Nieuwsuur had op donderdag 9 januari aandacht voor het klimaat. De aanleiding daarvoor was het bezoek van Rajendra Pachauri, de voorzitter van het IPCC, aan Nederland. Nieuwsuur zond een interview uit met Pachauri en vooraf kon men op de website lezen: “Het klimaatprobleem mag dan inmiddels bekend zijn; Pachauri roept op tot meer urgentie.”.
Pachauri wijst er in het interview enkele malen op dat klimaatveranderingen en temperatuurstijgingen sinds het midden van de vorige eeuw hoogstwaarschijnlijk het gevolg zijn van menselijk handelen en dat dit duidelijk volgt uit de wetenschappelijke inzichten. Het vijfde “Assessment Report” van het IPCC (AR5) hanteert de term ‘extremely likely’ (Summary for Policy Makers – SPM, blz. 15):
“It is extremely likely that human influence has been the dominant cause of the observed warming since the mid-20th century.”
In de technische samenvatting van het AR5 rapport (blz. TS-26) wordt dit gekwantificeerd:
“Greenhouse gases contributed a global mean surface warming likely to be between 0.5°C and 1.3°C over the period between 1951 and 2010, with the contributions from other anthropogenic forcings likely to be between –0.6°C and 0.1°C and from natural forcings likely to be between –0.1°C and 0.1°C.”
De figuur hieronder is de grafische weergave van deze kwantificering uit het AR5 rapport. Het gemiddelde van de natuurlijke invloeden en de interne variabiliteit voor de periode 1951-2010 is voor allebei nul.
Zoals het in de media gebruikelijk is, zet men graag twee meningen tegenover elkaar – altijd leuk voor de kijkcijfers – ook al vertegenwoordigt een van die twee meningen een, wetenschappelijk gezien, zeer extreem standpunt. Nieuwsuur bracht de mening van wetenschapsjournalist Marcel Crok over het IPCC rapport en als tegenwicht werd een vraag gesteld aan KNMI onderzoeker Professor Wilco Hazeleger.
Marcel Crok vertelde dat klimaatwetenschap er ‘zelf ook nog niet uit is’ en dat ‘ze een hele brede range van de gevoeligheid van het klimaat’ hanteert, met als verwijzing naar de voetnoot in het IPCC rapport waar dat staat. Die voetnoot staat op blz. 14 van de SPM van het laatste IPCC rapport:“No best estimate for equilibrium climate sensitivity can now be given because of a lack of agreement on values across assessed lines of evidence and studies.”.
Net alsof een grote onzekerheidsmarge op het punt van de klimaatgevoeligheid betekent dat de wetenschap nauwelijks nog iets weet over klimaatverandering, zo doet Crok het in mijn ogen onterecht voorkomen. Hij heeft ‘sterke aanwijzingen’ dat ‘het’ (de klimaatgevoeligheid) aan de onderkant van de range valt en dat “het aanzienlijk minder erg is dan eigenlijk al 30 jaar door de klimaatwetenschap wordt beweerd”.
Die ‘sterke aanwijzingen’ van Marcel Crok en andere zogenaamde sceptici kennen we inmiddels erg goed: men beperkt zich tot het selecteren van enkele studies uit één bewijscategorie. Zoals ik hier al eerder schreef: “Het richten op alleen de onderzijde van de wetenschappelijke onzekerheid is oogkleppenkunde”.
Wilco Hazeleger was vrij duidelijk over die zeer eenzijdige benadering van Marcel Crok:
“Marcel Crok laat één kant van het verhaal zien, als het allemaal maar meevalt. Het kan ook zijn dat het meer is. Dus we moeten al die studies naast elkaar zetten en zien dan studies dat het wat minder kan zijn en zien studies dat het wat meer kan zijn. En dat doet het IPCC, die laat de hele spreiding zien.”.
Die ‘hele spreiding’ betreffende de klimaatgevoeligheid waar Wilco Hazeleger op doelt, is in de figuur hieronder weergegeven. De figuur laat ook zien dat de klimaatgevoeligheid op verschillende manieren kan worden bepaald.
De ‘sceptici’ beperken zich graag tot enkele studies uit de bewijscategorie ‘Instrumental’. Uit een van die studies (Otto-2013) volgt bijvoorbeeld een range van 0.9-5.0 °C waarbij de onderzoekers zelf aangeven dat hun berekening niet meer dan een ondergrens voor de klimaatgevoeligheid van de evenwichtssituatie aangeeft.
Voor het nauwkeuriger bepalen van de klimaatgevoeligheid hebben we enkele exact dezelfde aardbollen nodig, waar we de CO2 concentratie kunnen verdubbelen en dan na een aantal millennia kunnen bepalen hoeveel het warmer is geworden. Als de klimaatwetenschap simpel zou zijn, dan zouden we zo’n 50 jaar geleden al precies hebben geweten hoe de wereld gaat reageren op de toename van de broeikasgasconcentraties. Maar dat er nog onzekerheden zijn, betekent natuurlijk niet dat de wetenschap over alles in het duister tast. Wilco Hazeleger stelt het treffend in Nieuwsuur: “Het is wetenschap, dus er zijn altijd onzekerheden”.
Waar Marcel Crok geneigd is altijd alleen te kijken naar onderzoeken die er op wijzen dat het misschien wel meevalt, verschijnen er ook geregeld onderzoeken die de andere kant op wijzen. Als voorbeeld de deze maand verschenen studie van Prof. Sherwood en anderen, waaruit bleek dat klimaatmodellen, die het beste de waarnemingen betreffende de vermenging van luchtlagen (waarvan de wolkenvorming deels afhankelijk is) simuleren, alle een hoge klimaatgevoeligheid hebben. Hierdoor schuift het gemiddelde van de ‘Climatological constraints’ in de overzichtsfiguur van het AR5 rapport hierboven weer een beetje naar rechts.
Pachauri benadrukte in Nieuwsuur de urgentie om de menselijke CO2 emissies terug te dringen omdat het anders steeds moeilijker zal worden om de opwarming van de aarde op de lange termijn binnen de perken te houden. Een belangrijk punt want de CO2 emissies zijn nog altijd groter dan het meest pessimistische scenario van het IPCC.
Pachauri eindigde het interview met: “Ik denk dus dat dit [de invloed van de mens op het klimaat] duidelijk wetenschappelijk is vastgesteld en mensen die daaraan twijfelen negeren de werkelijkheid en de waarheid”.
Inderdaad!
Klimaatverandering 
Zie ook Het Grote Interview in NRC van deze zaterdag, 12 januari 2014, met Rajendra Pachauri de IPCC-voorzitter.
LikeLike
Het is gewoon Russisch Roulette, maar dan met 2 of 3 kogels in plaats van 1. Voor mezelf vind ik dat niet zo erg, maar het idee dat ik anderen iets aandoe door mijn manier van leven, vind ik moeilijker te verkroppen. Dan neem ik liever het zekere voor het onzekere, en ga aan de slag.
LikeLike
Wat en onzin verhaal weer. De enige die de waarheid verteld is de heer Crok maar die is ontkenner dus fout. Jammer helaas dat het klimaat met Crok me klapt en niet met de railroad ingineur
LikeLike
Beste Bas,
Wat vind je dan onzin?
Je laatste zin is onbegrijpelijk, kun je dat verduidelijken?
LikeLike
Het Nieuwsuur-item had aan waarde kunnen winnen indien de redactie zijn huiswerk had verricht en enkele gerichte vragen had geformuleerd. Bijvoorbeeld:
Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?
De (vermeende) urgentie is gebaseerd op projecties van klimaatmodellen. Hoe verklaart u dan dat 97% van de modelruns (111 uit 114, bron: IPCC) een te hoge opwarming geeft? En hoe verhoudt zich dat met die claim inzake de ‘95% zekerheid’?
En zo had ik er nog wel enkele kunnen bedenken…
LikeLike
Bert, ook jij hebt als aankomend journalist niet je huiswerk verricht.
– “De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op..”
Je had hier moeten zeggen: “de temperatuur van atmosfeer neemt de laatste 15 jaar wat minder snel toe”. Alle andere indicatoren, zoals de zeespiegel, het smelten van het landijs, de afname van het zee-ijs en de warmte-inhoud van de oceanen laten zien dat de aarde wel degelijk opwarmt, ook de laatste 15 jaar.
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/30/het-fabeltje-over-16-jaar-geen-opwarming/
– “Hoe verklaart u dan dat 97% van de modelruns (111 uit 114, bron: IPCC) een te hoge opwarming geeft?”
Ach Bert, dat was een makkie geweest voor Pachauri. Modellen waar de ENSO variatie in wordt meegenomen vertellen een ander verhaal:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/09/13/kosaka-xie-en-de-blogosfeer/
– “En hoe verhoudt zich dat met die claim inzake de ‘95% zekerheid’?”
Je verwart hier een voorspelling door modellen vanaf 2005 met de attributie bepaling over 1951-2010.
Het zijn typische vragen die jij als klimaatscepticus zou stellen. Je had ook kunnen vragen hoe we het beste die vermindering van de CO2 emissies kunnen bewerkstelligen.
LikeLike
Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?
En Bert, wat is het antwoord?
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl ..”
Je verwart “de aarde” met de mondiaal gemiddelde oppervlaktetemperatuur (GMST). Het systeem aarde bestaat uit een aantal compartimenten en die blijken allemaal tegelijkertijd aan energie-inhoud te winnen: de cryosphere (gletsjers en ijskappen), smeltwater, waterdamp in de atmosfeer (latente warmte) én de oceaan (zowel boven 700 meter als de diepere oceaan).
Zo is de warmte-inhoud van de oceanen de laatste 15 jaar sterk gestegen, en zeker die van de diepere oceaan (0-2000 m). Zie bijvoorbeeld de data van NOAA/NODC:
Ook hebben we de onverwacht snelle afname van het Arctische zeeijs gezien over de laatste 15 jaar, en het massaverlies van landijs op Groenland en Antarctica over die periode.
Verder is het cherrypicking om het hoogtepunt van de meest extreme El Niño ooit waargenomen, winter ’97/’98, als ‘dé mondiale oppervlaktetemperatuur’ aan te merken en als basis te nemen voor een vergelijking. Je zou net zo goed in het jaar 2000 kunnen beginnen – dan zie je dat de oppervlaktetemperaturen daarna aanzienlijk zijn gestegen. Al iets representatiever is het om per decennium de oppervlaktetemperatuur te vergelijken, zie de onderste grafiek:
Bert, dit is allemaal al tientallen malen besproken – en het staat heel helder in IPCC AR5. Zie verder wat Jos Hagelaars al zegt.
LikeLike
Sinds wanneer geeft het IPPC beleidsadvies? Dan is hun mandaat helemaal niet, Pachauri gaat zijn boekje ver te buiten.
LikeLike
Zeggen dat er beleid moet komen, is niet hetzelfde als zeggen wat voor beleid dat moet zijn. Lijkt mij, althans.
LikeLike
Beste Hans Erren,
Rajendra Pachauri schrijft hier helemaal geen beleid voor, hij beantwoordt slechts de vragen van de journalist:
“And these are things I think people in the Netherlands should be aware of. So I would say to the people in this country that you are a society that is very vulnerable to the impacts of climate change. And I hope people will take it seriously. [..]
To be honest, I think there is a need for a lot more urgency, because for instance in the fourth assessment report .. we had said that IF we want to contain temperature increase to about two degrees, two-and-a-half degrees and we want to do it at least cost THEN …”
Het is een IF … THEN statement en daarmee is het ‘policy relevant’ maar het is geen voorschrift: het is niet ‘policy prescriptive’.
LikeLike
Bob, Jos,
Dat het klimaat gedurende de tweede helft van vorige eeuw is opgewarmd (0,6°C), wordt door weinigen ontkend. Daarover had Pachauri niet bevraagd hoeven te worden.
Wél interessant is de ‘hiatus’. Jullie ontkennen die, als ik de reacties zo lees. Het grappige is dat IPCC (i) het bestaan van de hiatus nu wél onderkent en (ii) er geen afdoende verklaring voor kan vinden. De statement dat in 111 van de 114 modelruns de klimaatopwarming wordt overschat, is van IPCC zelf afkomstig.
Bovendien had Pachauri kunnen vermelden dat – t.o.v. AR4 – het inzicht in de klimaatgevoeligheid voor 2xCO2 is verwaterd (grotere bandbreedte, geen ‘best estimate’). Met als gevolg dat de projecties als een bijenzwerm uiteenlopen. Desondanks was Pachauri ‘100%’ – dus geen 95% – zeker van zijn zaak. Draagt niet bij aan het toch al wankele vertrouwen in IPCC’s assessement van de wetenschap.
LikeLike
Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?
Bert heeft nu weer even z’n diehard-ontkenner-pet uit de garderobe gehaald en doet net alsof er geen antwoord op deze – overigens foutief gestelde – vraag is. Kom op, Bert, wat is het antwoord?
LikeLike
@Bert Amesz
– “Wél interessant is de ‘hiatus’. Jullie ontkennen die, als ik de reacties zo lees.”
Nonsens, je moet beter lezen. Zowel Bob als ik schrijven dat jouw bewering dat ‘de aarde al 15 jaar nauwelijks opwarmt’ niet juist is. Begrijp je niet dat ‘de aarde’ niet hetzelfde is als ‘de atmosfeer’?
– “Met als gevolg dat de projecties als een bijenzwerm uiteenlopen. Desondanks was Pachauri ‘100%’ – dus geen 95% – zeker van zijn zaak.”
En nog steeds is het niet tot je doorgedrongen dat die 95% slaat op de invloed van de mens op het klimaat over de periode 1951-2010.
– “Draagt niet bij aan het toch al wankele vertrouwen in IPCC’s assessement van de wetenschap.”
Ik maak me geen enkele illusie dat klimaatsceptici zoals jij enig vertrouwen zullen krijgen in een dergelijk overzicht van de klimaatwetenschap. Die menen namelijk het als buitenstaander veel beter te weten dan een hele wetenschappelijke discipline en zoals Pachauri het terecht zegt: die negeren de werkelijkheid en de waarheid.
LikeLike
Laten we de aanpak van Marcel Crok met betrekking tot verandering van het klimaat eens opsplitsen in drie delen.
deel 1: de kritiek op het IPCC. En dit vanaf het eerste moment dat Marcel als journalist over het klimaat schreef.
Ik zie dit als een normale sceptische aanpak en kan er van leren.
deel 2: de inschatting, het geloof, dat de Climate Sensitivity lager is dan het IPCC aangeeft. Hij schreef daarover en zal volgens eigen mededeling met Nick Lewis daar nog eens over schrijven.
OK, laat maar komen dat stukje van de puzzle.
deel 3: dat het met de klimaatverandering waarschijnlijk, toch, allemaal, etc, wel zal meevallen.
Dus dat we nu niet meteen hoeven te mitigeren en straks minder geld kwijt zijn aan adaptatie. In de meeste blogartikelen van Marcel is dit ook de uitsmijter.
En hier protesteeer ik tegen. Zowel inhoudelijk als procedureel.
Op dit terrein dicht ik Marcel Crok onvoldoende expertise toe.
Hij hoeft wat mij betreft deze conclusie niet bij de beleidsmakers neer te leggen.
LikeLike
Jos,
“Ik maak me geen enkele illusie dat klimaatsceptici zoals jij enig vertrouwen zullen krijgen in een dergelijk overzicht van de klimaatwetenschap. Die menen namelijk het als buitenstaander veel beter te weten dan een hele wetenschappelijke discipline en zoals Pachauri het terecht zegt: die negeren de werkelijkheid en de waarheid”
Jos, ik pretendeer niet dat ik het beter weet dan een ‘hele wetenschappelijke discipline’. Mijn kritiek geldt juist de wijze waarop IPCC die wetenschap beoordeelt en daar conclusies uit trekt. Pachauri’s potsierlijke claim op de ‘werkelijkheid en de waarheid’ berust op een drogredenering (in dit geval een ‘argument from authority’) en is niet bevorderlijk voor het toch al wankele vertrouwen in IPCC’s beoordelingsproces.
LikeLike
en is niet bevorderlijk voor het toch al wankele vertrouwen in IPCC’s beoordelingsproces.
Je vergeet hier het woordje ‘mijn’. Tenzij je je aan het concern trollen bent, of echt denkt dat een groot percentage van de wereldbevolking grote twijfels heeft bij het beoordelingsproces van het IPCC.
En weet je het antwoord al op je eigen vraag, Bert? Zo ja, dan weet je ook wat er gaat gebeuren als El Niño uit z’n sluimer ontwaakt, de zon actiever wordt, de PDO weer naar positief neigt, en de Chinese en Indiase bevolkingen hun eerste welvaart aanwenden om onder andere een schoner milieu te eisen.
O, en als de luchttemperaturen rond de polen (vooral het Arctische gebied) beter in de datasets verwerkt worden. Laten we die ook vooral niet vergeten.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“.. Jullie ontkennen die, als ik de reacties zo lees.”
Nee hoor, wat jij doet is “de aarde” verwarren met de Global Mean Surface Temperature. Wat we zeggen is:
Zie de grafiek van het IPCC zelf, figure SPM.1(a) onderste plaatje:
“.. en (ii) er geen afdoende verklaring voor kan vinden.”
Ook dat is onjuist. Het IPCC geeft meerdere verklaringen voor de langzamere toename van de GMST – en niet van “de aarde” – sinds 1998:
“Despite the robust multi-decadal timescale warming, there exists substantial interannual to decadal variability in the rate of warming, with several periods exhibiting weaker trends (including the warming hiatus since 1998) (Figure TS.1). Although the trend uncertainty is large for short records, the rate of warming over the past 15 years (1998–2012; 0.05°C per decade [–0.05 to +0.15]) is smaller than the trend since 1951 (1951–2012; 0.12°C per decade [0.08 to 0.14]). Several independently analysed data records of global and regional land surface air temperature obtained from station observations are in broad agreement that land surface air temperatures have increased. Sea surface temperatures have also increased.”
Lees bijvoorbeeld Box TS.3 vanaf blz. 26 in de IPCC AR5 WGI Technical Summary.
Het KNMI heeft in september, na het verschijnen van AR5, enkele kernpunten samengevat in een aantal FAQs. Ik kan je die zeer aanraden: KNMI over de ‘hiatus’. Verder bestaan je verdacht-makingen aan het adres van Rajendra Pachauri alleen uit ad hominems en ontberen elke feitelijke onderbouwing.
LikeLike
deel 1: de kritiek op het IPCC. En dit vanaf het eerste moment dat Marcel als journalist over het klimaat schreef.
Ik zie dit als een normale sceptische aanpak en kan er van leren.
Enerzijds eens, anderzijds is het een en al kritiek die verre van opbouwend is. Het IPCC moet gewoon weg en er moet niets voor in de plaats komen. Het is eenzijdig, zoals Marcel zelf ook toegeeft.
deel 2: de inschatting, het geloof, dat de Climate Sensitivity lager is dan het IPCC aangeeft. Hij schreef daarover en zal volgens eigen mededeling met Nick Lewis daar nog eens over schrijven.
OK, laat maar komen dat stukje van de puzzle.
Laat maar komen inderdaad. Een beetje jammer dat het geheel door GWPF gesponsord wordt, maar goed, daar moeten we dan maar doorheen kijken.
deel 3: dat het met de klimaatverandering waarschijnlijk, toch, allemaal, etc, wel zal meevallen.
Afgezien nog van Croks gebrek aan expertise en dubieuze vertrouwen in andere non-experts, komt dit gewoon neer op gokken. Russisch Roulette. Het gaat tegen alle regels van verantwoord risicomanagement in, en negeert ook nog eens alle andere redenen om van het business-as-usual-systeem af te stappen.
LikeLike
Wat Pachauri had moeten zeggen: “The Netherlands is an autonomous country and the Dutch parliament has the final say, However, the latest IPCC report clearly states that the range of uncertainty has been increased to the lower end and IPCC no longer gives a best guess for climate sensitivity. Therefore the urgency has dropped a bit which gives the world more time (according to professor Tol even 60 years) to develop nuclear fusion.”
LikeLike
Beste Hans Erren,
Dat het parlement en de politiek ‘the final say’ hebben is een open deur, daar hebben we Rajendra Pachauri niet voor nodig om dat te komen vertellen.
De range voor de Equilibrium Climate Sensitvity werd verruimd naar 1,5 – 4,5 °C per verdubbeling CO2. Bij ‘business as usual’ liggen we ruimschoots op koers voor verviervoudiging van CO2-equivalenten rond 2100 – en dan stoppen de emissies niet plotsklaps. Zoals prof. Wilco Hazeleger al zei:
Richard Tol wees er in het FD op dat:
Precies. Het is wel grappig dat jij dan maar met ‘nuclear fusion’ bij wijze van konijn uit de hoge hoed komt. Hoezeer ik ook enthousiast ben t.a.v. de plasmafysica, in werkelijkheid is een energievoorziening op basis van kernfusie al 60 jaar lang… 60 jaar in de toekomst. Richard Tol heeft veel verstand van economie maar hij weet niets van kernfysica en plasmafysica.
Het is nog altijd een gok of – op de héél lange termijn – kernfusie een bruikbare, betaalbare en uitrolbare elektriciteitsvoorziening op zal gaan leveren (of bijv. de productie van waterstofgas als energiedrager). Het kan ook mislukken. Kernfusie krijgt JUIST pas een kans… indien de externe kosten in de fossiele energieopwekking geïnternaliseerd worden. Zo niet, dan zal kernfusie nooit concurreren want dan is steenkool altijd goedkoper (zonder de externe kosten mee te nemen).
LikeLike
De range voor de Equilibrium Climate Sensitvity werd verruimd naar 1,5 – 4,5 °C per verdubbeling CO2.
Wat was het ook alweer in AR4? 2,0 – 4,5 of zo, toch? Wat een (Pyrrhus)overwinning voor nepskeptici! 😀
Bij ‘business as usual’ liggen we ruimschoots op koers voor verviervoudiging van CO2-equivalenten rond 2100 – en dan stoppen de emissies niet plotsklaps.
Dat is twee keer een verdubbeling, dus in het beste geval een opwarming van 3 graden? Peanuts, zei de psychopaat.
LikeLike
Jos
Zoals je de inbreng van Marcel afdoet zonder op de inhoud in te gaan is denk ik niet echt wetenschappelijk.
[JH: Hugo, je tekst hierna heeft niets met het blogstuk van doen en is als HTML comment gemarkeerd]
LikeLike
Bert,
Je laat je wel kennen door nu toch met allerlei “skeptische” framing aan te komen zetten (waarvan de details hier al tig keer zijn besproken i.t.t. jouw bewering), nadat je zo lang hebt geprobeerd jezelf als serieuze gesprekspartner te positioneren.
Ik interpreteer Pachauri’s woorden helemaal niet als een claim op de werkelijkheid; hij bedoelt volgens mij veeleer dat het “skeptische” geloof dat het allemaal wel meevalt een kop-in-het-zand houding is t.o.v. wat er bekend is over klimaatverandering (en de betrouwbaarheidsintervallen die daarbij horen). Ik zou het zelf anders hebben gezegd dan hij, maar dit lijkt mij de meest logische en correcte interpretatie ervan.
LikeLike
Beste Hugo Matthijssen,
Jos Hagelaars gaat juist heel uitgebreid in op de ‘inhoud’ van ‘Marcel’s inbreng’. Lees de blogpost hierboven met de onderbouwing en volg de gedetailleerde bronvermeldingen.
Overigens hebben wij over exact diezelfde ‘inbreng’ al uitgebreid met Marcel en zijn fans gediscussieerd:
zoals in september
en hier
en ook in oktober
waar o.a. deze informatie opdook
Herlezen is het devies voor deze mooie zondagmiddag.
LikeLike
Ik neem de vrijheid te reageren op een ander punt uit Jos’ stuk, namelijk het ingelaste Twitterberichtje:
“In aardwetenschappen is niets ooit zeker, want de aarde kun je niet aan een double blind experiment blootstellen”
Mooie en juiste beeldspraak. Maar – zo vraag ik mij af – is dat ‘experiment Aarde’ niet al veel eerder begonnen toen de mensheid besloot zich tot de huidige proporties te vermenigvuldigen en tegelijkertijd welvaart en luxe na te jagen? Vanaf 1800 is de wereldbevolking met een factor zeven toegenomen, en het ‘gross world product’ zelfs met een factor 250! Met een navenante aanslag op onze leefomgeving, ecosysteem, natural resources, etc. Als deze trend doorzet, moeten we dan niet spreken over ‘Anthropogenic Global Change’ waarvan AGW slechts een onderdeel is?
LikeLike
@Bert Amesz
Interessant punt roer je daar aan. We zijn inderdaad met heel veel en sinds we de landbouw ontdekt hebben, is de mens begonnen met het veranderen van de wereld. Het gebruik van de natuurlijke resources, waaronder dus de fossiele brandstoffen, is logischerwijs gecorreleerd met het aantal mensen.
De toon waarmee je die reactie schrijft, komt bij mij wat pessimistisch over, of vergis ik me daarin?
Ik ben nogal een optimist en denk dat we ook met heel veel mensen goed kunnen leven op aarde. We moeten er wel voor zorgen dat we ons ‘nest’ niet bevuilen zodat het onleefbaar wordt. Dat is ons gelukt met de luchtvervuiling, zure regen en de aantasting van de ozonlaag in de stratosfeer. De volgende stap is het terugdringen van ons broeikasgasafval (CO2, CH4, N2O) en ook dat moet kunnen. Het is technisch mogelijk, laten we het gaan doen zou ik zeggen.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Het is toch wat met jou. Eérst ontken je dat de mens met 95% waarschijnlijkheid:
Wat precies is wat Rajendra Pachauri zei in Nieuwsuur. Het ‘extremely likely’ is een waarschijnlijkheid van 95–100%, zie blz. 2 en blz. 15 van de AR5 SPM.
Nadat het ontkennen mislukt is, gooi je het over een compleet tegenovergestelde boeg. Plotseling is het ‘vanzelfsprekend’ dat:
“.. niet al veel eerder begonnen .. Met een navenante aanslag op onze leefomgeving, ecosysteem, natural resources, etc. Als deze trend doorzet, moeten we dan niet spreken over ‘Anthropogenic Global Change’ waarvan AGW slechts een onderdeel is?”
Waar het IPCC op wijst zijn de risico’s en de kosten als gevolg van onbeperkte klimaatverandering door het ongelimiteerd dumpen van onze broeikasgassen in de atmosfeer. Nét zoals andere effecten (het vroeger ongelimiteerd dumpen van metalen en afvalstoffen in de Rijn, het vroeger ongelimiteerd uitstoten van SO2 en NOx in de dampkring in de jaren ’50 en ’60) brengt het grote risico’s met zich mee.
I.p.v. de dampkring als gratis afvalbak te gebruiken – en de consequenties af te wentelen op jongere generaties – kunnen we de risico’s terugdringen door de emissies te reduceren. En zélfs als we *bewust* ervoor zouden kiezen om niet aan emissiebeperking te gaan doen, dan nog verandert het *niets* aan de wetenschappelijke conclusie van het IPCC – zie hierboven.
LikeLike
Jos, je schermt met een business as usual scenario dat negentig jaar wordt geëxtrapoleerd. Laten we eens honderd jaar terug in de tijd gaan toen een business as usual scenario voorspelde dat we nu metersdiep in de paardenuitwerpselen in de steden zouden rondlopen.
De basisfout van het IPPC is dat ze veel te ver vooruit willen kijken waardoor een scenario niets meer waard is.
LikeLike
Neven, het gebruik van psychopaat en nepskeptici heeft geen pas in deze discussie.
Het is opmerkelijk dat het IPCC met een verruiming van de ondergrens tot de conclusie komt dat de urgentie groter is. Het spijt me ik zie een veel grotere urgentie in het verminderen van de armoede nu, niet het willen oplossen van een mogelijk probleem van de rijken van 2100. En nee, we kunnen niet de kool en de geit sparen, dat beseffen india en china ook.
LikeLike
@Hans Erren
Het klopt dat er een grote onzekerheid bestaat aangaande de realisatie van toekomstige scenario’s. Het gedrag van de mens, technische ontwikkelingen of wijzingen in het beleid aangaande het storten van broeikasgasafval in de atmosfeer, allemaal invloeden die onze toekomstige emissies kunnen beïnvloeden.
Vooralsnog is de realiteit echter dat de huidige emissies hoger zijn dan die in het IPCC RCP8.5 scenario.
Het RCP8.5 scenario komt in 2100 uit op een forcering van 8.34 W/m2 t.o.v. 1765. Zelfs een lage klimaatgevoeligheid van 1.5 °C geeft dan een opwarming op de lange termijn van 3.4 °C. Dat is geen probleem van ‘de rijken’ in 2100, maar waarschijnlijk vooral een probleem van ‘de armen’. Ik hoop van harte dat je gelijk krijgt dat het scenario van het IPCC niet bewaarheid wordt en dat het veel lager zal uitkomen.
LikeLike
Beste Hans Erren,
Onze emissies liggen tot nu toe iets boven het RCP8.5 scenario, het hoogste scenario dat het IPCC hanteert. Zie de emissies t/m 2012 (de zwart/rode bolletjes) vergeleken met de verschillende scenario’s in de grafiek uit Peters et al. 2012 die Jos al laat zien.
Gedurende de jaren '80 en '90 groeide de CO2-concentratie met ~ 1.6 ppm per jaar, inmiddels is het ruim boven de 2 ppm per jaar. Als je naar de mondiale emissies kijkt, groeiden deze over het afgelopen decennium met ca. 2,6% per jaar. Daarnaast nemen ook de CH4, roet, N2O en ozon emissies toe.
Natuurlijk is het *mogelijk* om de emissies terug te dringen, bijvoorbeeld dichter naar RCP6 of RCP4.5. Dat gebeurt echter niet 'zomaar' of 'vanzelf' maar is dan het resultaat van bewust beleid om schonere energiebronnen te bevoordelen boven fossiel, en/of verbrandingsgassen ondergronds op te slaan en/of aan energiebesparing te doen.
Om je voorbeeld kernfusie aan te halen: dat is *alleen* voordeliger dan fossiel *als* er een koolstofbelasting of koolstofprijs geheven gaat worden aan productiezijde. Zónder zo’n prijs op de uitstoot van broeikasgassen zal kernenergie nooit goedkoper worden dan steenkool. Investeren in de ontwikkeling van kernfusie (immens duur en zeer lange termijn) zal dus ALLEEN concurrerend en aantrekkelijk gaan worden indien er een prijs op koolstof komt (lange termijn + voorspelbaar). Anders is het voor bedrijven simpelweg niet lonend er in te investeren.
LikeLike
Bob,
N.a.v. jouw
https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/11/rajendra-pachauri-marcel-crok-en-wilco-hazeleger-in-nieuwsuur/#comment-7519
Over die ‘95%’: heb ik ergens ontkend dat IPCC/Pachauri dat claimt? Dacht van niet. Dus gaarne even preciseren wat ik al dan niet heb ontkend.
Dan een vraagje n.a.v. de door jou aangehaalde zinsnede:
“It is extremely likely that more than half of the observed increase in global average surface temperature from 1951 to 2010 was caused by the anthropogenic increase in greenhouse gas concentrations and other anthropogenic forcings together”
Gevolgd door:
“The best estimate of the human-induced contribution to warming is similar to the observed warming over this period”
Die laatste zin vind ik intrigerend omdat die m.i. niet congruent is met de daaraan voorafgaande passages waarin gesproken wordt over ‘dominant’ en ‘more than half’. De bewuste zin staat in de SPM, maar in WG1 kan ik hem niet terugvinden. Weet jij aan welke WG1-passage deze SPM-zin is ontleend?
LikeLike
@Bert Amesz
– “De bewuste zin staat in de SPM, maar in WG1 kan ik hem niet terugvinden.”
Bert, achter die zin in het SPM staat: {10.3}. Het zou dan heel goed kunnen zijn dat je in hoofdstuk 10.3 (titel: Atmosphere en Surface) de uitleg kunt vinden.
LikeLike
@ Hans Erren,
Gezien jouw grenzenloze betrokkenheid met de armen in de wereld, stel ik voor dat je je vanaf nu hartstochtelijk in gaat zetten voor het volgende idee: internationale afspraken over een energieheffing die, bijvoorbeeld, per land bepaald wordt op basis van het BNP per hoofd van de bevolking. Dus: rijken betalen meer, dat zorgt voor een afname van de vraag, waardoor energie voor armen juist goedkoper wordt. De opbrengst van zo’n heffing zou (deels) gebruikt kunnen worden voor de ontwikkeling van goedkope duurzame technologie die op lokaal niveau gebruikt kan worden. Die technologie is immers een uitkomst voor juist de armste delen van de wereld, waar niet of nauwelijks nog een energie-infrastructuur is. Dit voorstel is dus een tweesnijdend zwaard!
Ik neem aan dat ik je vanaf nu regelmatig op diverse blogs fanatiek zie pleiten voor dit idee. Of misschien heb je nog wel een beter idee?
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Al je reacties aan het begin van dit draadje staan in het teken van het verdachtmaken + aanvechten van de uitspraken van Rajendra Pachauri. Zo ageer jij bijvoorbeeld heel uitgebreid tegen de 95%:
reactie 7496 “.. En hoe verhoudt zich dat met die claim inzake de ‘95% zekerheid’?”
reactie 7503 “.. had Pachauri kunnen vermelden dat .. Desondanks was Pachauri ‘100%’ – dus geen 95% – zeker van zijn zaak.”
reactie 7507 “.. Pachauri’s potsierlijke claim ..”
Het is blijkbaar geheel aan je voorbij gegaan dat deze 95–100% betrekking heeft op de attributie van de opwarming sinds 1950, en dat dit precies zo staat in de conclusies van het IPCC:
Vervolgens ga jij het in reactie 7517 weer over een compleet tegenovergestelde boeg gooien:
“.. is dat ‘experiment Aarde’ niet al veel eerder begonnen toen de mensheid .. Met een navenante aanslag op onze leefomgeving, ecosysteem, natural resources, etc. Als deze trend doorzet, moeten we dan niet spreken over ‘Anthropogenic Global Change’ waarvan AGW slechts een onderdeel is?”
Blijkbaar is ‘AGW’ dan plotseling een vanzelfsprekendheid. 🙂
LikeLike
Jos,
“Bert, achter die zin in het SPM staat: {10.3}. Het zou dan heel goed kunnen zijn dat je in hoofdstuk 10.3 (titel: Atmosphere en Surface) de uitleg kunt vinden”
Precies, daarom was ik al in 10.3 (en in de TS) gaan zoeken maar kon hem daar niet vinden. Jij wel? Ik ben namelijk benieuwd hoe deze intrigerende zinsnede in de SPM terecht is gekomen.
LikeLike
Bob, ik had je gevraagd om aan te geven waar ik die ‘95%’ ontkend zou hebben. Dat is je dus niet gelukt, want de door jou geplakte citaten hebben niks met ‘ontkennen’ te maken.
Dan:
“Blijkbaar is ‘AGW’ dan plotseling een vanzelfsprekendheid”
Weer zoiets: heb ik AGW ooit ontkend? Lariekoek.
LikeLike
Bert,
De verwijzing naar paragraaf 10.3 betekent niet dat daar ergens één zinnetje onderbouwing staat. Nee, nagenoeg de hele paragraaf is de onderbouwing. Wat verwacht je nu van Jos? Dat hij er eens een uurtje of wat voor gaat zitten om alle relevante stukken tekst voor je op een rijtje te zetten en te duiden?
LikeLike
Beste Neven
Je stelt een vraag aan Bert Amesz:
“”””Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?””
“”En Bert, wat is het antwoord?””””
Hetgene wat Bert zegt is toch vreemd Neven? 15 jaar met een bescheiden opwarming, terwijl CO2 toename 2 ppm per jaar is, aanmerkelijk hoger dan voorheen. Dit duidt er toch op dat het CO2 broeikas verhaal veel genuanceerder ligt. Dwz het effect van CO2 wordt sterk overschat.
LikeLike
Hans C,
Nee, niet nodig dat Jos er ‘een uurtje of wat voor gaat zitten om alle relevante stukken tekst voor je op een rijtje te zetten en te duiden’.
Laten we ons beperken tot de passages die Bob eerder aanhaalde:
“This evidence for human influence has grown since AR4. It is extremely likely that human influence has been the dominant cause of the observed warming since the mid-20th century. {10.3–10.6, 10.9}”
En:
“It is extremely likely that more than half of the observed increase in global average surface temperature from 1951 to 2010 was caused by the anthropogenic increase in greenhouse gas concentrations and other anthropogenic forcings together”
En:
“The best estimate of the human-induced contribution to warming is similar to the observed warming over this period. {10.3}”
Dan lees ik drie verschillende conclusies. Eerste zin: ‘dominant’. Tweede zin: “more than half”. Derde zin: “all”. Incongruent dus, vooral die laatste.
Kun jij dit voor mij duiden?
LikeLike
Beste Bert Amesz,
De gehele bovenstaande draad staat vol met je ontkenning. Eerst probeer jij te ontkennen dat de mens met 95% waarschijnlijkheid verantwoordelijk is voor de klimaatverandering sinds 1950.
Volgens jou had Rajendra Pachauri het nooit mogen zeggen:
Vervolgens blijkt dat het precies zo staat in de IPCC AR5 SPM, wat je natuurlijk had kunnen weten. We hebben het daar in september immers al heel uitgebreid over gehad. De conclusie van het IPCC op blz. 15 is:
Je bent dus weer ’s door de mand gevallen, mijn brave Bert. En dan ga je plotseling weer suggereren dat ‘AGW’ een vanzelfsprekendheid zou zijn… 🙂
LikeLike
Bert,
“Dominant” is “voor het grootste deel” en dus indentiek aan “more than half”. Het “all” dat jij in de derde zin leest staat er niet.
LikeLike
Beste Bob Brand
Je zegt:
“”Je verwart “de aarde” met de mondiaal gemiddelde oppervlaktetemperatuur (GMST). Het systeem aarde bestaat uit een aantal compartimenten en die blijken allemaal tegelijkertijd aan energie-inhoud te winnen: de cryosphere (gletsjers en ijskappen), smeltwater, waterdamp in de atmosfeer (latente warmte) én de oceaan (zowel boven 700 meter als de diepere oceaan).””
Daarom zijn de satelliet temperatuur metingen zo belangrijk. Alle warmte die in de verschillende compartimenten accumuleert moet via de atmosfeer de aarde weer verlaten. Indien de atmosfeer slechts bescheiden opwarmt, zoals de UAH data sinds 1998 laten zien, is er iets geks aan de hand. De oorzaak kan zijn dat er minder opwarming van de verschillende compartimenten is dan jij denkt, of een, of meerdere compartimenten warmen extreem op zonder dit te communiceren met de rest, of ten koste van de rest. Deze onevenwichtigheid zou te meten moeten zijn. Voorlopig hou ik het op het eerste, dwz de opwarming is bescheiden en in overeenstemming met de (lagere) troposfeer metingen. Dus hecht niet teveel geloof aan paniekverhalen.
LikeLike
Bert,
Nu ik er nog eens over nadenk kan ik die drie zinnen wel in één zin voor je samenvatting: de mens is nagenoeg zeker verantwoordelijk voor het grootste deel (meer dan de helft) van de opwarming sinds het begin van de vorige eeuw, en waarschijnlijk zelfs voor alle opwarming.
Ofwel: er zijn geen aanwijzingen dat andere forcings of interne variabiliteit over deze periode een significant afkoelend of opwarmend effect hebben gehad. En het is bijzonder onwaarschijnlijk dat zo’n forcing of interne variabiliteit voor meer dan de helft van de opwarming heeft gezorgd, zonder dat we daar iets van hebben gemerkt.
LikeLike
Bert,
Het verschil in die statements zit ‘m in het alleen geven van een ondergrens (“more than half”, wat je kunt gelijkstellen aan “dominant”) en het geven van een best estimate (“similar to the observed warming”). Het is dus niet incongruent.
En wat betreft een eerdere comment: Ja, AGW kan m.i. zeker gezien worden als onderdeel van Global Change. Zo wordt het in veel tekstboeken (bijv op het gebied van Earth System Science) ook gebracht. Het is volgens velen wel een vd meest ingrijpende facetten van global change.
LikeLike
@Jan Zuidema
– “5 jaar met een bescheiden opwarming, terwijl CO2 toename 2 ppm per jaar is, aanmerkelijk hoger dan voorheen.”
Ik merk dat je leert, de toename is aanmerkelijk hoger dan voorheen schrijf je. Je bent gelukkig afgestapt van het domme idee dat de CO2 concentratie lineair toegenomen zou zijn. Je begrijpt echter nog steeds niet dat over een periode van 15 jaar de natuurlijke variatie de temperatuurstijging door broeikasgassen met gemak kan maskeren.
– “Daarom zijn de satelliet temperatuur metingen zo belangrijk.”
Als je wilt weten waar de energie-inhoud toeneemt, zul je metingen moeten hebben van alle ‘compartimenten’ van de aarde. Met jouw UAH-satellieten kun je niet de warmte-inhoud van de oceanen meten en juist die nemen 90% van de extra energie door het versterkte broeikaseffect op.
– “Indien de atmosfeer slechts bescheiden opwarmt, zoals de UAH data sinds 1998 laten zien..”
Jan, daar gaan we maar weer. Dit na tig discussies hier en op het NRC. Het klimaat is gedefinieerd als een gemiddelde over 30 jaar. De laatste 30 jaar zijn de oppervlaktetemperaturen met circa 1.7 °C/eeuw toegenomen.
– “Voorlopig hou ik het op het eerste, dwz de opwarming is bescheiden en in overeenstemming met de (lagere) troposfeer metingen.”
En dat alles gebaseerd op 16 jaar UAH data, waarvan de onzekerheid van de trend (+0.6 °C/eeuw) sinds 1998 circa ±2.0 °C/ eeuw bedraagt. Iets dat jij bij voortduring weigert te begrijpen.
Beste Jan, de energie-inhoud van het systeem aarde is fors aan het toenemen. Het woord ‘bescheiden’ is hier niet op zijn plaats. Zie hieronder de toenname van de ‘Ocean Heat Content’.
Om dat in perspectief te plaatsen, hieronder een citaat uit Levitus-2012:
“We have estimated an increase of 24 x10^22 J representing a volume mean warming of 0.09 °C of the 0–2000 m layer of the World Ocean. If this heat were instantly transferred to the lower 10 km of the global atmosphere it would result in a volume mean warming of this atmospheric layer by approximately 36 °C (65°C).
Voorlopig houd ik het even op de IPCC samenvatting en zeker niet op de bedenksels van ene Jan Zuidema. Ik onderschrijf derhalve de urgentie om onze broeikasgasemissies sterk te verminderen.
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
Lees vooral wat Jos al zegt en laat de antwoorden svp goed tot je doordringen. Verder:
“Daarom zijn de satelliet temperatuur metingen zo belangrijk. Alle warmte die in de verschillende compartimenten accumuleert ..”
Nee, ‘satelliettemperaturen’ geven alleen het signaal weer volgens kanaal 5 van de Aqua satelliet, en die meet indirect luchttemperaturen op 5 tot 11 kilometer hoogte en *niet* de stralingsbalans. De temperatuur van dit midden van de troposfeer wordt via een aantal modellen omgerekend naar (vermoedelijke) oppervlaktetemperaturen:
* UAH en RSS meten géén oppervlaktetemperaturen maar alleen de temperatuur van de troposferische laag tot 11 km hoogte (AMSU-A channel 5, als die het doet);
* het zwaarst wegen dan de temperaturen op ca. 5 km hoogte, de relatie met ‘echte’ oppervlaktetemperaturen is heel indirect;
* voor zover ik weet zijn AUH en RSS temperaturen ‘volume-weighted’ in plaats van ‘area-weighted’, eigenlijk geeft het meer een beeld van de wamte-inhoud van die laag van de troposfeer dan van de wereldgemiddelde temperatuur aan het oppervlak. De evenaar weegt dan extreem zwaar mee vanwege het volume.
* het El Niño verschijnsel (1998 etc.) is overdreven goed zichtbaar in deze laag van de troposfeer;
Bij het opstellen van een temperatuurreeks op basis van die gegevens moet men:
– corrigeren voor afwijkingen in de baanparameters;
– corrigeren voor afwijkingen in het AMSU instrument, dat al jaren ongecalibreerd in de ruimte zit;
– terugrekenen van de microgolf-emissies van zuurstof op 5 tot 11 kilometer hoogte, via schattingen van de lapse rate, naar mogelijke oppervlaktetemperaturen.
Hierdoor en doordat er maar een paar sensoren zijn, die je niet meer kan ijken na het lanceren (en sensoren verlopen), zijn satelliettemperaturen minder betrouwbaar dan de temperatuursanomalieën die direct aan het oppervlak gemeten worden met vele duizenden weerstations. Een voordeeltje van satelliettemperaturen is dat deze een grotere dekking hebben, tot ca. 85° NB en ZB.
LikeLike
Na de omtrekkende bewegingen van deze zondag moeten we maar eens echt aan het werk met CS (Climate Sensitivity). 🙂
Na het uitkomen van het WG1 report van AR5 is het MET Office direct aan het werk gegaan. Ze hadden in 2008 ook een analyse gemaakt.
Het IPCC kon geen gemiddelde waarde vaststellen voor het WG1.
Zoals Thomas Stocker (de co-chair van WG1) het uitlegde bij zijn presentatie bij het KNMI; ze moesten balanceren tussen de twee kwaden van zekerheid geven (dat ene getal) of te conservatief zijn (de range uit AR4). Het onderzoek van o.a. Otto et al 2013 is hierbij belangrijk. De puzzle is niet opgelost! Als dit duidelijk is kun je het IPCC moeilijk iets verwijten.
In bijgaand rapport “Technical Appendix: updated projections of global emissions and temepartures” van Bernie, Lowe en Smith, 11 december 2013, worden diverse scenario’s van CO2 uitstoot en concentraties ontwikkeld. En met een cumulative probability getoond ten opzichte van de temperatuurstijging. Wat opvalt is de omgekeerde S-curve. Met hoge waarschijnlijkheid krijgen we een snelle ontwikkeling van de temperatuurverhoging. M.a.w. we komen er al niet meer onderuit.
Naast TCR en ECS worden er ook Earth Systems Feedback factoren behandeld. Zoals respons van land en ocean, dust, aerosols, permafrost etc.
Volgens mij een helder en compleet overzicht wat kan bijdragen aan de discussie
Laten we ons voorbereiden op de komende onderzoeken rond CS.
Klik om toegang te krijgen tot Updated-projections-of-global-emissions-and-temperatures.pdf
LikeLike
Pieter, bedankt voor die link naar het MET Office stuk.
Ik zie dat zij met hun eigen emissie scenario’s werken. Zo te zien in de fig. 14 geeft hun 2016-4% low scenario nog een opwarming voor de 21e eeuw tussen ruwweg 1-3 °C en bij dat scenario gaan de emissies vanaf 2016 al naar beneden.
Moeten we binnenkort dus al beginnen met de emissies terug te dringen.
LikeLike
Beste Neven
Je stelt een vraag aan Bert Amesz:
“”””Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?””
“”En Bert, wat is het antwoord?””””
Hetgene wat Bert zegt is toch vreemd Neven? 15 jaar met een bescheiden opwarming, terwijl CO2 toename 2 ppm per jaar is, aanmerkelijk hoger dan voorheen. Dit duidt er toch op dat het CO2 broeikas verhaal veel genuanceerder ligt. Dwz het effect van CO2 wordt sterk overschat.
Beste Jan Zuidema,
Jos Hagelaars en Bob Brand hebben de antwoorden al gegeven, maar omdat ze de materie zo goed beheersen, zijn die antwoorden misschien net even te ingewikkeld. Daarom, en ook omdat je mij persoonlijk aanspreekt, wil ik nog proberen mijn visie erop te geven met behulp van mijn eigen versimpelde begrip van de materie:
Op de korte statistische termijn kan wat Jos natuurlijke variatie noemt, de forcering van broeikasgassen compenseren. Kortetermijn-forceringen kunnen al dan niet samen de langetermijn-forcering van broeikasgassen tijdelijk maskeren. Deze kortetermijn-forceringen zullen echter vroeg of laat weer de andere kant op gaan oscilleren.
Voor de recente periode van 12-18 jaar (afhankelijk van welke dataset je neemt) en überhaupt is de belangrijkste kortetermijn-forcering die van ENSO. Het begin van de periode wordt gemarkeerd door de krachtigste El Niño ooit gemeten, het einde van de periode – de laatste jaren – hebben La Niña’s de overhand. Met uitzondering van 2010, toen een gemiddelde El Niño meteen ervoor zorgde dat dat jaar de warmste ooit gemeten was in verscheidene datasets. 2013 was een ENSO-neutraal jaar en komt ook in een aantal datasets pardoes in de top-3/5 warmste jaren ooit gemeten terecht.
Een andere kortetermijn-forcering is de activiteit van de zon. Zoals bekend is deze activiteit de laatste jaren bijzonder laag te noemen. Ook dit heeft een invloed op de korte termijn.
Weer een andere forcering waarvan de termijn iets langer is, maar wel een oscillatie, is die van de PDO. Die is nu ook al een tijdje negatief.
Dan hebben we de forcering van aerosolen. De laatste jaren stoten de BRIC-landen grote hoeveelheden daarvan uit. Naast een gevolg als global dimming, zorgt dit ook voor een enorme milieuproblematiek ter plekke. Gezien de grondstofprijzen en de steeds welvarender en mondiger bevolking is het de vraag hoe lang dat nog door kan gaan. Gaan de BRIC-landen de boel opschonen en dus minder aerosolen uitstoten, dan is het mogelijk dat deze compenserende forcering wegvalt.
Tot slot is gebleken, maar was al langer bekend, dat temperaturen in de poolgebieden, en dan met name het Arctisch gebied, niet voldoende worden meegenomen in de globale datasets. Dat is ook deels een verklaring voor het niet significant zijn van de opwarming. Want de opwarming is er wel, in tegenstelling tot de misinformatie die verspreid wordt (en ik zie dat je dat zelf ook al aangeeft). Hij is alleen niet statistisch significant door de door mij beschreven perfect storm van kortetermijn-forceringen.
Ik vermoed dat als deze kortetermijn-forceringen omslaan in de komende 5-20 jaar, er weer een versnelde opwarming zal optreden (net als in de jaren ’90) die de huidige slowdown compenseert. En de kans is groot dat het volgende gemiddelde El Niño-jaar weer het record van de meeste datasets zal verbreken. Maar ook zonder El Niño gaat dit record uit de boeken, het duurt alleen iets langer.
Normaliter hadden deze kortetermijn-forceringen voor een duidelijke afkoeling moeten zorgen. Dat dit niet is gebeurd, gecombineerd met het feit dat het ijs op de wereld duidelijke tekenen van afname vertonen, geeft aan dat er nog iets aan de hand is. Ik denk persoonlijk – en velen met mij, onder andere alle wetenschappelijke instituten in de wereld, en 97% van de wetenschappers die over klimaat publiceren – dat dit iets met de ophoping van broeikasgassen in de atmosfeer te maken heeft. Het is namelijk bekend dat deze broeikasgassen radiatieve eigenschappen bezitten.
—
Een heel verhaal, maar ik hoop dat je er iets aan hebt, Jan. En ook Bert, wat voor pet je nu weer op hebt.
LikeLike
Verroest, onverwachte juwelen!
Bert Amesz zei op | januari 12, 2014 om 15:27 | ->
” Als deze trend doorzet, moeten we dan niet spreken over ‘Anthropogenic Global Change’ waarvan AGW slechts een onderdeel is?”
Ja! Ja! Ja!
Het is één geheel met één oorzaak en één belemmerende mentaliteit en het mooiste is dat dezelfde plunderideologen en hun lobbyisten op al die stukken… de héle aarde bedoel ik – hun afbraak doen!
LikeLike
“Laten we eens honderd jaar terug in de tijd gaan toen een business as usual scenario voorspelde dat we nu metersdiep in de paardenuitwerpselen in de steden zouden rondlopen.”
Aldus Hans Erren.
Iets van 112 jaar terug in de tijd kwam Svante Arrhenius met een klimaatscenario dat inmiddels uitkomt. Precies uitkomt, kan je wel zeggen. IPCC has nothing on Svante, zeg je dan 🙂
LikeLike
Jos, Bart,
Jos, n.a.v. mijn stukje over ‘’Anthropogenic Global Change waarvan AGW slechts een onderdeel is’’ vraag je of ik pessimistisch ben. Nee, ik ben tegelijkertijd realist en optimist.
Als realist zie ik dat de wereldbevolking blijft toenemen en dat grote delen van Azie, Afrika en Zuid-Amerika voortgaande economische groei zullen realiseren. De aanslag op onze leefomgeving, ecosysteem, natural resources, etc gaat dus gewoon door, of je het leuk vindt of niet. De gevolgen zijn nu al onmiskenbaar: ontbossing, erosie, bodemdaling, droogte, overstroming, uitputting watervoorraden, verontreiniging van lucht,bodem, (grond)water, oceanen, etc. Ook acht ik de internationale gemeenschap niet in staat de emissies van broeikasgassen binnen afzienbare tijd drastisch om te buigen. Dus zal AGW doorgaan; de mate waarin hangt af van de klimaatgevoeligheid. En geleidelijk zullen zich de gevolgen van AGW zich manifesteren: doorgaande zeespiegelstijging, verandering neerslagpatroon, toenemende verdamping, extremer weer, etc. Met de kans dat de eerder genoemde problematiek verergert. [Overigens las ik recentelijk een uitgebreid artikel over de waterproblematiek (droogte) in Noord China. Oorzaken: bevolkingsgroei, urbanisatie, economische ontwikkeling, irrigatie. Geen woord over klimaatverandering].
Optimistisch ben ik ten aanzien van het vermogen van de huidige én toekomstige generatie(s) om deze problemen het hoofd te bieden. Irrigatie kan een stuk efficiënter (zie Israel). Zonne-energie zal in de toekomst zo goedkoop zijn dat we grootschalig zeewater kunnen ontzilten, opslaan en transporteren ten behoeve van drink- en industriewater en irrigatie. Met zandsuppletie en multifunctionele overslagbestendige dijken kan de kustlijn verdedigd worden tegen de stijgende zeespiegel. Via herinrichting van stroomgebieden (‘ruimte voor de rivier’) kunnen overstromingsrisico’s beperkt worden. Optimistisch ben ik eveneens over het gegeven dat – bij doorgaande economische ontwikkeling in Azie, Afrika en Zuid-Amerika – deze landen straks zelf in staat zullen zijn om deze (en andere) problemen op eigen houtje te tacklen met op maat gesneden technologie die ze zelf ontwikkelen.
LikeLike
Bert,
Realist, optimist, pessimist, het hangt er maar van af waar het precies over gaat. Blijkbaar ben je pessimistisch over het menselijk vermogen om zijn uitstoot snel en drastisch te verminderen en optimistisch over de gevolgen daarvan en ons adaptatievermogen. Als realist zul je echter ook niet kunnen ontkennen dat die gevolgen groter kunnen zijn dan je verwacht en ons adaptatievermogen daaraan kleiner kan zijn dan je vermoedt. Bovendien kun je ook niet uitsluiten dan we onze uitstoot sneller en drastischer kunnen verminderen dan je waarschijnlijk acht, dus is het dan niet op zijn minst de moeite waard daartoe een poging te doen? Dat zou het risico op een onverhoopt zeer schadelijke uitkomst mijns inziens in ieder geval minimaliseren.
LikeLike
Voor wat het waard is, mij intrigeert ook de gevolgen van snelle klimaatopwarming voor de biodiversiteit. Het schijnt dat 50 a 70% van de soorten op aarde onder druk van uitsterven zouden komen te staan in de zwartste scenario’s voor klimaatverandering.
Klimaatwetenschapskeptici (in discussies die elders hierover gevoerd worden) stellen vervolgens hoe dan ook dat het massaal uitsterven van soorten vaker voorkwam in de geschiedenis van de aarde, en dus ‘normaal’ is, maar het lijkt mij tamelijk verontrustend dat wij voor zo’n massaal uitsterven verantwoordelijk lijken te zullen zijn. Bovendien duurt het vervolgens miljoenen jaren voordat die biodiversiteit door evolutie weer op het (huidige, hoge) peil is. Oftewel: een paar eeuwen plezier door goedkope fossiele brandstoffen levert miljoenen jaren op waarin de aarde een – in ecologisch opzicht – veel armoediger kwaliteit zal hebben? Trouwens, hoeveel het uitsterven van veel soorten wellicht geen direct gevolg voor de mensheid zal hebben is het maar de vraag in hoeverre er indirect gevolgen zullen zijn. Zullen alle voedselketens die voor de mens belangrijk zijn niet ook schade oplopen wanneer – ik noem maar wat – 50% van alle soorten zijn uitgestorven?
Natuurlijk is zeespiegelstijging en weersverandering voor de mens een tastbaarder effect dan vermindering van de biodiversiteit (niet waar?) maar ik denk dat het effect van klimaatverandering op de biodiversiteit toch ook belangrijk is. Want hoewel het technische wellicht mogelijk is om dijken van 20 meter hoog aan de Nederlandse kust te bouwen, zodat Nederland er ook over tienduizend jaar nog is, het lijkt mij onbegonnen (technisch) werk om de biodiversiteit te beschermen tegen klimaatverandering.
P.S. Aan de auteur en goed ingelichte deelnemers op deze website: dank voor uw bijdragen. Deze website bevat een schat aan informatie en nuttige discussie, vind ik.
LikeLike
Hi Joris van Dorp,
Je hebt volkomen gelijk. Het ‘argument’
slaat nergens op.
Er zijn slechts 5 grote uitstervingsgolven geweest gedurende de geschiedenis van de aarde, dus gemiddeld 1 x per 700 miljoen jaar over de periode dat er leven bestaat. Het tijdsinterval tussen de laatste massa-extinctie, de K-T van 65 miljoen jaar geleden die o.a. de dinosauriërs de das omdeed, en de voorlaatste Trias-Jura massa-extinctie was 136 miljoen jaar. Aanbevelenswaardig zijn de volgende blogstukken:
http://johncarlosbaez.wordpress.com/2013/12/19/lifes-struggle-to-survive/
http://www.math.ucr.edu/home/baez/extinction/
Een dergelijke uitstervingsgolf is niet “normaal”, want normaal is juist vele tientallen/honderden miljoenen jaren lang een geleidelijke toename of stabiliteit van de bio-diversiteit – met slechts 5 keer in de 3500 miljoen jaar een snelle en catastrofale massa-extinctie.
Als men dat ‘normaal’ noemt kan je nét zo goed beweren dat de inslag van een 15-kilometer asteroïde (die de mensheid om zeep brengt) niets is om je druk over te maken – het is 65 miljoen jaar geleden toch ook al ’s gebeurd?
Stel je de film Deep Impact even voor. In plaats van Bruce Willis te lanceren komt de President op tv:
“Niks aan de hand, my fellow citizens. Het is allemaal volkomen normaal, dat gebeurt immers zo één keer per 150 miljoen jaar – dus sterven we vr. 13 december allemaal uit. Het is normaal, dus niets om u druk over te maken. Goedenavond!”
Normaal mijn achterwerk.
LikeLike
Joris,
Je noemt een belangrijk punt. De aarde redt zich wel. Die heeft alle tijd om de biodiversiteit weer te herstellen, dus daar hoeven we ons niet zo veel zorgen om te maken. Waar het om gaat is dat de aarde zoals hij nu is bijzonder vriendelijk voor ons is. Het enorme succes van de soort “mens” is niet los te zien van de omstandigheden zoals ze nu zijn. We nemen een enorm risico als we die omstandigheden in hoog tempo laten veranderen. We zadelen toekomstige generaties op die manier met een hele hoop problemen op.
LikeLike
Overigens was het ‘Armageddon’ met Bruce Willis:
I’m with Bruce Willis: “Blow that sucker to bits” 😉
LikeLike
De ‘sixth mass extinction’ of misschien wel de ‘first mass extermination’, vrij naar Jim Hansen.
Wat ik me afvraag: welk argument tegen snelle en grote klimaatopwarming maakt op mensen (in Nederland) het meeste indruk? Zeespiegelstijging, extreem weer, bedreiging van de voedselproductie, grotere kans op conflicten, massale uitsterving? Of moeten we ze allemaal evenveel nadruk geven?
LikeLike
Pieter Van der Loo,
Lennart,
Wat ik me afvraag: welk argument tegen snelle en grote klimaatopwarming maakt op mensen (in Nederland) het meeste indruk? Zeespiegelstijging, extreem weer, bedreiging van de voedselproductie, grotere kans op conflicten, massale uitsterving? Of moeten we ze allemaal evenveel nadruk geven?
Probleem om klimaatverandering te laten doordringen bij het grote publiek is nu eenmaal dat het in de beleving langzaam gaat, waardoor snel gewenning optreedt aan hogere temperaturen en nieuwe fysieke situaties.
Misschien vinden mijn achterkleinkinderen het volkomen normaal dat bijvoorbeeld:
– Elfstedentocht is iets van vroegah
– skieen doe je alleen nog in de Alpen boven 2000 meter (“zomerskieen wat is dat ?)
– de gehele Noordzeekust is voorzien van lelijke dijklichamen, duinen is iets van vroegah.
– Grote delen van de middellandse zeekust zijn te heet geworden voor vakanties maar je kan ook naar de Zwarte zeekust gaan.
– Met biologie hoef je minder diersoorten te leren.
-etc.
LikeLike
Met biologie hoef je minder diersoorten te leren.
Verdorie alweer een proefwerk over kwallen!
LikeLike
Pieter,
Ik denk dat je gelijk hebt als je bedoelt dat de rapporten van IPCC, KNMI etc op zichzelf weinig indruk maken op het grote publiek, onder meer doordat de veranderingen in de beleving van de meeste mensen idd relatief langzaam gaan.
Maar wat kan er gebeuren als mensen als een regisseur als James Cameron een grote serie gaat maken over klimaatopwarming en de menselijke impact daarvan? In april komt die serie op de Amerikaanse TV:
http://thinkprogress.org/climate/2014/01/13/3151271/showtime-years-living-dangerously/
Ik ben benieuwd op welke impacts Cameron zich zal richten.
Aan de Zwarte Zee is het overigens nu al bijna net zo warm als aan de Middellandse Zee, dus ik denk dat de Noordzee een prettiger keus zal zijn.
LikeLike
Noordzeekust als vakantieparadijs? Oh nee, daar werden dan die dijklichamen gebouwd. En wellicht is de chaos tegen die tijd zo groot, dat mensen geen middelen meer hebben om op verre vakanties te gaan. Onze achterkleinkinderen zouden ons dan waarschijnlijk vervloeken. Juist dat risico maakt de urgentie zo groot, zoals Pachauri terecht duidelijk probeert te maken.
LikeLike
Hoi Neven,
“Verdorie alweer een proefwerk over kwallen!”
Het doet me denken aan de beroemde sketch van Monty Python: Spam. Het maakt niet uit wat je probeert te bestellen, praktisch alles wat er te eten is bestaat uit kwallen… ehh.. uit spam:
http://en.wikipedia.org/wiki/Spam_(Monty_Python)
LikeLike
Beste Jos
Je zegt”” Je bent gelukkig afgestapt van het domme idee dat de CO2 concentratie lineair toegenomen zou zijn.””
Zo dom was dit niet Jos. De totale periode van de Mauna Loa CO2 data reeks, vanaf 1958 tot heden, is behoorlijk lineair, mijn Excel geeft R^2 = 0,9784. De gemiddelde CO2 toename is dan 1,48 ppm per jaar.
Dit is een behoorlijke (lineaire) correlatie, maar het kan natuurlijk nog beter.
Over de door mij bekeken periode van de UAH data reeks, vanaf 1979 tot heden, is de CO2 toename nog iets sterker lineair met R^2=0,9788 en 1,71 ppm CO2 toename per jaar.
Indien we ons beperken tot de laatste 13 jaar, vanaf 2001 net na de grote El Nino en twee La Nina’s, is er eveneens een flinke lineariteit met R^2=0,9229 en een toename van 2,03 ppm per jaar. De trend wordt dus heel geleidelijk iets hoger. Daarom net als jij een parabool door de data gelegd.
Een parabolische fit door alle Mauna Loa data leverde R² = 0,9918, inderdaad hoger dan 0,9784. Ook op het oog fit het iets beter, maar niet veel. De formule is y = 0,0121×2 – 46,427x + 44977. Dit betekent dat de trend verandert met 0,024 ppm CO2/ jaar/ jaar. Dus bij de 2,03 ppm mag je volgend jaar gemiddeld dit bedrag optellen tot 2,05 ppm CO2. Over 10 jaar is het dan circa 2,3 ppm. Niks exponentieel, noch alarmerend.
Ik heb wel eens eerder mijn verbazing uitgesproken over de gelijkmatige stijging van het gehalte CO2, vergeleken met de sterk varierende menselijke uitstoot. Maar als we bedenken dat de mens slechts 4% bijdraagt aan de totale CO2 produktie is dit misschien niet zo vreemd. De menselijke variatie is waarschijnlijk een kleine ruis ten opzichte van de ruis van het totale gemeten CO2 signaal. De natuurlijke variatie daarin is veel groter, zoals ook moge blijken uit de Mauna Loa data waarin de natuurlijke variatie van de siezoenen duidelijk zichtbaar is. Op die variatie zal dan een kleine, onzichtbare, menselijke ruis gesuperponeerd zijn.
Zie
http://woodfortrees.org/plot/esrl-co2/from:2001/trend/plot/esrl-co2/from:2001
Verder zeg je:
“”Je begrijpt echter nog steeds niet dat over een periode van 15 jaar de natuurlijke variatie de temperatuurstijging door broeikasgassen met gemak kan maskeren.””
Ik begrijp dat uitstekend. Maar welke delay periode wil jij dan aanhouden, m.a.w. in welke periode uit het verleden is CO2 dan verantwoordelijk voor de huidige temperatuur? Je kunt in dat geval ook geen correlatie tussen CO2 en T bepalen, tenzij je de exacte delay kent.
Verder:
“”Om dat in perspectief te plaatsen, hieronder een citaat uit Levitus-2012:
“We have estimated an increase of 24 x10^22 J representing a volume mean warming of 0.09 °C of the 0–2000 m layer of the World Ocean. If this heat were instantly transferred to the lower 10 km of the global atmosphere it would result in a volume mean warming of this atmospheric layer by approximately 36 °C (65°C).””
Neem een gemiddelde diepte vd oceanen van 4 km bij benadering. En neem aan dat de warmtecapaciteit vd oceanen 1000 keer groter is dan die van de atmosfeer. Ik kom dan aan een opwarming vd atmosfeer van 45 graden. Lijkt me een krankzinnig bedrag. Zeer ongeloofwaardig. Hoe is dat gemeten?
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
“De totale periode van de Mauna Loa CO2 data reeks, vanaf 1958 tot heden, is behoorlijk lineair.. ”
Nee, kijk gewoon bij Mauna Loa zelf. Hierbij de ‘growth rate’, dus d[CO2]/dt en die is niet constant zoals voor een lineaire toename het geval zou zijn:
De growth rate neemt toe, over de jaren ’60 was het ca. 0,80 ppm/jaar en over de laatste 10 jaar is het dus (396.48 – 375.77) / 10 = 2,07 ppm/jaar.
Het is zelfs een sneller-dan-exponentiële toename wat je kan zien als je ln[CO2] uitzet tegen de tijd. De logaritme neemt niet lineair toe, maar sneller dan lineair.
“Ik kom dan aan een opwarming vd atmosfeer van 45 graden. Lijkt me een krankzinnig bedrag.”
Ca. 93% van de opwarming van de aarde (dus van alle compartimenten, niet alleen van de atmosfeer) gaat de oceaan in en ca. 3% gaat zitten in latente warmte: de smelt en verdamping van ijs en water. Wat we zien qua luchttemperaturen is alleen een randverschijnsel bij het veel grotere aantal Exajoules dat de oceaan in gaat. Uit Levitus 2012:
Dit is gemeten via de thermosterische expansie van het zeewater en door:
* honderdduizenden CTD metingen vanaf 1955 – heden;
* miljoenen XBT metingen vanaf vroege jaren 1960 – heden;
* het afgelopen decennium zijn er de Argo’s bijgekomen.
Lees svp hier verder:
http://www.pmel.noaa.gov/eoi/PlumeStudies/WhatIsACTD/CTDMethods.html
http://www.aoml.noaa.gov/goos/uot/xbt-what-is.php
http://www.aoml.noaa.gov/phod/hdenxbt/hdenxbt_intr.php
http://en.wikipedia.org/wiki/Expendable_bathythermograph#Expendable_Bathythermograph
http://en.wikipedia.org/wiki/Argo_(oceanography)
LikeLike
Jan Zuidema, als je stelt dat “Ik heb wel eens eerder mijn verbazing uitgesproken over de gelijkmatige stijging van het gehalte CO2, vergeleken met de sterk varierende menselijke uitstoot.” dan is het wel aardig als je een grafiekje kunt geven met die “sterk varierende menselijke uitstoot”.
En wat is “sterk varierend”? Hier een grafiekje:
en hier nog een:
http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/figure-2-3.html
in beide gevallen het onderste figuur van de twee.
Zo sterk varieert die uitstoot niet, in mijn opinie.
Feit blijft ook dat anthropogene uitstoot minus toename in de atmosfeer een positief nummer is over het hele tijdsverloop. Ofwel, die humane uitstoot is niet “ruis”, maar een groot deel van de trend. Dat betekent niet dat er in de toename per jaar geen grote “ruis” zit. Da’s echter iets heel anders.
LikeLike
Jan Zuidema, had je nog wat aan m’n verhaal over kortermijns- en langetermijnsforceringen?
LikeLike
@Joris, Lennart, Bob, Hans,
De belangrijkste bedreiging van de biodiversiteit is niet het klimaat maar verstedelijking, infrastructuurontwikkeling, milieuvervuiling, landbouw en veeteelt als gevolg van bevolkingsaanwas en toenemende welvaart. ’Anthropogenic Global Change’ dus. AGW speelt geen rol van betekenis.
LikeLike
Bert,
IPCC 2007 heeft het over 40-70% uitstervingsrisico bij BAU en 20-30% bij behoorlijke mitigatie. Dat lijkt me toch een fors verschil.
LikeLike
@Bert,
En de invloed van AGW op infrastructuur, landbouw en veeteelt. Neem je dat wel even mee?
LikeLike
Bert, had jij nog wat aan mijn antwoord op de vraag die ze volgens jou bij Nieuwsuur hadden moeten stellen?
LikeLike
En laten we ook niet vergeten dat de mens zo’n 5% van het aardoppervlakte bestrijkt (da’s inclusief landbouwgrond). De rest, 95% dus, zal best wel wat meekrijgen van de vervuiling, maar het lijkt me dat Bert Amesz weer eens een proefballonnetje opgooit zonder enig bewijs.
LikeLike
IPCC 2007 zegt dus:
http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg2/en/ch4s4-4-11.html
“we estimate that on average 20% to 30% of species assessed are likely to be at increasingly high risk of extinction from climate change impacts possibly within this century as global mean temperatures exceed 2°C to 3°C relative to pre-industrial levels (this chapter). The uncertainties remain large, however, since for about 2°C temperature increase the percentage may be as low as 10% or for about 3°C as high as 40% and, depending on biota, the range is between 1% and 80% (Table 4.1; Thomas et al., 2004a; Malcolm et al., 2006). As global average temperature exceeds 4°C above pre-industrial levels, model projections suggest significant extinctions (40-70% species assessed) around the globe (Table 4.1).”
LikeLike
Een recenter overzichtje in Nature:
http://www.nature.com/nclimate/journal/v1/n6/full/nclimate1223.html
Daarin verwijzen we o.a. naar dit artikel in PNAS:
http://www.pnas.org/content/108/30/12337.full.pdf+html
De samenvatting concludeert:
“Mean extinction probability across studies making predictions of the future effects of climate change was 7% by 2100 compared with 15% based on observed responses. After taking account of possible bias in the type of climate change impact analyzed and the parts of the world and taxa studied, there was less discrepancy between the two approaches: predictions suggested a mean extinction probability of 10% across taxa and regions, whereas empirical evidence gave a mean probability of 14%. As well as mean overall extinction probability, observations also supported predictions in terms of variability in extinction risk and the relative risk associated with broad taxonomic groups and geographic regions. These results suggest that predictions are robust to methodological assumptions and provide strong empirical support for the assertion that anthropogenic climate change is now a major threat to global biodiversity.”
Aan schattingen voor na 2100 waagt dit artikel zich dus net.
LikeLike
“verwijzen we”, moet natuurlijk zijn: “verwijzen ze”
LikeLike
Zie ook Rockstrom et al 2009:
http://www.ecologyandsociety.org/vol14/iss2/art32/
Zij zeggen:
“Since the advent of the Anthropocene, humans have increased the rate of species extinction by 100–1000 times the background rates that were typical over Earth’s history (Mace et al. 2005), resulting in a current global average extinction rate of ≥100 E/MSY. The average global extinction rate is projected to increase another 10-fold, to 100010 000 E/MSY during the current century (Mace et al. 2005). Currently about 25% of species in well-studied taxonomic groups are threatened with extinction (ranging from 12% for birds to 52% for cycads). Until recently, most extinctions (since 1500) occurred on oceanic islands. In the last 20 years, however, about half of the recorded extinctions have occurred on continents, primarily due to land-use change, species introductions, and increasingly climate change, indicating that biodiversity is now broadly at risk throughout the planet.”
En:
“Accelerated biodiversity loss during the Anthropocene (Mace et al. 2005) is particularly serious, given growing evidence of the importance of biodiversity for sustaining ecosystem functioning and services and for preventing ecosystems from tipping into undesired states (Folke et al. 2004). A diversity of functional response mechanisms to environmental variation among species in an ecosystem maintains resilience to disturbances. Consequently, ecosystems (both managed and unmanaged) with low levels of response diversity within functional groups are particularly vulnerable to disturbances (such as disease) and have a greater risk of undergoing catastrophic regime shifts (Scheffer and Carpenter 2003).”
LikeLike
@Bert Amesz, je noemt 4 wetenschappelijke thema’s ofwel fields of interest (Biodiversiteit, Klimaat, AGW en AGC) en legt oorzaak / gevolg verbanden tussen die vier. Ik betwijfel inmiddels of je vatten kunt dat tussen thema’s geen sprake kan zijn van oorzaak / gevolg. Los van deze enormiteit (‘category mistake’ geheten) poneer je een door jou niet verantwoorde kwalificatie (“de belangrijkste bedreiging van biodiverrsiteit”) en eindigt met een conclusie over de rol van AGW. Het is mystificatie van de thema’s en spotten met de regels der logica.
LikeLike
Neven, sorry voor mijn wat late reactie.
Mijn suggestie aan de Nieuwsuur-redactie was om de volgende vraag voor te leggen aan Pachauri:
“Vanwaar die urgentie? De aarde warmt al ruim 15 jaar nauwelijks op, terwijl 25% van de cumulatieve CO2-uitstoot (sinds 1900) plaats vond in het afgelopen decennium. Kunt u dat verklaren?”
Een vraag dus, geen ‘statement’ (zoals Bob en Jos abusievelijk veronderstelden). Waarom deze vraag? Omdat vrijwel elke krantlezende of televisiekijkende wereldburger weet dat de temperatuur op aarde sinds begin deze eeuw nauwelijks van zijn plek komt. Pachauri had dan met beide handen de gelegenheid moeten grijpen om dat ‘misverstand’ uit de lucht te halen. Dan had het item nieuwswaarde gehad voor de burger.
Neven, wij weten dat er sprake is van een ‘misverstand’. Het gaat om het verschil tussen ‘klimaat’ (als in: het gemiddelde weer) en ‘klimaatsysteem’ (waaronder de oceaan). Diverse wetenschappelijk onderzoekers proberen deze vraag te beantwoorden. Jouw antwoord kan ik in grote lijnen onderschrijven. Ik zou er nog aan toevoegen: verandering van de (diepe) oceaancirculatie.
LikeLike
Beste Marco,
Bedankt voor de figuren. Het is minder erg dan ik dacht. Ik heb geen figuren, maar heb wel de sterk fluctuerende economische conjunctuur in gedachten, die toch ook wel een maat zal zijn voor de uitstoot, evenals de effecten van opkomende markten. Ik zie daarvan geen effecten.
Ik verwacht overigens geen hoge correlatie in jouw figuren wanneer ik een lineaire fit toepas, in ieder geval veel minder zo op het oog dan het gelijkmatig verloop van de Mauna Loa resultaten. Maar dat kan ook aan de gebruikte meettechniek liggen.
Ik meen me te herinneren dat jij ergens aangaf dat circa de helft van de totale aanwas van CO2 in de atmosfeer aan de menselijke uitstoot te wijten is. Indien dit juist is begrijp ik het niet, ik zou dan circa 4% van 2 ppm/jaar = 0,08 ppm per jaar CO2 verwachten die aan de mens gelinkt kan worden.
LikeLike
Marco,
“En laten we ook niet vergeten dat de mens zo’n 5% van het aardoppervlakte bestrijkt (da’s inclusief landbouwgrond). De rest, 95% dus, zal best wel wat meekrijgen van de vervuiling, maar het lijkt me dat Bert Amesz weer eens een proefballonnetje opgooit zonder enig bewijs”
Marco, ‘agricultural land’ is al 35% van het landoppervlak van onze planeet.
Zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Agricultural_land
De ‘vervuiling’ verspreidt zich over een veel groter oppervlak via luchtverontreiniging en de water cycle. Plus hetgeen wat de mensheid nog rechtstreeks op de oceaan uitspookt (overbevissing, off shore activiteiten, etc).
LikeLike
Goff, ik begrijp je reactie niet helemaal. Misschien moet je even terug naar de eerste keer dat ik ‘Anthropogenic Global Change’ benoemde. Dat was hier: https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/11/rajendra-pachauri-marcel-crok-en-wilco-hazeleger-in-nieuwsuur/#comment-7517
LikeLike
Beste Bob Brand,
Je zegt:
Nee, kijk gewoon bij Mauna Loa zelf. Hierbij de ‘growth rate’, dus d[CO2]/dt en die is niet constant zoals voor een lineaire toename het geval zou zijn:
Ik zeg ook niet dat hij constant moet zijn, maar zeg wel dat de trend daar niet al teveel van afwijkt. Zoals ik boven aangaf is de gemiddelde toename van de trend 0.024 ppm CO2/jaar/jaar. In jouw terminologie de tweede afgeleide van de CO2 tijdreeks, d(d(CO2)/dt)/dt, tussen 1979 en 2013.
Heb je door deze data een exponentiele fit gelegd en zo ja wat was de formule van de beste fit en de R^2?
Verder zeg je:
Ca. 93% van de opwarming van de aarde (dus van alle compartimenten, niet alleen van de atmosfeer) gaat de oceaan in en ca. 3% gaat zitten in latente warmte: de smelt en verdamping van ijs en water. Wat we zien qua luchttemperaturen is alleen een randverschijnsel bij het veel grotere aantal Exajoules dat de oceaan in gaat.
Ik geloof graag dat de oceanen de meeste warmte kunnen absorberen, maar het is onzin om dit dan naar de atmosfeer te vertalen. Sinds het ontstaan van de aarde zijn de zware elementen naar beneden gezakt, waardoor in de kern een grote nuclaire reactor aanwezig is. In dezelfde trant zou je dan een paniekverhaal kunnen ophangen, stel dat al deze warmte omhoog komt dan stijgt de atmosferisch temperatuur met 10000 graden.
Warmte die in de diepe oceaan gezakt is komt daar mi niet zo makkelijk weer uit. Althans, ik weet niet waarom warmte naar beneden zou gaan, en eigenlijk ook niet waarom het vervolgens weer op zou stijgen.
LikeLike
Beste Neven
Inderdaad een heel verhaal, echter wel duidelijk. Aan het eind zeg je
“”Normaliter hadden deze kortetermijn-forceringen voor een duidelijke afkoeling moeten zorgen. Dat dit niet is gebeurd, gecombineerd met het feit dat het ijs op de wereld duidelijke tekenen van afname vertonen, geeft aan dat er nog iets aan de hand is. Ik denk persoonlijk – en velen met mij, onder andere alle wetenschappelijke instituten in de wereld, en 97% van de wetenschappers die over klimaat publiceren – dat dit iets met de ophoping van broeikasgassen in de atmosfeer te maken heeft. Het is namelijk bekend dat deze broeikasgassen radiatieve eigenschappen bezitten.””
Enige vragen/opmerkingen:
Wat versta jij onder korte termijn forceringen, hoe lang mag de termijn zijn. is een El Nino een forcering die je aan menselijk gedrag wil koppelen?
Ik heb begrepen dat de totale hoeveelheid zeeijs, en misschien ook landijs het laatste jaar weer sterk gegroeid is.
Wat is de relatieve importantie van CO2 in de door jou gesignaleerde ophoping van broeikasgassen? Bij dit laatse denk ik aan bijv. 400 ppm CO2 vergeleken met 50000 ppm H2O damp.
LikeLike
Goed, Bert, maken we er 10% van.
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
Vind je het een leuk spelletje of zo, om het keer-op-keer niet te begrijpen?
“.. Ik meen me te herinneren dat jij ergens aangaf dat circa de helft van de totale aanwas van CO2 in de atmosfeer aan de menselijke uitstoot te wijten is. Indien dit juist is begrijp ik het niet, ik zou dan circa 4% van 2 ppm/jaar = 0,08 ppm per jaar CO2 verwachten die aan de mens gelinkt kan worden.“
Leg eens uit:
1. hoe kom je op 4% van 2 ppm/jaar? Waarom?
2. hoe verhoudt zich je “0,08 ppm per jaar” tot de ruim 35 gigaton CO2 per jaar die er volgens BP, Shell, etc. uitgestoten wordt?
Een jaarlijkse emissie van 35 Gt CO2 is namelijk gelijk aan ca. 4,5 ppm CO2:
LikeLike
@de biodiversiteit
Bij de soortenafname moet je niet de oceanen vergeten. De huidige veranderingen in de chemische samenstelling van de oceanen door de stijgende CO2 concentraties in de atmosfeer zijn waarschijnlijk ongekend in de laatste 300 miljoen jaar. En dat dat gevolgen voor het leven in de oceanen zal hebben, is een open deur.
Onlangs bleek tevens dat zelfs het leven op de zeebodem bedreigd wordt door klimaatverandering:
http://noc.ac.uk/news/major-reductions-seafloor-marine-life-from-climate-change-2100
LikeLike
@Jan Zuidema
Gezien wat je vandaag allemaal weer voor wijze teksten geschreven hebt, trek ik deze woorden terug: “ik merk dat je leert”.
Kun je die vragen van Bob beantwoorden AUB?
En dan heb ik een extra vraag: het is een wetenschappelijk feit dat de toename van de CO2 concentratie sinds pakweg 1850 veroorzaakt is door de mens. Behalve enkele inwoners van Atlantis twijfelt niemand daaraan. Of toch; denkt expert Zuidema daar wellicht anders over?
LikeLike
@Jos, hier nog een bericht over de biodiversiteit in de oceanen:
http://www.nybooks.com/articles/archives/2013/sep/26/jellyfish-theyre-taking-over/?insrc=toc
LikeLike
Bedankt Goff, interessant.
Als de omstandigheden op aarde drastisch wijzigen zullen er verliezers en winnaars zijn. De kwallen hebben geen schaal dus van de ocean acidification hebben ze weinig last. Een triest vooruitzicht voor de oceanen: geen mooie koralen meer, maar veel kwallen en algen. Zo te lezen in het stuk kunnen mensen kwallen eten, een uitdaging voor de chef-koks lijkt me.
Ik heb even geneusd op de website van de schrijfster:
“On behalf of my scientific colleagues, and on behalf of my generation, I am sorry.”
http://lisagershwin.com/
LikeLike
@Bert Amesz, mijn kritiek op je tekst gaat niet over de term ‘Anthropogenic Global Change’. Ze gaat over je conclusie “AGW speelt geen rol van betekenis in afname van Biodiversiteit” Die conclusie is het gevolg van een category mistake. Kijk, ‘Biodiversiteit’ is een andere logische categorie dan de categorie ‘AGW’ en over de relatie tussen die twee categorieën kun je enkel formele uitspraken doen (zoals ik nu) of inschattingen maken (zie je opponenten hierboven) maar zeker geen conclusies als de jouwe.
Wat betreft de inschattingen van je opponenten, daar schaar ik me achter. AGW is onlosmakelijk verbonden met verlies van biodiverseit. Ik snap werkelijk niet hoe je het klaarkrijgt te beweren dat AGW geen rol van betekenis speelt in de afname van biodiversiteit terwijl je te kennen geeft dat de factor ‘antropogeen’ zwaarwegend is in Global Change.
LikeLike
Wat betreft het onderwerp biodiversiteit en uitsterven is deze Engelse blog van mij wellicht relevant: http://ourchangingclimate.wordpress.com/2011/02/19/biodiversity-extinction-climate-change/ met aan het einde een aantal links naar relevante artikelen.
Bottom line: Bij mass-extinction events in het verre verleden speelde klimaatverandering in de meeste gevallen een (soms directe en soms indirecte) rol. De snelheid van uitsterven op dit moment ligt een factor van een paar ~100 boven het achtergrond niveau. Vele mens-gebonden factoren spelen daarbij een rol (bijv habitat loss), en de rol van klimaatverandering daarin zal wrsch toenemen bij voortschrijdende opwarming en verzuring.
LikeLike
Jos, Bart, dank voor de lees-tips.
LikeLike
@Jos Hagelaars
“”Gezien wat je vandaag allemaal weer voor wijze teksten geschreven hebt, trek ik deze woorden terug: “ik merk dat je leert”.””
Fijn Jos, ik maakte me al zorgen.
“”het is een wetenschappelijk feit dat de toename van de CO2 concentratie sinds pakweg 1850 veroorzaakt is door de mens. Behalve enkele inwoners van Atlantis twijfelt niemand daaraan.””
Ik voel er voorlopig meer voor om te stellen dat het een wetenschappelijk feit is dat de CO2 toeneemt sinds circa 1958, resultaten van Mauna Loa. Deze toename geschiedt op een zodanig gelijkmatige wijze dat er een nette parabool door de resultaten gefit kan worden met een hoge determinatie (R^2=0,99). (Wel is er een jaarlijkse schommeling ten gevolge van de seizoenen zichtbaar). Deze groei loopt parallel met groei van de menselijke uitstoot van CO2. Deze groei is echter niet zo gelijkmatig en kan niet een op een aan de eerder genoemde gekoppeld worden.
Een ander wetenschappelijk feit is dat er een geringe opwarming heeft plaats gevonden, circa 0,8 graad in de laatste 150 jaar.
Nog een ander feit is dat er een vergroening van de aarde is opgetreden.
Verder wordt gesteld dat de menselijke uitstoot weliswaar groot, maar toch maar 4% van de totale uitstoot is.
Overwegende dat de vrije O2 en de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer ontstaan zijn door een gecompliceerd evenwicht in de biosfeer kan ik me het volgende voorstellen.
Dit evenwicht is afhankelijk van de temperatuur, een hogere temperatuur zal iets meer CO2 en iets minder O2 veroorzaken, en omgekeerd. T.o.v. het hoge O2 gehalte zal dit relatief een gering bedrag zijn, maar dit geldt minder ten opzichte van de CO2.
Door de (geringe) verhoging in temperatuur zien we de CO2 dus gelijkmatig toenemen, culminerend tot circa 2 ppm per jaar nu.
Een deel van de CO2 toename is gerelateerd aan menselijke uitstoot, 4% van het totaal. Aangezien de biosfeer geen onderscheid kan maken in de herkomst van de uitstoot (neem ik hierbij aan) zal ook 4% van de jaarlijkse toename van 2 ppm dus te wijten zijn aan menselijke activiteit. Dit is dus 0,08 ppm per jaar.
Nou ben ik mij bewust van de discrepantie ten opzichte van metingen waarbij gebruik gemaakt wordt van de koolstof isotopen 13 en 12 verhouding, welke metingen op een veel grotere menselijke component in de CO2 toename wijzen. Ik kan dit vooralsnog niet verklaren, tenzij de biosfeer onderscheid maakt in opname/afgifte van de verschillende isotopen.
LikeLike
Jan,
Je haalt met jouw redenering stock en flow door elkaar: De relatieve invloed op de flow (emissie) hoeft helemaal niet gelijk te zijn aan de relatieve invloed op de stock (de concentratie).
Als jij normaal gesproken per maand E2000 binnenkrijgt en E2000 uitgeeft, zal jouw banksaldo constant blijven. Stel dat je vanaf een zeker moment E100 extra per maand binnenkomt (bijv door een bijbaantje) maar dat je uitgaven op het oude niveau houdt. Dan zal je banksaldo dus met E100 per maand toenemen. Die toename is in dit voorbeeld voor 100% toe te schrijven aan die extra E100 inkomsten van het bijbaantje, terwijl die inkomsten maar 5% bedragen van je totale inkomsten.
De badkuip analogie wordt ook veel gebruikt (zie ook hier). Toevallig heb ik deze zelfde misvatting ook al kort besproken in een van m’n eerste blogs (tweede punt).
Dan heb ik het nog niet gehad over de isotopische vingerafdruk, op basis waarvan het boven de redelijke twijfel is verheven dat de toename van de CO2 emissies voor een groot deel (~80%) door de verbranding van fossiele brandstoffen komen (de rest komt door ontbossing). (Koolstof van fossiele oorsprong kan worden onderscheiden van koolstof van recent levende biomass en ook van koosltof uit gesteente (vulkanisme)). Zie ook hier.
PS: Het wordt gewaardeerd door mede-discussianten als je een poging doet je te verdiepen in de materie alvorens het af te serveren.
LikeLike
Aangezien de biosfeer geen onderscheid kan maken in de herkomst van de uitstoot (neem ik hierbij aan) zal ook 4% van de jaarlijkse toename van 2 ppm dus te wijten zijn aan menselijke activiteit. Dit is dus 0,08 ppm per jaar.
Als zelfs ik begrijp waarom dit niet klopt, zijn we op een punt aanbeland waarop het wel erg gênant begint te worden…
Zoals Bart al aangeeft: het begint met een C, en eindigt met UMULATIEF.
LikeLike
@Goff Smeets
Klimaatverandering zal ongetwijfeld effect hebben op de biodiversiteit. Zie ook de publicaties waar Bart naar verwijst. Maar ik benader het vanuit een andere invalshoek, namelijk: wat vormt de belangrijkste bedreiging voor biodiversiteit? Dan luidt het antwoord: landbouw, veeteelt, houtkap, visserij, menselijke bebouwing, industrie, infrastructuur, vervuiling, energiewinning, mijnbouw, etc. Zie bijvoorbeeld http://bit.ly/1deEcqH Klimaatverandering neemt in dat rijtje slechts een bescheiden plek in.
Eenzelfde redenering geldt voor het aspect ‘droogte’. Ook hier zal klimaatverandering, in sommige delen van de wereld, invloed op hebben. Maar stel je de vraag anders – waardoor wordt droogte veroorzaakt? – dan is het antwoord: overexploitatie van waterresources. Eerder noemde ik het voorbeeld Noord China. Gisteren in Trouw http://bit.ly/1dTe02e een stukje n.a.v. een onderzoek van MIT. Oorzaak: bevolkingsgroei en economische ontwikkeling.
Ik ontken dus niet dat klimaatverandering een rol speelt in bovengenoemde (en andere) zaken. Ik plaats de gevolgen van klimaatverandering juist in een breder perspectief.
LikeLike
@Bert Amesz, je zinsnede “wat vormt de belangrijkste bedreiging voor biodiversiteit” is geen invalshoek maar een vraag. En om diverse redenen interesseert mij die vraag niet. Succes met de beantwoording.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Het is al vaker gezegd: de klimaatverandering is een ‘multiplier’, een factor die andere ecologische en economische risico’s vermenig-vuldigt. Er zijn vele relaties en onderlinge afhankelijkheden tussen bijvoorbeeld stijgende temperaturen, de meer frequente hittegolven, toenemende droogte, voedselschaarste, oceaanverzuring door de zeer snelle toename van de kooldioxide-concentratie en andere invloeden op ecologie en economie.
Het is dus géén kwestie van een optelsom waarbij alleen ‘de belangrijkste oorzaak’ aandacht zou verdienen, dat is een typisch voorbeeld van de ‘either-or fallacy’ ofwel de ‘fallacy of false choice‘. Klimaatverandering is vooral een vermenigvuldigingsfactor die andere economische en ecologische risico’s versterkt.
Naast de ‘either-or fallacy’ bega je echter nog meer drogredeneringen, die prof. Sven Ove Hansson en Hans Custers al helder op een rijtje gezet hebben:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/11/27/tien-drogredenen-over-risicos/
1) De drogreden van alléén de omvang, de eerste in deze lijst: ‘We accepteren X, Y is een kleiner risico dan X, dus moeten we Y ook accepteren.‘ De landbouw is onontkoombaar om te eten. De uitstoot van extra broeikasgassen is echter wel degelijk te reduceren zonder van honger om te komen. Denemarken, Duitsland en Zweden worden er zelfs steeds rijker van:
http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/3577674/2014/01/15/Zware-industrie-kan-deel-zijn-van-groene-economie.dhtml
Echter, juist in de landbouw neemt men vele maatregelen om deze duurzamer te maken! Dat zal de komende decennia een nog véél grotere vlucht gaan nemen. Duurzaamheid is immers de toekomst. Zo kunnen we allen vegetaries gaan eten teneinde de soja-teelt te reduceren.
2) Verder bega je the ostrich’s fallacy uit de bovengenoemde lijst met drogredeneringen, doordat je alleen kijkt naar de ecologische en economische schade tot heden – die is al aanzienlijk als gevolg van klimaatverandering. De zorgen die men heeft voor het jaar 2100 en de 22e/23e eeuw betreffen echter juist de consequenties van ongebreidelde emissies.
Uiteraard is het mogelijk om de emissies om te buigen naar bijv. het RCP6 of wellicht het RCP4.5 scenario. Echter, dat vergt een bewuste inspanning van de maatschappij, de industrie, landbouw en politiek. In veel opzichten is men al gestart met deze inspanningen – in de landbouw spant men zich bijvoorbeeld in om de methaan-emissies terug te dringen.
Ook voor jou, mijn beste Bert, is er een ecologiese en vegetariese toekomst weggelegd, én low-carbon natuurlijk. 🙂
LikeLike
@Smeets, je reactie is niet meer dan het opdissen van een semantische futiliteit in combinatie met de vertoning van het spreekwoordelijke struisvogelgedrag. Jammer.
LikeLike
@ Bert,
In jouw eerste reactie over biodiversiteit schreef je dit: ” AGW speelt geen rol van betekenis.“.
Nu schrijf je: “Klimaatverandering zal ongetwijfeld effect hebben op de biodiversiteit” en “Ik ontken dus niet dat klimaatverandering een rol speelt in bovengenoemde (en andere) zaken.”
Bert, je ontkende het wel degelijk. En nu dat niet meer lukt doe je net alsof je het alleen maar in “context wilde plaatsen”. Jouw “in context plaatsen” komt altijd op hetzelfde neer: het bagatelliseren van de gevolgen van klimaatverandering. Meestal val je daarbij een stropop aan, die keer op keer op hetzelfde neerkomt: klimaatverandering is niet het enige allesbepalende probleem. Terwijl helemaal niemand hier beweert dat dat het geval zou zijn. Het grootste probleem van klimaatverandering is waarschijnlijk dat het een “multiplier” is, zoals Bob je al verschillende keren heeft gemeld. Als je zaken werkelijk “in context” wilt plaatsen, zou je dat nu eens heel goed in je oren moeten knopen.
LikeLike
Bob,
“We accepteren X….”
Nonsens, Bob. Ik ‘accepteer’ niet; ik ‘signaleer’ slechts. Je verhaal over ‘fallacies’ is dus apekool.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Je kan nog zo schelden, de feiten zijn dat jij:
1) De drogreden van alléén de omvang begaat. Je impliceert immers dat we – volgens jou – de volgende risico’s wél zouden accepteren:
Nog even afgezien van het feit dat ook deze risico’s op allerlei manieren aangepakt worden, is het de eerste drogreden uit de lijst van Sven Ove Hansson:
Y is een kleiner risico dan X
Dus moeten we Y ook accepteren
Juist klimaatverandering verergert de effecten van landbouw en visserij op de biodiversiteit, en een deel van de landbouw draagt op zijn beurt ook weer bij aan klimaatverandering door ‘land use change’ en door methaan-emissies, houtkap en stikstof-suppletie. Deze effecten zijn gewoon onderdeel van ‘de klimaatverandering’.
2) De false-choice fallacy zit ‘m in je opmerking: “.. de belangrijkste bedreiging voor biodiversiteit?” Die impliceert namelijk dat alleen ‘de belangrijkste bedreiging’ aandacht zou verdienen.
3) De ostrich’s fallacy bestaat er uit dat je “de belangrijkste bedreiging” probeert aan te wijzen op basis van de ecologische en economische schade tot nu toe. Verreweg de grootste impact van klimaatverandering betreft echter de toekomst – de consequenties van ongebreidelde emissies van broeikasgassen.
Het is alleen maar pure logica, mijn beste Bert. Graag je inhoudelijke antwoord in plaats van allerlei gescheld…
En nu ga ik even van onze ecologiese en vegetariese maaltijd genieten, met lage koolstof-emissies én zonder spekjes en zo. 😉
LikeLike
Met al zijn bijdragen over de bedreigingen voor de biodiversiteit heeft Bert me toch aan het denken gezet. Hoe groot is de bedreiging door klimaatopwarming nu precies? Stel er zou geen opwarming zijn: hoeveel procent van de soortenrijkdom wordt dan bedreigd in de komende eeuwen? En met een ‘beetje’ opwarming, zeg twee graden of zo? En met veel opwarming, zeg vier graden of meer?
Misschien weet Bert het antwoord, aangezien de bijdrage van opwarming volgens hem niet zo belangrijk is?
LikeLike
Aangezien de grootste opwarming aan de Noordpool wordt verwacht, is de grootste verandering aan biodiversiteit daar te verwachten. Een spectaculaire toename dus. De ijsberen blijken trouwens geen enkel probleem te hebben met de dramatische afname van zeeijs in de Chukchizee: integendeel het ging ze nog nooit zo goed daar.
Lennart, komende eeuwen is veel te veel gevraagd, vergeet niet dat honderd jaar geleden paardenpoep als bedreigend probleem werd beschouwd.
LikeLike
@Bert Amesz, je vraag “wat is de belangrijkste bedreiging voor biodiversiteit” is een non-sense kwestie die ik uit de weg ga (wat iets anders is dan kop in het zand). En wel hierom: je persisteert in non-sense ofschoon je afgelopen maanden daarop herhaaldelijk en uitgebreid bent geattendeerd. Je mag in je handjes knijpen dat anderen op dit forum meer geduld met je hebben dan ik.
LikeLike
@Neven
Als zelfs ik begrijp waarom dit niet klopt, zijn we op een punt aanbeland waarop het wel erg gênant begint te worden…
Ik ben benieuwd naar jouw begrip. Kun je overigens mijn vragen ook beantwoorden?
LikeLike
@ Jan Zuidema, ik had al een vraag van je beantwoord en je zelfs gevraagd of je daar wat aan had. Daar heb je niet op gereageerd, dus ben ik niet geneigd om nog meer tijd te besteden aan het beantwoorden van verdere vragen (wat Bart Verheggen overigens al heeft gedaan: het begint met C en eindigt met UMULATIEF).
vergeet niet dat honderd jaar geleden paardenpoep als bedreigend probleem werd beschouwd.
En als BIG Paardenpoep toen had bestaan, had het 30-40 jaar langer geduurd voordat de auto-industrie op gang was gekomen.
LikeLike
@Bart
bedankt voor de verwijzingen. Ik kom daar zeker op terug na alles overdacht te hebben.
Wel een eerste korte reactie. Je financiële model veronderstelt dat mijn uitgaven patroon hetzelfde blijft bij meer inkomsten. Dat zal wel niet gebeuren, er stelt zich een nieuw evenwicht in, een aanpassing aan de nieuwe situatie. Een ‘vergroening’.
Verder vond ik het interessant om te lezen dat de fotosynthese toch een voorkeur heeft voor CO2 met de C12 isotoop. Wordt daarmee rekening gehouden?
LikeLike
@Neven, volgens mij heb ik je vragen beantwoord, zie hier boven. Dus nu jij gaarne.
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
Ik heb even teruggezocht in onze ellenlange discussies van vorig jaar over precies hetzelfde onderwerp.
Hier heb ik je een jaar geleden reeds gewezen op de Humlum post waar de C13/C12 isotopen aan de orde komen en waar je allerlei links kunt vinden:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/01/26/open-discussie-jan-feb-2013/#comment-3046
Hier heeft Marco je het budget verhaal al een keer uitgelegd:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/11/open-discussie-juni-2013/#comment-5722
Hier wijst Bob je op expliciet op de koolstof isotopen:
“De koolstofcyclus maakt wel enig onderscheid tussen isotopen (landplanten hebben een voorkeur voor ‘lichte’ koolstofisotopen, dus het normale koolstof-12) maar ‘fossiel’ koolstof wordt, na opgenomen te zijn in de dampkring, nét zo goed ieder jaar tussen de atmosfeer en land/oceaan uitgewisseld.”
Hier wijs ik je opnieuw op de Humlum post:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/11/open-discussie-juni-2013/#comment-5745
En 1 reactie verder legt Hans de massabalans uit:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/11/open-discussie-juni-2013/#comment-5746
En een stuk verder komen er nog veel meer reacties richting jou over de toename van CO2 in de atmosfeer.
Hier komt Bob opnieuw met een verwijzing naar de isotopenverhouding:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/11/open-discussie-juni-2013/#comment-5870
Hier geef ik je nog veel meer links over de CO2 toename, met daarbij zelfs alle verhalen van Engelbeen daarover op WUWT. Ook daarin komt de C13/C12 isotopenverhouding uitgebreid aan de orde, samen met vele andere bewijzen dat de CO2 toename door de mens veroorzaakt wordt:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2013/06/11/open-discussie-juni-2013/#comment-5900
En de link daaronder van Bob komen de isotopen alweer ter sprake.
Nu kom je met de volgende vraag:
“Verder vond ik het interessant om te lezen dat de fotosynthese toch een voorkeur heeft voor CO2 met de C12 isotoop. Wordt daarmee rekening gehouden?”
Ik stel voor dat je (opnieuw?) alle links hierboven gaat lezen.
We zijn in een nieuw jaar en opnieuw kom jij met zo ongeveer dezelfde verhalen over de CO2 toename et cetera als vorig jaar. Kun je mij uitleggen waarom iemand serieus op je herhalingen moet ingaan en daar kostbare tijd in zou moeten steken?
LikeLike
@Hans Erren
Hans, honderd jaar of meer in de toekomst kijken is inderdaad zinloos, zeker als je het door economen laat doen. Dat wij nu niet tot over onze oren in de paardepoep rondwaden is te danken aan Henry Ford die bij de introductie van zijn T-Ford memoreerde: “’If I had asked people what they wanted, they would have said faster horses”
LikeLike
@Neven, volgens mij heb ik je vragen beantwoord, zie hier boven. Dus nu jij gaarne.
Sorry, had ik overheen gelezen.
Enige vragen/opmerkingen:
Wat versta jij onder korte termijn forceringen, hoe lang mag de termijn zijn.
Wat ik versta onder kortetermijnforceringen, zijn forceringen waarvan de invloed over jaren (ENSO, zonne-activiteit) tot decennia (AMO, PDO, aerosolen) nul is. Dat wil zeggen, vroeg of laat heffen de negatieve en positieve invloeden elkaar op.
is een El Nino een forcering die je aan menselijk gedrag wil koppelen?
Nee, in principe niet. Ik weet niet of AGW een invloed heeft op de verdeling van El Niño’s en La Niña’s.
Ik heb begrepen dat de totale hoeveelheid zeeijs, en misschien ook landijs het laatste jaar weer sterk gegroeid is.
Ten opzichte van het extreme recordjaar van 2012 misschien wel (al hangt dat af van je definitie van sterk), maar zelfs een smeltseizoen vol kou en bewolking liet 2013 ruim onder het langjarige gemiddelde eindigen.
Wat is de relatieve importantie van CO2 in de door jou gesignaleerde ophoping van broeikasgassen? Bij dit laatse denk ik aan bijv. 400 ppm CO2 vergeleken met 50000 ppm H2O damp.
CO2 is de trigger. Een trigger is vrij belangrijk als je wilt knallen.
Ik ben benieuwd naar jouw begrip. Kun je overigens mijn vragen ook beantwoorden?
Hier weer mijn versimpelde kijk op de zaak. De natuur (biosfeer, oceanen) neemt even veel CO2 op als het uitstoot en daarbij nog de helft van de menselijke uitstoot. Dus als de CO2-concentratie 2 ppm per jaar stijgt, betekent dat dat de menselijke uitstoot eigenlijk 4 ppm per jaar is (en dat weten we omdat we ook weten hoeveel fossiele brandstoffen er ongeveer verstookt worden). Die 2 ppm is cumulatief, dus de a priori kleine menselijke invloed stapelt zich op en wordt steeds groter.
Dit wat jij zegt…
Aangezien de biosfeer geen onderscheid kan maken in de herkomst van de uitstoot (neem ik hierbij aan) zal ook 4% van de jaarlijkse toename van 2 ppm dus te wijten zijn aan menselijke activiteit. Dit is dus 0,08 ppm per jaar.
…geeft aan dat je eigenlijk heel erg weinig van het onderwerp weet en snapt. Je weet er zo weinig van dat je zelf niet door hebt hoe weinig je ervan weet. En daarom speculeer je op de aanname dat de experts het fout hebben. Als je er ietsjes meer van zou snappen, zou je je een stuk bescheidener opstellen.
LikeLike
Wat Neven al zegt. Voor de volledigheid even:
“Wat is de relatieve importantie van CO2 in de door jou gesignaleerde ophoping van broeikasgassen? Bij dit laatse denk ik aan bijv. 400 ppm CO2 vergeleken met 50000 ppm H2O damp.”
CO2 veroorzaakt ca. 26% van het totale ‘broeikasgas-effect’ terwijl waterdamp ca. 60% veroorzaakt (bij een heldere hemel en incl. de overlap in de absorptiespectra):
1) Waterdamp is in onze atmosfeer geen ‘well-mixed’ gas zoals CO2 en CH4 dat zijn. Het is vooral dicht boven het oppervlak aanwezig, naarmate je hoger komt wordt het al snel kurkdroog. O.a. door oxidatie van CH4 is er ook waterdamp in de stratosfeer aanwezig, in kleine hoeveelheden.
2) Een tweede, nog belangrijker, verschil is dat waterdamp een condenserend broeikasgas is. De hoeveelheid in de dampkring is een *gevolg* van de temperatuur: de absolute luchtvochtigheid stijgt naarmate het warmer wordt. Doordat waterdamp condenseert kunnen wij de hoeveelheid waterdamp (mondiaal) niet beïnvloeden – de temperatuur controleert dit. CO2 en CH4 etc. condenseren niet, althans niet in onze dampkring.
Doordat wij de niet-condenserende broeikasgassen zoals kooldioxide opkrikken wordt het warmer. Warmere lucht kan meer waterdamp bevatten en de opwarming zorgt voor extra verdamping: een versterkende feedback. N.B.: dit betreft waterdamp in de gasfase, daarnaast heeft de bewolking ook een aandeel. Een goed overzicht staat hier:
Kiehl & Trenberth 1997 in Bulletin of the American Meteorological Society.
Zie de abstract en tabel 3 bevat de percentages. Let op dat dit het *totale* broeikasgas-effect is en niet de forcering, dus niet de toename.
“.. is een El Nino een forcering die je aan menselijk gedrag wil koppelen?”
Nee. Een El Niño is geen forcering en ook geen ‘feedback’ maar het is een onderdeel van de internal variability van het klimaatsysteem. Dat geldt ook voor de PDO. Net zoals andere vormen van ‘internal variability’ kunnen deze wel invloed hebben op de partitionering van de extra energie die in het klimaatsysteem achterblijft – bijv. hoe het verdeeld wordt tussen troposfeer en de oceaan.
Tijdens bepaalde fasen van de PDO (als er véél La Niña’s zijn, zoals sinds 2000) gaat er relatief meer van dit stralingsoverschot de (diepe) oceaan in. In een periode met relatief veel El Niño’s belandt er relatief meer in de troposfeer (waar het voor een deel ook weer de ruimte in straalt).
Of de klimaatverandering op zich ook weer tot vaker (of juist minder vaak) El Niño’s zal gaan leiden – dat zou dan op zich wel een feedback zijn – staat nog ter discussie.
LikeLike
Lennart,
Interessante vraag die je opwerpt in https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/11/rajendra-pachauri-marcel-crok-en-wilco-hazeleger-in-nieuwsuur/#comment-7608
Een blik op de Living Planet Index http://bit.ly/1eGutZt leert dat sinds 1970 de biodiversiteit 30-50% is afgenomen. De oorzaken die ik noemde (landbouw, veeteelt, houtkap, visserij, menselijke bebouwing, industrie, infrastructuur, vervuiling, energiewinning, mijnbouw, etc) heb ik overigens niet zelf bedacht, maar zijn ontleend aan diverse bronnen, waaronder het UNEP-rapport http://bit.ly/1deEcqH Klimaatverandering neemt in dat rijtje slechts een bescheiden plek in.
De drivers zijn duidelijk: bevolkingsgroei (sinds 1970 circa 3 miljard erbij) en economische groei (sinds 1970 bijna een verviervoudiging).
In welk tempo afname van de biodiversiteit doorzet ingeval van geen/bescheiden opwarming? Het antwoord op die vraag laat ik graag aan anderen over…
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Kan jij off-topic commentaren voortaan gewoon in de ‘open discussie’ plaatsen, of op je eigen veel-gelezen blog? Dan kan je eventueel een linkje plaatsen naar die reactie. En kan ik je er ook op wijzen dat dit blog NIET over jou gaat en niet van jou is? Je hebt immers je eigen blog… Met dank. 🙂
Er is een nieuwe open discussie aangemaakt, zodat onderwerpen die niet direct met het blogstuk over Rajendra Pachauri en Nieuwsuur etc. van doen hebben daar verder besproken kunnen worden. Dat geldt ook voor ijsberen, kernfusie etc.
LikeLike
Pingback: Open discussie Januari 2014 | Klimaatverandering
@ Bert Amesz,
Je verwijst naar oorzaken van de afname van biodiversiteit in het verleden. Voor de zoveelste keer wijs ik je er op dat het verleden weinig tot niets zegt over de te verwachten gevolgen van klimaatverandering in de loop van deze eeuw. Er wordt vrij breed aangenomen dat de schade van opwarming tot 2 °C nog redelijk binnen de perken blijft. En het is algemeen bekend dat we nu pas op ongeveer de helft van die 2 °C zitten. Ofwel: we zijn er allemaal van op de hoogte dat de effecten van opwarming op dit moment nog niet zo groot zijn, en het is derhalve niet nodig om ons daar eindeloos op te blijven wijzen.
LikeLike
Bert, zie mijn reactie hier:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/17/open-discussie-januari-2014/#comment-7628
LikeLike
@Neven
“”geeft aan dat je eigenlijk heel erg weinig van het onderwerp weet en snapt. Je weet er zo weinig van dat je zelf niet door hebt hoe weinig je ervan weet. En daarom speculeer je op de aanname dat de experts het fout hebben. Als je er ietsjes meer van zou snappen, zou je je een stuk bescheidener opstellen””
Wat heeft bescheidenheid nou te maken met deze discussie. Vreemde redenatie van jouw kant. En waarom zou ik waar dan ook op speculeren? Ik ben nog maar kort met deze materie bezig en stel vragen als ik iets niet begrijp. Wat is daar nou bescheiden of onbescheiden aan? Toegegeven, zo nu en dan spui ik een privé theorietje. Is dat onbescheiden? Lijkt me niet. En Neven, je hoeft er niet op te reageren, bij voorkeur niet als je het gênant vindt. Ik wil je niet ontrieven.
LikeLike
En Neven, je hoeft er niet op te reageren, bij voorkeur niet als je het gênant vindt.
Juist als het gênant is, natuurlijk. Je laat iemand toch ook niet met een rol wc-papier uit z’n broek over straat lopen? 😛
Zeg, maar snap je het nu van dat cumulatief?
LikeLike
Jan,
Je stelt vragen als je iets niet begrijpt, zeg je. Maar als (vooral) Bob en Jos uitgebreid ingaan op die vragen, en de tijd en moeite nemen om je het één en ander uit te leggen, lap jij even later alles wat ze je vertellen gewoon aan je laars. En blijf je doordrammen over je privé-theorietjes. Daarmee wek je de indruk dat het antwoord op de vragen die je stelt je eigenlijk helemaal niet interesseert, omdat je je mening er toch niet door wenst aan te passen.
LikeLike
@Neven
Jouw redeneertrant blijft merkwaardig. Er is kennelijk iets misgegaan. Ik kan weinig met jouw achterdochtige attitude. Waarom ga je niet op de een of andere alfa blog je wetenswaardigheden spuien. Dat past wellicht beter bij het niveau van jouw discussie techniek.
LikeLike
Jan, snap je nu hoe het zit met dat cumulatief, en met kortetermijn- versus langetermijnforceringen? Of doe je net alsof je dat allemaal niet gelezen hebt om vervolgens op dezelfde voet door te gaan?
LikeLike
@Neven
Ik denk dat ik het best snap, maar misschien snap jij het niet met je simpele cumulatie.
“”Hier weer mijn versimpelde kijk op de zaak. De natuur (biosfeer, oceanen) neemt even veel CO2 op als het uitstoot en daarbij nog de helft van de menselijke uitstoot. Dus als de CO2-concentratie 2 ppm per jaar stijgt, betekent dat dat de menselijke uitstoot eigenlijk 4 ppm per jaar is (en dat weten we omdat we ook weten hoeveel fossiele brandstoffen er ongeveer verstookt worden). Die 2 ppm is cumulatief, dus de a priori kleine menselijke invloed stapelt zich op en wordt steeds groter.””
Waarom wordt maar de helft vd menselijke uitstoot opgenomen? Waarom niet meer? Waarom schrijf je alle stijging toe aan de mens? En hoe zit het met de toegenomen fotosynthese, hoe zit het met hoger wordende concentratie gradiënten nabij CO2 sinks, wat doet de opwarmende oceaan?
Alles hangt af van de snelheid van het instellen van een nieuwe evenwichtssituatie. Indien dit snel gaat wijk je ver af van jouw cumulatie. Bij heel langzaam kom je meer in de buurt.
LikeLike
Jan, geloof het of niet, maar al je vragen zijn al lang geleden beantwoord door serieuze, hoog intelligente mensen die jarenlang, soms hun hele carrière, met niets anders bezig zijn geweest dan deze vraagstukken. Misschien moet je proberen iets meer te vertrouwen op Google Scholar in plaats van puur en alleen je eigen gezonde verstand. De tijd dat Griekse filosofen onder een olijfboom gingen zitten en al mijmerend tot allerlei interessante speculatie kwamen, ligt heel ver achter ons.
Met andere woorden: ga eens je eigen huiswerk doen en kom ons dan vertellen wat je allemaal ontdekt hebt. Gastblogs zijn hier welkom.
LikeLike
@Neven, welterusten
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
Ik stel voor dat we de discussie over dit onderwerp stoppen. Jos heeft gisteravond laten zien dat precies hetzelfde onderwerp al vanaf januari 2013 met je is besproken:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/11/rajendra-pachauri-marcel-crok-en-wilco-hazeleger-in-nieuwsuur/#comment-7615
Jos heeft het voorzien van linkjes naar de tientallen reacties en discussies die al een jaar geleden gevoerd zijn. Desondanks kies je ervoor om alles te negeren, en van voren af aan te beginnen. Verder negeer je ook de vraag van Jos van gisteravond:
Zoals Hans al zegt lap je dus de antwoorden tóch aan je laars. Dat is niet zo beleefd, is het wel? Lees s.v.p. opnieuw waar Jos al naar verwezen heeft – dan stoppen we nu deze discussie. Als je daarna nog concrete vragen mocht hebben kan je reageren in het desbetreffende draadje (vanaf vorig jaar januari) of in de open discussie.
Hier is het off-topic.
LikeLike
Beste Bob, je hebt gelijk, volkomen off-topic. Maar je moet wel bedenken dat ik door 4 tot 5 personen geattaqueerd werd, en dus niet een ieder gelijk van repliek kon dienen. Bovendien was de toon van jullie kant tamelijk arrogant, sarcastisch en bij wijlen denigrerend.
Ik heb een deel van het commentaar van Jos bekeken, en inderdaad hebben we het vorig jaar ook over CO2 gehad, maar niet exact hetzelfde. In ieder geval hebben jullie km”s boter op het hoofd met steeds jullie zelfde knip en plakwerk. Ik zie daarin geen bezwaar, gebeurt ook vaak in wetenschappelijke papers (hopelijk alleen bij de inleiding).
Herhaling geschiedt ook in het onderwijs, en is de reden waarom kinderen leren.
Het ga je goed.
LikeLike
Beste Jan Zuidema,
Jos, Marco, Hans, Neven en ik zijn vanaf januari 2013 heel uitgebreid ingegaan op je teksten en op je foutieve rekensommetjes over “4% van 2 ppm/jaar = 0,08 ppm per jaar”.
Niet alleen hebben we in tientallen reacties uitgelegd wat er niet aan klopt – we zijn ook bij herhaling en in detail ingegaan op de isotopenverhoudingen, de corresponderende afname van de zuurstof-concentratie, de emissiecijfers van BP en anderen, de langzame afname van de koolzuurgas-concentratie naar een glaciaal toe etc. Verreweg het meeste is in onze eigen bewoordingen en helemaal toegesneden op jouw vragen.
Je negeert het echter 100%, je herhaalt een jaar later je foutieve rekensommetje. En je stelt een vraag die heel uitgebreid en herhaaldelijk vorig jaar al beproken is: “.. een voorkeur heeft voor CO2 met de C12 isotoop. Wordt daarmee rekening gehouden?” Opnieuw legt Bart uit welke fundamentele fout er in je rekensommetje zit, opnieuw negeer je de essentie.
Beste Jan, ik stel voor dat je bovenstaand overzicht van Jos met eerdere reacties gaat herlezen:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/01/11/rajendra-pachauri-marcel-crok-en-wilco-hazeleger-in-nieuwsuur/#comment-7615
Ik wens je ook vaarwel, het ga je goed. Daarmee is dat onderwerp definitief afgesloten.
LikeLike