Een kort en bondig boek waarin duidelijk wordt uitgelegd wat er nu zoal bekend is over klimaatverandering. Een handvat voor het debat, zodat je als krantenlezer en internetsurfer beter in staat bent om het kaf van het koren te scheiden in de informatiejungle. Dat is wat ik met dit boek beoog.
‘Wat Iedereen zou moeten weten over Klimaatverandering’ verschijnt op 22 januari 2020 bij Uitgeverij Prometheus
Het boek is bedoeld voor een algemeen, geïnteresseerd publiek. Het introduceert de belangrijkste aspecten van klimaatverandering: hoe en waarom verandert het klimaat en hoe weten we dat eigenlijk? Welke risico’s kleven daaraan en hoe kunnen we die beperken? Naast de basale wetenschappelijke inzichten komen ook veelgehoorde misvattingen aan bod, evenals klimaatvragen die wellicht bij u opkomen tijdens het lezen van de krant of het surfen op internet.
Hans heeft een website gemaakt voor bij het boek waarop meer informatie te vinden is, zoals een korte samenvatting, de literatuurlijst voorzien van hyperlinks en een overzicht van relevante blogs, gerangschikt per hoofdstuk (en dus tevens per onderwerp). Dat laatste is wellicht handig voor bloglezers die naar informatie over een bepaald onderwerp op zoek zijn.
***
Al lange tijd had ik het plan om een boek te schrijven over klimaatverandering. Maar de behoefte om compleet te zijn had een verlammend effect op mij – veel te lang kwam er geen woord uit mijn vingers. Toen iemand van Prometheus mij benaderde met het idee om een boek te schrijven was ik in eerste instantie afhoudend. Maar hun idee was juist om een beknopt boekje te schrijven, zonder al te diep in te gaan op allerlei details. Ik besloot het roer om te gooien en meer pragmatisch te werk te gaan.
Hoe zit het nu precies met de invloed van roetdeeltjes op de ijsvorming in wolken? Reuze interessant en ik heb er zelf onderzoek naar gedaan in de Zwitserse Alpen, maar is dit iets wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering? Als ik eerlijk ben is het antwoord ‘nee’. Kill your darlings, heb ik tijdens het schrijven vaak tegen mezelf gezegd of van anderen gehoord. Moeilijk, maar daardoor bleef het wel overzichtelijk en behapbaar. En is het uiteindelijk gelukt om in iets meer dan een half jaar dit boek te schrijven.
Al aan het begin van het traject was duidelijk dat de uitgever er vaart achter wilde zetten. Dat maakte het noodzakelijk om hulp in te schakelen: Jos en Hans waren graag bereid om mee te werken door samenvattingen te maken, tekstvoorstellen te doen, tekst te becommentariëren, mooie grafieken te maken (die zijn van de hand van Jos), etc. Ontzettend bedankt voor jullie hulp en de fijne samenwerking! We hebben aan Marije van Mooren gevraagd om een aantal tekeningen te maken ter illustratie van bepaalde aspecten. Op ons blog zijn meerdere tekeningen van haar hand te vinden.
Daarnaast hebben vele andere mensen bijgedragen door delen van het manuscript van kritisch commentaar te voorzien. Daarvan wil ik hier speciaal mijn vader en jongere broer noemen, die beiden meerdere versies van het hele manuscript hebben doorgelezen. Hun commentaar was meestal niet gericht op de inhoud – dat werd gedaan door collega’s, die ik daarvoor zeer erkentelijk ben – maar op het taalgebruik. Zij fungeerden als het ware als proeflezer: was het duidelijk, begrijpelijk en interessant wat ik wilde zeggen? Ik hoop dat ik daarin geslaagd ben.
***
De komende tijd zal ik her en der lezingen geven over het boek. Dit wordt aangekondigd op www.bartverheggen.nl. Vragen over het boek kunt u op dit blog stellen.
Klimaatverandering 
Bart, Hans, Jos
Treffende foto op de omslag van het aangekondigde boek! Die foto vat het wel samen waar het over gaat.
LikeLike
Geweldig!! Dank voor al je/jullie werk!!
Komt dit boek in het Engels uit? Ik hoop het!
LikeLike
Admin,
Die vraag krijg ik vaker (o.a. van studenten aan AUC, waar veel niet-Nederlandse studenten rondlopen), maar hoewel ik dat t.z.t. wel graag zou willen doen heb ik daar op korte termijn geen plannen voor. Ik heb het idee dat ik eerst minstens een jaar rust moet nemen 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Snap ik Bart! Je zit vast vaak en midden in kruisvuur!
Juist het klimaat model is wereldwijd en er is zoveel nonsens over wat rond gaat. Ik heb jaren gewerkt in RUG Groningen bij Isotope Research (nu ESRIG) en kom nog dagelijks met deze materie in aanraking in Canada. Dit boek zou een super handig ‘mandaat’ kunnen zijn om onzin uit de weg te ruimen.
Kan ik wellicht vertalen of zo?
Bedankt voor je prima werk!! Grote klasse!
LikeLike
Onze universiteit wil alleen nog maar communiceren in het Engels. Een Engelse versie van de website zou heel behulpzaam zijn. Dat kan heel handig via Google translate. Dat is beter dan niets. het lijkt me heel interessant om het boek te lezen en te weten te komen wat het mainstream verhaal is. Mijn eigen kennis is een beetje erg hap snap internet.
LikeLike
Van harte gefeliciteerd! Geweldige actie om dit boek te schrijven! Ik heb het direct besteld, hoop het in het onderwijs op de Hogeschool van Amsterdam te gaan gebruiken en kom graag binnenkort naar een van je lezingen.
LikeLike
Bart,
Ik zie er naar uit om het te lezen! Het wordt steeds belangrijker om deze kennis paraat te hebben. Heel fijn dat je de moeite gedaan hebt om er een heel boek van te maken.
Klein vraagje: komt er ook een ebook versie? Ik kon het niet zo gauw vinden bij de usual suspects.
LikeLike
Dirk, voor zover ik weet komt er inderdaad een ebook versie, maar wellicht ietsje later.
LikeLike
Gefeliciteerd met de bevalling.
176 pagina’s is tegenwoordig kort en bondig? 🙂
LikeLike
Victor,
Probeer het maar eens, het hele terrein (wetenschap, maatschappelijke debat, beleid, maatregelen) te beschrijven in niet meer dan 176 pagina’s. Dat Bart dat voor elkaar heeft gekregen vind ik een klein wondertje. Als hij zich aan mijn “adviezen” had gehouden waren het 1760 pagina’s geworden. 🙂
LikeLike
Het eerste hoofdstuk gaat over het maatschappelijk debat en dan vind je o.a. onderstaande link:
https://www.hpdetijd.nl/2012-02-22/klimaatkunde-of-klimaatkul/
Een mooi artikel uit HP/DE TIJD wat in zijn geheel te lezen als je de volgende pdf leest:
Klik om toegang te krijgen tot hne14iit2.pdf
Ik ga het boek zeker lezen! Mijn bullshitdetector staat nu al beter afgesteld.
LikeLike
Stiekem zijn het toch net iets meer dan 200 pagina’s geworden, maar dat ligt aan de literatuurlijst.
LikeLike
Kopen! Is ook nog in Nederlands!
LikeLike
Relevant: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wetenschappers-doen-structureel-onbetaald-overwerk-blijkt-uit-inventarisatie-actiegroep~bae33b4d/
LikeLike
@Bart Verheggen
Op 1/3 van je (e-)boek nogmaals complimenten. Het boek leest als een wat we allemaal in de plaats van de auto zouden moeten nemen!
Begrijp ik het goed dat we nu bijna niet meer kunnen voorkomen dat we een nieuwe ijstijd voorkomen? Dat is bij al het zorgelijke van de klimaatopwarming toch wel weer goed nieuws. Meer dan 2 graden opwarming is onverantwoord, 2 is op het scherp van de snede, 1 is eigenlijk prima!
Of is dat te kort door de bocht?
LikeLike
Dankje Dirk!
Dat lijkt me wat kort door de bocht. Een CO2-concentratie van rond de 300 ppm zou volgens modelberekeningen al genoeg zij om een volgende ijstijd te voorkomen, en daar zitten we nu met ~410 ppm al ver boven. Gezien de impacts die we nu al zien (Australie, anyone?) lijkt me dat de huidige opwarming al een stuk boven het optimum zit (als je al van een optimum kunt spreken; voor de maatschappij is vooral een al te snelle verandering in het klimaat problematisch, en de maatschappij, landbouw en natuur zijn nu eenmaal aangepast aan het klimaat waarin ze zich ontwikkeld hebben).
LikeLike
@Bart
Inderdaad, we zijn tever gegaan. Hadden we maar bij dat stapje van 1 graad kunnen blijven …
Na je boek nu helemaal gelezen te hebben, vind ik het de beste “long-read” over klimaat-energie-duurzaamheid sinds Without the Hot Air (2008) van wijlen David MacKay https://www.carboncommentary.com/blog/2017/3/30/l6qcqgoedse1wmjjz87t09usoq6jva
Ik denk dat het ieder die met een rationele gezindheid naar de problematiek wil kijken, maar die niet zelf klimaatwetenschapper is, een scherp en indringend beeld van de situatie geeft.
LikeLike
Had ik 8 jaar moeten wachten met het bestuderen van het klimaat. Om dan te kunnen starten met dit boek van Bart Verheggen? Het antwoord is nee. Ik heb met veel plezier gestudeerd waarbij het blog Klimaatverandering vanaf het begin mijn “thuisbasis” is geweest. En ik heb blijkbaar goed opgelet want bij vrijwel ieder hoofdstuk in het boek roep ik uit: Zo zou ik het ook zeggen!
Bart, en ook het team Jos, Hans en Bob hebben me (op)gevoed en getraind in al die jaren.
Fantastisch en indrukwekkend Bart dat je je drive kon aanwenden voor het schrijven van dit boek.
LikeLike
Dankje Pieter, en fijn dat je hier al vele jaren een vaste tafelgast bent!
LikeLike
Zojuist is er een werkelijk uitstekend interview verschenen, met Bart Verheggen:
http://stukroodvlees.nl/aflevering-56-wat-iedereen-zou-moeten-weten-over-klimaatverandering-met-bart-verheggen/
Het boek wordt er ook besproken.
LikeLike
Inderdaad, Bob, een uitstekend interview. Ter zake doende vragen, informatieve antwoorden. Dank voor de luister-tip.
LikeLike
Bart,
“Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering” (Bart Verheggen)
“Een brief aan alle Nederlanders: Klimaatverandering bedreigt het voortbestaan van ons land” (Rutger Bregman)
‘Rypke-zeilmaker-opgepakt’ (CG)
De laatste week van januari was interessant 🙂
Op pagina 161 van je boek las ik je (jullie) argument m.b.t. de uitstoot van een klein land en hoe onzinnig het is om je te verschuilen achter kleine uitstoot cijfers. In de Tweede Kamer gebruikte men dezelfde argumentatie in reactie op de FvD. (De vergelijking met de individuele belasting betaler.)
Simon Holmes à Court kwam onlangs met een vergelijking die nog meer tot de verbeelding spreekt:
“If all countries with emissions under a “measly” 2% were lumped together we’d together be responsible for almost as much annual emissions as China and India put together.”
https://www.theguardian.com/australia-news/2020/jan/09/when-it-comes-to-emissions-the-too-small-to-matter-argument-is-absurd-reckless-and-morally-bankrupt
LikeLike
Goed stuk in the Guardian inderdaad, Lieuwe! Bedankt voor de link.
Over hetzelfde thema (invloed van eigen land wegcijferen ivm het geheel) vond ik deze Dingeman ook erg sterk: https://www.trouw.nl/cartoons/de-wereld-van-anton-dingeman~b21b94dc/#&gid=1&pid=24
LikeLike
Om precies te zijn de cartoon van 6 januari:
https://images2.persgroep.net/rcs/fBkE4KHwKYv9JVq3Wg8ydfnzBRA/diocontent/163633255/_fitwidth/763?appId=93a17a8fd81db0de025c8abd1cca1279&quality=0.8
LikeLike
Morgen (zat 8 feb) geef ik een lezing bij boekhandel Plukker in Schagen. Meer info: https://tinyurl.com/srjqx9y
Stay tuned voor meer lezingen!
LikeLike
Beste Bart,
Proficiat met je boek. Het zal je niet verbazen: ik heb hier en daar wat commentaar. Ik kan me goed vinden in de laatste alinea van je nawoord waar je stelt dat bij de meningsvorming, naast het persoonlijk waardepatroon, de wetenschappelijke inzichten als uitgangspunt genomen moet worden. Ik neem aan dat je met ‘wetenschappelijke inzichten’ doelt op de bevindingen van het IPCC waaraan je in H1 aandacht aan geeft. Dan denk ik dat H2 t/m H5 grosso modo goed aansluiten op wat IPCC daarover zegt (enkele uitzonderingen daargelaten). Hieronder wat specifiek commentaar op overige hoofdstukken.
1. IPCC. Je zegt dat die ‘de volle breedte van het klimaatvraagstuk’ behandelt. Dat zal wel zo zijn, maar voor de volledigheid zou je hier (ook) moeten melden dat IPCC zich primair richt op ‘the risk of human-induced climate change’. Er valt overigens wel meer te zeggen over (de werkwijze van) het IPCC, maar voorlopig moeten we het er maar mee doen.
2. Consensus/John Cook. Ik geloof best dat er op onderdelen grote mate van consensus bestaat. Maar dan moet je wel duidelijk maken welke onderdelen het betreft. De door Cook onderzochte consensus heeft betrekking op het aspect ‘opwarming’ en niet op het veel bredere aspect ‘klimaatverandering’ (w.o. de eventuele gevolgen van de opwarming). Ook m.b.t. de kritiek op Cook ben je niet volledig. Een belangrijk punt van kritiek was immers dat Cook de categorieën ‘implicit en explicit endorsement’ op één grote hoop gooide zonder die onderverdeling te benoemen in zijn publicatie. Terwijl, zoals later bleek, de groep ‘implicit endorsement’ verreweg de grootste groep vertegenwoordigde.
3. Afwijzen klimaatwetenschap. Ja, dat gebeurt. Jij richt in je boek je pijlen op de groep die onvrede of angst heeft voor het voorgestelde klimaatbeleid. Voor de volledigheid had je hier ook iets kunnen melden over de andere kant van de medaille: groeperingen (politici, beleidsmakers, media, actiegroepen) die hel en verdoemenis prediken (en die daarbij óók een loopje nemen met de wetenschap).
4. Zeespiegel/overstroming. Hier valt veel meer over te zeggen, met name over het aspect ‘versnelling’, maar dat zou ten koste gaan van de beknoptheid van je boek. Twee opmerkingen. In Nederland heeft het begrip overstromingskans (p112) als veiligheidsnorm enkele jaren geleden plaats gemaakt voor nieuwe normering. En dat bij 2ᵒC (t.o.v. 1,5 ᵒC) de problemen snel groter worden, valt wel mee: volgens IPCC bedraagt het verschil in 2100 slechts 10 cm.
5. Verzekeraars. Inderdaad rapporteert de commerciële herverzekeraar Munich Re (p134) een toename van overstromingen etc, maar van een relatie met klimaatverandering is volgens IPCC geen sprake. Andere oorzaken (landinrichting, river management, etc) spelen de hoofdrol.
6. Orkanen. Je stelt dat schade en slachtoffers vooral ontstaan door de overstromingen als gevolg van extreme neerslag en opstuwing van zeewater. M.b.t. Harvey had je, ter volledigheid, kunnen toevoegen dat de grote en langdurige inundatie van Houston mede veroorzaakt werd door de enorme bodemdaling (> 3 meter) en de toename van verhard oppervlak in het stroomgebied.
8. Bodemdaling in relatie tot zeespiegelstijging. Terecht maak je een opmerking over bodemdaling in het algemeen. Voor de lezer had het interessant geweest te vermelden dat dat probleem in vrijwel alle kustregio’s/steden speelt en dat die daling vaak vele malen sneller is dan de (absolute) stijging van de zeespiegel.
7. Framing. Wat me opvalt is dat je veelvuldig een analogie maakt met verschrikkelijke zaken zoals roken/gezondheid, aids, hiv, etc. Is dat een bewuste framing?
Hier hou ik het voorlopig even bij, wellicht heb je er wat aan voor een eventuele volgende druk.
Groet,
Bert Amesz
LikeLike
Dankje Bert, ook voor je constructieve kritiek. Hierbij mijn puntsgewijze respons:
Met “wetenschappelijke inzichten” doel ik op de conclusies van de klimaatwetenschap, zoals weergegeven in assessment rapporten zoals die van het IPCC (en ook NCA, WMO, etc), wetenschappelijke publicaties en wetenschappelijke instituten.
1. IPCC. Je doelt neem ik aan op dit citaat uit bijv the principles governing IPCC work: “The role of the IPCC is to assess on a comprehensive, objective, open and transparent basis the scientific, technical and socio-economic information relevant to understanding the scientific basis of risk of human-induced climate change, its potential impacts and options for adaptation and mitigation. IPCC reports should be neutral with respect to policy, although they may need to deal objectively with scientific, technical and socio-economic factors relevant to the application of particular policies.”
Ik schreef daarover in deze blogpost:
“Funnily enough, a commenter at Judith’s, Paul in Sweden, took this as proof of a “blatantly biased agenda”. Which is a little strange in light of the history of climate science and of the IPCC as mentioned above. Its mandate is a consequence of the scientific evidence for human induced climate change having become increasingly strong and societally relevant. It doesn’t state what the conclusion ought to be –it has to follow the science-, but of course it states what it’s supposed to assess.”
En zoals Hans terecht aangeeft in deze blogpost: “Menselijke en natuurlijke invloeden op en verandering van het klimaat zijn immers alleen te verklaren vanuit dezelfde (natuur)wetenschappelijke kennis van hetzelfde klimaatsysteem.”
2. Consensus/John Cook. In het boek staat het volgende over waar de consensus over gaat:
“Volgens 90 tot 97 procent van de klimaatwetenschappers is de huidige opwarming grotendeels door menselijk handelen veroorzaakt, zo blijkt uit meerdere enquêtes.”
Jouw kritiek (“Maar dan moet je wel duidelijk maken welke onderdelen het betreft.”) kan ik derhalve niet helemaal plaatsen – mij lijkt bovenstaande duidelijk.
Ik meen de belangrijkste kritiek op Cook’s studie benoemd te hebben. Het punt van de onderverdeling in categorieën (impliciete vs expliciete onderschrijving vd consensus positie) is in wezen eenzelfde soort redenering als degene die ik bespreek in het boek: Als je de impliciete onderschrijving en afwijzing buiten beschouwing laat moet je die dus bij de grote groep gooien van abstracts waarin geen expliciete uitspraak wordt gedaan. De mate van consensus is dan nog steeds 97%. De crux blijft dus of je het getal in de noemer onterecht groter maakt dan die volgens je geprefereerde definitie van consensus (alleen expliciet of expliciet + impliciet) zou moeten zijn.
3. Afwijzen klimaatwetenschap. De reden dat ik vooral voorbeelden bespreek van argumenten die klimaatverandering bagatelliseren ipv overdrijven is dat het eerste m.i. veel meer voorkomt, invloedrijker is in het maatschappelijk debat, en meer overeenkomsten vertoont met het fenomeen wetenschapsontkenning (gebruik van drogredenen etc). De overdrijving die je wel ziet ligt ‘m vooral in het gebruik van sterke bijvoeglijke naamwoorden – dat vind ik van een heel andere orde dan de misleidende redeneringen die lobbygroepen als Clintel ophangen. Die stel ik dus heel bewust niet aan elkaar gelijk. Wat ik wel benoem zijn enkele extreme voorbeelden van overdrijving, bijv dat een klimaatcatastrofe onvermijdbaar zou zijn of alsof de mensheid op uitsterven staat. Ook bekritiseer ik de voorspelling -door één wetenschapper gedaan en die daarvoor heel veel kritiek over zich heen heeft gekregen vanuit de rest vd wetenschappelijke gemeenschap- dat het Noordpoolgebied binnen een paar jaar ijsvrij zou zijn. Dat zijn namelijk zeer onwetenschappelijke uitspraken. Al met al denk ik dat ik dit evenwichtig heb behandeld. De realiteit is immers niet symmetrisch wat betreft het spectrum aan opinies.
4. Zeespiegel/overstroming. Het aspect versnelling van de zeespiegelstijging en de nieuwste publicaties daarover, zijn in meer detail op het blog besproken, waaronder in: https://klimaatveranda.nl/2018/02/19/versnelling-van-de-zeespiegelstijging-detecteerbaar-in-satellietmetingen/ en https://klimaatveranda.nl/2017/08/07/versnelt-de-zeespiegelstijging-deel-1/ en https://klimaatveranda.nl/2019/09/25/tegenlicht-waterlanders/
Overstromingskans wordt alleen genoemd als voorbeeld van een risiconorm. Ik ga in het boek verder niet in op de (veranderde) systematiek van gehanteerde normen. Maar dan nog, het ware beter geweest als ik het had verwoord op een manier die meer overeenkomt met de nieuwe normering: “Vertrekpunt in de nieuwe normering is het bieden van een basisbescherming aan elk individu dat achter de dijken woont, waarbij de kans op verdrinken nergens in Nederland groter is dan 1:100.000 per jaar. ” Die manier van normering wordt daarna nog altijd vertaald in een overstromingskans, waarvoor dan echter niet overal dezelfde norm geldt: “Hoe groter de gevolgen, des te kleiner de toelaatbare overstromingskans ofwel hoe strenger de norm. Het beschermingsniveau is uitgedrukt in normspecificaties. Deze zijn ingedeeld in zes klassen met een kans op een overstroming van 1 op 300 tot 1 op 100.000 per jaar.” Als *voorbeeld* is er dus niets mis met hoe ik het omschrijf.
Over verschil in (de gevolgen van) zeespiegelstijging zegt AR1.5 o.a. het volgende: “Global mean sea level rise will be around 0.1 m less by the end of the century in a 1.5°C world as compared to a 2°C warmer world (medium confidence). Reduced sea level rise could mean that up to 10.4 million fewer people (based on the 2010 global population and assuming no adaptation) are exposed to the impacts of sea level globally in 2100 at 1.5°C as compared to 2°C.” Daarnaast neemt de kans op het instabiel raken van de grote ijskappen toe in die range van opwarming (AR1.5) en juist daarin zit een grote onzekerheid en dus een groot risico.
5. Verzekeraars. Ik wijs daar naar de cijfers van de herverzekeraar over de gehele categorie, dus niet naar specifiek de overstromingen alleen. Daarnaast: afwezigheid van bewijs is niet hetzelfde als bewijs van afwezigheid. Jouw uitspraak dat er volgens het IPCC geen relatie [je bedoelt denk ik ‘oorzakelijk verband’?] is tussen overstromingen etc [!] en klimaatverandering is m.i. te sterk. Een relatie is er overigens natuurlijk wel, aangezien neerslagpatronen veranderen en buien intensiever worden.
AR1.5: “In summary, streamflow trends since 1950 are non-statistically significant in most of the world’s largest rivers (high confidence), while flood frequency and extreme streamflow increased in some regions (high confidence).
There is medium confidence that a global warming of 2°C would lead to an expansion of areas with significant increases in runoff as well as those affected by flood hazard, as compared to conditions at 1.5°C global warming.”
6. Orkanen. Klimatologisch was het meest opvallende aan orkaan Harvey de enorme hoeveelheid neerslag die boven een bepaalde gebied viel. Natuurlijk spelen er allerlei andere factoren mee bij de uiteindelijke gevolgen op de grond. Daar ga ik inderdaad verder niet op in. Of dat een groot gemis, daar kun je verschillend tegenaan kijken.
8. Bodemdaling in relatie tot zeespiegelstijging. Ik denk dat de algemene opmerking voldoende is (het boek is vooral gericht op de mondiale aspecten, met hier en daar een uitstapje naar een opzienbarende gebeurtenis of de Nederlandse situatie), maar wellicht had jij een andere keuze gemaakt inderdaad.
7. Framing. Ja, ik gebruik die analogieën met gezondheidswetenschap bewust. De gebruikte tactieken en drogredeneringen zijn vergelijkbaar; in sommige gevallen is de drijfveer achter de wetenschapsontkenning vergelijkbaar; soms zijn er zelfs dezelfde denktanks en mensen bij betrokken; er zitten daadwerkelijke maatschappelijke consequenties verbonden aan deze vormen van wetenschapsontkenning; het gaat in alle gevallen om robuuste wetenschappelijke conclusies, maar i.t.t. klimaat zijn de wetenschappelijke conclusies over de genoemde gezondheidsonderwerpen daarnaast ook maatschappelijk breed geaccepteerd en daar zit ‘m nu net de kneep.
LikeLike
Bart, dank voor je uitgebreide reactie. Het is niet mijn bedoeling (de jouwe ook niet, neem ik aan) om hier en nu een uitgebreide discussie aan te gaan over de onderwerpen die ik naar voren bracht. Want voor een deel is die al eerder gevoerd, ook alhier op jullie ‘klimaatveranda’. Bovendien gaat het in veel hoofdstukken om jouw/jullie persoonlijk waardenpatroon dat ik niet altijd deel, maar wel respecteer. Toch wil ik nog even kort terugkomen op enkele punten.
1. IPCC. Ja, ik doelde op die ‘principles’: human-induced climate change. Dat is namelijk de doelstelling van het IPCC. Waarom zou je daar zo schimmig over doen? Is dat om discussie over een eventuele ‘bias’ te voorkomen? Naar mijn mening zwengel je met die schimmigheid die discussie juist aan. Dat je voor het bepalen van de menselijke factor óók moet kijken naar natuurlijke factoren, is volstrekt helder (en daar heeft IPCC dan ook ruime aandacht gegeven).
2. Consensus/Cook. Correct, je stelt dat het idd om opwarming gaat. M.b.t. Cook: Ik zeg niet dat je ‘no position’ en ‘implicit’ gelijk moet stellen. Wat ik bedoel is dat ‘implicit’ (verreweg de grootste groep) en ‘explicit’ niet hetzelfde gewicht hebben. Cook heeft nagelaten die getallen te vermelden in zijn publicatie. Dat riekt naar ‘motivated reasoning’. Nogmaals: ik betwist niet het bestaan van een zekere mate van wetenschappelijke consensus, maar die schimmigheid van Cook is niet bevorderlijk voor de discussie.
3. Afwijzen klimaatwetenschap. Je zegt dat bagatelliseren vaker voorkomt dan overdrijven en dat bagatellisering invloedrijker is in het maatschappelijk debat. Mijn indruk is juist het tegenovergestelde, afgaand op uitspraken/aandacht van politici, beleidsmakers, media, actie- en belangengroepen, etc. Als Kroonenberg, Clintel, etc iets verkeerds roepen, zijn jullie (‘team klimaatveranda’) er als de kippen bij. Maar bij overdrijving (op basis van niet-wetenschappelijke argumenten) blijft het – enkele uitzonderingen daargelaten – meestal verdacht stil. Bijvoorbeeld rondom de oorzaken van de bosbranden in Australië. Of bij Van Leyen die doodleuk verkondigt dat de EU Green Deal nodig is omdat Venetië onder water stond. Misschien moeten we het maar eens gaan turven, Bart (bagatelliseren versus overdrijven).
4. Zeespiegel/overstroming. Mijn opmerking over overstromingkans en veiligheidsnormen was niet bedoeld als kritiek. Het nieuwe veiligheidsconcept is op een geheel andere leest geschoeid (‘meerlaagsveiligheid’) dan het oude, maar dat valt mogelijk buiten het kader van je boek. Over de versnelde stijging voor de Nederlandse kust: de ‘consensus’ zegt dat die er niet is; je suggestie (p73) dat een versnelling minder goed zichtbaar vanwege de fluctuaties, is dan uitermate speculatief.
5. Verzekeraars. M.b.t. streamflow/floods zegt IPCC:
“In summary, the most recent comprehensive analyses lead to the conclusion that confidence is low for an increasing trend in global river discharge during the 20th century”
“AR5 WGII assesses floods in regional detail accounting for the fact that trends in floods are strongly influenced by changes in river management”
“In summary, there continues to be a lack of evidence and thus low confidence regarding the sign of trend in the magnitude and/or frequency of floods on a global scale”
De door Munich Re geconstateerde toename van ‘hydrological events’ (floods, land/mudslides) komt door veranderingen in het stroomgebied (landgebruik, houtkap, erosie, verstedelijking, bebouwing floodplains, bodemdaling, kanalisatie, etc) and niet/nauwelijks door klimaatverandering.
Over die andersoortige ‘events’ vond al eerder discussie plaats; ook daar is de link met klimaatverandering niet evident.
Voor de overige punten: dat is inderdaad jouw keuze om het zo te verwoorden.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Zoals je zelf zegt zijn je ‘punten’ de afgelopen jaren (van 2013 t/m 2019) al vele malen eerder besproken op dit blog en elders. Daar zijn al die punten uitgebreid beantwoord, telkens met onderbouwing en referenties naar de wetenschappelijke publicaties.
Desondanks negeer je gewoon de antwoorden. Om te voorkomen dat we die punten weer helemaal opnieuw en vanaf nul gaan bediscussiëren, hierbij enkele reminders naar eerdere antwoorden en linkjes naar de eerdere discussies:
1. IPCC. Er is geen sprake van “schimmig doen” en Bart zegt wat we je al vele malen eerder uitgelegd hebben. De zinsnede: “… to understanding the scientific basis of risk of human-induced climate change” uit de Principles Governing IPCC Work, betekent ALLERMINST dat het IPCC per definitie ALLE klimaatverandering als ‘human-induced’ zou beschouwen.
Integendeel, het maakt een onderscheid tussen ‘human-induced’ klimaatverandering, waarvan we de risico’s kunnen beperken door ‘adaptation and mitigation’, en het deel van de klimaatverandering dat van nature optreedt en waar de optie ‘mitigation’ ontbreekt. Van nature en zonder het antropogene deel zou het klimaat sinds 1950 licht afgekoeld zijn. De IPCC rapporten nemen dus uiteraard OOK de natuurlijke factoren mee waaronder de variaties in zonnesterkte (TSI) en vulkanisme, en die worden uitgebreid besproken in o.a.:
Chapter 8 IPCC AR5 WG1 – Anthropogenic and Natural Radiative Forcing
Chapter 10 IPCC AR5 WG1 – Detection and Attribution of Climate Change
Let op het ‘Natural’ in de titel van hoofdstuk 8.
De attributie van klimaatverandering betreft juist onderzoek welk deel het gevolg is van natuurlijke factoren en welk deel ‘human-induced’. De onderstaande IPCC AR5 Figuur 8.18 illustreert dat onder meer, zo worden daar ook de NIET human-induced factoren ‘Solar’ en ‘Volcanic’ meegenomen:
Kortom, juist om “understanding the scientific basis of risk of human-induced …” te kunnen bewerkstelligen, is het nodig om óók het deel natuurlijke klimaatverandering te onderscheiden. En dat doet het IPCC dan ook.
Bert, dit hebben we allemaal al eerder besproken hier in 2013, en hier en in 2014 en later. Je negeert het en weigert te lezen dat het IPCC wel degelijk, en juist nadrukkelijk en uitgebreid, ook de natuurlijke factoren onderscheidt en onderdeel doet zijn van de rapporten. Er is dan ook geen sprake van “schimmig” en je bent al vele malen van dit antwoord voorzien.
LikeLike
Bert,
Je noemt goed verdedigbare redactionele keuzes “schimmig” en laat ik er geen doekjes om winden: dat slaat nergens op. Het zou je sieren als je die kwalificatie terugneemt.
Het boek meldt duidelijk dat het IPPC is opgericht om over de wetenschap in beeld te brengen zodat “poiltici en beleidsmakers houvast hebben om beleid op te baseren”. Denk je nu werkelijk dat lezers van het boek niet snappen dat dat niet over beleid m.b.t. El Niño gaat, of over de invloed van zonne-activiteit? Er is helemaal niets schimmigs aan.
En Cook heeft in zijn artikel duidelijk aangegeven in welke categorieën hij abstracts indeelde en de bijbehorende cijfers zijn ook direct openbaar gemaakt. Iedereen die daarin geïnteresseerd was kon die cijfers probleemloos vinden. Opnieuw: niks schimmigs. Je zoekt spijkers op laag water.
Verder hebben we je al talloze keren gewezen op het onderscheid tussen afwezigheid van bewijs en bewijs van afwezigheid. Maar je hebt daar nog steeds moeite mee, zo blijkt. Daar laat ik het maar even bij.
LikeLike
@Bert Amesz
– “maar die schimmigheid van Cook is niet bevorderlijk voor de discussie”
Je ziet blijkbaar overal schimmigheden. In het artikel van Cook staat hun verdeling duidelijk omschreven:
“To simplify the analysis, ratings were consolidated into three groups: endorsements (including implicit and explicit; categories 1–3 in table 2), no position (category 4) and rejections (including implicit and explicit; categories 5–7).”
En als jij graag alle data wil bekijken, kan dat ook. Ze staan namelijk heel gewoon op de webpagina van het artikel:
https://iopscience.iop.org/1748-9326/8/2/024024/media/erl460291datafile.txt
Er is hier niets schimmigs te ontdekken.
– “Over de versnelde stijging voor de Nederlandse kust: de ‘consensus’ zegt dat die er niet is; je suggestie (p73) dat een versnelling minder goed zichtbaar vanwege de fluctuaties, is dan uitermate speculatief. ”
Dat staat zo niet in het boek, je introduceert zelf schimmigheden. Er staat het volgende:
“Metingen op één locatie (bijvoorbeeld langs de Nederlandse kust) vertonen beduidend meer fluctuaties dan het mondiaal gemiddelde, waardoor een versnelling daar minder goed zichtbaar is.”
Dat gaat over metingen op één locatie hier of ergens langs de Grote Oceaan en niet specifiek alleen de Nederlandse kust, wat jij ervan maakt. Langs de Nederlandse kust speelt óók de grotere ruis in de data, maar daar speelt nog meer zoals de invloed van het massaverlies van Groenland. Meer info daarover kun je hier vinden:
https://www.clo.nl/indicatoren/nl0229-zeespiegelstand-nederland-en-mondiaal
– “Over die andersoortige ‘events’ vond al eerder discussie plaats; ook daar is de link met klimaatverandering niet evident.”
Nogmaals: de verwijzing naar de cijfers van de herverzekeraar betreft de gehele categorie. Dat is verder niet uitgesplitst. Maar niets let je om dat per categorie helemaal uit te pluizen.
LikeLike
Een gewetensvraag Bob: heb jijzelf de overtuiging dat jouw (lange) betoog ook maar enigszins in de buurt komt van een passende reactie is op mijn (korte) statement over IPCC? Tip: lees mijn stukje nog eens door; het zijn slechts 75 woorden…
Hans, Jos:
– Ik vind het schimmig overkomen als je de op zich heldere en bondige doelstelling van IPCC (zoals door henzelf verwoord) verpakt in een eigen interpretatie om (kennelijk) geen aanzet te willen geven aan een discussie over ‘bias’ (zie opmerking van Bart).
– Over Cook: waarom heeft hij die zeven (7) getalletjes niet gewoon opgenomen in zijn publicatie? Ruimte zat. Het was toch het belangrijkste resultaat van zijn survey! Waarom dan verwijzen naar de krochten van zijn database (die toen nog niet beschikbaar was). Ik vind dat schimmig.
Schimmig: 1) Duister 2) Mistig 3) Onduidelijk 4) Onscherp 5) Schaduwachtig 6) Schemerig 7) Vaag
Ik laat het hier bij.
LikeLike
Beste Bert,
Het is een passende reactie op je veronderstelde schimmigheid. Indien je de zin in de Principles in z’n geheel leest, is er geen sprake van ‘bias’:
‘Understanding’ impliceert dat er ook gekeken wordt naar de natuurlijke factoren. En dat blijkt uit de IPCC hoofdstukken die ik aanhaal.
Bert, jij houdt er een privé-interpretatie op na — door alleen de woordjes ‘human-induced’ eruit te knippen en de rest van de zin achterwege te laten.
LikeLike
Heel aardig artikel in het Reformatorisch Dagblad over mij en het boek: https://www.rd.nl/boeken/factchecker-verheggen-ergert-zich-aan-onzin-1.1631343
“Ondanks de onophoudelijke stroom aan misinformatie en de schier eindeloze herhaling van zetten, gaat hij door. Vanuit een sterke drijfveer. Al ziet hij het checken van feiten niet eens als zijn voornaamste taak. „Jammer dat dat soms de boventoon voert.” Verheggen ziet zich vooral geroepen om het publieke debat te voeden met de feiten en inzichten uit de wetenschap. Dat is ook wat hij voor ogen heeft met zijn boek dat eind januari verscheen, ”Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering”.
De titel factchecker van Nederland wimpelt Verheggen wat weg. „Ik doe het samen met mijn medebloggers.””
LikeLike
Bert,
Je kritiek over de formulering in het boek over het IPCC, en de cijfers die niet in het artikel van Cook staan, gaat over details. En de keuzes die Bart en Cook daar hebben gemaakt zijn en blijven wat mij betreft heel goed verdedigbaar. Natuurlijk mag jij vinden dat ze een andere keuze hadden moeten maken, maar daarmee is jouw keuze nog niet de enige juiste. En dus blijf ik dat suggestieve “schimmig” misplaatst vinden.
LikeLike
Vanmiddag tussen 14:00 en 15:00 ben ik te gast bij Humberto Tan op Radio1.
LikeLike
Zonder kennis van klimaatverandering is het onmogelijk om een moreel leven te leiden, omdat bijna alles wat wij doen een negatieve bijdrage levert aan klimaatverandering waarbij aan anderen schade wordt toegebracht.
Ik lees dit citaat in een verhandeling van milieufilosoof Floris van den Berg. Is dit een citaat uit het boek? M.a.w. is dit een uitspraak van Bart Verheggen?
LikeLike
Nee, dat is geen citaat van mij, maar is een uitspraak van Floris vd Berg. Hij heeft wel een aantal citaten uit het boek opgenomen in zijn bespreking, maar die zijn duidelijk als zodanig aangegeven.
Een verzameling aan recensies, interviews en reacties op het boek is op de website vh boek te vinden.
LikeLike