Carbon Brief maakt elk jaar een overzicht van wetenschappelijke artikelen over het klimaat die de meeste aandacht hebben gekregen in de media. Zowel aandacht van nieuwsmedia als op sociale media telt mee. De nummer 1 van afgelopen jaar was een opvallende: een technische studie naar het groeien en afkalven van ijsplaten rond Antarctica over een periode van tien jaar. Zo’n periode van tien jaar is natuurlijk veel te kort om conclusies te trekken voor de lange termijn, zeker als het over de enorme en dus traag reagerende ijsmassa’s bij Antarctica gaat. En dat was precies waarom het onderzoek zoveel aandacht kreeg: massa’s twitterende pseudosceptici doken er bovenop om er hun eigen conclusies aan te verbinden. Die natuurlijk niks te maken hadden met wat de onderzoekers zelf concludeerden. De volledige lijst is hier te vinden: Analysis: The climate papers most featured in the media in 2023.
In deze Open Discussie kunnen zaken worden besproken die geen betrekking hebben op specifieke blogstukken, zolang ze maar iets te maken hebben met klimaatverandering.
Klimaatverandering 
Misschien leuk om te benoemen dat we ook op Klimaatveranda aandacht hebben besteed aan een aantal van de studies uit de top 10, o.a.
[2] “Assessing ExxonMobil’s global warming projections” kort benoemd in https://klimaatveranda.nl/2023/09/25/de-pogingen-van-exxonmobil-om-het-ipcc-te-beinvloeden/
[7] “Unavoidable future increase in West Antarctic ice-shelf melting over the 21st century” gaat Hans uitgebreid op in https://klimaatveranda.nl/2023/10/30/zijn-de-dagen-van-de-ijskap-op-west-antarctica-geteld/
en [8] “Quantifying the human cost of climate change” heb ik zelf een beetje uitgepluisd https://klimaatveranda.nl/2023/05/25/klimaatverandering-en-de-onleefbare-aarde/
Wat ik me nu overigens afvraag, is of wij er met onze aandacht op het weblog er misschien ook een klein beetje voor hebben gezorgd dat deze studies hoog op de lijst staan. De Altmetric score neemt namelijk ook “blog mentions” mee. Maar ik kan zo snel niet vinden of dat bijv enkel Engelstalig, of de gehele blogosfeer, zou zijn. https://help.altmetric.com/support/solutions/articles/6000233311-how-is-the-altmetric-attention-score-calculated
LikeLike
Misschien is het ook leuk om hier te wijzen op een andere publicatie uit 2023, namelijk de ‘Tussenbalans Kennisprogramma Zeespiegelstijging’. Een belangrijke conclusie is dat het huidige Nederlandse beleid – bestaande uit dijkversterking, zandsuppletie, bemalen en rivierverruiming – voldoende is om een zeespiegelstijging van 3,0 meter aan te kunnen. De aanpak zal uiteraard intensiever worden naarmate het zeeniveau stijgt. Het programma gaat uit van een versnelde stijging, leidend tot 0,4 m in 2050 en 1,2 m in het jaar 2100. De mate waarin de zeespiegel in de nóg verdere toekomst stijgt, is natuurlijk de grote vraag. Wel is duidelijk dat Nederland – gezien ons kleine aandeel in de mondiale emissies – daarop geen invloed heeft.
LikeGeliked door 1 persoon
Nee Bert, volgens mij zegt dat rapport helemaal niet dat ‘het huidige beleid voldoende is’ om die stijging aan te kunnen. Gelukkig maar, want het zou ook behoorlijk overdreven zijn als het beleid nu al gericht zou zijn op 3 meter zeespiegelstijging.
Het rapport zegt dat aanpassing aan zo’n stijging technisch mogelijk is. Dat is echt iets anders.
LikeGeliked door 1 persoon
Beste Bert Amesz,
Natuurlijk heeft Nederland daar wél invloed op:
1. per hoofd van de bevolking en cumulatief zijn wij één van de grootste uitstoters. Het is de optelsom van de CO₂-emissies waar het om gaat.
Zie voor Nederland het tweede, donkergrijze, lijntje hieronder waar de emissies al midden 19de eeuw begonnen zijn. Het oppervlak onder de curve, de optelsom, is bepalend:
2. de afspraken over emissiebeperking met alle landen (zoals in het Akkoord van Parijs) baseren op solidariteit. Alléén indien ALLE landen hun aandeel leveren, zijn/blijven ook andere landen bereid om zich hiervoor in te spannen. Als zelfs de meest welvarende landen ter wereld, zoals Nederland, de handdoek in de ring gooien… dan blijft er van het draagvlak niets over.
LikeLike
Volgens Carbon Brief is Nederland inclusief voormalige kolonie Nederlands-Indië zelfs de grootste CO2-uitstoter per hoofd van de (huidige Nederlandse) bevolking: https://www.carbonbrief.org/revealed-how-colonial-rule-radically-shifts-historical-responsibility-for-climate-change/
LikeLike
Hans, daarom zei ik ook dat ‘de aanpak intensiever zal worden naarmate de zeespiegel stijgt’. Het gaat dan om de intensiteit van de (gefaseerde) aanpak op de genoemde beleidsterreinen. Dat je nu alles in één keer doet, suggereer ik dan ook niet. Overigens zou in het Nederlandse klimaatbeleid meer focus gelegd moeten worden op dit soort adaptatieprogramma’s in eigen land.
LikeLike
Bert,
Als je het mij vraagt is aanpassing aan de zeespiegelstijging (of waterveiligheid in bredere zin) nu juist bij uitstek hét thema waar wel voldoende aandacht voor is in het beleid. We hebben bijvoorbeeld een Deltacommissaris die daar continu mee bezig is. Wat ontbreekt er volgens jou?
LikeLike
Mijn inziens is er ook best wat aandacht voor adaptatie aan de stijgende zeespiegel in Nederland. Dat wij het geld, de kennis en de middelen hebben om ons tegen een relatief hoge zeespiegelstijging te kunnen aanpassen, betekent echter niet dat alle landen dat kunnen. Zeker gezien NL een relatief hoog aandeel heeft aan klimaatverandering, vooral vergeleken met armere landen, zou NL internationaal gezien meer moeten doen om andere landen te helpen met aanpassen aan zeespiegelstijging, met geld maar ook met onze kennis. Overigens is er wel een voorbeeld waar NL meer mag doen binnen de landsgrenzen: de BES eilanden. En dan vooral Bonaire, dat een koraalrif eiland is. 3 meter zeespiegelstijging zou voor Bonaire veel meer overstromingen, zoutwaterintrusie en kusterosie betekenen. Delen vh eiland zullen onleefbaar worden. Nemen we dat voor lief? Ook Bonaire is Nederland.
LikeLike
Op 11 januari is de ‘klimaatzaak Bonaire’ gestart, o.a. door Greenpeace Nederland tegen de Nederlandse Staat. Ben benieuwd wat daar uit komt.
LikeLike
Bert, je zegt: “Het programma gaat uit van een versnelde stijging, leidend tot 0,4 m in 2050 en 1,2 m in het jaar 2100. De mate waarin de zeespiegel in de nóg verdere toekomst stijgt, is natuurlijk de grote vraag.”
Ik vraag me af: stel nu dat we in 2050 een dergelijk regenwaterverschijnsel krijgen als we kortgeleden hebben gehad, hoe groot zullen dan de problemen zijn bij 40 cm gestegen zeespiegel? En bij 120 cm stijging in 2100? (nog altijd ruim onder de 3 meter). Het was nu al zeer problematisch om al dat water te lozen richting zee.
Iemand die daar meer over kan zeggen?
LikeLike
Tja, Bob, Lennart, je kunt Indonesië erbij slepen omdat dat toen onder Nederlands bewind viel. Maar moet je dan ’40-’45 niet in mindering brengen omdat wij toen onder Duits bewind vielen? En hebben we daarvoor ook niet een tijdje onder het Franse en Spaanse juk geleefd? Hoe dan ook: op de toekomstige klimaatverandering – waaronder de stijging van de zeespiegel – hebben de toekomstige Nederlandse emissies een verwaarloosbare invloed. Dat je vanuit internationale solidariteit toch op een of andere manier meedoet, is goed te verantwoorden. Maar claimen – zoals in sommige kringen wordt gedaan – dat emissiereductie in Nederland noodzakelijk is voor het afwenden van een klimaatcrisis, is uiteraard onzin.
Dat Nederland kwetsbaar is voor ‘water’, is bekend: dichtbevolkte delta, slappe zettingsgevoelige ondergrond, diepe polders, lange kustlijn met de Noordzee en gelegen aan de monding van rivieren met een groot achterland. We hebben eeuwenlange ervaring met het omgaan met die kwetsbaarheid; de eventuele gevolgen van de klimaatopwarming (waar Nederland dus geen invloed op heeft) komen daar bovenop. De publicatie waarnaar ik verwees, geeft daar een goede aanzet toe en concludeert dat een zeespiegelstijging tot 3 meter technisch behapbaar is. Jaap, inderdaad wordt het bij een stijgende zeespiegel steeds lastiger het water af te voeren. De publicatie gaat daar uitgebreid op in.
LikeGeliked door 1 persoon
Bert,
Om klimaatverandering te beperken moet iedereen meedoen. Claimen dat wij dat niet zouden hoeven omdat we een klein landje zijn is een goedkoop retorisch trucje, en verder niks.
Jammer dat je geen antwoord geeft op de vraag die ik je stelde. Wat bedoel je met de opmerking dat er meer focus gelegd zou moeten worden op adaptatie in het beleid? Waar ontbreekt het op het moment aan?
LikeLike
Hans, waar claim ik dan dat we niks hoeven te doen?
LikeLike
Bert,
wie claimt er dat emissiereductie in NL noodzakelijk is voor het afwenden van een klimaatcrisis? Niemand toch?
Overigens: verdergaande NL emissiereductie is juridisch afgedwongen door de NL rechtspraak. Dat komt bovenop de internationale solidariteit waarin NL participeert en die ook jij kennelijk verantwoord vindt.
Waar het m.i. uiteindelijk om gaat is de ingezette energietransitie. Daarmee moeten toch alle inspanningen van adaptatie aan de opwarming worden gefinancierd/gefaciliteerd. Toch?
LikeLike
Bert,
Mijn woordkeus was inderdaad wat ongelukkig. Ik had beter kunnen zeggen dat je het suggereert.
LikeLike
Beste Bert,
“Tja, Bob, Lennart, je kunt Indonesië erbij slepen omdat dat toen onder Nederlands bewind viel. Maar moet je dan ’40-’45 niet in mindering brengen omdat wij toen onder Duits bewind vielen?”
Onderstaande grafiek betreft emissies in Nederland ZONDER Indonesië. Per hoofd van de bevolking heeft de Nederlander een véél grotere invloed op de huidige klimaatverandering, dan een inwoner van China of India.
Het is de optelsom van de CO₂ emissies over de tijd heen, die bepalend is. Dit is het oppervlak onder de curve:
Uiteraard is (een aanzienlijke mate van) solidariteit een basisvoorwaarde voor klimaatbeleid. Als wij Nederlanders, per persoon, een véél grotere hoeveelheid CO₂ in de dampkring gestort hebben dan een Chinees of een Indiër… brengt het verantwoordelijkheid met zich.
Het gaat niet aan om als Nederlander (per persoon heel veel meer aan CO₂ uitgestoten, cumulatief), vervolgens van een Chinees te gaan eisen dat die de emissies gaat reduceren… en wij dat niet doen.
LikeLike
Hans, je woordkeus is nog steeds ongelukkig. Want ik suggereer niks. Maar kennelijk heb je de behoefte er iets anders in te lezen.
LikeLike
Blijkbaar verschillen we daarover van mening, Bert. Op mij komt het behoorlijk suggestief over.
Wil je nog antwoord geven op mijn vraag? Wat ontbreekt er in het Nederlandse adaptatie-beleid? Of, als daar niets ontbreekt, waarom zeg je dan dat er meer focus op zou moeten zijn?
LikeLike
Hans, het Nederlandse adaptatie-beleid steekt goed in elkaar voor zover ik het kan overzien. Waar ik op doelde dat in (politieke) discussies over ‘klimaat’ het vrijwel altijd gaat over het voorkómen van opwarming (emissiereductie). Denk aan kreten van Jetten en Rutte dat wij ‘klimaatkampioen’ moeten worden; dat gaat uitsluitend over reductiedoelstellingen. Net als in de Klimaatwet overigens. Dat Nederland zich middels adaptatie goed inspeelt op de eventuele gevolgen van die opwarming, komt vrijwel nooit aan bod. Vandaar mijn opmerking over meer focus.
Goff, dat de Nederlandse emissiereductie van cruciaal belang zou zijn voor het afwenden van een klimaatcatastrofe, is enkele malen nadrukkelijk gesteld door o.a. Klaver en Kaag (‘do or die’).
LikeLike
Bert,
Ah, daar komt de aap uit de mouw. Je zegt dat er meer focus op adaptatie zou moeten zijn, maar je bedoelt dat het minder over mitigatie zou moeten gaan. Snap je dat dat een beetje suggestief over kan komen?
En een vervolgvraag. Waarom zou de politiek over adaptatie moeten discussiëren als dat al goed geregeld is? Dan is er toch niks meer over om te bediscussiëren. (Tenzij er partijen zijn die zouden vinden dat het wel wat minder kan. Wat in het huidige politieke klimaat zeker zou kunnen.)
LikeGeliked door 1 persoon
Beste Bert,
Natuurlijk is de Nederlandse emissiereductie OOK van belang, mede doordat het een eis is in het Klimaatakkoord van Parijs: solidariteit ofwel ‘equity’.
Als wij stoppen met emissiereductie in Nederland en daardoor onvermijdelijk ook in de EU (want NL is één van de voornaamste gangmakers van dit beleid in de EU)… dan valt het draagvlak weg, elders.
Zie mijn reactie hierboven.
LikeLike
Nee Hans, ik bedoel dat er meer evenwicht moet zijn. Wat vaker communiceren en discussiëren over hetgeen al goed geregeld is, juich ik van harte toe. Dit in plaats van de paniekverhalen die maar al te vaak de ronde doen.
LikeLike
Bert,
Er zijn een hele hoop dingen goed geregeld in Nederland. Ik ben de laatste om dat tegen te spreken. Maar als al die dingen altijd weer aandacht moeten krijgen in politieke debatten kunnen die arme Kamerleden helemaal nooit meer naar huis.
Volgens mij verwachten we allemaal van de politiek dat die vooral aandacht heeft voor wat er niet goed gaat en wat er dus beter kan.
LikeLike
Laat ik het nog anders formuleren. Ik heb geen behoefte aan politici die bezig zijn met zichzelf te feliciteren vanwege alles dat goed het. Ik word dan juist argwanend en begin me af te vragen van welke problemen ze de aandacht proberen af te leiden. Laat ze nou maar gewoon hun werk doen en zich concentreren op de problemen die opgelost moeten worden. Die zijn er namelijk altijd.
LikeLike
Bert,
Er zit een groot risico aan adaptatie. Hoe hoger de zeespiegel, hoe duurder de adaptatie, en dat is niet lineair, eerder exponentieel. Als je 3 meter stijging aankunt, maar het wordt 4 meter 100 jaar later, dan kunnen de peperdure investeringen om die drie meter aan te kunnen in weinig tijd waardeloos worden. Tenzij je nog meer investeert (het dubbele) om die 4 meter aan te kunnen. Maar als het honderd jaar later toch 5 meter gaat worden, dan ga je failliet.
Voor mij is het klip en klaar: als je niet alles op alles zet op reductie, dan kun je adapteren tot je een ons weegt, maar je raakt het Nederlandse landoppervlak kwijt. Niet het laaggelegen gedeelte, maar alles, behalve Zuid Limburg. Dat kan nog 1000 of 500 jaar duren, maar het werpt zijn schaduw ver vooruit.
En om de hele wereld te bewegen tot reductie, zullen wij, als belanghebbers, toch zeker ons dubbel moeten inspannen.
Het alternatief is: verhuizen. In Siberië zal er veel productieve landbouwgrond bijkomen.
LikeLike
Dirk, het heeft weinig zin je zorgen te maken over iets dat pas over duizend(en) heel heel heel misschien plaatsvindt. Mocht er iets gebeuren, dan zal men t.z.t. wel iets bedenken met de dan beschikbare expertise en middelen. Dat Nederland – vanuit de gedachte van internationale solidariteit – z’n steentje bijdraagt aan emissiereductie, vind ik prima. Maar een ‘dubbele inspanning’ zoals jij voorstelt, is niet gerechtvaardigd.
LikeLike
Hans, uit je berichten hierboven maak ik op dat je klimaatverandering graag in de crisissfeer houdt door je te beperken tot problemen in plaats van tot (geslaagde) oplossingen. Jammer.
LikeLike
Bert,
Je gewoonte om slecht te lezen kennen we. Want ik heb toch echt expliciet gezegd dat we het prima doen voor wat betreft adaptatie.
LikeLike
Bert,
Je zegt: “het heeft weinig zin je zorgen te maken over iets dat pas over duizend(en) heel heel heel misschien plaatsvindt”.
Dat iets is wel het onderlopen van een heel land. Het is niet misschien, het is bijna zeker. Het is niet duizenden jaren, het kan ook in 200 jaar gebeurd zijn. Ver voordat het land onderloopt, zal het onbewoonbaar zijn, omdat we het hemel- en rivierwater niet meer kunnen afvoeren. Ver voordat het onbewoonbaar is, zal het aanwezige onroerend goed waardeloos worden. Ver voordat dat gebeurt, ligt de economie van de lage landen op apegapen. Veel mensen die nu leven zullen dat zien aankomen.
Verder zeg je “Maar een ‘dubbele inspanning’ zoals jij voorstelt, is niet gerechtvaardigd.”
Inderdaad, het is niet rechtvaardig, want dan komen we er met een koopje van af. Wij hebben een van de grootste gasbellen van Europa omgezet in H2O en CO2 en daarvan flink geprofiteerd. Het profijt is op, maar de lasten zitten in de lucht en die drukken op de hele wereld. Het is rechtvaardig dat degenen die geprofiteerd hebben van het veroorzaken van het probleem als eerste moeten gaan betalen voor de oplossing van het probleem. En een flinke boete aan de broek krijgen. Daarin is Nederland natuurlijk niet het enige land, en ook niet de grootste misdadiger.
Maar we zijn wel een zeer active misdadiger geweest. Fiets maar eens door de havens van Rotterdam.
LikeGeliked door 1 persoon
Er is een nieuwe studie verschenen naar de ontwikkeling van de Antarcische ijskap, en alle processen die daarbij spelen. Dat zijn er nog al wat, en dat maakt voorspellingen moeilijk.
https://tc.copernicus.org/articles/18/653/2024/
Zo werken een aantal processen tegen elkaar in. Door de opwarming zal de afsmelt langs de randen van de ijskap verder toenemen, maar door de opwarming valt er ook meer sneeuw. Uit de berekeningen volgt nu (wel met een heel grote marge) dat de aanwas door (extra) sneeuwval in de komende decennia voldoende zal zijn om de extra afsmelt te compenseren. Er is dan netto geen afname van de massa.
In de tweede helft van deze eeuw slaat het volgens deze studie om, en is de sneeuwval niet meer voldoende om het massaverlies tegen te houden. In de eeuwen daarna gaat dat verder; en rond 3000 is Antarctica goed voor een zeespiegelstijging van 7 meter.
De laatste jaren is er inderdaad een stagnatie in het massaverlies te zien, door de enorme aangroei in 2022 (+286 Gigaton). De laatste data van 2023 zijn nog niet binnen, maar naar verwachting is er over het hele jaar een massaverlies van meer dan 200 Gt.
Het is goed om dit soort (onverwachte) effecten ook in de berichtgeving mee te nemen, en om dit te duiden. Veel mensen blijken dat verwarrend te vinden. Maar als je er geen aandacht aan besteed gaan de ‘klimaatsceptici’ met de berichten aan de haal als er een aantal jaren zonder massaverlies zijn.
LikeLike
Recent is een WMO-rapport verschenen over de staat van het klimaat in 2023. Het is de moeite waard om aandacht aan te besteden.
https://library.wmo.int/viewer/68835/download?file=1347_Statement_2023_en.pdf&type=pdf&navigator=1
Opvallend is de figuur met het verloop van de massa van de Antarctische ijskap, aansluitend op mijn reactie hier boven. De gegevens zijn afkomstig van Isabella Velicogna, een bekende onderzoekster o.a. verbonden aan het Amerikaanse JPL. Maar de gegevens wijken opvallend af van de data van JPL: ze laten veel minder massaverlies zien. In de figuur hier onder heb ik de verschillende datasets samen weergegeven. Ik kan er verder niks over vinden en ik heb de WMO om toelichting gevraagd. Misschien komt het verschil door een andere berekening van de Glacial Isostatic Adjustment, massaveranderingen in de aardmantel onder de ijskap. Als dit klopt heeft Antarctica tot nu toe een minder grote bijdrage aan de zeespiegelstijging geleverd dan gedacht. Dan moet dat dus ergens anders vandaan komen.
LikeLike
Bart,
Dat is inderdaad een opvallend verschil. Het meest aannemelijk lijkt me dat er simpelweg een fout is gemaakt in dat plaatje in het WMO-rapport die onopgemerkt is gebleven.
Als iemand het antwoord zou moeten weten, dan is dat natuurlijk Isabella Velicogna. Mijn ervaring is dat wetenschappers meestal heel benaderbaar zijn als je vragen hebt.
LikeLike
Dank voor de reactie, Hans.
Ja, ik hield ook rekening met een fout. Aan de andere kant: één periode wordt specifiek genoemd, en daarin zit ook al een belangrijke afwijking.
“GRACE satellite gravitational data over the 2022-2023 hydrological year 2023 (September 2022 to August 2023) give an estimated mass change of −196 Gt for Greenland, close to the long-term rate of mass loss from the ice sheet. The Antarctic ice sheet gained 122 Gt over this same period.”
In de gegevens van NASA/JPL vind ik een toename van 47 Gt over half augustus 2022 – half augustus 2023. Veel minder dus.
Ik heb de vraag voorgelegd aan WMO. Eerst maar eens kijken wat daar voor antwoord op komt.
LikeLike
Ongeacht of we het in Nederland op adaptatiegebied op dit moment goed doen, er zullen uiterst lastige, om niet te zeggen schrijnende politieke keuzes moeten worden gemaakt. De nieuwe Deltacommissaris Co Verdaas zei in Nieuwsuur dat we daar nog wel een paar jaar de tijd voor hebben. Na het ‘drie-meter-rapport’, schijnt er nu ook een ‘5-meter-rapport’ te zijn, beide uitgaande van (volgens mij enkel) ‘technisch mogelijk’.
Een onderzoeksartikel (15 maart, Lissner et al, CarbonBrief) maakt aannemelijk wat volgens mij ook wel logisch is en iedereen ook wel kan aanvoelen: het adaptatievermogen neemt af naarmate de opwarming (in dit geval specifiek de zeespiegelstijging) toeneemt. Ook wordt geconstateerd dat modellen (dus ook onderzoeksrapporten) vaak het aanpassingspotentiëel onderschatten. Ik vermoed dat bij de ‘technische 3 en 5 meter rapporten’ helemaal geen rekening is gehouden met het afnemend aanpassingspotentiëel (aap). Aap heeft te maken met materiële, financiële, politieke, bestuurlijke, uitvoerende en mentale aap-aspecten, in onderlinge samenhang, elkaar versterkend.
Volgens mij zien we nu al op diverse vlakken de symptomen van afnemend bestuurlijk vermogen. Vele haaks op elkaar staande grootse structurele problemen nemen toe. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat het verdienmodel van BV Nederland afneemt bij stijgende zeespiegel. De infra-structurele kosten zullen dan in verhouding tot het BBP rap stijgen. Ook kan ik me voorstellen dat – irrationele en toch logische – reactionaire sentimenten in relatie met belangentegenstellingen, beide als onderdeel van de mentale aap, mede het politieke, en daarmee vervolgens de bestuurlijke en uitvoerende aspecten negatief zullen gaan beïnvloeden.
LikeLike
Herstel: ik zei ‘dat modellen (dus ook onderzoeksrapporten) vaak het aanpassingspotentiëel onderschatten’. Ik bedoel juist het tegenovergestelde.
LikeLike
Ik weet niet of dit de juiste plaats is, excuses indien niet, maar ik heb een vraag over biologische landbouw.
Wanneer we op grote schaal overstappen op biologische landbouw is een van de consequenties dat we meer oppervlakte nodig hebben voor voedselproductie. Los van de vraag of die oppervlakte beschikbaar is stuitte ik op een artikel uit Nature dat er met de overgang naar biologische landbouw een netto toename is van de emissies van broeikasgassen. http://www.nature.com/articles/s41467-019-12622-7?fbclid=IwAR16krf8tgKEftsvwFHXtbI9gPZMn4uHhJ7ToiGRMCIMOSgOy4VNzP25R5Q_aem_AUWwU-UP5b6O-2YFrVBNjc0kCt290reVmFXcOe_G1MySR7ct77QD_gBdGScEce52qzCEqcKEnxTfyovA7vU_JONI
Het artikel is uit 2019 en ik kan er verder vrij weinig over vinden. Is er hier iemand die hier zijn/haar licht over kan laten schijnen?
LikeLike
Paul,
Ik ben niet thuis in alle details. Wat me wel direct opvalt in figuur 1b is dat ze aannemen dat er na een overschakeling naar biologische landbouw veel meer koeien en schapen worden gehouden. In dat geval is een flinke toename van de methaan-uitstoot een logisch gevolg.
De conclusie is dan dat we inderdaad weinig opschieten met alleen overschakelen naar biologische landbouw, maar dat dat zeker samen moet gaan met overschakeling naar een meer plantaardig dieet.
Het dilemma blijft overigens wel dat er voor biologische landbouw meer ruimte nodig is. Intensievere landbouw zou daarom soms toch beter kunnen zijn. Ik denk dat dat af kan hangen van het soort gewas en de locatie. De uitkomst van zo’n algemeen onderzoek zul je daarom niet altijd één op één toe kunnen passen op specifieke situaties.
Dat zijn mijn two cents. Misschien heeft iemand anders daar nog wat zinnigs aan toe te voegen?
LikeLike
Dank voor je reactie Hans. Het is overduidelijk dat de benodigde oppervlakte een sterk bepalende factor is voor de mogelijkheid om op biologische landbouw over te gaan.
Tegelijkertijd is biologische landbouw voor de belasting van de bodem (o.a. uitspoeling mest) en daarmee samenhangend de biodiversiteit een wenselijke richting. De uiteindelijke vraag (voor de politiek) is dan welke weging je geeft aan het een en het ander.
Maar tot nu toe dacht ik dat de ammoniakproblematiek (‘stikstof’) los stond van de klimaatprobematiek – totdat ik dit artikel tegenkwam dus.
Misschien een aardig idee om binnenkort een blog te plaatsen over de samenhang van de stikstofproblematiek en de klimaatproblematiek?
LikeLike
Paul,
In principe zijn klimaat en stikstof wel te zien als verschillende problemen, maar er zit inderdaad een flinke overlap in de oorzaken. De landbouw draagt bij aan allebei, en dat geldt ook voor fossiele brandstoffen. Bij het verbranden daarvan ontstaan ook stikstofoxiden, die net als ammoniak neer kunnen slaan in daarvoor gevoelige natuurgebieden.
Als je no geen laagje dieper kijkt, kun je natuurlijk ook zeggen dat het allemaal te maken heeft met hoe we onze economie in hebben gericht. Veel economen menen dat het beprijzen van uitstoot de beste manier is om deze problemen aan te pakken. Het prijsmechanisme zou dan zijn werk kunnen doen, zonder dat de politiek per (deel)sector in detail regels hoeft voor te schrijven.
LikeLike
In dit artikel wordt een vraagteken gezet of CO2 bij oplopende concentraties nog een GHG is: Climatic consequences of the process of saturation of radiation absorption in gases – ScienceDirect
Bij conclusions staat wat gekkig dat we toch zuinig op fossiele brandstoffen moeten zijn, ook omdat ze op raken.
LikeLike
;;;;
LikeLike
Frank,
Om een of andere reden is je reactie van gisteren 18:04 in het spamfilter beland, maar was het daar een tijdje niet zichtbaar. Vandaar dat het even heeft geduurd tot hij is geplaatst.
Het verhaal over verzadiging is een mythe uit begin 20ᵉ eeuw, die steeds weer wordt opgevist door pseudosceptici. Zo nu en dan glipt dat door de peer review, meestal bij wetenschappelijke bladen met weinig expertise van klimaat in hun gelederen. Dat lijkt hier ook het geval te zijn. Klimaat is immers iets anders dan ‘Applications in Engineering Science’.
Wat er niet klopt aan het verhaal heb ik hier beschreven.
LikeLike
Hans,
bedankt voor de reactie. Het pseudosceptische circuit draait door, het zijn niet eens echte sceptici. Had ook door dat er iets mis ging met de plaatsing, vandaar die test met ;;;;;
LikeLike
Ik heb hier een site, ‘klimaatgek’ genoemd, die mij klimaatsceptisch lijkt; Clintel wordt er bijvoorbeeld in aangekondigd, meeting zus en zo.
Wat kunnen jullie over die site zeggen?
klimaatgek | Fabels en feiten over het klimaat
LikeLike
Frank,
Inderdaad een pseudoscepticus. En een oude bekende, hij verkoop al zo lang ik het me kan heugen pseudosceptische verhaaltjes. Selectief winkelen in data is daar een specialiteit, meen ik. Vrij recent heeft hij meegewerkt aan het gerommel met cijfers van vader en zoon Hoogeveen.
LikeLike
En dan hier een reactie van iemand uit een blog, met soms best wat diepgang.
Wouter, het gesprek over constructivisme in de wetenschap met een realist heeft een klassieke afloop. En die zien we hier ook weer. Je geeft zelfs geen antwoord op de vraag welke milieu-impacts elektrificatie in combinatie met de groei van de economie zullen hebben (de klimaatwetenschap houdt zich daar niet mee bezig, behalve breder denkenden die dan meteen geframed worden als sceptics).
Ik zal je vertellen wat ik denk. Wat we klimaatwetenschap noemen, is vermoedelijk de reductie tot één oorzaak van een complexer samenstel van factoren. Het is gangbaar om de modellen die we maken te reduceren tot de invloed van de hoeveelheid koolstofdeeltjes in de atmosfeer en de toevoeging van nieuwe aan dat volume. Onderzoeksgelden worden langs die lijn beschikbaar gesteld en er is inmiddels heel bindend en diep ingrijpend beleid bij gemaakt, zodat zelfs nuancering moeilijk is komen te liggen (lees: geen ruimte krijgt).
Wat zou het toch prettig zijn als we konden toegeven dat er vermoedelijk meer factoren in het spel zijn. Niet zo heel anders dan in het stikstofdossier, is het heel plausibel dat dat zo is.
Ik denk tevens dat we zo denken vanuit de hybris van de moderniteit: we kunnen iets begrijpen en als we het begrijpen dan kunnen we het fixen.
Ik vind het dan ook gevaarlijk dat evidente kritiek zo gemakkelijk gecanceld kan worden. We bouwen een elektrische samenleving waarvan we beloven dat die even welvarend zal zijn als nu maar dan voor nog veel meer mensen. Een stelling die wat mij betreft aperte nonsens is. Zie hieronder voor mijn verwijzingen naar Smil, Hall en Patzek.
Dat er grote veranderingen zijn is wmb empirisch evident geworden de afgelopen 10 jaar. Ik heb helemaal geen behoefte om daar over te strijden. De vraag is, wat zinvol is om te doen. Op die vraag heeft de klimaatwetenschap geen ander antwoord dan emissie-reductie omdat het hele denkmodel en de bewijsvoering om emissies is gebouwd. Zelfs als dat heel multiperspectivisch is gedaan, blijft dat het geval. Dat is een feitelijke constatering op basis van pure logica waar geen onderzoek of speciale kennis voor benodigd is. Anders gezegd: er zijn geen twee-ogigen, wel lieden die logisch nadenken over wat dat zouden kunnen zijn (en die komen tot de logische conclusie die ik zojuist gaf).
Einde citaat. Gereageerd wordt op ene Wouter.
Wat kunnen jullie hiervan maken? Is dit pseudoscepticisme nieuwe stijl, wat doorwrochter dan eerder?
LikeLike
Frank,
Dat de klimaatwetenschap veranderingen reduceert tot een oorzaak is absolute nonsens. Als je een IPCC-rapport leest, zie je dat juist alle relevante factoren worden meegenomen. Deze afbeelding laat dat bijvoorbeeld zien uit het laatste IPCC-rapport.
Dat broeikasgassen domineren in de huidige opwarming is geen aanname vooraf, maar een conclusie die volgt het het geheel aan wetenschappelijke kennis dat in 200 jaar is opgebouwd. En waarbij alle relevante (menselijke en natuurlijke) factoren op een gelijkwaardige manier worden meegenomen.
De hybris zit dan ook niet bij wetenschappers die zich jarenlang verdiept hebben in alles wat we weten over het klimaat. Die zit bij iemand die duidelijk geen benul heeft van die wetenschappelijke kennis, en toch meent de experts de maat te kunnen nemen.
De retoriek die ik daar zie is overigens niet nieuw. Dit behoort al jaren tot het pseudosceptische standaardrepertoire.
LikeLike
Aanvulling: als iemand zichzelf in zo’n discussie ‘realist’ noemt, is dat een sterke aanwijzing dat wat er volgt niet bijster realistisch is.
LikeLike
Een volgende vraag. In hoeverre is er zicht op dat er in het klimaat snelle, abrupte systeemveranderingen kunnen optreden? Een complete verandering van heersende stromingen? Met de alsmaar stijgende temperatuur kan het systeem instabiel worden.
Neem nu dit: Abrupt Climatic Change during the Latest Maastrichtian: Establishing Robust Temporal Links with the Onset of Deccan Volcanism and K/Pg Mass Extinction (authorea.com).
Zo vraagt Euan Nisbet zich bijvoorbeeld af, nav de stijgende niet-antropogene CH4, of we niet in een zgn termination event komen, dwz een (fiks) ander klimaat.
LikeLike
Frank,
Het artikel waar je naar verwijst gaat over een abrupte klimaatverandering, maar wel op een geologische tijdschaal van honderdduizenden jaren. In die context kan zo’n ‘abrupte’ verandering nog steeds een paar duizend jaar hebben geduurd. De huidige opwarming is op geologische tijdschaal dus zonder meer abrupt, zelfs als we geen kantelpunt passeren dat voor extra veranderingen zou zorgen.
De kans dat we kantelpunten passeren neemt toe als we boven de 1,5 °C komen, maar dat hoeven niet noodzakelijk kantelingen op wereldschaal te zijn. Op Carbon Brief staat een goed overzicht, naar aanleiding van een recent rapport.
LikeLike