Dinsdag 10 oktober is het nieuwe regeerakkoord gepubliceerd. Er is veel aandacht voor het klimaat en het tegengaan van klimaatverandering in dit akkoord onder het motto: “We pakken de uitdaging van de klimaatverandering aan. Nederland wordt duurzaam.”. De komende regering wil maatregelen nemen om Nederland voor te bereiden op het terugdringen van onze broeikasgasemissies met 49% in 2030 t.o.v. de uitstoot in 1990. Gezien de historie van deze emissies over de laatste 26 jaar mag je dat toch ambitieus noemen. In 2016 lag de totale uitstoot van broeikasgassen circa 12% lager dan in 1990, maar de uitstoot van CO2 was met 2,6% toegenomen.
Juist aan de Nederlandse CO2-emissies wil men blijkbaar wat gaan doen want in het regeerakkoord komt het woord CO2 (of koolstofdioxide) erg vaak voor, 21 keer als ik me niet verteld heb. Vanwaar al die aandacht voor dat gas CO2 en klimaatverandering? Heel veel mensen weten dat waarschijnlijk al, maar voor de minder ingevoerde lezers van ons blog geven we nog een kleine samenvatting.
Ieder voorwerp dat een temperatuur heeft straalt ook energie uit. De aarde wordt verwarmd door de zon en zal daarom eveneens energie uitstralen, dit gebeurt in de vorm van infrarood licht. De broeikasgassen in de atmosfeer absorberen een deel van dat infrarode licht. Deze absorptie zorgt ervoor dat de aarde iets warmer moet zijn om evenveel energie uit te stralen naar het heelal als het van de zon ontvangt. Als de ontvangen en uitgezonden energie niet gelijk aan elkaar zijn, koelt de aarde af of warmt hij op totdat de balans weer in evenwicht is. Dit komt in feite neer op de wet van behoud van energie. Door dit zogenoemde broeikaseffect is het aan het oppervlak van de aarde warmer dan het zonder de aanwezigheid van broeikasgassen zou zijn: dan was het gemiddeld circa -18 °C op aarde, 33 graden kouder dan nu het geval is.
Sinds de industriële revolutie zijn wij op steeds grotere schaal olie, kolen en gas gaan verstoken in onze energiecentrales, huizen en auto’s en hierbij ontstaat het afvalgas CO2. Ongeveer de helft van al het door mensen geproduceerde CO2-gas wordt opgenomen door de planten, de bomen en de oceanen en de andere helft hoopt zich op in de atmosfeer. De laatste 800.000 jaar schommelde de CO2-concentratie tussen de 180 en 280 ppm (parts per million) zoals de grafiek hieronder laat zien. Ongeveer vanaf het midden van de 19e eeuw is de CO2-concentratie relatief snel toegenomen zodat we nu net boven de 400 ppm zitten. In de grafiek is dat laatste gevisualiseerd door de groene streep.
Die forse toename van de CO2-concentratie (maar ook van andere broeikasgassen) in de atmosfeer zou dus tot een warmere aarde geleid moeten hebben. Die opwarming werd al in 1896 voorspeld door Svante Arrhenius. Nou, dat zien we dus ook als we alle temperatuurmetingen die in het verleden zijn uitgevoerd analyseren en samenvoegen. Geen sinecure, maar de verschillende onderzoeksgroepen die zich daarmee bezig houden komen zo ongeveer tot hetzelfde resultaat, gevisualiseerd in de grafiek hieronder. Vanaf circa 1880 is de gemiddelde temperatuur op aarde met circa 1 graad Celsius gestegen. Dat gaat niet mooi uniform, de landgebieden warmen bijvoorbeeld sneller op dan de oceanen en in het Arctische gebied is de temperatuurstijging een stuk hoger dan in de rest van de wereld.
Om het wat lastiger te maken: de opwarming van de aarde is een optelsom van diverse invloeden, zo zorgt een stevige vulkaanuitbarsting voor enkele koele jaren en heeft de menselijke uitstoot van andere stoffen (genaamd aerosolen) zoals luchtverontreiniging van auto’s en zwavelverbindingen die vrijkomen bij het verstoken van o.a. kolen een afkoelende werking. Op een tijdschaal van een tot enkele decennia kan ook de interne variabiliteit van het klimaat een rol spelen.
Van de broeikasgassen die wij mensen produceren heeft CO2 de grootste invloed (64% volgens het IPCC), een goede tweede is methaan (het hoofdbestanddeel van aardgas). Waterdamp is ook een heel sterk broeikasgas, maar de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer hangt van de temperatuur af. Als de CO2-concentratie in de atmosfeer toeneemt, neemt de temperatuur toe en dat zorgt voor een toename van de hoeveelheid waterdamp. Dat versterkt op zijn beurt weer de opwarming van CO2. Omgekeerd speelt dit effect natuurlijk ook: een temperatuurdaling door een daling van de broeikasgasconcentraties wordt versterkt door een afname van de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer. Het is dus logisch om de toename van de belangrijkste veroorzaker van de opwarming, CO2, aan te pakken.
Methaan wordt in de atmosfeer weer afgebroken tot CO2 en gemiddeld blijft zo’n methaanmolecuul circa 12 jaar in de atmosfeer. Voor CO2 ligt dat geheel anders. Er vindt voortdurend een uitwisseling plaats van CO2 moleculen uit de atmosfeer met de oceanen en het land, dit proces was echter in evenwicht voordat wij mensen fossiele brandstoffen gingen verbruiken. Eén enkel CO2 molecuul heeft dus een relatief korte verblijftijd in de atmosfeer, maar het duurt vele tienduizenden jaren voordat alle extra CO2 dat wij mensen in de atmosfeer hebben gebracht weer verdwenen is. De figuur hieronder laat zien dat de CO2-concentratie in de atmosfeer na 10.000 jaar nog altijd verhoogd is met 10-25% van de menselijke emissies. Een tweede goede reden om veel aandacht aan de CO2-emissies te besteden.
Een derde reden is dat de uitstoot van CO2 oceaanverzuring veroorzaakt doordat een deel ervan opgenomen wordt door de oceanen.
De opwarming van de aarde brengt veranderingen met zich mee, de klimaatverandering. Dit zijn onder meer het smelten van de ijskappen, het verdwijnen van de gletsjers op het land of een stijging van het zeeniveau. Ook het gemiddelde weer zal veranderen en is al veranderd, zo is het in Nederland de afgelopen eeuw gemiddeld 1,7 °C warmer geworden en nam de totale hoeveelheid neerslag met ongeveer 20% toe. Zoals hierboven aangeven: als het warmer wordt, neemt ook de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer toe. Dat komt op een gegeven moment weer als regen (of sneeuw) naar beneden, waardoor bijv. de kansen op extreme regenval toenemen. Klimaatverandering brengt ook risico’s met zich mee voor biodiversiteit en ecosystemen: het tempo van de evolutie van veel planten- en diersoorten kan een te snelle verandering niet bijbenen. Mariene soorten en ecosystemen krijgen behalve de gevolgen van klimaatverandering dan ook nog eens met oceaanverzuring te maken.
De risico’s die we lopen, nemen toe naarmate het warmer wordt, het onderstaande plaatje geeft dat in grove lijnen weer voor de grotere risico’s. De grafiek in het plaatje plaatst de opwarming ook in een historisch perspectief. Een stijging van de temperatuur met twee graden na de industriële revolutie is bijna de helft van de stijging van de temperatuur na het einde van de laatste ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden toen de ijsvlakten bijna tot aan Nederland reikten. Daarnaast laat het zien dat de gemiddelde temperatuur op aarde de laatste 10.000 jaar, de tijd waarin we onze huidige beschaving hebben opgebouwd, behoorlijk constant is geweest. Het is daarnaast goed om te beseffen dat de zeespiegelstijging nog vele eeuwen zal doorgaan, zo laat het geologische verleden zien dat bij een temperatuur die 1 tot 2 graden boven pre-industrieel lag het zeeniveau op aarde 6 -13 meter hoger stond.
Klimaatverandering is een mondiaal probleem en wordt veroorzaakt door alle broeikasgasemissies van alle landen tezamen. Eenmaal in de atmosfeer trekken die CO2 moleculen zich niets van de grenzen aan. Als alleen Nederland de CO2-emissies zou terugbrengen en de rest van de wereld niet zal de temperatuurstijging niet merkbaar afnemen. Er zijn mensen die daar graag een punt van maken en roepen dat de plannen uit het regeerakkoord minder dan 1/1000 van een graad Celsius afkoeling zullen opleveren. Een zeer misleidend argument, het gaat er juist om dat we het samen doen, alle landen van de wereld. Juist daarom zijn er mondiale afspraken gemaakt in het akkoord van Parijs eind 2015, een akkoord dat ook ondertekend is door Nederland. Als iedereen zich aan die afspraken houdt en verder gaat op de afgeslagen route, kunnen we de toekomstige opwarming flink beperken. Onderstaand plaatje geeft dat weer. Er is één afwijking in die studies (de twee meest rechtse balkjes), maar daarin gaat men uit van het weinig realistische scenario dat de landen na 2030 weer gewoon op de oude voet doorgaan met uitstoten van broeikasgassen.
Zeker, als we elk jaar bijvoorbeeld 2 tot 4 miljard euro (rond de 1% van de inkomsten van de overheid) aan klimaatbeleid uitgeven is dat over 25 jaar circa 50 tot 100 miljard. Niets doen kost nu weinig, maar daar staat tegenover dat de kosten om ons aan de klimaatverandering aan te passen of om de gevolgen te ondergaan in de toekomst steeds groter zullen worden. Bijvoorbeeld: het is vast en zeker veel goedkoper om je als Nederland in te dekken tegen een zeespiegelstijging van een 1 meter dan van 13 meter. Als dat laatste überhaupt al mogelijk is, zeker als de extreme neerslag ook nog eens toeneemt: het water kan van twee kanten komen. Uiteraard zijn er onzekerheden over de toekomstige effecten van onze broeikasgasemissies, bijv. hoeveel zal het warmer worden deze eeuw of hoe snel stijgt het zeeniveau. Onzekerheden zorgen echter ook voor grotere risico’s, het kan namelijk ook tegenvallen.
Voor al dat geld – om dus vooral onze CO2-emissies terug te dringen – krijgen we ook iets terug zoals het plaatje hieronder mooi laat zien: nieuwe technieken, nieuwe banen, minder luchtverontreiniging. Ik zie het als een investering in de toekomst, de kosten gaan voor de baten uit. Maar ja, ik denk dan ook dat ik een echte klimaatoptimist ben.
Klimaatverandering 
zoveel miljarden…niet op te brengen door oud abn bankiers..houden 1 duizendste tegen?….de chinezen lachen zich krom….bekend hoeveel kolencentrales er door hen bijkomen in de komende jaren?…rutje 3 lost t allemaal op….mvg….bart….
LikeLike
Beste Bart x,
De boodschap betreffende het terugdringen van de emissies is juist dat we het samen moeten doen, alle landen van de wereld. Dan kunnen we de toekomstige opwarming flink beperken en die gaat steeds meer kosten naarmate het warmer wordt.
Je kunt hier de verrichtingen van China volgen voor Parijs 2015:
http://climateactiontracker.org/countries/china.html
Ja er moet daar nog veel gebeuren, net als in Nederland, maar juist hun kolengebruik is volgens deze site dalende voor het derde jaar op rij.
“China’s CO2 emissions may have peaked more than a decade ahead of its Paris Agreement commitment to peak its CO2 emissions before 2030. The latest analysis from the Climate Action Tracker indicates that these emissions could have stopped increasing and reached peak levels.
The ongoing reduction in coal use for the third year in a row has had a major impact, and, if they were to continue at similar rates in the next decade, total Chinese GHG emissions will only show a very slight increase in the period 2015–2030, and essentially plateau at close to 12.0 GtCO2e/year. However, the absence of comparable commitments on other, non-CO2, gases means that total greenhouse gas emissions could continue to increase until at least 2030.”
LikeLike
De eerste reactie was niet van mij maar van een naamgenoot.
Maar ook ik maak mij zorgen over de kosten van het klimaatbeleid, over de impact daarvan en de effectiviteit. Wat niet wegneemt dat ik klimaatverandering zeker als een probleem zie; het is op veel plaatsen waarneembaar en we weten niet waar het op uitkomt.
Een jaar geleden was er het nodige te doen over de klimaatzaak van Urgenda, en het antwoord daarop in de Memorie van Grieven. Daarin werd uitgerekend wat het effect zou zijn van de door Urgenda extra gewenste maatregelen. Dat was rond 2100 rond de 0,000045 graden. Op klimaat-sceptische fors zoals climategate.nl werd dit getal triomfantelijk vermeld: ‘zie je wel, het is allemaal flauwekul’. Ik heb er zelf op doorgerekend en het onderwerp ook ter sprake gebracht op het forum van de Ned. ver. voor Weer en Klimaat (VWK).
https://www.vwkweb.nl/index.php?page=Forum&articleid=141&reference=ref252215
Het trucje in de Memorie van Grieven bleek te zijn dat ze rekenden met het effect over slechts 3,5 jaar. Alles extrapolerend kwam ik er op uit dat als alle landen alle maatregelen nemen zoals Nederland had toegezegd er een beperking van de opwarming van 0,71 graden te verwachten zou zijn in 2100.
Is dat veel of weinig? In ieder geval veel te weinig voor de hoogste scenario’s. Daarbij lijkt het erg onwaarschijnlijk dat er voldoende landen voldoende aan mee gaan doen. Misschien nog een tijdje op papier. Ook in Nederland krijg ik de indruk dat we het overzicht verliezen en dat veel mensen helemaal geen zin hebben om hun uitstoot te verlagen. De verhoging van de maximumsnelheid naar 130 km/h draagt er in ieder geval niet aan bij. Heeft iemand wel eens uitgerekend hoeveel windmolens daarvoor bijgeplaatst moeten worden?
In de kabinetsplannen kiest de nieuwe coalitie voor belastingherziening (= verlaging voor de hoogste inkomens), BTW-verhoging en voor dure klimaatmaatregelen. Ik denk dat mensen die weinig te besteden hebben zich meer zorgen gaan maken over hun portemonnee dan over het klimaat.
LikeLike
@Bart Vreeken
Ik had al een zeer sterk vermoeden dat die eerste reactie niet van jou was of van onze Bart 🙂 .
Zeker is zo’n (broodnodige) energietransitie voor het beperken van de wereldwijde CO2-emissies niet eenvoudig. Dat beweert hier bij mijn weten niemand. En uiteraard kun je debatteren welke maatregelen in welke vorm het meest effect en kostenefficiënt zijn, dat lijkt mij in ieder geval een goede zaak.
Uitgaan van alleen het beperken van de Nederlandse CO2-emissies en daar dan een sommetje over doen, is misleidend. Het idee dat je vooral niets moet doen of bijdragen omdat jouw individuele bijdrage gering is, is m.i. triestmakend. Een “ieder voor zijn eigen” kijk op dingen.
De uitkomst van je berekening met die 0,7 °C in 2100 komt in de buurt van de diverse studies waarvan in het blogstuk een overzichtsgrafiek staat. Die staafgrafiek is afkomstig uit het volgende blogstuk van Zeke Hausfather op CarbonBrief:
https://www.carbonbrief.org/analysis-meeting-paris-pledges-would-prevent-at-least-one-celsius-global-warming
LikeLike
Ik heb in principe weinig te besteden (doe als freelancer werk waarvan de tarieven de afgelopen 20 jaar niet of nauwelijks gestegen zijn). Ik heb de afgelopen 10 jaar m’n carbon footprint op allerlei manieren gereduceerd: goed geïsoleerd huis, zonnepanelen, zuinige auto op aardgas (als over twee-drie jaar het krediet rondkomt hopelijk een elektrische auto die ik nooit meer wegdoe), een moestuin, geen verre (vliegtuig)reizen, alles zoveel mogelijk tweedehands, behalve energiezuinige apparaten van goede kwaliteit.
Het energieverbruik van m’n gezin is gehalveerd en we wonen in een huis dat meer elektriciteit produceert dan we verbruiken. Over een paar jaar gaan onze investeringen zich ook financieel uitbetalen, zodat we kunnen blijven rondkomen van m’n freelancewerk. En ik denk dat er zelfs nog rek in onze besparingen zit (en een deel van het bespaarde geld gaat naar sociale klimaatprojecten in het buitenland, zoals deze).
Als er genoeg wil is, kan alles. De bart van de eerste reactie verzint allerlei drogredenen en leugens, zodat hij maar niets hoeft te doen. Laf. En met een beetje pech oliedom.
Goed stuk, Jos.
LikeLike
Petje af, NevenA! Ik denk dat veel mensen dat niet op kunnen brengen.
LikeLike
Dat klopt, Bart. Er zijn veel mensen die het niet op kunnen brengen. Maar er zijn ook heel veel mensen die het niet op willen brengen, omdat ze het te veel moeite vinden om na te denken over hun conditionering, over hoe we gekomen zijn waar we nu zijn, en over zaken als morele plicht. Veel te druk met conformeren aan wat de groep denkt en verwacht.
Als de mensen die het wel op kunnen brengen, het ook daadwerkelijk opbrengen, dan wordt het ook makkelijker om op te brengen voor mensen die het (nog) niet op kunnen brengen.
En dat opbrengen is niet alleen vanwege klimaatverandering, maar vanwege heel veel andere dingen die systematisch veroorzaakt worden door dezelfde oorzaak. Zie de laatste cartoon van Jos z’n blog hierboven.
Rome is niet in één dag gebouwd. Er ging een proces aan vooraf. Als genoeg mensen aan dat proces beginnen, en dan doorzetten (zo moeilijk is het niet en het wordt steeds makkelijker, want je legt eigenlijk een verbeterd fundament onder je bestaan), dan volgen zaken als cultuur en politiek vanzelf.
LikeLike
NevenA, chapeau voor je inspanningen! Je laat zien dat het zich ook financieel uitbetaalt. Jammer dat die positieve boodschap nu ondergesneeuwd lijkt te raken.
Ik heb het iets voorzichtiger gedaan: 6-cilinder BMW vervangen door Yaris Hybrid waar ik rustig en voorzichtig 1 op 26 mee rij (praktijk), alle lampen in huis LED, groene stroom, ik douche kort, vlieg nooit, koop ook veel 2e-hands (net boel babyspullen). Huis (2004) is al goed geïsoleerd + WTW, vloerverwarming met CV ingesteld op lage aanvoertemperatuur voor hoger rendement, ~600 kuub gas jaarlijks met 3 personen.
Het is zoals je zegt dan inderdaad treurig om te constateren dat de politieke prioriteiten liggen bij 130 rijden, stimuleren van ‘youngtimers’ (15 jaar+ oude zuip- en stinkbakken waarvan er zakelijk veel meer rondrijden dan elektrische auto’s), vrijwel gratis vakantievliegen dat hoegenaamd belangrijk zou zijn voor onze economie (?), geen km-heffing op CO2-basis maar belasting op autobezit, terwijl voor km-heffing volgens mij best draagvlak voor is. Sowieso moet je zoveel mogelijk heffen op verbruik van g/w/l/brandstof, anders gaat niemand moeite doen om te besparen.
En dan komen er nu allerlei nieuwe algemene heffingen en belastingen voor dure kunstgrepen, zoals houtbijstook en carbon storage, om al die verspilling te compenseren. Neem nou ook zo’n Al Gore, die dan jaarlijks 231.000 kWh aan stroom verbruikt, waarvan 66.000 kWh alleen al voor z’n zwembad. Dat rapporteren ze in de VS als “21x meer dan gemiddeld gezin”, maar voor Nederland is dat 58x. En dan heb je het dus over een gemiddeld gezin, niet een zuinig gezin. En Gore vliegt natuurlijk ook als een hogepriester de hele wereld om al die anderen maar te vertellen dat ze minder CO2 moeten uitstoten. En dan maar zeggen “ik koop groene stroom in”. Dan heb je er dus echt helemaal niks van begrepen.
Al met al is dit alles natuurlijk koren op de molen van de Crok’s, Amesz-en en Labohmen van deze wereld. En guess what: over sommige beleidszaken hebben ze nog gelijk ook. Dat maakt mij eigenlijk pessimistisch over het hele klimaatverhaal. En dat terwijl het ons nu economisch even voor de wind gaat ook. Wacht maar tot de volgende recessie & eurocrisis zich aandient.
LikeLike
Fossiele energie is ook niet goedkoop. Als de economie flink door gaat groeien zal ook de vraag naar energie flink doorgroeien. Of je dit nu opvangt met fossiele energie of met groene energie het zal hoe dan ook geld kosten.
Energie is nu eenmaal niet gratis en dit zou de hefboom dienen te zijn om energieverbruik terug te dringen. Het is geen kwestie van optimisme maar een kwestie van gezond verstand. Productie van CO2 is geen doel, en energieverbruik net zo min. Het is slechts een middel en als zodanig niet gratis. Hoe efficiënter je met energie omgaat des te winstgevender bijvoorbeeld het bedrijfsleven zal zijn. Des te meer banen en des te meer welvaart. Groen is een groeisector en daar dien je in te investeren. In de toekomst en niet in het verleden.
LikeLike
Beste Bart Vreeken,
“Maar ook ik maak mij zorgen over de kosten van het klimaatbeleid, over de impact daarvan en de effectiviteit. Wat niet wegneemt dat ik klimaatverandering zeker als een probleem zie; het is op veel plaatsen waarneembaar en we weten niet waar het op uitkomt.”
De meeste studies en modelprojecties geven aan dat een extrapolatie van de toezeggingen (INDC’s), gedaan door elk land bij het Akkoord van Parijs, leiden tot ca. 1 á 1,1 °C minder opwarming rond 2100. Zie de blogstukken:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2017/06/29/klimaatakkoord-parijs-doet-er-wel-degelijk-toe-om-opwarming-te-temperen/
https://klimaatverandering.wordpress.com/2015/12/14/cop21-het-klimaatakkoord-van-parijs-2015/
Dat is nog niet voldoende om de “well below 2 °C” te realiseren die in Parijs is afgesproken. Er zijn verder wat aspecten die men wel ’s vergeet:
— het Akkoord gaat pas 2020 in;
— formeel gezien loopt het tot 2030 (kan uiteraard een vervolg gaan krijgen en sommige INDC’s lopen iets verder in de toekomst);
— extrapolaties naar 2100 zijn dus afhankelijk van aannames over het vervolg op de INDC’s;
— formeel gezien bevat het Akkoord van Parijs geen tijdshorizon voor de afgesproken “well below 2 °C“, ook niet het jaartal 2100. De 2°C geldt eigenlijk voor ‘all time’ of althans ook voor 2200, 2300 etc.
— de toegezegde INDC’s kunnen aangepast of aangescherpt worden nog vóór het Akkoord formeel van kracht wordt. In 2018 wil men o.b.v. een tussenrapportage van het IPCC opnieuw overleggen over de door elk land gedane toezeggingen:
http://www.ipcc.ch/report/sr15/
LikeLike
Beste Thijs, je zegt:
‘Neem nou ook zo’n Al Gore, die dan jaarlijks 231.000 kWh aan stroom verbruikt, waarvan 66.000 kWh alleen al voor z’n zwembad. Dat rapporteren ze in de VS als “21x meer dan gemiddeld gezin”, maar voor Nederland is dat 58x. En dan heb je het dus over een gemiddeld gezin, niet een zuinig gezin. En Gore vliegt natuurlijk ook als een hogepriester de hele wereld om al die anderen maar te vertellen dat ze minder CO2 moeten uitstoten. En dan maar zeggen “ik koop groene stroom in”. Dan heb je er dus echt helemaal niks van begrepen.’
Ik zie dit iets anders: het energieverbruik van Gore lijkt me vooral een gevolg van de grote inkomensongelijkheid in de VS; en volgens mij vertelt hij mensen niet zozeer dat ze individueel minder CO2 moeten uitstoten, maar vooral dat we collectief CO2 moeten beprijzen en reguleren zodat we allemaal minder CO2 uitstoten. Individuele keuzes nu kunnen helpen om sneller tot die collectieve regulering te komen, maar kunnen die niet vervangen. Volgens mij heeft Gore dat best goed begrepen, en is hij inmiddels bv ook veganist (heb ik niet gecheckt). En als je heel goed gaat kijken, zal er waarschijnlijk zelfs op mensen als Gandhi, Martin Luther King en Mandela wel iets aan te merken zijn. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen?
LikeLike
Lennart, je zegt in feite: Al Gore kan het niet helpen dat hij zoveel energie verbruikt, want hij heeft veel geld. En hij gaat niks doen totdat de overheid hem vertellen dat hij wat moet gaan doen.
Het lijkt mij niet zo heel moeilijk om te begrijpen dat wind & zon sneller een groot deel van de energieproductie uitmaken, als niet alle nieuwe duurzame energie opgaat aan consumptiegroei.
Laten we wel wezen, dit is de man die in juli 2008 riep dat we binnen 10 jaar volledig over konden stappen naar “renewable energy and truly clean, carbon-free sources”. Gore zei: “This goal is achievable, affordable and transformative.” De man heeft blijkbaar werkelijk geen flauw benul van elementaire natuurkunde, hoe energietransities verlopen en wat daar allemaal bij komt kijken.
Begrijp me niet verkeerd: zijn boodschap over het klimaat klopt. We lopen gevaar. Maar onzinnige & onrealistische beweringen over goedkope, snelle oplossingen helpen de discussie niet. Integendeel. Vandaar mijn toon: Gore bedoelt het ongetwijfeld goed, maar hiermee schieten we niets op.
Overigens heb ik Gandhi, Martin Luther King en Mandela nooit kunnen betrappen op het verloochenen van hun grondbeginselen.
LikeLike
‘je zegt in feite: Al Gore kan het niet helpen dat hij zoveel energie verbruikt, want hij heeft veel geld. En hij gaat niks doen totdat de overheid hem vertellen dat hij wat moet gaan doen… dit is de man die in juli 2008 riep dat we binnen 10 jaar volledig over konden stappen naar “renewable energy and truly clean, carbon-free sources”.’
Nee, wat ik in feite zeg is: Al Gore is onderdeel van een samenleving met zeer grote welvaartsongelijkheid en gebruikt waarschijnlijk mede daardoor meer energie dan de gemiddelde Europeaan, die hij voor zover ik weet zoveel mogelijk duurzaam opwekt. Wat mij betreft zou hij van die onrechtvaardige ongelijkheid een veel groter issue mogen/moeten maken, maar de gemiddelde Europeaan gebruikt ook weer veel meer energie dan de gemiddelde Afrikaan of Aziaat. Volgens mij staat te grote ongelijkheid snelle verduurzaming in de weg, wat niet wegneemt dat ook in ongelijke samenleving verduurzaming nodig is (net zoals m.i. ook in duurzame samenlevingen te grote ongelijkheid nog steeds onrechtvaardig is, en niet sociaal duurzaam).
En wat Gore in 2008 letterlijk zei was:
“Today I challenge our nation to commit to producing 100 percent of our electricity from renewable energy and truly clean carbon-free sources within 10 years. This goal is achievable, affordable and transformative.”
Hij had het dus alleen over elektriciteit, wat een relatief klein deel is van de totale energievoorziening. Of dat een onmogelijk doel was/is, zullen we denk ik pas weten als echt geprobeerd wordt het te realiseren, zoals bv met de man naar de maan doelstelling gedaan is.
Ik zeg niet dat Gore te vergelijken is met Gandhi, Mandela of Martin Luther King, maar vindt ook dat hij op een faire manier gewaardeerd mag worden om zijn verdiensten, zonder daarvoor een soort heilige te moeten zijn. Hij schreef al in 1992 een boek (Earth in the Balance) dat ik echt wel een goed boek vind over de klimaat/-ecologische crisis, zeker voor een politicus. En ook zijn boek/film An Inconvenient Truth is volgens mij heel belangrijk geweest in het breder agenderen van de klimaatcrisis, en gebaseerd op zeer gedegen kennis van de klimaatwetenschap. Juist daardoor is hij door pseudo-sceptici en verdedigers van gevestigde belangen zo hard en unfair aangevallen, dus al te gemakkelijk daarin meegaan lijkt mij onterecht.
Heb je deze Ted-talk van Gore uit 2016 wel ‘ns gezien:
Ook die vind ik sterk in de poging een breder publiek mee te krijgen in enerzijds de urgentie van een snelle energietransitie en anderszijds in een poging om zo’n snelle transitie en de moed daarvoor op (gang) te brengen. ik denk dat niemand precies kan weten hoe snel de transitie wel of niet kan zijn; we kunnen dat alleen ontdekken door ons daar collectief zo sterk mogelijk voor in te zetten. Dat we dat tot dusver nog niet gedaan hebben, lijkt me moeilijk te ontkennen.
LikeLike
@Lennart van de Linde,
( The real point is not the Gore home’s massive wasteful energy usage. It is the hypocracy. The real “inconvenant truth” is that Al Gore refuses to practice what he preaches.
Move to a smaller, greener home Al.)
Hierboven staat één van de meest gehoorde reacties op internet. Hoe je het ook went of keert: het blijft de achilleshiel van de boodschapper die terecht een Nobel prijs in ontvangst nam. Ik heb bewondering voor de bevlogenen die een boodschap uitdragen en verdraag steeds minder de mensen die het woord hypocriet gebruiken om vervolgens te gaan liegen over CO2 en klimaatverandering. Doet Al Gore zich beter voor dan hij is? Zijn die vliegreizen en dat grote van huis hem net zo zwaar aan te rekenen als de leugens van sceptici?
Is iemand die pleit voor het gescheiden inzamelen van afval (zonder het zelf goed te doen); het sterkste argument om dan maar alles in één plastic zak weg te gooien? Prachtige Ted-talk trouwens.
Lieuwe
LikeLike
Lennart, zoals ik al zei, ik ben het volledig eens met wat Gore zegt over het klimaat. We moeten nu in actie komen. Daarom betreur ik het dat Gore zelf, door zijn krankzinnig hoge energieverbruik, deze boodschap juist zo kwetsbaar maakt.
En – kwalijker wat mij betreft – hij begrijpt blijkbaar niet wat er als eerste stap moet gebeuren, namelijk radicaal energie besparen. Of wil Gore blijkbaar dat offer zelf niet maken? Dat stemt niet hoopvol van iemand die als geen ander begrijpt en met eigen ogen heeft gezien hoe onze aarde opwarmt. Ook al zou Gore al zijn energie opwekken met eigen zonnepanelen (wat hij niet doet), hij legt als aardbewoner beslag op een extreem onevenredig groot deel van de grondstoffen en biosfeer.
Wat de energietransitie betreft, kan ik dit artikel aanraden: http://vaclavsmil.com/wp-content/uploads/scientificamerican0114-521.pdf (4 pagina’s). Dat geeft een goed overzicht of wat Gore wil (en wij eigenlijk allemaal) ook haalbaar is. En wat we het beste kunnen doen om de noodzakelijk transitie erdoor te krijgen. Ik probeer daar zelf in ieder geval naar te leven, zoals ik in een eerdere reactie hierboven uitlegde.
Misschien leest dit artikel een beetje ontnuchterend als je net Gore’s TED-talk hebt gekeken. Zeker, we hebben optimisme nodig en het werkt aanstekelijk. Maar net zoals we voor het klimaat naar klimaatwetenschappers luisteren, kan het geen kwaad om voor de energietransitie naar ingenieurs te luisteren (ik ben er zelf ook een 😉 ).
LikeLike
Lieuwe, goede punten.
George Monbiot schreef in november 2013:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/nov/27/al-gore-veganism-eating-words-sceptical-meat-eating
“He did it quietly, and the decision is the better for that: Al Gore, according to reports in the US press, has gone vegan. Certain things could be said about other aspects of his lifestyle: his enormous houses and occasional use of private jets, for example. While we can’t demand that everyone who espouses green causes should live like a Jain monk, I think we can ask that they don’t live like Al Gore. He’s a brilliant campaigner, but I find the disjunction between the restraint he advocates and the size of his ecological footprint disorienting. So saying, if he is managing to sustain his vegan diet, in this respect he puts most of us to shame.”
Het huis van Gore schijnt sinds eind 2007 behoorlijk duurzaam te zijn, afgezien van de omvang:
http://www.snopes.com/politics/business/gorehome.asp
‘by the end of 2007 the Gores had completed renovations that made their home much more energy-efficient: Al Gore, who was criticized for high electric bills at his Tennessee mansion, has completed a host of improvements to make the home more energy efficient, and a building-industry group has praised the house as one of the nation’s most environmentally friendly. The former vice president has installed solar panels, a rainwater-collection system and geothermal heating. He also replaced all incandescent lights with compact fluorescent or light-emitting diode bulbs. “Short of tearing it down and staring anew, I don’t know how it could have been rated any higher,” said Kim Shinn of the U.S. Green Building Council, which gave the house its second-highest rating for sustainable design.’
LikeLike
Thijs,
Dat Gore kleiner zou kunnen wonen, waarschijnlijk z’n huis beter kan isoleren en minder kan vliegen, daar ben ik het mee eens. Dat Smil een goed tegenwicht biedt tegen al te optimistische verwachtingen over de mogelijke snelheid van de energietransitie, ook daarmee ben ik het eens obv lezing van diverse van zijn boeken en artikelen (momenteel ben ik halverwege zijn boek Power Density). Tegelijkertijd denk ik dat ook Smil niet alle aspecten van dit transitievraagstuk kan overzien, dus vanuit die fundamentele onzekerheid, kunnen we alleen uitvinden hoe snel deze transitie kan zijn door het te proberen.
LikeLike
Peter Terium van Innogy over de snelheid van de energietransitie:
https://nos.nl/artikel/2197492-ook-nederland-heeft-een-energiewende-nodig.html
“Je ziet bij de introductie van bijvoorbeeld de smartphones dat dit soort ontwikkelingen geen rechte lijn volgen maar uiteindelijk exploderen. Het is als een fles met ketchup, je weet dat er iets gaat komen maar je weet niet hoeveel en wanneer. Je ziet het bij windenergie op zee dat nu bijna zonder subsidie kan. We zien het ook met met zonne-energie. Inmiddels kan zelfs een land als Nederland, dat niet echt veel zon heeft, met zonneweides concurrerend stroom maken. Ik persoonlijk denk dat het niet tot 2050 duurt. Wanneer precies wel, weet ik niet. Ik kan er wel over dromen en soms komen dromen uit.”
LikeLike
Lennart, we zijn het met elkaar eens. We moeten dan wel verstandig te werk gaan.
Topprioriteit is onze energiebehoefte reduceren, zodat we fossiele bronnen kunnen dichtdraaien. Dit kan door de ‘echte’ prijs van energie door te berekenen, inclusief alle externaliteiten. Een joule zou moeten kosten wat hij daadwerkelijk kost. En als het even kan, nog wat meer.
In het regeerakkoord vind ik echter vooral dure kunstgrepen die ik eerder beschreef. Wel 130 planken, plus carbon storage. Wel gratis kerosine, plus houtbijstook. Een schamele fooi naar woningisolatie.
Het is terecht dat hier kritiek op komt. Helaas komt die kritiek vooral van de kant van klimaat’sceptici’. Ik zie aan de ‘groene kant’ vaak de boodschap: we moeten iets doen, maakt niet uit wat en maakt niet uit wat het kost.
En dat is een levensgrote fout. Want die ‘sceptici’ gebruiken hun bij vlagen terechte kritiek om tegelijkertijd de hele noodzaak van klimaatbeleid zelf onderuit te halen. Je ziet dat dat nu zelfs resoneert bij bijvoorbeeld wetenschapsjournalisten van de Volkskrant (Keulemans).
LikeLike
Ik kan me goed vinden in wat Lennart schrijft over Al Gore: “dat hij op een faire manier gewaardeerd mag worden om zijn verdiensten, zonder daarvoor een soort heilige te moeten zijn.” En zoals hij ook terecht aangeeft is Gore door pseudo-skeptici veel aangevallen om zijn leefstijl, vaak op een onterechte manier.
Over dit issue van walking the talk schreef ik eerder dit:
LikeLike
Naomi Oreskes heeft ook iets interessants gezegd over het ‘walk the talk’.
Ten tijde van de Amerikaanse burgeroorlog was een moreel verwijt van de Zuidelijke staten dat de Noorderlingen wél kleding droegen gemaakt van katoen, geplukt door slaven. De Noorderlingen zouden hypocriet zijn doordat hun persoonlijke levensstijl niet in lijn was met hun ‘push’ om de slavernij af te schaffen:
Het antwoord van Oreskes: “They acted to change the system, not just their clothes.” [1]
Om het energiesysteem te veranderen zodat het niet meer afhankelijk is van fossiele brandstoffen, maakt Al Gore soms gebruik van fossiele brandstoffen. Zijn doel is ‘change the system’ waarbinnen dat nu noodzakelijk is, niet (alleen) in zijn eentje minder CO2 uitstoten.
Ik ben het overigens wel met Thijs eens dat het sterker zou zijn indien Al Gore op de terreinen waar dat – nu, binnen het huidige ‘system’ – haalbaar is, zo weinig mogelijk fossiel zou verstoken.
[1] Uit het boek van Jen Schneider e.a.: ‘Under Pressure: Coal Industry Rhetoric and Neoliberalism’
LikeLike
Bart, Bob, interessante voorbeelden. Het is een hele discussie an sich.
Voor mij ligt de crux erin: geef je critici niet extra stokken om mee te slaan. Hoezeer die stokken ook uit hun verband worden getrokken.
Wij in dit internethoekje zijn dan misschien rationele (hopelijk) klimaatvolgers, maar wat wij vinden is hier eigenlijk niet zo relevant. Het gaat erom wat de rest van de maatschappij, die misschien nog niet helemaal is overtuigd van de klimaaturgentie, hiervan vindt.
Misschien laat ik (laten wij?) me ook teveel afleiden door het Gore-argument over zijn elektriciteitsverbruik. Ik weet nu dat het genuanceerder ligt en ik ben zelf ook zeker geen veganist.
Ik merk in ieder geval wel bij mezelf dat ik er zeker gevoelig voor ben, omdat het strijdig is met wat ik zelf doe en zie als noodzakelijk. Als dat bij mij al zo is, kan ik alleen maar mijn hart vasthouden hoe dit overkomt bij ‘Henk en Ingrid’.
LikeLike
Hoi Thijs,
“… geef je critici niet extra stokken om mee te slaan. Hoezeer die stokken ook uit hun verband worden getrokken.”
Ja, degenen die belang hebben (of denken te hebben), bij het huidige energiesysteem zullen elk retorisch puntje trachten aan te grijpen.
‘Abolitionists’, noorderlingen die het systeem van slavernij probeerden te veranderen, droegen zélf ook kleding gemaakt van katoen geproduceerd door slaven. Dat kon niet anders. Het ging hen erom dat systeem te veranderen en uiteindelijk met succes.
Kritiek op Gore omdat hij “de wereld over vliegt” op fossiele brandstoffen lijkt me retoriek. Wat Gore daarmee – op termijn – aan CO2-reductie kan bereiken door met wereldleiders actie te ondernemen om het energiesysteem te veranderen… overtreft miljoenen-voudig wat hij daarvoor verstookt.
Het ligt anders, denk ik, bij het energiegebruik thuis. Maar ook daarvoor geldt: als jij bijvoorbeeld je tijd en denkwerk wil gaan spenderen om een ‘zero-emission’ woning te bouwen, uitstekend!
Echter, in het geval van Al Gore kan hij een miljoen maal méér emissiereductie bereiken door diezelfde tijd en aandacht – die hij anders in een energieneutrale woning zou steken – nu te besteden aan politieke actie. In zijn geval is het rendement van die tijd véél en veel groter indien hij dat aan politiek besteed. 🙂
LikeLike
Bob, ik geef je op alle punten gelijk. En toch zit het me dwars (die elektriciteit thuis, dat vliegen niet). Gore vraagt van anderen offers, die hij zelf niet brengt. Als iedere aardbewoner zo leeft als Gore (privé), hebben we 200 aardbollen nodig.
Dat lijkt mij niet een Abolitionist die katoen draagt. Maar eerder de Abolitionist die zelf thuis slaven houdt, terwijl hij overal verkondigt dat we van de slaven af moeten. Zonder dat hij met een geloofwaardig plan komt hoe we het aantal slaven gaan verkleinen.
Nee, hij is vooral “heel optimistisch”. Dat is typisch Amerikaans en zie je ook bij andere klimaatwetenschappers en glaciologen uit de VS. Eerst krijg je een opsomming van de sombere feiten en modelvoorspellingen over zeespiegelstijgingen, maar het sluit steevast af met dat ze “optimistisch” zijn. Het is nooit echt heel geloofwaardig. Meer een ‘moetje’. Dat optimisme betreft natuurlijk ook een ander vakgebied dan waar ze zelf specialist in zijn.
Het argument dat Gore’s eigen energieconsumptie er niet toe doet binnen het grote geheel, is wat mij betreft een kopie van het argument dat de Nederlandse emissiereductie “maar 0,00x graden verschil maakt”.
Ik hoop dat ik het helemaal fout heb. Misschien ben ik een te nuchtere Hollander. Durf ik niet te “dromen”, maar ben ik een realist. Wat mij betreft kunnen we niet snel genoeg overstappen op volledig emissievrije energie, en dan heb ik het over alle emissies (ook fijnstof, NOx, kwik etc).
LikeLike
“Ik zie aan de ‘groene kant’ vaak de boodschap: we moeten iets doen, maakt niet uit wat en maakt niet uit wat het kost.”
Kun je daar specifieke voorbeelden van geven, want ik zie toch vooral redelijk onderbouwde steun en kritiek op het klimaatbeleid in het nieuwe regeerakkoord, bv van Milieudefensie:
https://milieudefensie.nl/klimaat/nieuws/reactie-op-het-regeerakkoord
‘“Dit kabinet presenteert zich met een groen gezicht. Een klimaatwet is een prachtig instrument, en een doelstelling van 49 procent minder CO2 uitstoot in 2030 is een mooie stip op de horizon van Parijs. Maar dit kabinet zorgt niet voor de noodzakelijk trendbreuk”, zegt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. Meer dan een derde van de CO2-vermindering wordt namelijk niet gerealiseerd door echt minder uit te stoten, maar door afvang en opslag van CO2. Daarmee dwingt het kabinet bedrijven niet om minder uit te stoten. Bovendien wordt deze maatregel niet door vervuilende bedrijven, maar door de burger betaald. Die wordt verder onder andere geconfronteerd met een verhoging van de energiebelasting met 70 euro per huishouden. De totale verzwaring van milieubelastingen bedraagt 1,4 miljard, waarvan 0,9 miljard per jaar bij burgers wordt gelegd en 0,5 miljard per jaar bij bedrijven. Daarmee wordt de verhouding nog schever dan die al was: de burger draait op voor de aanpak van klimaatverandering, terwijl bedrijven juist de belangrijkste veroorzakers van het probleem zijn.’
Of van Greenpeace:
http://www.greenpeace.nl/2017/Nieuwsberichten/Klimaat–Energie/Hoe-groen-is-het-nieuwe-regeerakkoord/
“Gaat dit regeerakkoord ons tegen gevaarlijke klimaatverandering beschermen? Nee. Er komt een klimaatwet en liggen een paar goede plannen, maar op deze manier kan Nederland nog steeds niet voldoen aan de doelstellingen van Parijs. De belangrijkste kwesties die blijven liggen: kolencentrales moeten veel sneller dicht, de veestapel moet krimpen en onze huizen en kantoren moeten sneller van het gas.”
LikeLike
Hallo Thijs,
“Gore vraagt van anderen offers, die hij zelf niet brengt.”
Gore vraagt niet zozeer ‘offers’ maar wil vooral het energiesysteem veranderen. Hij brengt zelf ook ‘offers’ maar dan in de vorm van tijd, aandacht en denkwerk die hij anders — met zijn vermogen van honderden miljoenen dollars — op de stranden van Barbados en in het casino had kunnen doorbrengen.
“Zonder dat hij met een geloofwaardig plan komt hoe we het aantal slaven gaan verkleinen.”
Dat is tendentieus en onwaar. Gore levert voortdurend bijdragen (zelf en via zijn stichtingen) aan allerlei plannen die de afhankelijkheid van fossiel en de broeikasgas-emissies verkleinen:
Al Gore – Our Choice: A Plan to Solve the Climate Crisis
Plan van Jeffrey Sachs en o.a. Al Gore
Project Syndicate
De tijd die Gore daaraan besteed heeft véél meer impact dan wanneer hij die tijd zou gaan besteden om zijn eigen huis ‘energieneutraal’ te maken.
“Maar eerder de Abolitionist die zelf thuis slaven houdt, terwijl hij overal verkondigt dat we van de slaven af moeten.”
Die vergelijking zou alleen opgaan indien Gore zijn geld (en tijd) zou investeren in fossiel: in Exxon, Shell en BP en mijnbouw-maatschappijen etc. Jij en ik en Al Gore zijn gebruikers van fossiele brandstoffen, zoals de Noorderlingen gebruikers waren van de producten van slavenarbeid. Maar Al Gore produceert geen petroleum, aardgas of kolen en heeft zijn geld daar niet in geïnvesteerd. De vergelijking met een slavenhouder gaat niet op.
In het huidige systeem is het onvermijdelijk dat wát je ook doet je broeikasgas-emissies veroorzaakt. De enige optie om dat structureel te veranderen is om het systeem te veranderen. In het geval van Gore heeft hij de mogelijkheid om dat te doen, of althans om daar een aanzienlijke bijdrage aan te leveren.
Thijs, een vraag: als Gore die tijd spendeert aan een energieneutrale woning — dan lijkt me dat toch amper een “offer”?
Denk je ook niet? Het zou alléén ten koste gaan van tijdsbesteding die veel meer effect heeft.
LikeLike
De pseudosceptische campagne vindt toch wel iets om iemand als Gore persoonlijk aan te vallen, wat hij ook doet. Verkoopt hij zijn huis, dan verdient hij er een hoop geld mee terwijl er gewoon nieuwe bewoners komen met een grote ecologische voetafdruk. Investeert hij nog een hoop in allerlei maatregelen dan kan hij zich dat permitteren en “average Joe” niet. En als hij zijn levensstijl drastisch aanpast dan “bewijst” dat dat hij wil dat iedereen (of elke Amerikaan) grote offers brengt. Dat laatste zou nog wel eens een effectiever propagandaverhaal kunnen zijn dan het verwijt van hypocrisie.
Het verstandigste dat Gore kan doen is, zo lijkt me, zo weinig mogelijk aandacht genereren voor zijn persoonlijke keuzes. Ik vermoed dat hij zich daar ook wel van bewust is.
LikeLike
@Lennart: Goede voorbeelden. Ik maakte inderdaad een nogal subjectieve, kort-door-de-bocht observatie.
Milieudefensie (ben ik overigens lid van) en Greenpeace geven zeer goede analyses van de waslijst aan punten waar het regeerakkoord rammelt: te weinig op besparing (vliegverkeer, isolatie, geen km-heffing, etc), gewoon die uitstoot laten doorgroeien en compenseren met onrealistische (qua omvang) CO2 opslag-oplossingen en onwenselijke biobrandstoffen.
Het is in die zin eigenlijk onbegrijpelijk dat onze politici met zo’n energieplan komen waar zowel milieu-organisaties als ‘sceptici’ zich maar moeilijk in kunnen vinden.
Als ik het anders zou mogen verwoorden: het lijkt (hopelijk moet ik mijn beeld bijstellen, dat probeer ik nu) alsof degenen die zich veel zorgen maken over het klimaat meer moeite hebben om zich kritisch op te stellen over het historisch gevoerde en nog te voeren beleid. De kritiek op de “Energiewende” in Duitsland lijkt bijvoorbeeld hoofdzakelijk van ‘sceptici’ te komen. De realiteit van de “Wende” is ontnuchterend. Hieruit blijkt nog maar eens de uitdagingen waar we voor staan. https://www.nytimes.com/2017/10/07/business/energy-environment/german-renewable-energy.html
Ondertussen stelt Urgenda dat we in 2030 alles kunnen doen op zonnepanelen en windmolens: http://www.urgenda.nl/visie/rapport-2030/
Die opslag met waterstofelektrolyse & batterijen klinkt leuk, maar daar moet nog heel veel voor gebeuren. De enige manier waarop we nu enigszins op schaal energie kunnen opslaan is omhoog pompen in een stuwmeer. Al die technische drempels blijken nu ook weer in Duitsland.
Misschien is het idee: zo hoog mogelijk inzetten en dan zien we wel wat het wordt. Als dat werkt, prima! Maar ik ben bang dat er mensen gedesillusioneerd gaan afhaken als de realiteit om de hoek komt kijken, zoals we nu in Duitsland al zien. En daarmee vatbaar worden voor het argument dat beleid überhaupt niet nodig is.
Maar ik beloof: ik ga dit Urgenda rapport dit weekend helemaal lezen en wellicht draai ik bij. 50% energiebesparing klinkt mij al als muziek in de oren. Grappig trouwens dat op de foto op de voorkant van het rapport mijn huis bijna te zien is.
LikeLike
@Bob: Ik kan hier wederom weinig tegenin brengen. Mijn eigen waarden van zuinig leven & energie besparen als eerste stap tegen klimaatverandering conflicteren simpelweg met die van Gore. Waardeconflicten roepen altijd emotie op. Dat merk ik ook bij mezelf. Ik weet het, het is niet rationeel. Ik heb wel grote waardering voor de inzet van Al Gore op klimaatgebied.
Mijn waarden conflicteren niet met die van Vaclav Smil. Vaclav Smil verbruikt privé een fractie van de energie die Al Gore verbruikt. Smil rijdt al decennia een zuinige Honda Civic, zijn 20 jaar oude, bescheiden huis heeft sinds de bouw WTW en triple glazing, hij snapt niet waarom mensen naar Las Vegas vliegen om geld te vergokken dat ze niet hebben, etc. Smil weet als ingenieur verder alles over energie & engineering en kan alles cijfermatig onderbouwen.
Vandaar dat ik Vaclav Smil wel serieus neem als het gaat over energietransities en oplossingen en Al Gore niet zo.
Het argument van rijkdom geloof ik niet zo in: McMansions zijn een veelgezien fenomeen in de VS en niet iets van de top-1%. Het zijn eigen keuzes die mensen maken. En zeker in de VS is dat hoofdzakelijk op basis van ‘keeping up with the Joneses’.
Het sluit wel een beetje aan bij mijn reactie op Lennart: we zien Gore met exponentiële grafieken van solar, maar niet hoeveel dit nu uitmaakt van het totaal en dat veel groei simpelweg verdwijnt in consumptiegroei. We hoeven van Gore ook geen kritische analyse van de Energiewende te verwachten.
Of toch wel? Ik hoop het.
LikeLike
……Topprioriteit is onze energiebehoefte reduceren, zodat we fossiele bronnen kunnen dichtdraaien. Dit kan door de ‘echte’ prijs van energie door te berekenen, inclusief alle externaliteiten. Een joule zou moeten kosten wat hij daadwerkelijk kost. En als het even kan, nog wat meer….. telt iemand!!
Inderdaad… Het probleem is dat de ‘energiemarkt’ feitelijk al zo werkt!!
Er wordt geen cent te veel betaald op die markt, die net als iedere markt bepaald wordt door Vraag en aanbod!
Als je de prijs zo van uur tot uur, nee van minuut tot minuut bekijkt die er betaald wordt op de Europese energiemarkt, die ziet dat die prijzen enorm fluctueren.
Dat is afhankelijk van ‘vraag en aanbod’.
Elektriciteit is echter een complex product. Je moet!! het kwijt, anders gaat er van alles mis. Desnoods leggen we er geld op toe als het aanbod te groot is en ‘verkopen’ het aan pompage turbinage systemen elders voor een negatieve prijs, om het weer terug te kopen als we het nodig hebben.
S&W (solar and wind) hebben ‘voorrang op het net’ vinden we, want ze produceren geen CO2.
Lijkt een ‘groene beslissing’, maar wat doet dat eigenlijk met de prijs? Reguleren kunnen we die ‘intermittants’ niet.
Dat doet de zon en de wind en daar hebben we geen greep op. Die doen maar wat, als de zon onder is hebben we niks en dat geldt ook als het niet waait.
Maar ja dan waait het hard en de zon schijnt ook nog eens flink en dan draaien ze op volle toeren ook al heb je het niet nodig.
Feitelijk zijn S&W een soort ontregelend energie ‘junkfood’, die vaak juist produceren als we het niet nodig hebben. (als we geen honger hebben).
En zo maken we iedereen met zonnecelletjes op het dak een ‘foodjunk’ porducent, die helemaal geen rekening houdt met of de afnemer er wel behoefte aan heeft.
Het waait! en de zon schijnt! dus ik lever of u nou wil of niet….
Wat doet de toelevering van ‘junkfood’ met de prijs van elektriciteit?
Ja hoor, die wordt er door gedrukt tot zelfs onder de streep. We leggen er op toe. Dat zijn bijvoorbeeld ‘verborgen kosten’ van S&W!!!
Tegelijkertijd willen we echter wel controle houden op het hele systeem, want een blackout willen we niet… en daarvoor hebben we die ‘ellendige’ controleerbare centrales nodig, kolen en gas.
Maar ja die moeten naarmate de ‘junkrenewables’ een omvang toenemen steeds ‘goedkoper’ gaan draaien.
Ze moeten concurreren met de S&W ‘junkfood’ producenten die nou een keer voorrang hebben. .
Zie je wel!!! roepen de S&W producenten we zijn concurrerend en zelfs meer dan dat….
Ja hoor als de zon schijnt en het waait en onderhand draaien ze de conventionele reguleerbare systemen de nek om, die echter wel moeten leveren als het ‘groene systeem’ te kort schiet
Goed zo! dicht met die kolencentrales!!! Tja en dan als we echt stroom nodig hebben wordt het opeens extreem duur zoals bijvoorbeeld op 17 januari van dit jaar. Kijk dan eens naar de stroom pieken en prijzen.
Dan begrijp je waarom de ‘energiewende’ in Duitsland een flop is geworden en waarom consumenten in EU landen waar relatief veel intermittents worden gebruikt met Denemarken en Duitsland aan kop zo enorm veel voor hun stroom betalen en er honderdduizenden in Duitsland per jaar van het netwerk worden afgesloten wegens wanbetaling.
Hopelijk gaan ze in Nederland niet dezelfde weg.
Zolang er geen betaalbare opslag mogelijk is van overtollig geproduceerd S&W junkfood, maar we wel gedwongen worden om het in het net te pompen wordt het met die hele ‘transitie’ helemaal niets.En als we met slimme ‘afsluiters’ gaan werken, nou dan worden die zonne/wind uren duur betaald!
Inderdaad topprioriteit is ‘vermindering’,
Maar ja dan eerst maar even topprioriteit no1 ‘Groei moet!’ over boord kieperen. Samen zal niet gaan wat ze bij Urgenda ook beweren.
LikeLike
Beste Gerard d’Olivat,
Je zegt: “Tegelijkertijd willen we echter wel controle houden op het hele systeem, want een blackout willen we niet… en daarvoor hebben we die ‘ellendige’ controleerbare centrales nodig, kolen en gas.
Maar ja die moeten naarmate de ‘junkrenewables’ een omvang toenemen steeds ‘goedkoper’ gaan draaien.
Ze moeten concurreren met de S&W ‘junkfood’ producenten die nou een keer voorrang hebben.”
Dat is een beetje kort door de bocht.
Het was altijd al zo dat de vraag naar MWh’s sterk fluctueert: zo’n 30% á 40% is pieklast en deze wordt bijgeschakeld of afgeschakeld al naar gelang de vraag (met gascentrales).
Er is in Nederland een aanzienlijke overcapaciteit aan deze pieklast-centrales. Het is waar dat, nu er ca. 6% windenergie aan de aanbodzijde is bijgekomen, het aanbod mee-fluctueert maar de pieklast-centrales waren er altijd al om dit aan te vullen tot aan de (wisselende) vraag. Pieklast-centrales worden nu gewoon wat minder vaak gebruikt.
De eigenaren van gascentrales zijn grotendeels dezelfde energiebedrijven die windparken exploiteren. Zij verdienen nu minder aan hun bestaande gascentrales maar letten op hun ‘bottom line’ bij de aanbestedingen voor windparken. Met de nu beschikbare 6% elektriciteit uit wind, in NL, zijn we nog LANG niet op het punt dat we MWh’s uit wind met “afsluiters” buiten het net hoeven te houden (windturbines kunnen overigens simpel uit de wind gedraaid worden).
Wel zijn er grenzen aan ‘intermittent’ wind- en zonne-energie. Veel meer dan 30% á 40% van de elektriciteitsvoorziening kan je op deze wijze niet integreren, daar zijn slimme oplossingen voor nodig om vraag en aanbod meer te spreiden over de tijd (zoals tijdelijke opslag).
LikeLike
“en waarom consumenten in EU landen waar relatief veel intermittents worden gebruikt met Denemarken en Duitsland aan kop zo enorm veel voor hun stroom betalen ”
Dat heeft vooral te maken met diverse belastingen, niet met de prijsfluctuaties op de energiemarkt.
LikeLike
Bob, Gerard vergeet ook even doodleuk dat er in januari 2017 een behoorlijk probleem was op de Europese elektriciteitsmarkt, omdat zowel Frankrijk als België een deel kerncentrales afgesloten had, èn dat het heel koud was. Zelfs met nul intermittants was de prijs behoorlijk omhoog gegaan.
LikeLike
@beste Bob, bedankt voor je aanvulling. Natuurlijk is het ‘kort’ door de bocht. .
4 tot 6% is goed inpasbaar.
Maar de gedroomde groene plannen gaan natuurlijk naar percentages die vele male hoger liggen.
Dat is de energiedroom van Urgenda en integratie van meer hangt af van de opslagmogelijkheden.
Jij noemt dat ‘tijdelijk’? Maar wat is tijdelijk. Een dag, een week, een maand? Een accupakket van welke omvang is dan nodig om Nederland van een dag te voorzien van stroom…ooit berekend wat daarvoor nodig is?
Slimme plannen zijn vooral ‘dure’ en onuitvoerbare plannen.
Ik heb zelf jarenlang in een huis van een vriend van mij mogen meemaken in Zuid Frankrijk wat het betekent wanneer je ‘off grid’ moet opereren. Eerst met een generator, later met een door de EDF (ik woon in Frankrijk) opgesteld vermogen aan zonnepanelen en opslag in vorm van accu’s.
Hij was zelf een van de eerste commerciële windmolenbouwers in Nederland. (70er jaren)
Wel failliet gegaan hoor na een windproject in Marokko!:) Maar goed groene idealen zijn hardnekkig!!!
De installatie inclusief opslag in een heus schuurtje!!van de EDF geplaatst in 2010 kostte 35.000 euro, die hij bij verkoop van het huis binnen 5 jaar zou moeten terugbetalen.
Nou was/is het een vrij zon zeker gebied, maar toch zelf voor die geinvesteerde 35.000 euro!! bleef het sappelen met die ellendig lage produktie van die panelen en opsalg en nadenken wanneer de wasmachine wel of niet aankon in combinatie met de oven, de ijskast en vriezer, de verlichting enz enz.
Over verwarming en airco!!! op gloeiend hete dagen en koude winters werd al helemaal niet gesproken.
Op een avond bij een fles wijn hebben we twee jaar geleden eens berekend wat een gemiddeld gezin in Nederland met 18.000 kwh (geloof ik) zonder!!! elektrische auto’s zou moeten opstellen aan bijvoorbeeld zonnecellen om hun ‘groene droom’ waar te maken inclusief centrale verwarming, jakuzi oplaad punt voor de Tesla!!! enz. Ik ben de berekeningen kwijt maar we kwamen uit op tenminste honderd panelen en een schuur vol tesla accu’s om pieken en dalen op te vangen!
Dan maak je iets inzichtelijk!
Mensen hebben geen idee wat ze allemaal ‘verbruiken’ per dag en hoe dat dan zou moeten met ‘renewables’
Ze kletsen iedereen maar een beetje na.
Ik heb wel eens overwogen om een ‘excursie’ te organiseren voor ‘groene idealisten op elektrische fietsen’ naar zijn huis in dat dal en dan even een cursus energieverbruik te geven. De terugrit zouden ze moeten aanvaarden zonder ‘trapondersteuning’
Wanneer je de feitelijke kostprijs per Kwh voor die unit berekende vergeleken met een ‘nucleaire’ Co2 vrije woning in het dorp een kilometer verderop viel je steil achter over.
Nu werd het verschil door de Franse staat bijgepast!
Maar het is een een serieus ‘leermoment’
In mijn eigen dal in de Auvergne is twee jaar geleden utigebreid met de bevolking uit drie dorpen gesproken over de bouw van een pompage turbinage systeem. Mooie uitgewerkte plannen waarvoor prive financiers gevonden moesten worden, in een dal met veel zon en op het plateau een serie windmolens.
De uiteindelijke kosten waren dermate hoog dat alle mooie plannen ten spijt er niets van terecht is gekomen. Investeerders keken wel uit!!
Weg mooie droom! in een dorpje waarin ik met vrij veel ‘semi’ autarken woon.
Zelf leef ik feitelijk geheel op én van ‘recycling’ een bewuste keuze, maar ik realiseer me terdege dat dat kan omdat anderen over consumeren en weggooien mij en mijn economie overeind houdt.
Maar goed @Bob we zijn het in grote lijnen eens.
Wat zijn nou eigenlijk ‘slimme oplossingen’ voor energieopslag.
Als jij ze weet stel ik voor dat je het aan niemand behalve mij vertelt…dan zijn we de alchemisten van de moderne tijd…Bof ik even!!
We hebben puur goud in handen….
En zolang niemand die formule weet…voor een paar honderd euro bent u van harte welkom om eens een tijdje ‘off grid’ te leven in een mooi Frans dal. Wel geheel CO2vrij!! trouwens, nou ja de produktie van de zonnecellen tellen we niet mee en ook niet de gezellige biomassa die we iedere avond in de houtkachel romantisch groen verbranden.
Met vriendelijke groet op een steeds verder opwarmende aarde, vandaag was het wel 30 graden en dat op duizend meter hoog….
LikeLike
Beste Gerard d’Olivat,
Je zegt: “4 tot 6% is goed inpasbaar.
Maar de gedroomde groene plannen gaan natuurlijk naar percentages die vele male hoger liggen.
Dat is de energiedroom van Urgenda en integratie van meer hangt af van de opslagmogelijkheden.”
Het voorlopige einddoel is 14% hernieuwbare energieopwekking in 2020 en 16% in 2023:
https://www.energieakkoordser.nl/energieakkoord.aspx
Onder de hernieuwbare energieopwekking valt bijvoorbeeld ook het gebruik van biomassa, dus het aandeel ‘intermittent’ zon- en windenergie ligt lager dan dat. Die periode dient benut te worden om de kostprijs van wind en zon omlaag te brengen. Doelstellingen:
— 6000 MW (54 PJ) operationeel windvermogen op land in 2020;
— opschaling van wind op zee naar 4450 MW operationeel in 2023.
In de percentages speelt ook de energiebesparing mee, dus e.e.a. is t.o.v. het toekomstige verbruik in 2020 en 2023.
Ik vermoed dat met de huidige infrastructuur, in Nederland, de ‘intermittent’ wind- en zonne-energie tot ca. 30% van de totale elektriciteitsvoorziening zou kunnen gaan leveren. In NL is namelijk 60% basislast en je zal piek- en middellast niet volledig hernieuwbaar kunnen realiseren, maar wel grotendeels.
Decentrale opslag die tegelijkertijd voor heel andere doeleinden ingezet wordt (zoals mobiliteit), heeft de toekomst. De uitrol daarvan gaat de komende 3 á 4 decennia nog wel in beslag nemen.
LikeLike
En daar gaan we weer: waar is de waterdamp in de grafiek? Waterdamp is het belangrijkste broeikasgas en wordt stelselmatig weggelaten omdat het vrijwel 100% natuurlijk is. Ja zo lust ik er ook nog wel een paar.
C02 aandeel is ongeveer 0,04% waarvan het merendeel natuurlijk en dat zou dan verantwoordelijk moeten zijn voor de klimaatverandering?
Het wordt tijd dat we gewoon weer logisch gaan nadenken.
LikeLike
@Peter Buitenhuis
Over welke grafiek heb je het?
Waterdamp wordt in het blogstuk vermeld, zie tekst onder:
Maar waarom al die aandacht voor dat ene broeikasgas CO2?
De stijging van het CO2 gehalte in de atmosfeer vanaf de industriele revolutie (ca 280 ppm) is niet natuurlijk, maar veroorzaakt door ons verbruik van fossiele brandstoffen. Van de huidige ~400 ppm is dan 1/3 afkomstig door menselijk handelen.
LikeLike
Beste Peter Buitenhuis,
Je zegt: “En daar gaan we weer: waar is de waterdamp in de grafiek? Waterdamp is het belangrijkste broeikasgas en wordt stelselmatig weggelaten omdat het vrijwel 100% natuurlijk is. Ja zo lust ik er ook nog wel een paar.”
Waterdamp is een condenserend (!) broeikasgas, in tegenstelling tot CO2, CH4 etc.
Waterdamp is daardoor geen ‘forcering’ maar een ‘feedback’. Dit wil zeggen dat de concentratie aan waterdamp bepaald wordt door de temperatuur van de dampkring en van het oceaanoppervlak. Als het warmer wordt dan kan – als gevolg daarvan – de dampkring ca. 7% extra waterdamp bevatten per graad warmer, wat het broeikaseffect dan verder versterkt.
De ‘non-condensing’ broeikasgassen zoals CO2 en CH4 condenseren niet in de Aardse dampkring en regenen dus niet uit bij afkoeling, zoals waterdamp dat wel doet. De mens kan niet (regelrecht en mondiaal) de hoeveelheid waterdamp in de dampkring beïnvloeden, wat wél kan voor CO2 en CH4. Vandaar dit onderscheid.
“C02 aandeel is ongeveer 0,04%”
De mens is voor de volle 100% de oorzaak van de toename van de CO2-concentratie van 0,028% naar inmiddels ruim 0,040%:
LikeLike
“Het wordt tijd dat we gewoon weer logisch gaan nadenken.”
Goed, laten we eens logisch gaan denken:
http://www.cambridge.org/gb/academic/subjects/earth-and-environmental-science/climatology-and-climate-change/principles-planetary-climate?format=HB&isbn=9780521865562#Z6E7omTU0zhh7Pqe.97
https://press.princeton.edu/titles/9379.html
Lees deze boeken, en vertel ons wat er fout aan is.
Kan je dat niet, dan moet je maar eens gaan nadenken over je eigen kennisnivo.
LikeLike
Ik ben geen milieu fanaat. En dat mag je in ons land eigenlijk al niet meer zeggen. Ik ben zeer, zeer sceptisch. Kijk maar naar het scheiden van plastic afval – dit lijkt toch veel minder effectief te zijn dan men dacht. Het klimaat is nog nooit stabiel geweest, natuurlijk zal ons gedrag vaak niet helpen. Maar ik heb ook het gevoel dat ons graag een schuldgevoel wordt aangepraat. Er is, naar mijn ervaring, met geen enkele milieu verdediger een echte discussie te voeren. Als ik Milieudefensie aanspreek op hun beleid rond e-auto’s krijg ik op een aantal punten gelijk, maar komt er ook gelijk de stelling dat het autogebruik ook omlaag moet. En dan denk ik – waarom moet dit, als de auto schoon is? Bijna alle milieu fanaten streven een links wereldbeeld na. Dat is hun goed recht, is alleen iets anders dan een schoon klimaat. En gaat zeker niet helpen mensen die deze levensvisie niet delen mee te krijgen. Ook zijn er veel doemdenkers, denk maar even terug aan het rapport van Rome uit 1977 of alle mensen die ervan overtuigd waren dat de bom zou vallen… In NL wordt er een maatschappelijk pro-groen milieu gecreeerd. Dit doet mij erg denken aan de bont discussie: zorg er voor dat het maatschappelijk niet langer geaccepteerd wordt en je wint jouw zaak. Ik snap dit, maar ben hier echt tegen. En zal dus zeer, zeer kritisch blijven t.o.v. alles wat milieu ridders reopen!
LikeLike
Jan, goed punt. Ben je voor schone lucht of voor luchtvervuiling? Iedereen is voor schone lucht. De vraag is alleen: hoe kunnen we dit het beste bereiken en wat hebben we er voor over? Daar komen de meningsverschillen vandaan.
Ik denk dat ik zelf in het hokje ‘rechts’ val. Maar ik ben wel bereid meer uit te trekken voor schone lucht, of het milieu in het algemeen, omdat dat mij waard is. Ik hang simpelweg een expliciet prijskaartje aan milieuschade, dat normaal niet zichtbaar is.
Ik conformeer me hiermee dus niet aan algemene conservatieve denkbeelden van non-interventie. Ik ben tegelijkertijd niet eens met sommige ‘oplossingen’ en zie ook wel in dat de meeste mensen grotere problemen hebben dan piekeren over 1,71 of 1,72 graden opwarming.
Er is onderzoek gedaan in de psychologie hoe je linkse of rechtse mensen het beste kunt overtuigen over het belang van klimaatbeleid. Erg interessant artikel: https://www.theguardian.com/inequality/2017/nov/02/psychologists-better-way-persuade-people-to-save-planet-environment
Een milieuorganisatie kan dus ook de zaak anders insteken bij conservatieven: door mensen te laten zien dat milieu-/klimaatbeleid consistent is met het beschermen van de status quo. Of, toegepast op de VS, als patriottistisch en het “behouden van de American way of life”.
Blijf kritisch, laat je vooral niet in een hokje plaatsen en denk vooral zelf na. Ik probeer het zelf, lukt heel vaak niet maar ik doe m’n best.
LikeLike
Scheiden van plastic levert wat op, maar niet de huidige manier. Alleen zijn de meest effectieve maatregelen vaak maatregelen die bij één of andere “special interest” groep in het verkeerde keelgat schiet, en dus maar wordt ontweken.
Een voorbeeld is het (instapjes) verbieden van de ordinaire gloeilamp. Dat was een *zeer* effectieve maatregel, en ook een maatregel die de consument geld opleverde (op de wat langere termijn). De enige reden dat deze maatregel kon worden genomen, was het feit dat de gloeilamp-industrie eigenlijk toch al zelf over was op andere lampen, en dus niet echt dwarslag.
Voor plastics is het veel effectiever om statiegeld te heffen, verbieden van bepaalde types plastic in bepaalde toepassingen, en nog wat maatregelen die in principe niet zo moeilijk te implementeren zijn. Maar ja, statiegeld vinden de producenten maar niks (hogere prijs voor bepaalde producten, ook al krijg je dat als consument uiteindelijk terug), en de winkels ook niet zo. Verbieden, zonder dat je als producent zelf een alternatief maakt, ook al niet de gewenste gang van zaken voor producenten. En dus kost dat veel meer moeite om te implementeren.
LikeLike
Hallo Jan B,
Je zegt: “Het klimaat is nog nooit stabiel geweest, natuurlijk zal ons gedrag vaak niet helpen.”
De huidige klimaatverandering wordt bijna geheel, geheel of zelfs voor meer dan 100% door de mens veroorzaakt. De “meer dan 100%” is omdat het van nature (zonder menselijke invloed) waarschijnlijk licht afgekoeld zou zijn sinds 1950.
“Ik ben geen milieu fanaat …”
Het is goed om je te realiseren dat de — door de uitstoot van extra broeikasgassen veroorzaakte — klimaatverandering een totaal ander soort probleem is dan de gebruikelijke milieu-problematiek. Milieuproblemen zijn meestal lokaal of regionaal van aard en werken op korte tijdschalen: als je ergens stopt met DDT te spuiten dan herstelt zich daar ter plekke binnen enkele jaren de vogelstand.
Klimaatverandering is daarentegen een mondiale uitdaging doordat broeikasgassen zich wereldwijd verspreiden en – in het geval van extra CO2 – voor zeer lange tijd in de dampkring blijven. Daarnaast is de waarde van fossiele reserves van landen, ook van ontwikkelings-landen, nauw verbonden met deze fossiele energieopwekking. Dáárom waarschuwde Ottmar Edenhofer, voorzitter van Werkgroep III van het IPCC, in een tamelijk briljant interview in de Neue Zürcher Zeitung:
Hij bedoelde: wees je ervan bewust dat klimaatbeleid van een heel andere orde is dan de gebruikelijke ‘milieupolitiek’. De woorden van Edenhofer werden vervolgens door klimaatontkenners uit hun context gehaald om te suggereren dat het IPCC een ‘geheim plan’, een soort complot, na zou streven. Dat is totale onzin. Edenhofer waarschuwt nou juist om niet al te lichtvaardig over klimaatbeleid te denken in termen van ‘zomaar een milieuprobleem’:
Een cruciaal zinnetje heb ik nog even onderstreept: internationaal klimaatbeleid is iets wezenlijk anders dan milieubeleid (Umweltpolitik). Het complete interview uit 2010 is, in zijn volledige context, zeker de moeite waard:
https://www.nzz.ch/klimapolitik_verteilt_das_weltvermoegen_neu-1.8373227
LikeLike
@Bob Brand en Jan B,
“Was wir suchen müssen, ist eine Oase, das ist die kohlenstofffreie Weltwirtschaft. Es geht um den gemeinsamen Aufbruch zu dieser Oase.”
Mooie zin maar wel één van tien jaar geleden. Ondertussen is het oude milieuprobleem weer terug op de agenda.
https://tinyurl.com/y8f4bhwg
Het is weer dezelfde problematiek. De mens gebruikt nieuwe technieken om gewassen te beschermen tegen schadelijke parasieten en creëert een nieuw probleem. Misschien is het op de korte termijn wel een groter probleem dan het klimaat. Ik ga jullie niet vervelen met meer links naar de Correspondent of de Guardian maar kan wel met de eigen werkervaring (machinist) melden dat veel gevleugelde geleedpotigen verdwenen zijn.
Onze voorruiten blijven redelijk schoon op lange ritten, dat was vroeger wel anders! De aandacht voor het “Waldsterben” had als neveneffect dat wij het ook niet meer over mist hebben. De vijftig plussers kennen allemaal nog de beelden van kettingbotsingen in dichte mist! Het grootse treinongeluk in Nederland had te maken met mist Jan B. Als wij het weer kunnen veranderen zijn we ook instaat het klimaat te veranderen…
LikeLike
sorry dat ik weer even kom binnen vallen. Is er een idee om jullie site meer leven in te blazen? Het klimaat is er belangrijk genoeg voor, maatschappelijke raakvlakken zijn er genoeg. Nu gaan de discussies toch vaak of het éne lijntje klopt met het andere, en zijn vaak technisch ingewikkeld. Of is het niet mogelijk om er meer leven in te blazen? Als je de discussies bij Foodlog met hier vergelijkt, is er een grof ingeschatte ratio van 100:1. Het gaat daar om landbouwproblemen, voedsel, gif, insecten.
LikeLike
Hallo Frank,
Dit blog gaat over Klimaatverandering, zoals de titel nogal duidelijk aangeeft.😊 We willen dat er hier on-topic gereageerd wordt. Het wil zeggen dat commentaren betrekking dienen te hebben op het blogstuk dat erboven staat, zie:
https://klimaatverandering.wordpress.com/spelregels/
Natuurlijk kan het wel ’s een beetje afdwalen, maar we willen wel graag dat het dan terugkeert naar hetgeen in het er bovenstaande blogstuk besproken is. Reacties over klimaatwetenschap in het algemeen kunnen eventueel in de Open Discussie.
Onze focus is de klimaatwetenschap en het klimaatbeleid. Er “leven in te blazen” is geen doel op zich. Het lijkt me dat discussies over “landbouw-problemen, voedsel, gif, insecten” doorgaans eerder thuishoren op een gespecialiseerd blog dat gaat over toxicologie of over landbouwwetenschappen. De uitzondering is uiteraard klimaatwetenschappelijk onderzoek dat dan consequenties heeft voor landbouw of voedsel.
LikeLike
wie kan mij iets meer zeggen over het feit dat Arrhenius de resultaten van zijn eigen laboratoriumproeven met co2 later in grote mate zelf heeft afgezwakt maar waar geen aandacht meer besteed is door anderen.
Deskundigen genoeg op dit blog….mvg…bart.
LikeLike
Hallo bart,
Dat is nogal betrekkelijk: “later in grote mate zelf heeft afgezwakt”
De eerste publicatie van Arrhenius over dit onderwerp was uit 1896. Daar kwam hij op een ‘klimaatgevoeligheid’ (hoewel die term toen nog niet bestond) van 5 tot 6 °C per verdubbeling (of halvering) van de CO2-concentratie.
Oorzaak was dat de absorptiespectra die Arrhenius toen ter beschikking had, nog heel grof waren en geen goed onderscheid konden maken tussen CO2 en waterdamp (Arrhenius combineerde die, in essentie, in zijn eerste publicatie in 1896).
Later, in 1906, corrigeerde Arrhenius dit zelf in een nieuwe publicatie waarbij hij wél de absorptiespectra van CO2 en H2O uit elkaar hield. Hij kwam toen op een klimaatgevoeligheid die behoorlijk overeenkomt met de huidige, moderne inzichten. Arrhenius schreef in zijn boek Worlds in the Making: The Evolution of the Universe (1906):
Dit was de uitkomst van de opwarming door verdubbeling van de CO2-concentratie met vervolgens een versterkende feedback door extra waterdamp. Dat onderscheid maakte Arrhenius ook al.
De huidige inzichten (IPCC) zijn dat de meest waarschijnlijke waarde tussen 1,5 en 4,5 °C ligt. Arrhenius zat er dus in zijn nieuwere publicatie in 1906 niet ver naast.
LikeLike
Ter illustratie een fragment uit de publicatie van Arrhenius 1906:
Arrhenius kwam op “3,9 oder rund 4 °C” temperatuurdaling per afname van de CO2-concentratie met 50% (een halvering) en hij wijst erop dat zijn “erste Berechnung” op een hogere waarde uitkwam, ongeveer 5 °C.
Overigens had Arrhenius de absorptiespectra in 1896 niet zelf gemeten. Deze kwamen van Langley en dat waren toen nog heel onnnauwkeurige metingen. In 1906 gebruikte hij iets nauwkeuriger spectra van Angstrom en Shukewitsch.
Hedendaagse spectra zijn gemeten met een nauwkeurigheid die letterlijk een miljoen maal beter is dan in de tijd van Arrhenius. Uiteraard gebruiken de hedendaagse berekeningen en modellen deze enorm veel nauwkeuriger metingen.
LikeLike
beste bob….bedankt voor je uitvoerige reactie over arrhenius….mvg…bart..
LikeLike
De rol van CO₂ in de klimaatdiscussie
Onderstaande gedachten komen van een gepensioneerde Westlandse kweker, die 40 jaar een eigen glastuinbouwbedrijf heeft gehad.
Kassen hebben net zoals de atmosfeer op onze planeet te maken met het broeikaseffect, vanuit deze ervaring kan een andere, bredere blik geworpen worden op het wereldwijde broeikaseffect, mogelijk brengt dat een discussie opgang tussen voor- en tegenstanders wat betreft de rol van CO₂ in het broeikaseffect.
Je kunt ‘het klimaat’ (zoals dat ook in de tuinderswereld heet) in een kas op twee manieren bekijken en regelen.
Je kan vanuit opgeslagen informatie de computerinstellingen aanpassen, uitgaande van een vooraf bepaald model. Maar je kan ook vanuit je waarnemingen de klimaatinstellingen van de computer bijstellen; dit laatste is in de tuinbouw gebruikelijk omdat het regelen van het klimaat in een kas ingewikkelder is dan het lijkt. Een model anticipeert namelijk niet goed op de ingewikkelde veranderingen die er altijd zijn. Dat wil ik graag uitleggen.
In een kas zijn er drie factoren die invloed uitoefenen op het binnenklimaat.
Het buitenklimaat – met de zon, wind, temperatuur en luchtvochtigheid die elk hun invloed hebben op het binnenklimaat.
De tweede factor is de plant zelf, hoe sterk of zwak is een plant genetisch, als soort. Hoe staat de plant in balans, ofwel hoe is de balans in de aanmaak en het verbruik van suikers en de omzetting daarvan in zetmeel. Als een plant veel suikers omzet in zetmeel dan verandert de groei.
De derde factor is de teler zelf, hoeveel CO₂ doseert hij, en hoe reageert hij op het buitenklimaat en op de plant via de klimaatcomputer of de eigen waarneming. Veel gewassen bekijken, begrijpen welke processen hebben plaatsgevonden en vanuit dat verleden een toekomstbeeld, een visie projecteren zijn belangrijk, naast alertheid en attent zijn op de dagelijkse teeltpraktijk. Immers, een plant past zich altijd en steeds meer aan waardoor nu gemaakte fouten in de toekomst hun (gestapelde) gevolg zullen hebben met uiteindelijk een lagere productie als resultaat. Een plant is een dynamische structuur, en de balans van dynamische structuren kan alleen met een blik naar de toekomst toe beheerst worden. Een goede tuinder wéét wat hij moet doen om het in de toekomst niet fout te laten gaan. Als je naar het verleden kijkt of je laat een model het werk doen dan mag je regelmatig achteraf constateren dat je het niet goed hebt gedaan.
In het kasklimaat heeft het vocht een zeer grote invloed. De plant verdampt, er is geleidingswarmte en infrarode straling. Deze drie elementen vormen met elkaar een fantastisch evenwichtsmechanisme in hoe een plant zijn temperatuur regelt.
Door de infrarode straling van een plant te meten meet de computer de planttemperatuur, maar het waarnemingsgevoel werkt beter. Je neemt duidelijk waar dat als de plant meer verdampt, je die warmte via geuren in het vocht ruikt, en of daarmee een plant goed groeit. Bij een dezelfde temperatuur is het in de ene kas benauwd en in de andere kas fris, dat heeft vooral te maken met de toestand waarin planten verkeren. De kracht die een plant uitstraalt en de verbinding die planten met elkaar hebben komen daarin tot uitdrukking. Dat leer je waarnemen en je anticipeert daarop. Dat heet het groene vingers gevoel. Iedereen zet zijn eigen karakter in, en je ziet dat dan terug in de planten, dat karakter is altijd herkenbaar.
Kortgezegd: de processen in een kas zijn complex maar wel overzienbaar, door de kweker zelf waar te nemen en met computers te regelen.
Het wereldwijde klimaat wordt tegenwoordig overwegend door middel van elektronische waarnemingen in samenspraak met computermodellen geregistreerd en doorgrond.
Maar ik denk dat we best van elkaar iets kunnen leren. Mijns inziens zijn er in het klimaat factoren die in een computermodel over het hoofd worden gezien en is de menselijke waarneming in staat meer factoren met elkaar te verbinden en er grondig over na te denken. Het onderstaande is daartoe een poging, gebaseerd op eigen waarneming, inzicht in natuurkundige processen en logisch/creatief redeneren.
De toestand van het klimaat
Je kan de wereldwijde temperatuurstijging op verschillende manieren bekijken of meten.
1. Je kan de temperatuur meten en een gemiddelde nemen;
2. je kan naar de effecten kijken zoals het smelten van gletsjers, of hoe biotopen verschuiven;
Ik pleit ervoor naar de hoeveelheid neerslag kijken.
Er valt meer neerslag – de stijging is de laatste decennia 20% wereldwijd; dit impliceert een sterkere verdamping, een gevolg van dat het warmer wordt. De gemeten toename van 20% meer neerslag is relatief veel meer dan de gemeten temperatuurstijging. Je ziet als tuinder dat water en waterdamp ook een dynamische structuur in zich hebben, en dat de dynamiek heftiger wordt als er meer energie in wordt gepompt. Je ziet het meer als een op zichzelf staande structuur in het klimaatproces.
Water verdampen kost energie, dat voel je duidelijk bij de zee of op een grotere plas.
Je ziet hierin al dat de temperatuur op zichzelf een minder goede indicator is om alleen klimaatverandering te bepalen of te meten. Metingen laten zien dat de relatieve luchtvochtigheid gedaald is in het opwarmende klimaat; bij stijgende temperaturen neemt de verdampingsdruk niet een op een maar versterkt toe, het vochtdeficit wordt groter bij hogere temperaturen. Omdat waterdamp warmte verplaatst kan dit op andere plekken op aarde een versnelde opwarming tot gevolg hebben.
Er zijn nog drie andere factoren van belang om het grotere percentage neerslag te verklaren.
In het opstijgende verdampte water zit de energie uit het verdampingsproces. Het grotere volume verdampt water geeft temperatuurverschillen en maakt dat de verticale opstijging sterker is. In de atmosfeer ontstaan grotere luchtdrukverschillen. De gemiddelde windsnelheid neemt daarmee toe waardoor er nog meer water verdampt.
Conclusie: het verdampte water en daaraan gekoppeld de hoeveelheid neerslag is zo in mijn visie te beschouwen als een zelfstandige indicator voor de opwarming van het klimaat.
Opwarming van de polen
Deze indicator verklaart mogelijk ook waarom in het verre verleden, tussen de ijstijden in, de temperatuur aan de polen zo snel steeg. We moeten hiervoor naar de warmte kijken die vrijkomt bij condensatie en sublimatie in de vorm van infrarode straling.
De meeste klimatologen leggen de belangrijkste oorzaak van de temperatuurstijging bij het hogere CO₂ gehalte. Sceptici zien dat in het verleden de CO₂ toename pas na de opwarming plaatsvond. Zij hebben een duidelijk punt daarin. Ook koelde de Aarde alweer af terwijl het CO₂ gehalte nog hoog was, mogelijk door de omzetting van methaan in CO₂ .
De vraag blijft dan wel onbeantwoord wat de oorzaak van de temperatuurtoename in het verleden was.
Overigens is de gemiddelde wereldtemperatuur tussen 2002-2013 niet gestegen en de CO₂ wel; dat geeft critici nog meer recht om uit te spreken dat er niets aan de hand is.
Je ziet dat het methaangehalte in de atmosfeer in deze periode wel ongeveer gelijk is gebleven, moeten we het daar dan niet zoeken?
Hoe overbruggen we de verschillende meningen die er zijn?
Eerst met een betere uitleg over hoe het groene vingersgevoel zijn plek heeft ingenomen bij tuinders. En dat een dynamische structuur alleen met een blik naar de toekomst toe in balans kan worden gebracht – dit geldt evenzeer voor tuinders als voor klimatologen.
Verhelderend hierbij is een online gevolgd college van hoogleraar filosofie John Furey in het kader van de Groningse Studium Generale 2017.
Furey zet in deze lezing drie typen neer. Mensen die vanuit het verleden denken, vanuit het heden denken en vanuit de toekomst denken. Elke groep heeft zijn waarde voor de maatschappij. En je kan eigenlijk niet zonder elkaar een goed en vruchtbaar beleid maken.
Hij had goede redenen om hier over na te denken: Getting things to work well is often about understanding people and their differences. Why is it so difficult to understand these differences and communicate with others effectively? What if you could know how people think and what to expect of them, and how to use your own thinking more effectively to improve outcomes? What can we do to align our thinking, leverage our differences and make our interactions a great deal easier?
https://streaming3.service.rug.nl/p2gplayer/Player.aspx?id=bAs1Cz
Vergelijkbare denkprocessen zijn er in de telerswereld, en door te trekken naar de vraag of iemand wel of geen groene vingers heeft. In een computermodel zie je ook dezelfde processen plaatsvinden die John Furey beschrijft. Telers trainen op excursies (op elkaars bedrijven om elkaars teelten te beoordelen) het waarnemen en het conclusies trekken daaruit. Het waarnemingsvermogen van klimatologen wordt overwegend gevormd met behulp van computersimulaties, die vooral naar het heden en het verleden kijken. Computers worden ook gebruikt voor de toekomstvarianten.
Echter: vooruit kijken naar klimaatprocessen doe je door alle factoren intuïtief op te slaan, en door je in te leven in dynamische processen en een innerlijk beeld te ontwikkelen.
Een klimaatanalyse mag best met behulp van computergegevens worden gedaan, maar mag niet het belangrijkste middel zijn, dat is het nu wel.
Een dynamisch beeld van water en waterdamp
In het klimaat speelt mijns inziens water en waterdamp de belangrijkste rol.
Ik probeer mij daarbij voor te stellen hoe water zich vloeibaar en als damp ten opzichte van atmosferische druk en ten opzichte van de zwaartekracht gedraagt. Het volgende is zo een exercitie – dus niet bewezen, maar een beeld over hoe krachten op elkaar in kunnen grijpen.
Het verschil tussen de temperatuur van water in de diepzee en water in een aardlaag (allebei op 3000 m diepte) is groot, en dit legt iets uit over de druk. In de diepzee is het water ongeveer 2° en in een aardlaag ca 100°. Watermoleculen in de diepzee kunnen de druk omzetten in stroming. Water in aardlagen wordt op temperatuur gehouden door de druk op het gesteente en de vloeistof, waar het geen kant op kan, dat is een belangrijk gegeven.
Dat druk op verschillende wijze invloed heeft zie je ook terug in de atmosfeer.
Waterdamp gedraagt zich anders dan de andere gassen in de lucht, het corioliseffect laat dit duidelijk zien. Ook de invloed van de maan is anders bij vloeistoffen dan bij gassen. De luchtdruk en de zwaartekracht moet je daar in meenemen. Vervolgens moet je de vraag stellen wat dit betekent voor het gedrag van waterdamp en de andere gassen en vloeistoffen in de atmosfeer.
Een verklaring kan zijn dat een broeikasgas een dipool heeft.
Het corioliseffect is daar dan aan toe te wijzen.
De zwaartekracht mag je verbinden aan hoe regendruppels zich vormen en splitsen, het lijkt erop dat je een balans aan het dipooleffect mag verbinden en dat die balans niet geldt voor de zwaartekracht, die kracht gaat één richting uit naar het centrum van de planeet. Anders zou met een luchtdruk van 80 kg per m2 het corioliseffect niet in balans kunnen zijn.
Als het corioliseffect vanuit het dipoolmoment ontstaat zou er ook nagedacht moeten worden of infrarode straling een vergelijkbare invloed heeft in de ongelijke opwarming van het Aardoppervlak.
De Aarde is een bol dus het zou goed kunnen dat het magnetische veld een invloed heeft op de absorptie en emissie van een foton in een molecuul met een dipoolmoment. Bij een vrij zwevend molecuul zie je dat de verdeling van de fotonen bij emissie ook in alle richtingen hetzelfde is.
Nu zien we dat bij het corioliseffect de stroming circulair is en dat dit waarschijnlijk wordt veroorzaakt door het dipool moment in het molecuul. De vraag die mogelijk onderzocht zou moeten worden is, wat gebeurt er bij de oriëntatie van het molecuul bij de absorptie en de emissie van een foton? Heeft het magnetische veld van de Aarde daar invloed op?
Ook zou je moeten berekenen hoeveel straling de broeikasgassen onderling van elkaar absorberen, via de bandbreedtes in het atoom is dit goed te bepalen. Om daarmee de invloed te berekenen van alle uitgezonden en geabsorbeerde fotonen op het klimaat. En heeft de temperatuur een invloed op of in de bandbreedtes, in de emissie spectra. Dit zou je dan mee moeten nemen.
Mogelijk is methaan dan belangrijker dan we denken. Dat zou dan kunnen verklaren hoe in het heden aan de polen, en in het verleden de Aarde een versnelde opwarming laat zien.
Waterdamp komt tot op 12 km hoogte bij de evenaar. Infrarode straling kan ongeveer 400 km verder richting de polen komen. Methaan is ook hoger in de atmosfeer aanwezig, mogelijk zou dit de reden kunnen zijn dat methaan een belangrijker effect heeft op de opwarming van de poolstreken. Infrarode straling is het verplaatsten van energie, daar kan met veel meer aandacht dan nu naar gekeken worden. Je ziet dat er veel mogelijke vragen zijn en er moet nog veel onderzocht worden om daar duidelijkheid in te krijgen.
Tenslotte
Door eerst vanuit het menselijke perspectief een wijdere blik op het dynamische proces te werpen en dit te uitgangspunt te verdiepen met computermodellen kunnen interessante inzichten ontwikkeld worden die verder gaan dan de huidige modellen met voorspellingen die niet volledig onderbouwd zijn. De ervaring in kassen is dat als je het denkproces voor de modellen uit laat gaan, je minder snel in het model blijft hangen. Daarvoor moet je wel je waarnemingsvermogen trainen en eigen waarnemingen vergelijken met waarnemingen van collega’s. Mogelijk krijgen daardoor onconventionele inzichten meer kans om zich te ontwikkelen. Je moet ook niet met zijn allen naar hetzelfde beeld kijken, bijvoorbeeld de plaatjes in computer. Een eigen visualisatie helpt om daaraan te ontsnappen.
Je krijgt dan een betere discussie die ruimer is en meer inhoud heeft om verschillen in inzicht te overbruggen.
Mogelijk heb ik met een aantal voorbeelden verduidelijkt hoe dat in mijzelf plaatsvindt en zo een aanzet hiertoe gegeven.
Gerrit Vermeer
De Lier 18 – 01 – 2018
LikeLike
Beste Gerrit Vermeer,
“Onderstaande gedachten komen van een gepensioneerde Westlandse kweker …”
Prima, maar dat maakt je nog geen klimaatonderzoeker.
“Er valt meer neerslag – de stijging is de laatste decennia 20% wereldwijd; dit impliceert een sterkere verdamping, een gevolg van dat het warmer wordt. …”
Niet alleen zijn er vaker neerslag-extremen maar de dampkring wordt ook duidelijk vochtiger: de absolute hoeveelheid waterdamp neemt toe met ca. 7% per graad opwarming (de Wet van Clausius-Clapeyron). Een warmere dampkring kan immers meer vocht bevatten en de verdamping vanaf het oppervlak neemt (gemiddeld) toe.
“Metingen laten zien dat de relatieve luchtvochtigheid gedaald is in het opwarmende klimaat”
Metingen laten zien dat de relatieve luchtvochtigheid ongeveer constant is (wat betekent dat bij een warmere dampkring, de lucht in absolute zin méér waterdamp bevat). In het rechter grafiekje zie je metingen van de mondiaal gemiddelde specifieke luchtvochtigheid, het aantal grammen waterdamp / kg lucht:
Zie daarvoor bladzijde 199 van hoofdstuk 2 van het IPCC AR5 rapport. Ik kan je aan aanraden om de gehele FAQ 2.1 te lezen, die begint op bladzijde 198. Daar wordt precies besproken wat je hierboven beschrijft.
De specifieke luchtvochtigheid is duidelijk toegenomen. Je ziet óók dat het over de korte termijn gecorreleerd is met het El Niño effect: tijdens een El Niño is er warmer oppervlaktewater in de (oostelijke) Pacific, wat zorgt voor een forse hoeveelheid extra waterdamp. Doordat het grafiekje eindigt in 2010 lijkt het misschien alsof na de piek van 1998 (de super El Niño van dat jaar), de specifieke luchtvochtigheid niet verder zou zijn gestegen. Dat is echter korte-termijn gezichtsbedrog. In 2015/2016 hadden we weer zo’n super El Niño en dan zie je dat de lange-termijn trend zich gewoon doorzet.
“In het opstijgende verdampte water zit de energie uit het verdampingsproces.”
Ja, dit heet de latente warmte. Waterdamp condenseert weer hoger in de dampkring en daarbij komt de latente warmte weer vrij en wordt overgedragen aan de lucht. Je ziet deze warmtestroom vanaf het oppervlak getekend in dit schema van het IPCC (de ‘latent heat’ van gemiddeld ca. 84 Watt/m^2):
“… is zo in mijn visie te beschouwen als een zelfstandige indicator voor de opwarming van het klimaat.”
Dat klopt, daarom wordt het ook uitgebreid onderzocht door klimaatwetenschappers en komt het vaak aan de orde, bijvoorbeeld in de IPCC Assessment Reports.
LikeLike
Het is een enorme hype het hele co2 gebeuren. Al Gore met zijn film die de hele wereld op stang jaagt alsof die co2 de atmosfeer in temperatuur doet stijgen. Sindsdien praat de hele wereld er over terwijl dat de boosdoener helemaal niet is, trouwens de zogenaamde co2 waarvan er maar 0,03 % van in de lucht zit is een zegen voor de mensheid i.v.m. de voedselproductie , de landbouwgewassen hebben er veel baat bij i.v.m de toename van de wereldbevolking, ze spuiten de kassen niet voor niets vol met co2 voor een veel betere groei, hier uit kan je concluderen dat co2 een zegen voor de mensheid is, maar nu nog even over de opwarming van de aarde dit komt niet door de co2 maar door de rest warmte die vrij komt bij het verbranden van fossiele brandstoffen en dat is niet gering bij iedere liter of m3 komt er 60% in de atmosfeer terecht en dat is een enorme hoeveelheid en die warmte, die warmt de aarde op, neem bv. de huisverwarming 100% gaat verloren ,de auto’s ,de duizenden vliegtuigen in de lucht bv een boeiing 747 neemt 200.000 liter mee, de scheepvaart grote containerschepen gebruiken zomaar 10.000 l per uur en dat is maar 1 schip. Conclusie: er word zo verschrikkelijk veel gebruikt waar de zon miljarden jaren over heeft gedaan wat betreft de groei op aarde, en dat stoken wij in 200 jaar op. Geen wonder dat de wereld warmer wordt en dat zal nooit veranderen, we zullen er mee moeten leren leven ,dit wetende moeten we toch zuinig zijn op de aarde en er een goed rentmeester voor zijn!!
LikeLike
Beste Aart,
– “..alsof die co2 de atmosfeer in temperatuur doet stijgen..”
Dat meer CO2 in de atmosfeer voor opwarming zorgt, zou je een wetenschappelijk feit kunnen noemen:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2018/03/28/de-relatie-tussen-co2-en-temperatuur/
– ..door de rest warmte die vrij komt bij het verbranden van fossiele brandstoffen..
De warmte die de mensheid genereert bedraagt ongeveer 1% van de radiatieve forcering door broeikasgassen:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2008GL036465/abstract
Het is inderdaad geen wonder dat de wereld warmer wordt, echter dat is/wordt veroorzaakt door onze broeikasgasemissies.
LikeLike
Een hoop gepraat, natuurlijk afgeven op oudere auto’s (wel duurzaam, in de echte betekenis van het woord). Geen woord over het echte probleem: te veel mensen. Zeker in NL, zeker ook in Afrika. Maar… daar mag je niets van zeggen, zeker niet tegen de deugmensen.
Zo lang niemand dit bespreekbaar wil maken en ook onze groene ridder Jesse Klaver straks 3 kinderen heeft, voel ik mij niet geroepen ook maar enige wijziging in mijn levensstijl door te voeren…
Ga hier nu maar op schieten…
LikeLike
@Jan Blaauboer,
– …natuurlijk afgeven op oudere auto’s…
Auto’s die fossiele brandstoffen gebruiken, produceren niet alleen CO2 maar ook luchtverontreiniging, bijv. NOx-verbindingen.
– Geen woord over het echte probleem: te veel mensen.
Als al die miljarden mensen hier op aarde geen fossiele brandstoffen meer gebruiken, stoppen we de antropogene klimaatverandering. Dit klimaatprobleem kan opgelost worden zonder het aantal mensen te verminderen.
LikeLike
Elektrische auto’s genereren ook fijnstof, zowat alles wat we doen genereert fijnstof. Voor veel activiteiten zijn fossiele brandstoffen verreweg het meest praktisch. Minder mensen = minder gebruik = minder vervuiling. Minder mensen is ook meer ruimte en meer rust. Zoals gezegd – iets dat niet gezegd mag worden! Voor de aarde zou geen mensen het beste zijn!
LikeLike
Beste Jan Blaauboer,
“Geen woord over het echte probleem: te veel mensen. Zeker in NL, zeker ook in Afrika.”
Dat is niet het ‘echte probleem’. De totale uitstoot is het product van twee factoren:
uitstoot = aantal mensen * uitstoot/persoon
In Nederland ligt de CO2 uitstoot/persoon al vele decennia tientallen keren hoger dan bijvoorbeeld van iemand in Sierra Leone of in Ethiopië. Ook is de bevolkingsdichtheid in Nederland (aantal inwoners per vierkante kilometer) vele malen groter dan in de genoemde landen.
Iets vollediger beschrijft de zogeheten ‘Kaya identity’ de invloed van de afzonderlijke factoren. De factor die het meeste uiteenloopt per land is de energie-consumptie per persoon en de ‘carbon-intensity’ per eenheid energie:
https://en.wikipedia.org/wiki/Kaya_identity
“Elektrische auto’s genereren ook fijnstof, zowat alles wat we doen genereert fijnstof.”
Het gaat hier over broeikasgassen, over CO2. Elektrische auto’s genereren wel degelijk veel minder luchtvervuiling zoals NOx en zwaveldioxide (SO2). Specifiek voor fijnstof (weer iets anders) is het zo dat elektrische auto’s daar ook minder van produceren, hoewel een deel daarvan van banden en remmen afkomstig is.
LikeLike
Beste Bob Brand, stel jij nu voor dat wij net zo gaan leven als de mensen in Ethiopië? Ik vind dit een schoolvoorbeeld van appels met peren vergelijken. Mijn stelling is dat het aantal mensen uitmaakt, dank voor het bevestigen hiervan. Ik geloof niet in het klimaat akkoord, maar dat was zeer waarschijnlijk al helder. Mijn redenen zijn: noch rasopportunist Ed Nijpels, noch de groene roofridder Jesse Klaver, toch boegbeelden van de milieu gekte in Nederland, zijn te vertrouwen. En als mensen niet te vertrouwen zijn, zijn hun plannen ook verdacht. Belangrijker als dit: het akkoord levert uiteindelijk weinig op, is niet te financieren en niet uitvoerbaar. M.b.t. dit laatste 2 voorbeelden. De bank geeft mij geen hypotheek. Ik woon in een niet al te duur huurhuis. Dit huis is oud en verkeert in slechte staat. Dit huis isoleren, enz. is geen optie. Slopen en opnieuw bouwen, ik denk niet dat mijn huisbaas dit gaat doen. Is economisch ook niet haalbaar. Ik ben vast niet de enige…
Allemaal een elektrische auto – veel mensen kunnen dit niet betalen en zijn toch op een eigen auto aangewezen. Gebruikt is toch niet zo’n goede koop, een accu veroudert nu eenmaal (en is erg duur om te vervangen). Maar… vergeet dit even, ziet u al 300 laadpalen op een parkeerplaats bij een flat? Dit is natuurlijk ook niet de bedoeling. De, niet zo, verborgen agenda is dat wij uit onze auto moeten. Stedebouwers, links drammers en meer van dit volk wil dit al 35 jaar. Eindelijk hebben zij een stok gevonden om de hond te slaan, alles voor het milieu. Ik ben niet tegen een beter milieu. Mits dit proces redelijkheid kent en niet gedreven wordt door doemdenkende linkse deugmensen. Ik zie veel overeenkomsten met de volgers van de Club van Rome in 1977 en de ban de bom beweging. Allemaal gedreven door angst en angst is toch echt een slechte raadgever. Net hoorde ik op het nieuws dat de VN de klimaatverandering wil tegengaan. Arrogantie ten top, het klimaat is nog nooit stabiel geweest. Wat mij betreft is het dit, iedere discussie tussen voor- en tegenstanders van het milieu is redelijk zinloos. Ik blijf wel tegen hoe e.e.a. nu gaat en zal mij er ook altijd keihard tegen blijven verzetten!
LikeLike
Ik blijf wel tegen hoe e.e.a. nu gaat en zal mij er ook altijd keihard tegen blijven verzetten!
Fijn dat je een doel in je leven hebt gevonden. Bedankt dat je dat hier ook even komt melden.
LikeLike
@Jan Blaauboer,
– “..het klimaat is nog nooit stabiel geweest..”
In de periode waarin de mensheid zijn beschaving heeft ontwikkeld, het Holoceen, kende het klimaat op aarde weinig uitschieters. Dat tijdperk van relatieve stabiliteit gaan we nu verlaten:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/03/17/de-twee-tijdperken-van-marcott/
LikeLike
Jan Blaauboer,
Je zegt dat je discussies tussen “voor- en tegenstanders van het milieu” redelijk zinloos vindt. Die indruk heb ik ook wel eens. Maar je zou de hand eens in eigen boezem moeten steken.
Ik ben er namelijk van overtuigd dat je van vrijwel alle reagerders op dit blog begrip had gekregen als je je had beperkt tot opmerkingen over zorgen die je maakt over je huis, of over mobiliteit, of over de economie. Maar je schijnt het nodig te vinden om daarnaast te strooien met beledigingen en insinuaties aan het adres van iedereen die er een mening op nahoudt die de jouwe niet is. Daarmee wek je vooral de indruk dat je zelf niet openstaat voor een constructieve discussie. En voor mij geldt dat ik simpelweg geen zin meer heb in discussies die op deze manier gevoerd worden.
Ik heb veel begrip voor mensen die zich zorgen maken en het is volkomen terecht dat mensen aandacht vragen voor die zorgen. Maar als jij begrijp vraagt voor jouw standpunt, mogen anderen ook verwachten dat jij probeert begrip voor hun standpunt op te brengen. En jij laat niet bepaald zien daarvoor open te staan.
LikeLike
@ Jos Hagelaars
“Auto’s die fossiele brandstoffen gebruiken, produceren niet alleen CO2 maar ook luchtverontreiniging, bijv. NOx-verbindingen”
Zogenaamd “duurzaam” is niet veel beter:
How is this increase in biomass burning impacting climate change, our health, and the environment? Today’s biomass-burning power plants actually produce more global warming CO2 than fossil fuel plants: 65 percent more CO2 per megawatt hour than modern coal plants and 285 percent more CO2 than natural gas combined cycle plants (which use both a gas and steam turbine together). In addition, burning wood biomass emits as much, if not more, air pollution than burning fossil fuels—particulate matter, nitrogen oxides, carbon monoxide, sulfur dioxide, lead, mercury, and other hazardous air pollutants—which can cause cancer or reproductive effects. The air pollution from biomass facilities, which the American Heart Association and the American Lung Association have called a danger to public health, produces respiratory illnesses, heart disease, cancer, and developmental delays in children
https://blogs.ei.columbia.edu/2011/08/18/is-biomass-really-renewable/
Jos Hagelaars
“Als al die miljarden mensen hier op aarde geen fossiele brandstoffen meer gebruiken, stoppen we de antropogene klimaatverandering. Dit klimaatprobleem kan opgelost worden zonder het aantal mensen te verminderen”
Dit is net zo een onwaarschijnlijk scenario als dat ik zeg dat er met 10.000 mensen op aarde ook geen probleem meer is.
Over het effect van een klimaatakkoord waarin lucht – en scheepvaart worden ontzien en met geen woord over overbevolking wordt gerept heb ik ook mijn vraagtekens.
LikeLike
@Peter
Je link gaat over het verbranden van biomassa niet over auto’s. En bij mijn weten hebben elektrische auto’s geen uitlaat.
Wellicht hebben mensen die vinden dat er “iets” aan overbevolking gedaan moet worden, ook een idee hoe dat bewerkstelligd kan worden?
Het klimaatprobleem wordt echter veroorzaakt door broeikasgasemissies, ook 2 miljard mensen veroorzaken klimaatverandering als ze fossiele brandstoffen blijven gebruiken.
LikeLike
@ Jos Hagelaars.
En die elektrische auto,s rijden op accu,s die worden opgeladen met elektra, afkomstig van oa biomassa!
En helaas zijn het geen 2 miljard mensen,maar 7,6 miljard intussen.
Misschien dat afschaffen van de kinderbijslag een goed begin is.
LikeLike
@Peter
– “En die elektrische auto,s rijden op accu,s die worden opgeladen met elektra, afkomstig van oa biomassa!”
Biomassa was in 2017 goed voor circa 4% van de Nederlandse elektriciteitsproductie:
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/82610NED/table?dl=7DDF
Zelfs als BEV’s (battery electric vehicle) op de NL mix van groene en grijze stroom rijden produceren ze minder CO2 dan diesels en benzine auto’s. Zie figuur 2 in:
Klik om toegang te krijgen tot TNO-2015-R10386.pdf
De NOx en fijnstofuitstoot van de moter van een BEV is in beide gevallen 0. Zie tabel 4 in het TNO rapport.
LikeLike
@ Jos Hagelaars.
Inderdaad…van de motor,,niet van de elektriciteit waarmee de accu,s worden opgeladen.
De conclusies ten aanzien van de indirecte verontreinigende emissies (van elektriciteitscentrale en olieraffinaderij) zijn als volgt: Indirecte emissies zijn veel minder belangrijk dan de directe voertuigemissies, omdat ze alleen sterk verdund meetellen op locaties met luchtkwaliteitsproblemen. Desalniettemin zijn ze vaak hoger dan de directe voertuigemissies. De emissies voor gemiddelde stroom (leveringsmix) en benzine en diesel zijn over het algemeen vergelijkbaar in grootte, alhoewel er flinke verschillen zijn tussen de individuele componenten NOx, PM en SOx. Voor groene stroom zijn de indirecte emissies globaal een factor tien lager
LikeLike
@Peter
Zoals je schrijft: qua luchtverontreining zijn de directe emissies veel belangrijker en dan scoort een BEV veel beter dan auto’s aangedreven door een ontploffingsmotor.
En van hetzelfde rapport: “De indirecte emissies voor het elektrisch voertuig zijn nul bij gebruik van groene stroom.”.
Om klimaatverandering tegen te gaan zullen we CO2-emissies moeten reduceren, dan rijden BEV’s dus steeds meer op groene stroom en zullen ook de indirecte emissies van BEV’s afnemen.
LikeLike