand

    Wat me in de bovenstaande reacties vooral opvalt is het ontbreken van een definitie van ‘structuurelement’, en of die definitie dan door iedereen gedeeld wordt.

    Het woord ‘structuurelement’ ken ik alleen uit de bouw en uit de chemie (een deel van de structuurformule van een molecuul).

    Het klimaatsysteem kent geen vaste ‘structuren’. Alle onderdelen van het klimaatsysteem ontstaan als gevolg van de wijze waarop energie door het systeem vloeit. Een uitzondering is misschien de ‘orografie’ van het aardoppervlak zelf (maar die verandert eigenlijk ook voortdurend onder invloed van o.a. erosie en de verplaatsing van energie door atmosfeer en oceaan).

    Klimaat is één-en-al proces. Vaste structuren die losstaan van de energiestroom door het systeem zijn er niet. Ook de atmosfeer zelf zou in een diepgevroren laagje op het oppervlak liggen zonder die energie-flux.

    Like

  18. G.J. Smeets

    Hans,
    “En waarom zou dat een wet van Meden en Perzen zijn?”
    Dat is geen wet van Meden en Perzen. Het is gewoon goed academisch gebruik. Elke anatoom (en in zeer zekere zin is de klimatoloog de anatoom van de habitat) ziet naast proces en functie ook structuur.

    Bob,
    “Klimaat is één-en-al proces. Vaste structuren die losstaan van de energiestroom door het systeem zijn er niet.”
    Dat is een open deur in het handboek 2e jaars klimatologie. Blijft staan dat er *relatief* vaste structuren in de energiestroom zijn. De oceaanstromingen, de straalstroom, de ITCZ.

    Like

  19. Bob Brand

    Hi Goff,

    Er ontbreekt nog steeds een definitie van ‘structuurelement’. Het lijkt me niet zinvol om in die termen te praten over natuurwetenschap.

    Blijft staan dat er *relatief* vaste structuren in de energiestroom zijn.

    Nee, de essentie van klimaatwetenschap is hoe energie zich verplaatst door het (klimaat)systeem en welke effecten dat heeft op gasvormige, vloeibare en vaste-stof compartimenten in het klimaatsysteem.

    Bijvoorbeeld de oceaanstromingen zijn louter een uiteindelijk *gevolg* van de energiestromen, en staan helemaal aan het einde van de causale keten:

    energie-input –> verdamping en thermische expansie –> verschillen in dichtheid –> oceaanstromingen

    Als je persé op zoek wil naar “vaste structuren” dan moet je niet bij oceaanstromingen zijn, maar bij de energie-fluxes.

    Like

  20. Lennart van der Linde

    Als je het klimaatsysteem als subsysteem ziet van het omvattender aardsysteem, wat zijn dan de meeste relevante structuren, functies en processen binnen die systemen? En in hoeverre kunnen die diverse systeemelementen veranderen onder invloed van een geologisch gezien zeer snelle door mensen gedreven stijging van de CO2-concentratie? Kan die verandering zo groot, abrupt, niet-lineair zijn dat daardoor fysische modellen van het klimaatsysteem, die tot voor kort misschien nog redelijk goed werkten, dat inmiddels niet meer doen? Zo ja, om welke veranderingen gaat dat dan? Dat zijn de vragen die Goff m.i. stelt of oproept.

    Like

  21. Hans Custers

    Lennart,

    Dat gaat wel heel erg off-topic.

    Het begon bij de vraag of de straalstroom een stuctuur- of functie-element is. En mijn antwoord dat het sterk afhangt van je perspectief of je iets als structuurelement zou kunnen beschouwen.

    Like

  22. G.J. Smeets

    Hi Bob,

    “Er ontbreekt nog steeds een definitie van ‘structuurelement’. Het lijkt me niet zinvol om in die termen te praten over natuurwetenschap.”

    Huh?
    Chemie, bijvoorbeeld, is een natuurwetenschappelijke discipline en chemici kennen zoiets als chemische structuur. Er bestaat verder zoiets als moleculaire geometrie. En atoomstructuur. In de fysische organische chemie breekt men zich het hoofd over de relatie tussen structuur en reactiviteit van organische verbindingen. Dat is iets wat o.a. oceanografen interesseert die verzuring van het zeewater constateren en de gevolgen daarvan voor structuur-elementen in het zeeleven (het koraal, bijvoorbeeld) willen begrijpen.

    De klimatologie leunt in thermodynamisch opzicht helemaal op fysische structuur-kennis. Maar klimatologie is ook biologie, in het bijzonder ecologie: de wisselwerking tussen biotische en a-biotische factoren. Het lijkt me wel degelijk zinvol als in die wisselwerking enige structuur te ontwaren is.

    Like

  23. G.J. Smeets

    Hans,

    “Dat gaat wel heel erg off topic” zeg je tegen Lennart.
    Nee, het is helemaal on-topic, zoals je zelf zegt: het hangt af van je perspectief. Het perspectief dat ik aanreik is structuur-analyse van de straalstroom naast het perspectief van de straalstroom als functie.

    Om het scherp te stellen: klimatologie is uiteraard thermodynamica vooral biologie i.h.b. ecologie. En zonder structuur-analyse gaat dat niet.

    Like

  24. Hans Custers

    Goff,

    Ik heb geen enkele behoeft aan een structuuranalyse om te begrijpen waar een stuk dat ik zelf heb geschreven over gaat. Punt!

    Like

  25. Bob Brand

    Hallo Goff,

    Bij nader inzien sluit ik me geheel aan bij Hans, hierboven. 🙂

    Like

  26. G.J. Smeets

    Hans,
    “Ik heb geen enkele behoefte aan een structuuranalyse om te begrijpen waar een stuk dat ik zelf heb geschreven over gaat. Punt!”

    Jouw behoefte is niet ter zake (ook al sluit Bob zich er in tweede instantie kennelijk bij aan). Ter zake zijn argumenten voor en tegen structuuranalyse van het klimaatsysteem. Geen gemakkelijke opgave maar dat is geen acceptabele reden om haar te omzeilen. Ik heb hierboven een paar argumenten vòòr dergelijke analyse aangevoerd. Vooralsnog zie ik geen argument tégen dergelijke analyse.

    Like

  27. Hans Custers

    Goff,

    Goed, laat ik er dan toch nog wat dieper op ingaan.

    De “structuren’ die jij aanwijst zou je misschien inderdaad als structuur kunnen beschouwen als je het klimaat vanuit de menselijke schaal bekijkt. Daarmee maak je in mijn ogen de fout die je anderen nog wel eens verwijt: je plaatst de mens te veel centraal.

    Voor mij (en voor Bob, denk ik, en ook voor de klimaatwetenschap) begint begrip van het klimaat door te aarde te zien als een bolletje met een laagje gas eromheen dat baantjes trekt om de zon. Er spelen allerlei processen op allerlei schaalniveaus die op één of andere manier met het klimaat te maken hebben. Om het (fysische) klimaat te begrijpen, is het nogal eens nodig om tussen die schaalniveaus te “schakelen”. Je moet dus niet te veel vastzitten in die menselijke schaal.

    Like

  28. G.J. Smeets

    Hans,
    “De ‘structuren’ die jij aanwijst zou je misschien inderdaad als structuur kunnen beschouwen als je het klimaat vanuit de menselijke schaal bekijkt. Daarmee maak je in mijn ogen de fout die je anderen nog wel eens verwijt: je plaatst de mens te veel centraal.”

    Nee hoor. Het is puur fysica plus biologie / ecologie en dat gaat niet zonder functie- plus structuuranalyse. Je geeft het zelf al aan: “Er spelen allerlei processen op allerlei schaalniveaus die op één of andere manier met het klimaat te maken hebben.”
    Identificatie van schaalniveaus’s kan gewoon niet zonder structuur-toewijzing. Energie is nooit ‘freischwebend’ en altijd gebonden. Trapsgewijs gebonden, met nadruk op ‘trap’ – dat is de essentie van structuur.

    De aarde is inderdaad, zoals je zegt, een bolletje met een laagje gas eromheen dat baantjes trekt om de zon. Dat is een astronomisch gegeven, en klimatologisch een joekel van een open deur.

    Like

  29. Hans Custers

    Goff,

    Ik stel voor dat je een wetenschappelijk artikel schrijft waarin je aangeeft hoe zo’n structuuranalyse er uit zou kunnen zien en wat die precies toe zou voegen aan de klimaatwetenschap.

    Met de vaagheden waar je tot nu toe mee komt zul je niemand overtuigen.

    Wat die open deur betreft: ik gebruikte die in een poging je iets uit te leggen. Het alleen maar een open deur noemen is ronduit kinderachtig.

    Like

  30. G.J. Smeets

    Hans,
    niet afleiden s.v.p. met voorstellen over artikels van mijn hand.
    Het punt hier is de voors en tegens van structuur-analyse in de klimatologie. Dat ik volgens jou vaag ben in mijn argumenten ervòòr is één ding. Argumenten tégen structuuranalyse heb ik nog niet vernomen.

    Wat betreft de vaagheid die je me toedicht: tot nu toe heb je niet aangegeven waar die vaagheid dan wel in schuilt. Ik heb duidelijk aangegeven juli 6, 2017 om 22:22 dat stralingsbalans en ongelijke energieditributie parameters zijn (en geen structuur elementen, zoals jij juli 6, 2017 om 14:43 voorstelde). Remko juli 7, 2017 om 13:24 heeft dat onderschreven maar ook daar reageerde je niet op. En Lennart juli 8, 2017 om 13:38 onderstreepte de relevantie van mijn argumentatie met een paar vragen die je niet beantwoord hebt en die je afdeed met “Dit gaat wel heel erg off topic.”

    Mijn vraag aan het begin van dit draadje juli 6, 2017 om 10:51 blijft staan: “Ik vraag me af of de straalstroom niet ook begrepen moet worden als een *structuur-element* van het globale klimaatsysteem.”

    Like

  31. Hans Custers

    Goff, die vraag is wel degelijk meermaals beantwoord. Of je de straalstroom als structuurelement zou kunnen beschouwen hangt af van het schaalniveau waarop je naar het klimaat kijkt.

    Like

  32. Bob Brand

    Hallo Goff,

    Je hebt nog steeds géén definitie van “structuurelement” gegeven en al evenmin van je zogenaamde “structuuranalyse”.

    M.u.v. de reacties van Hans, zie ik de bovenstaande uitwisseling als zinloos en off-topic. Als jij het zelf nodig vindt om een zogenaamde “structuuranalyse” (?) te gaan ondernemen, whatever-that-may-be, dan is dat toch helemaal jouw eigen initiatief en ik denk dat je ons daar niet mee lastig zou hoeven te vallen? Het staat los van bovenstaand blogstuk.

    Like

  33. Lennart van der Linde

    Hoe zal/kan de straalstroom veranderen in een opwarmend klimaatsysteem? Hoe zal/kan door die opwarming de structuur van het klimaatsysteem veranderen? Zal bv de Hadley-cel steeds groter worden totdat de Ferrel- en Walker-cellen opslokt? En zal daardoor de straalstroom steeds noordelijker komen te liggen? Bv Langford en Lewis hebben deze vragen verkend:

    Klik om toegang te krijgen tot Langford_W.pdf

    Als ik het goed begrijp impliceert dit een grotere polar amplification dan huidige klimaatmodellen meestal laten zien, maar misschien vergis ik me. In ieder geval wordt gesproken over de Plioceen Paradox, waarbij het volgens paleo-data in het hoge Noorden een stuk warmer was dan klimaatmodellen meestal reconstrueren, althans zo begrijp ik het. Wat natuurlijk implicaties zou kunnen hebben bv voor het al of niet versneld smelten van het ijs op Groenland?

    Like

  34. G.J. Smeets

    Bob,
    je maakte de blunder juli 7, 2017 om 23:40 dat ‘structuur(element)’ geen zinvol natuurkundig begrip zou zijn en nadat ik je corrigeerde doe je of je neus bloedt door een definitie te eisen. Daar gaat het dus niet om want juli 6, 2017 om 10:51 heb ik expliciet vragen gesteld en geen stellingen geponeerd. Jij daarentegen stelt juli 7, 2017 om 20:03 “Het klimaatsysteem kent geen vaste structuren.”

    Dat mijn vragen los staan van het blogstuk, zoals je zegt, klopt niet. Dat jij persoonlijk de bovenstaande uitwisseling zinloos vindt, ik ga daar niet over. Waar ik wel over ga is vragen stellen over iets wat me niet duidelijk is, ook en vooral als die vragen juli 6, 2017 om 10:51 lastig zijn. Maar goed, kennelijk komt dat niet uit. Let it be.

    Like

  35. Hans Custers

    Goff,

    Ik weet niet wat er met je aan de hand is, maar dit gedoe begint knap irritant te worden.

    Je “corrigeerde” Bob helemaal niet. Jij wees Bob er op dat er zoiets als chemische structuur bestaat, nadat Bob dat zelf ook al had gezegd.

    Maar dat een een specifieke natuurwetenschappelijke discipline wordt gesproken van structuur, in een heel specifieke betekenis, betekent natuurlijk nog niet dat structuuranalyse een vast onderdeel zou zijn van natuurwetenschap in brede zin. Dat is het namelijk niet En je hebt, anders dan je zelf schijnt te denken, nog allerminst duidelijk gemaakt wat zo’n structuuranalyse in de klimaatwetenschap in zou houden en wat het toe zou voegen.

    Like

  36. Pingback: Droogte en klimaat – Klimaat || Wijs

  37. R.J Leeninga

    klinkt misschien stom maar wit (glanzend) weerkaatst als we nu ijs en sneeuw massa’s aan het verliezen zijn en zo dus minder warmte terug de ruimte in kaatsen wat als gevolg heeft dat de aarde meer warmte op neemt en zo warmer wordt .waarom zorgen we dan niet dat alles en daar bedoel ik mee als voorbeeld onze daken en dergelijke oppervlaktes in plaats van donkere warmte absorberende kleuren een witte reflecterende laag voorzien dan zal er een aannemelijke hoeveelheid warmte worden weerkaatst en zo de aarde minder tot niet verder laten opwarmen misschien zelfs wel koelen zie het als een permanente kunstmatige sneeuw / ijs laag wat ons de nodige tijd zou geven om de klimaat vernietigende problemen van nu op te lossen en de huidige klimaat/Weers extremen een stop toe te roepen van erger worden sneller dan wij oplossingen kunnen bedenken en uitvoeren …t’s maar een simpel idee

    Like

  38. Wie het weet mag het zeggen !

    Like

  39. Hans
    het is 2,5 jaar geleden dat je dit stuk publiceerde. Is er inmiddels meer / minder duidelijkheid over (veranderend) gedrag van de Rossby-golven en over de metereologische gevolgen?

    Like

  40. Hans Custers

    Goff,

    Dat is een lastige vraag om duidelijk te beantwoorden. Mijn indruk van wat ik voorbij het zien komen is dat er nog wel wat meer aanwijzingen zijn voor dit effect in de zomermaanden (op het noordelijk halfrond), maar dat er juist meer twijfels zijn over het optreden ervan in de winter. Maar ik heb niet al die informatie uit de onderzoeken hiernaar als parate kennis in mijn hoofd zitten. Dus meer dan een indruk is het niet.

    Voor een meer definitieve bevestiging is er, vermoed ik, een langere periode van waarnemingen nodig. Waarschijnlijk zal het komende IPCC-rapport, dat in april volgend jaar uitkomt, een goed overzicht van de stand van zaken geven. Daar ben ik wel benieuwd naar.

    Like

Plaats een reactie