Update met foto’s, korte impressie en link naar radio-interview hieronder.
Op zaterdag 22 April vindt in meer dan 500 steden wereldwijd de “March for Science” plaats om steun uit te spreken voor wetenschap. Zo ook in Amsterdam (Museumplein 12:00-16:00) en Maastricht.
Het initiatief hiertoe begon in de VS, toen een wetenschapper haar frustratie uitte over de pogingen van de Amerikaanse president om wetenschappers de mond te snoeren. Er kwam al snel veel bijval voor het idee om een march te organiseren, naar het voorbeeld van de women’s march. Wel wordt benadrukt dat het geen partijgebonden manifestatie is; het is geen march against Trump, maar een march for science.
Er is een bredere tendens om wetenschap in twijfel te trekken en om net te doen alsof elke mening evenveel waard is, ongeacht het waarheidsgehalte. Brexit campagnevoerder Michael Gove die zei “Britain has had enough of experts”, de Central European University in Hongarije die onder politieke druk staat, academici in Turkije die naar huis of naar de gevangenis gestuurd zijn. Trump is misschien wel het meest zichtbare, maar lang niet het enige symptoom van de anti-wetenschappelijkheid en politieke inmenging in wetenschap.
In Nederland is het gelukkig lang niet zo extreem gesteld, maar ook hier zie je dat opiniemakers zonder kennis van zaken een podium bij de NPO krijgen aangeboden om te roeptoeteren dat de wetenschap het bij het verkeerde eind heeft. Het fabeltje dat roken niet ongezond zou zijn hoor je niet meer op radio of TV; waarom dan wel het fabeltje dat het klimaat niet door menselijk toedoen zou veranderen? We mogen van de media toch wel een beetje kwaliteitsborging verwachten? Kenmerkend voor het veranderende discours is ook dat als je kulargumenten inhoudelijk bekritiseert of vraagtekens stelt bij de wijsheid om flauwekul te verspreiden, er dan wordt gestrooid met woorden als “censuur”, “oogkleppen”, “geschreeuw”, “milieuactivisten”, “klimaatmaffia”, etc.
Wetenschap en rationaliteit heeft ons veel goeds gebracht. Feiten en een goed begrip van de situatie zijn belangrijke input om verstandige beslissingen te nemen. Wetenschappers moeten in vrijheid hun werk kunnen doen en daarin niet beperkt worden door politieke druk. Science is not just another opinion.
Klimaatwetenschap speelt een prominente rol bij deze manifestaties; zo is Appy Sluijs van de Universiteit Utrecht een van de keynote speakers, en in de beide teach-in tents zal klimaatinformatie te zien en te horen zijn (ik ben bijvoorbeeld met twee posters in de “Discovery” tent, en Arnold van Vliet zal in de “Exploration” tent verschillende citizen science projecten zoals de natuurkalender laten zien). Evenals klimaatverandering is ook gezondheid een vakgebied dat veel te kampen heeft met misinformatie, denk bijvoorbeeld aan vaccinatie; ook dat krijgt ruim aandacht. Het programma van de March for Science (die overigens in z’n geheel op het Museumplein plaatsvindt; het is dus geen optocht) is hier te zien.
Steengoede 4 minuten video van Neil deGrasse Tyson over de waarde van wetenschap:
Meer lezen:
FAQ voor de Nederlandse mars en een uitgebreidere FAQ op de Amerikaanse MfS website.
I’m a Scientist. This is What I’ll Fight For. Strong, US-centered essay by Jonathan Foley: “The War on Science is more than a skirmish over funding, censorship, and “alternative facts”. It’s a battle for the future, basic decency, and the people we love.” He wrote quite a few more readable pieces on the war on science.
No, you’re not entitled to your opinion. “You are only entitled to what you can argue for. (…) false equivalence between experts and non-experts is an increasingly pernicious feature of our public discourse. (…) If ‘Everyone’s entitled to their opinion’ just means no-one has the right to stop people thinking and saying whatever they want, then the statement is true, but fairly trivial. No one can stop you saying that vaccines cause autism, no matter how many times that claim has been disproven. But if ‘entitled to an opinion’ means ‘entitled to have your views treated as serious candidates for the truth’ then it’s pretty clearly false. And this too is a distinction that tends to get blurred.”
March for Science: op de barricaden voor de wetenschap! Scientias, aan het woord o.a. Maarten Frens, hersenonderzoeker en dean van Erasmus University College.
Niet zozeer tegen Trump, maar vóór de wetenschap Trouw, aan het woord o.a. Severine van Bommel, één van de initiatiefnemers van de Nederlandse mars.
Interview met Bart Verheggen Folia, Universiteitsblad van de UvA
Update 23-04-2017:
Radio-interview met Bart Verheggen NPO Radio 1 Start (~3 minuten, live rond 5:10 ’s ochtends…)
Mars moet wetenschap uit verdomhoekje halen Noordhollands Dagblad, met o.a. Bart Verheggen
Paar foto impressies:
Ik presenteerde twee posters in een van de twee ‘teach-in’ tenten, die je hieronder kunt downloaden:
Wat weten we over klimaatverandering – poster Bart Verheggen MfS 2017_final
Zonder fossiel – Poster Michiel van Drunen MfS 2017_final
4 uur bijna non-stop praten (of schreeuwen, vanwege het vele achtergrondlawaai). Ben er schor van, maar was erg leuk. Heel verschillende mensen kwamen er op af, ook mensen die toch ietwat skeptisch waren (meest gehoorde vraag: “maar het klimaat is heel vroeger toch ook vaak veranderd, en toen waren er nog geen mensen?!”). Omdat ik dat wel een beetje had verwacht had ik daar op de poster ook al iets over geschreven: “(…) klimaatveranderingen in het verre verleden, waarbij CO2 vaak een sleutelrol vervulde.” En mensen met hun eigen stokpaard-theorieen, die vinden het vaak erg leuk om met wetenschappers daarover te praten. En een powned-achtige journalist die zonder zich voor te stellen op agressieve toon suggestieve vragen begint te stellen met microfoon aan. Dat was een goede oefening in rustig proberen te blijven. Maar vooral veel oprecht geinteresseerde mensen. Een zeer geslaagde middag waarin de wetenschap zich goed heeft laten zien wat mij betreft.
Klimaatverandering 
Ik vraag me af: hoe veel kolen gas en olie hebben we eigenlijk met z’n allen verstookt sinds de industriële revolutie?
En als vervolg: wat hebben we uitgestoten, wat is opgenomen (zee, planten, enz) en wat is ‘over’?
Heeft iemand een link of andere verwijzing naar een thermisch model van de aarde, waarin verbranding en in-/uitstraling tegen elkaar wordt afgezet rekening houdend met het dekbedeffect van de broeikasgassen?
LikeLike
Hallo Wim,
Dat kan je vinden in eerdere blogstukken. Dit blogstuk van prof. Guido van der Werf geeft je een deel van de antwoorden en ook een blik op de toekomst:
Toekomstige CO2-concentraties
Guido rekent daar de gigatonnen koolstof en CO2 voor het gemak om naar ppm’s (parts-per-million in de dampkring), omdat veel mensen al vertrouwd zijn met getallen zoals de 280 ppm CO2 die er pre-industrieel in de lucht zat vs. nu ongeveer 410 ppm CO2.
Verder staat er een samenvatting, vanaf blz. 486, in dit hoofdstuk van het IPCC:
Klik om toegang te krijgen tot WG1AR5_Chapter06_FINAL.pdf
In de tabellen daar kan je lezen dat we over de periode 1750 – 2011 in totaal zo’n 375 gigaton koolstof hebben toegevoegd aan de dampkring door het verstoken van steenkool, olie en gas (plus de cementproduktie). Daar blijft het niet bij, want de mens heeft cumulatief ook ca. 180 gigaton koolstof door ‘land use change’ (vooral ontbossing) aan de dampkring toegevoegd. Dat aandeel door ontbossing is tegenwoordig wel wat kleiner, zoals je in het blogstuk van Guido kan lezen.
Om de gedachten te bepalen: 1 gigaton is (ongeveer) hetzelfde gewicht als een kubieke kilometer water.
Totaal dus 375 + 180 = 555 gigaton koolstof over de jaren 1750 – 2011.
Van deze 555 gigaton C is er 155 gigaton (extra) opgenomen in de oceaan (het CO2 lost namelijk deels op tot carbonzuur in zee, waar het de pH doet dalen: de oceaanverzuring). Ook is er op land extra koolstof vastgelegd door planten en bodembacteriën , zo’n 160 gigaton over deze periode.
Netto blijft er dan 240 gigaton C over dat als ‘atmospheric increase’ in de dampkring is gebleven. Dit is het verschil tussen de (in 2011) ongeveer 395 ppm CO2 en de 280 ppm CO2 pre-industrieel in 1750.
Verdere gegevens kan je onder meer in het genoemde IPCC hoofdstuk opzoeken.
LikeLike
Voor de volledigheid: het IPCC heeft ook een helder diagram in hoofdstuk 6 over de flux, dit zijn dus massastromen in gigaton koolstof per jaar (in de huidige situatie).
In het zwart staan de ‘stocks’ aangegeven. Dat zijn de statische ‘voorraden’ zoals die al pre-industrieel in de atmosfeer en in zee etc. aanwezig waren. In zwart ook de natuurlijke ‘fluxes’ (de massastromen) in gigaton/jaar zoals die ook pre-industrieel bestonden.
In rood staan de tegenwoordige (gemiddelde) menselijke ‘fluxes’ in gigaton/jaar aangegeven. Dit zijn gemiddelden over 2000-2009, deze menselijke emissies zijn inmiddels alweer iets toegenomen:
Even aanklikken s.v.p. voor een grotere weergave. De daar aangegeven gemiddeld 7,8 gigaton C/jaar aan kolen, olie, gas (en cementproduktie) over 2000 – 2009, is nu over het jaar 2015 ongeveer 10 gigaton/jaar.
LikeLike
Hoi Bart,
Als (groot)gebruiker van de klimaatwetenschap ben ik er natuurlijk bij a.s zaterdag. Zoals Appy in het youtubefilmpje op de MfS website al aangaf wetenschap, maatschappij en beleid zijn steeds meer verbonden.
Zie bijvoorbeeld de Klimaatatlas Zuid-Holland die stichting CAS en KNMI voor ons hebben gemaakt (https://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/landschap/water/klimaateffectatlas/). In de atlas wordt in feite decennia lang wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke wijze gepresenteerd.
Erik
LikeLike
Hi Erik, tof dat je ook komt! Hoop je te zien overmorgen. Welk filmpje met Appy Sluijs bedoel je trouwens; zie het op de MfS site niet zo snel staan.
LikeLike
Dit is een heel goed artikel over de waarde van wetenschap: http://www.sandiegouniontribune.com/opinion/commentary/sd-utbg-science-innovation-technology-20170413-story.html
LikeLike
LikeLike
Dat het zover heeft kunnen komen. Dat je moet demonstreren om te bewijzen dat wetenschap meer is dan een mening. Misschien dat de mainstream wetenschap de aansluiting met samenleving is kwijtgeraakt. Is de wetenschap misschien te veel of juist veel te weinig opgesloten in een ivoren toren. Hoe dan ook is het een hoogst betreurenswaardige ontwikkeling. Hebben we inderdaad ons geloof in de vooruitgang verloren?
LikeLike
Ik ben wat ongelukkig met het woord “expert”. Het kan natuurlijk een persoon aanduiden die zich degelijk heeft ingewerkt in een bepaalde materie en als zodanig wordt het in het bovenstaande blog ook bedoeld. Maar als ik op de TV of in de krant dagelijks word geconfronteerd met de typisch nederlandse media-expert die zijn onfeilbare oordeel uitspreekt over alles en nog wat, van de syrische burgeroorlog tot het nut van vezels in de voeding, dan bekruipt me het gevoel dat het woord behoorlijk is gedevalueerd. Om het zacht uit te drukken.
Paai
LikeLike
@ Bart
Het korte filmpje met Appy stond op de website van de UU en op youtube:
Waarom een March for Science nodig is. Ik denk dat het in eerste instantie meer zegt over de huidige maatschappij dan over de wetenschap. Het geeft ook de dubbele houding van beleid en politiek aan. Wetenschap gaat over hoe het zit, welke beleidskeuze je dan vervolgens maakt is aan beleid en politiek. Echter wetenschap komt met bepaalde feiten, bijvoorbeeld emissie van broeikasgassen zorgt voor een verandering van het klimaat, en het beleid / politiek durven dan niet te zeggen, dat is zo, maar toch kies ik ervoor om niets te doen. Als strategie wordt dan gekozen, de feiten zijn geen feiten, maar we weten het nog niet of sinds Trump “er zijn alternatieve feiten”.
In de praktijk is het meestal zo dat de wetenschap te weinig feiten kan leveren en dat het beleid op basis van onderliggende morele overtuigingen tot een keuze komt. Neem onze kennis over de effecten van klimaatverandering in Antarctica. De wetenschap presenteert de kennis die er op dit moment is. Dat geeft nog een enorme bandbreedte met mogelijke uitkomsten. Op basis van het voorzorgprincipe zeg ik dan z.s.m. ingrijpen en emissies fors naar beneden. Iemand anders kan een volstrekt ander oordeel formuleren. Daar voer je dan een democratisch debat over, waarbij ieders mening telt.
Een positief effect van de March is dat wetenschappers beter beseffen dat ze onderdeel zijn van de maatschappij. Dialoog over wetenschappelijk werk en het afleggen van verantwoording richting financiers, hoort daarbij. Dit blog is een positief voorbeeld van het eerste.
Daarnaast stond op een van de borden vandaag: “je hoeft geen wetenschapper te zijn om wetenschappelijk te denken”. Voor mij nog altijd een mooi uitgangspunt bij de ontwikkeling van beleid.
Erik
LikeLike
Er komen leuke foto’s voorbij van de March for Science in Nederland, via https://twitter.com/hashtag/sciencemarchNL?src=hash
Zo gaven ook de Rectores Magnifici acte de présence:
En hier Bart druk in gesprek:
LikeLike
Hierbij een aantal foto’s en een filmpje. Dit bord haalde al de wereldpers: https://www.flickr.com/photos/bulgerhoog/34202083805/in/album-72157682924945985/
Zie verder: https://www.flickr.com/photos/bulgerhoog/albums/72157682924945985
Erik
LikeLike
“You can’t grab science by the pussy!”
LikeLike
http://www.nporadio1.nl/wetenschap-techniek/3926-dit-kan-je-morgen-bij-de-march-for-science-verwachten
““Alle universiteiten steunen het evenement en zullen hun rectoren er naartoe sturen,” zegt Sjoerds. “En ook de Vereniging van Universiteiten, de Vereniging van Hogescholen, de Landelijke Studentenvakbond, en verschillende onderzoeksinstituten en wetenschapsmusea zijn er vertegenwoordigd.”
En opvallend: hoewel ze er enkel op persoonlijke titel zijn, behoren volgens Sjoerds ook de voorzitters van de KNAW (het Nederlandse wetenschappelijke adviesorgaan voor de overheid) en de NWO (simpel gezegd de Nationale wetenschapsfinancier) tot de aanwezigen.”
Hetzelfde in Duitsland. Mijn professor, rector en vele wetenschapsorganisaties waren aanwezig. We kunnen dus ophouden hun als excuus te gebruiken niet te bloggen.
LikeLike
Een video-impressie van de March for Science: https://www.facebook.com/Transmissible/videos/vb.1708924619355967/1898524500395977/?type=2&theater
LikeLike
Erik april 22, 2017 om 17:37
“Neem onze kennis over de effecten van klimaatverandering in Antarctica. De wetenschap presenteert de kennis die er op dit moment is. Dat geeft nog een enorme bandbreedte met mogelijke uitkomsten. Op basis van het voorzorgprincipe zeg ik dan z.s.m. ingrijpen en emissies fors naar beneden. Iemand anders kan een volstrekt ander oordeel formuleren. Daar voer je dan een democratisch debat over, waarbij ieders mening telt.”
Nee, niet ieders mening telt wat betreft emissie reductie. We hebben COP21 en daar heeft iedereen zich aan te houden. Dat democratische debat hebben we gehad, is gebaseerd station. Emissie reductie is het punt niet meer, energietransitie is het thema. En dat is een louter politiek thema.
LikeLike