Tagarchief: klimaat

De Media en het Klimaat: verslag van een paneldiscussie

Afgelopen dinsdag was er een interessante paneldiscussie over “De media en het klimaat”, georganiseerd door het Climate Institute van de TU Delft. Het panel bestond uit Maarten Keulemans (De Volkskrant), Simon Rozendaal (Elsevier), Joep Engels (Trouw), Jelmer Mommers (De Correspondent), en mijzelf (wetenschapper/docent/blogger). Een gemêleerd gezelschap dus, wat voor enig vuurwerk zorgde.Hieronder volgt een korte impressie van wat de verschillende deelnemers te zeggen hadden.

TUDelft - climate and media

Luisterend naar Simon Rozendaal. Foto Alexander Pleijter, de discussieleider van de avond.

Lees verder

Bjørn Lomborg voert de juiste discussie, maar met de verkeerde argumenten

Gast-blog van Hans Custers

Bjørn Lomborg wordt vaak in één adem genoemd met mensen die klimaatverandering als gevolg van menselijke broeikasgasemissies ontkennen. Dat is niet terecht. In tegenstelling tot de meeste zelfverklaarde sceptici pretendeert Lomborg niet meer verstand van klimaatwetenschap te hebben dan klimaatwetenschapppers en hij bedient zich ook niet van vergezochte complottheorieën om een volledige wetenschappelijke discipline verdacht te maken. Hij heeft het over de consequenties die wij, de maatschappij, de politiek, zouden moeten trekken uit de inzichten van de wetenschap. Dat is een discussie die we moeten voeren.

Toch is Lomborg populair bij de “klimaatsceptici”. Wie het stuk van Marco Visser in Trouw van 15 juni leest begrijpt wel waarom: voor Lomborg is het overduidelijk dat elke vorm van klimaatbeleid onzin is, of zelfs verspilling. En daar houdt mijn waardering voor Lomborg op. Hij blijkt niet in staat te zijn om zijn mening te onderbouwen met argumenten, en strooit in plaats daarvan rijkelijk met drogredeneringen. Drogredeneringen die vaak zo opzichtig zijn dat het moeilijk te begrijpen is dat een kritische journalist deze zomaar overneemt.

Lees verder

Terugblik op een bloggend 2011

Het grootste deel van mijn bloggende leven (sinds 2008) heb ik mijn Engelstalige en Nederlandstalige artikelen op dezelfde blog geplaatst: OurChangingClimate. Omdat de doelgroepen voor het grootste deel niet overlappen heb ik ze in april 2011 weer uit elkaar gehaald.

Sindsdien heb ik hier 34 posts geschreven, waarvan de meest populaire de enige gast-bijdrage is: Dankjewel Jos! Hij schreef een uitstekende samenvatting van Richard Milne’s presentatie getiteld “kritisch denken over klimaatverandering”. Een heel belangrijk thema, te meer daar “kritisch” nog wel eens wordt verward met “tegen de meerderheid ingaan”.

Er zit een licht stijgende lijn in de zichtbaarheid van dit blog, met zo rond de 1000 views per week. Dit is natuurlijk sterk afhankelijk van hoeveel nieuws ik er op zet, en daarnaast ook van de mate van discussie: Als mensen eenmaal verbaal met elkaar aan het stoeien zijn, komen ze blijkbaar regelmatig terug om te checken.

In vergelijking met OurChangingClimate heb ik hier relatief meer referrals van social network sites (twitter en linkedin). Slechts weinigen vinden mijn site via zoekmachines. Als zoekterm wordt vooral mijn naam gebruikt. De daarna meest gebruikte zoekterm is “klimaatverandering”, wat de waarde aangeeft van de url.

In 2011 ben ik ook begonnen met twitteren (@BVerheggen). Tot nu toe doe ik dat tweetalig: In het Engels en Nederlands beiden vanaf dezelfde account. Daar kom ik nu echter een beetje op terug. Graag hoor ik jullie advies over twee aparte twitter accounts (Eng en NL) versus één voor beide talen (zoals tot op heden het geval).

Meer highlights van 2011:

Van Jan Paul van Soest kreeg ik een blog award uitgereikt. Alle goeie dingen komen in tweevoud lijkt het wel, want net ervoor had ik de ‘Woody Guthrie award for a thinking blogger‘ gekregen van Nick Stokes. Leuk om te weten dat mijn blog inspanningen gewaardeerd worden!

Recensie van Marcel Crok’s boek “De Staat van het Klimaat” (gebaseerd op uitgebreide PCCC recensie)

Reactie(s) op Derk Jan Eppink.

Rene Leegte is het oneens met conclusies van de klimaatwetenschap dus wil KNMI afschaffen en een ingezonden brief over de affaire-Leegte.

Reflectie op klimaatdiscussie (deel I en deel II) voor als je in een notedop wilt lezen hoe ik in deze discussie sta.

Ingezonden brief in reactie op Marco Visscher, wiens optimistische bril hem het zicht op de werkelijkheid ontneemt.

Het onderscheid tussen korte termijn variatie en een lange termijn trend. Dit is één van de meest besproken issues in het maatschappelijke debat over klimaatverandering.

Daarnaast heb ik op OurChangingClimate nog een paar dozijn Nederlandse blogs staan, waarvan een groot aantal niet tijdsgebonden zijn in feite niets aan relevantie hebben ingeboet. 

Click here to see the complete WordPress end-of-year report.

In 2012 zal ik waarschijnlijk minder gaan bloggen, om persoonlijke en werkgerelateerde redenen. Voor gastbijdragen van regulars sta ik zeker open!

Wetenschapsjournalistiek, deel II: ‘false balance’ in berichtgeving over CLOUD experiment bij CERN

In de vorige post had ik nog een deel II beloofd over ander stukje in hetzelfde wetenschapskatern. In tegenstelling tot het stuk over Pluto worden hierin verschillende interpretaties naast elkaar gepresenteerd, zonder informatie over de relatieve geldigheid ervan. Als de ene interpretatie wetenschappelijk veel robuuster is dan de andere, leidt dat tot meer verwarring dan inzicht. Dit fenomeen wordt ook wel ‘false balance’ genoemd.

Dit stukje gaat over het CLOUD experiment bij CERN, met de tenenkrommende titel:

Iéts doet de kosmos toch wel met wolkenvorming op aarde

Huh? Dat kun je helemaal niet afleiden uit de net gepubliceerde CLOUD resultaten. Daarin werd aangetoond dat minuscuul kleine fijn stof deeltjes (aerosolen) gevormd kunnen worden via verschillende wegen (zwavelzuur, ammonia, organische verbindingen, ionen). Volledig volgens verwachting wordt aerosolvorming o.a. gestimuleerd door meer ionen (elektrisch geladen deeltjes). Deze deeltjes zijn echter nog een factor 100.000 te klein om wolkenvorming en het klimaat te beinvloeden. Een merkbare invloed van kosmische straling op het klimaat (via kosmische straling -> ionenvorming   -> aerosolvorming -> aerosolgroei -> wolkenvorming -> afkoeling) is met deze studie nog lang niet aangetoond. Dat ionen aerosolvorming kunnen versterken is niets opzienbarends (dat was al bekend) en is ook niet de zwakke schakel in de bovengenoemde keten van oorzaak -> effect. De gekozen titel geeft dus een verkeerd beeld van de betekenis van deze studie.

De hoofdauteur van de studie, Jasper Kirkby, wordt geciteerd met een aantal zinnige uitspraken, die de media hype omtrent dit onderzoek in perspectief plaatsen:

het is een enorme en onterechte extrapolatie om te zeggen dat we op dit moment een effect op het klimaat hebben gevonden

Daarnaast wordt ook Henrik Svensmark aan het woord gelaten, die heilig gelooft in een kosmische oorzaak van de huidige opwarming. Maar er wordt niet genoemd dat de hoeveelheid kosmische straling geen neergaande trend vertoont in de afgelopen 50 jaar, en dat die dus geen rol kan hebben gespeeld in de sterke opwarming van de laatste 35 jaar. Een simpelere en meer sluitende argumentatie dat Svensmark’s hypothese niet klopt valt nauwelijks te bedenken.

Boven: kosmische straling (via RC). Onder: Temperatuurafwijking (GISS, via WfT). Beiden van 1950-2010

Als je dan persé een andere stem aan het woord wilt laten, geef de lezer dan in ieder geval dergelijke belangrijke context over de validiteit van iemands ideeen.

Kirkby is zelf ook een proponent van de kosmische straling-klimaat hypothese, dus in die zin is het erbij halen van Svensmark totaal overbodig, zelfs vanuit een ‘correct balance’ perspectief. Wel is Kirkby een heel stuk genuanceerder en wetenschappelijker in zijn publieke uitlatingen.

Disclaimer: Ik was zijdelings betrokken bij de eerdere CLOUD experimenten bij CERN (ik herinner me nog een uitspraak van Kirkby tijdens een bepaald experiment: “completely underwhelming!”) en ken velen van de auteurs van het recente Nature artikel (wat overigens een heel robuust stuk werk was).

droge lente, natte zomer

KNMI:

Nederland beleefde dit jaar de natste zomer in zeker honderd jaar. Het KNMI berekende gemiddeld over het hele land omstreeks 350 mm tegen 225 mm normaal, dat wil zeggen gemiddeld over het tijdvak 1981-2010. De vrijwel net zo natte zomer van 2004 met landelijk 333 mm staat nu op de tweede plaats van de top tien. De recordnatte zomer volgde op een recorddroog voorjaar, een zeldzame combinatie.

Oftewel: When it rains, it pours.

Ingezonden brief over VVD kamerlid Leegte, klimaatverandering en KNMI geplaatst in Volkskrant

De volgende brief van enkele Nederlandse wetenschappers over de affaire-Leegte is vandaag geplaatst in de Volkskrant (p35; geen url beschikbaar; pdf hier, met aangepaste titel):

Wereldklimaat trekt zich niets van Nederlandse politieke klimaat aan!

Tweede-Kamerlid René Leegte (VVD) toont zich wars van onafhankelijke wetenschap als de uitkomsten ervan kennelijk niet in zijn politieke kraam te pas komen. Dat blijkt uit zijn uitspraken over het KNMI. Leegte vindt het klimaatonderzoek van het KNMI alarmistisch en onvoldoende onafhankelijk. Het instituut kijkt volgens hem onvoldoende naar de theorieën van de ‘sceptici’, en moet de lijn van het internationale klimaatforum IPCC volgen. Het KNMI kan daarom maar beter worden verzelfstandigd; als de overheid klimaatvragen heeft worden deze gewoon bij marktpartijen aanbesteed.

Als het KNMI partijdig zou zijn, waarvoor Leegte geen enkele aanwijzing geeft, zijn vrijwel alle wetenschappelijke instituten, universiteiten en verenigingen wereldwijd dat. Een eventuele aanbesteding van klimaatonderzoek bij andere wetenschappelijke instellingen zou dus geen andere conclusies opleveren. De aanwijzingen voor menselijke invloed op het klimaat zijn namelijk heel sterk, en als gevolg daarvan is er een brede wetenschappelijke consensus hierover.

In al die jaren dat wij met het KNMI werken hebben we nooit politieke voorkeuren gezien van het instituut of zijn medewerkers, die het werk zouden beïnvloeden. Dat is ook niet zo vreemd: de werking van de aardatmosfeer trekt zich van politieke voorkeuren niets aan, CO2 absorbeert infrarode straling ongeacht de politieke kleur van de onderzoekers, en het smeltpunt van ijs laat zich niet beïnvloeden door de wensen van een lid van de Tweede Kamer. Opmerkelijk genoeg hebben de Nederlandse kennisinstituten (inclusief het KNMI) de afgelopen jaren de dialoog gezocht met ‘klimaatsceptici’, o.a. in de brochure ‘De Staat van het Klimaat 2010’.

In verschillende uitingen over klimaat laat Leegte zien dat zijn kennis van klimaatverandering en van klimaatwetenschap beperkt is. Dat is niet erg, politici kunnen niet inhoudelijk op elk onderwerp expert zijn. Wel kwalijk is op grond van beperkte kennis beweren dat een kennisinstituut zijn werk niet goed doet, partijdig is en maar moet worden afgeschaft of geprivatiseerd.

Het is voor begrip van een complexe systeem van groot belang dat jarenlang en continu aan begrip van de werking van het klimaatsysteem kan worden gewerkt. Als af en toe een vraag uit de Tweede Kamer aan een commercieel bureau in concurrentie wordt aanbesteed kan diepgaande kennis niet meer worden opgebouwd. Bovendien zou een dergelijke aanbesteding van onderzoek juist afhankelijkheid van de politieke wind in de hand kunnen werken. Juist Nederland, waar de economie bovengemiddeld gevoelig is voor intensiteit en spreiding over het jaar van regenval, van rivierwaterafvoer, van de zeespiegel en meer mede van het klimaat afhankelijke factoren, kan zich geen oppervlakkige, met de politieke wind meewaaiende klimaatkennis veroorloven.

Prof. Dr. Bert Holtslag (Universiteit Wageningen)

Dr. ir. Ernst Schrama (TU-Delft)

Dr. ir. Bart Verheggen (ECN)

Dr. Roderik van de Wal (IMAU Universiteit Utrecht)