Medialogica onderzoekt hoe feiten het verliezen van emotie met klimaatverwarring tot gevolg.
Naar wie moet het publiek luisteren? Welke belangen spelen mee? En door wie wordt de publieke opinie beïnvloed?
Afgelopen zondagavond ging Medialogica over het publieke klimaatdebat en hoe politici en media over de wetenschap communiceren. Ik kom ook een paar keer voorbij als één van de geïnterviewden. De aflevering ‘Klimaat van Verwarring’ valt hier terug te zien.
De dynamiek van het debat werd heel helder uitgelegd door Jan Paul van Soest:
- Het afwijzen van de klimaatwetenschap gebeurt vooral uit onvrede met het voorgestelde klimaatbeleid. (‘solution aversion’)
- Het uitvergroten van anti-wetenschappelijke meningen in de media zorgt voor verwarring.
Centraal stond het zg klimaatmanifest dat o.a. via de Telegraaf en RTL Nieuws verspreid werd. Hierin kwam een aantal emeriti hoogleraren aan het woord die, niet gehinderd door enige kennis van zaken, een “catastrofe van armoede, kou en honger” voorspelden als gevolg van de voorgestelde klimaatwet. Over alarmisme gesproken. Zelfs Marcel Crok, die in de reportage ook uitgebreid aan het woord kwam, vond dit wel wat overdreven. Dat hun argumenten tegen de klimaatwetenschappelijke conclusies totaal geen hout snijden is hier al eerder aan de orde geweest (hier, hier, hier).
Harm Taselaar, hoofdredacteur van het RTL Nieuws, gaf toe dat ze fouten hadden gemaakt in hun reportage over dit klimaatmanifest. Dat valt te prijzen. Maar het was dan ook wel tenenkrommend wat in die nieuwsuitzending werd beweerd door de voice-over. Alsof de wetenschap er nog niet over uit is wat de oorzaak is van de huidige opwarming.
Ons blog kwam letterlijk in beeld, terwijl ik vertelde waarom ik 10 jaar geleden ben begonnen met bloggen. Een aanleiding was dat ik merkte dat kennissen vaak op het verkeerde been werden gezet door een snelle speurtocht op internet. Er is heel veel misinformatie, en het is als leek heel lastig om te doorzien wie je wat maar op de mouw probeert te spelden en wie echt weet waar die het over heeft.
Bovendien is internet is een walhalla om argumenten te vinden die je vooropgestelde mening ondersteunen. Dat werd prachtig geïllustreerd door Niek Sandmann, de geldschieter van een nieuwe klimaatskeptische denktank, Climate Intelligence, waarin bovengenoemde emeriti hoogleraren en Marcel Crok zich hebben verenigd. Sandmann wilde graag antwoord op bepaalde klimaatvragen. Maar in plaats van bij de wetenschap te rade te gaan (waar antwoorden op zijn vragen vrij eenvoudig te vinden zijn) ging hij een beetje googelen en raakte in de ban van pseudoskeptische geluiden.
Marcel Crok werd o.a. bevraagd over zijn rol als klimaatadviseur van Baudet. Wat vindt hij ervan dat Baudet klimaatverandering een ‘hoax’ (bedrog) noemt? “Dat soort termen zou ik zelf nooit willen gebruiken”, zegt Crok. Dat is wel heel zachtjes uitgedrukt voor zo’n bizarre bewering, zeker in vergelijking met zijn felle kritiek op de wetenschap en op wetenschappelijke instituten zoals het KNMI. En nee, Marcel zou Baudet op dergelijke dingen niet aanspreken.
De hoofdredacteur van NU.nl, Gert-Jaap Hoekman, werd gevraagd over hun nieuwe beleid om het ontkennen van anthropogene klimaatverandering niet langer toe te staan in ‘nujij’ commentaren.
Heleen de Coninck werd als hoofdauteur van het recente 1,5 graden rapport van het IPCC bevraagd over het IPCC process. Interessant was het voorbeeld dat het Amerikaanse State Department exact hetzelfde commentaar had ingediend op een draft versie van het rapport als olieconcern Chevron. Dat verraste Jan Paul van Soest niets: “niet alleen laat de regering zich adviseren door een oliemaatschappij; de oliemaatschappijen zitten in het kabinet.”
Stijn Warmenhoven kwam aan het woord als één van de organisatoren van de Nederlandse klimaatstakers. Hier was ook weer een bruggetje naar Marcel Crok. Die had namelijk een complottheorie geretweet waarin beweerd werd dat de klimaatstakers door ‘Brussel’ zouden worden aangestuurd. Daar kon Stijn natuurlijk hartelijk om lachen. Marcel heeft die tweet inmiddels verwijderd, maar mede via hem is dit broodje-aap verhaal wel een stuk verder verspreid. Hij gaf schoorvoetend toe dat hij dit bericht wel plausibel vond, maar het niet had gechecked alvorens het verder te verspreiden. Dat hij een dergelijke complottheorie geloofwaardig vond is wel tekenend.
Klimaatverandering 
@Frank,
Toevallig, ik wilde net antwoord geven op je vraag in de open discussie met een tv gids op schoot. “Mist verspreiden” was de kop boven het artikel in de gids maar nu is er een heel blogstuk als antwoord op je vraag.
LikeLike
Vanaf mijn locatie is de uitzending niet terug te zien. Maar vertrouwend op de bespreking ervan hierboven door Bart was ’t kennelijk een potje intrappen van de bekende open deuren.
Ik heb effe gecheckt: ’Human’ die de uitzending heeft verzorgd stelt op zijn website in vette letters “HOE JE IN HET LEVEN STAAT BEPAAL JE ZELF.” Dat is bizar voor een zendgemachtigde die via ‘Medialogica’ wil laten zien dat hoe je in het leven staat in hoge mate bepaald wordt door de media. Maar dit ter zijde.
Als ik het goed begrijp stond de uitzending van Human niet in het teken van hoe we allemaal *feitelijk* in het leven staan: COP21, COP22, COP23, COP24 en aanstaande COP25. Dat is waar Sandmann, Crok, Wilders of Baudet zich tegen verzetten. Hun gedoe over klimatologische feiten is irrelevant en zo dient het behandeld te worden. Ook door journalisten en zendgemachtigden.
LikeLike
Radio1 EenVandaag heeft kennelijk niet goed geluisterd naar Medialogica afgelopen zondag. Presentator Jojanneke van den Berge laat kritiekloos zojuist (23-apr-2019) Guus Berkhout spreken in het programma EenVandaag op NPO Radio1 in de rubriek “Onze Optimist”.
Guus Berkhout wordt aangekondigd als emeritus hoogleraar Innovatiemanagement; hij is samen met wetenschapsjournalist Marcel Crok oprichter van het onderzoekinstituut CLINTEL – Climate Intelligence Foundation. Terug te luisteren via:
https://www.nporadio1.nl/radio-eenvandaag/uitzendingen/629402-2019-04-23
Het fragment begint om 14:32u
LikeLike
Beste Jan Konings,
We hebben eerder al eens geschreven over het ‘Climate Intelligence’ platform, opgericht en gefinancierd door vastgoedmagnaat Niek Sandmann (hij zit ook in de Medialogica uitzending):
https://klimaatverandering.wordpress.com/2019/01/26/climate-intelligence/
Ook hebben we zorgvuldig gekeken naar Berkhout’s ‘argumenten’, zoals hier:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2018/10/22/thoenes-en-berkhout-preken-voor-eigen-parochie-in-elsevier/
Verder nam Marcel Crok, in de Medialogica uitzending, nou juist afstand van het ‘klimaatmanifest’ van Berkhout. Het is dan ook curieus dat EenVandaag opnieuw kritiekloos Berkhout naar voren haalt.
LikeLike
In “Medialogica – Klimaat van Verwarring” wordt verwezen naar het Klimaatmanifest, waarvan ik deze versie vond: http://www.clepair.net/klimaatalarm.html
Marcel Crok wijst in de uitzending dit Klimaatmanifest af, in de versie die ik vond komt de naam Berkhout niet voor – althans niet bij de 24 ondertekenaars.
Ik kan hier niet uit opmaken dat Berkhout achter dit manifest zit, dus de aanduiding ‘klimaatmanifest’ van Berkhout lijkt niet correct. Wel lijken Berkhout, Crok en Sandmann nu elkaar gevonden te hebben in de oprichting van Clintel. Zie bijv. ook NRC van 10-mrt-2019: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/10/prijsschieten-op-de-klimaat-wetenschap-a3952766
LikeLike
Ik heb even geluisterd naar dat verhaal van Berkhout. Het zit in het eerste uur van de uitzending, na ongeveer een half uur. Het is behoorlijk kolderiek. Hij begint zijn pleidooi met het aankondigen van “onafhankelijk onderzoek”, om vervolgens vooral duidelijk te maken dat de uitkomsten van dat onderzoek bij voorbaat al vaststaan.
Ook typisch: volgens Berkhout zijn duizenden klimaatwetenschappers allemaal best deskundig op hun vak, maar desalniettemin niet in staat om gezamenlijk een totaalbeeld te geven van hoe het klimaatsysteem werkt. Best bijzonder om het verhaal dat al die duizenden wetenschappers blijkbaar niet echt weten waar ze mee bezig zijn te verkopen als optimisme. Ik vind het eerder zwartgallig cynisme.
LikeLike
Beste Jan Konings,
Berkhout werd in De Telegraaf opgevoerd als een van de ‘ondersteuners’ van dat klimaatmanifest (29 dec. 2018):
In het stuk in De Telegraaf komt voornamelijk Berkhout aan het woord. Sargasso maakte een lijstje met auteurs van dat ‘Klimaatmanifest’ en wat hun achtergrond zou zijn. Daar stond ook Berkhout vermeld:
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1SRMuMyHxKvyEF4MPjadD2J_QeqayziuSQsbyBCbMtdE/edit?usp=sharing
Opvallend is dat daar nul klimaatwetenschappers onder zijn en ook niemand die wetenschappelijk over het klimaat gepubliceerd heeft. De meesten, zoals Fred Udo, Dick Thoenes en onze regelmatige ex-reageerder Hugo Matthijssen kennen we al sinds jaar-en-dag van het blog Climategate.
Maar je hebt gelijk dat, op de site van Kees le Pair, Berkhout niet genoemd wordt als mede-auteur. Overigens is het wel grappig dat Berkhout zich beklaagt in De Telegraaf: “Vrijwel alle media willen er niets van weten. Als je twijfelt aan het CO2-verhaal, gaan alle deuren dicht“, terwijl dat nogal twijfelachtige ‘klimaatmanifest’ nou juist heel uitgebreid in de meest gelezen krant en een veel bekeken journaal verspreid is (en Berkhout uitgebreid een podium kreeg in Elsevier).
LikeLike
@Lieuwe,
ja, ik krijg net als Goff niks te zien van de uitzending. Mag het vanuit mijn lokatie niet zien, met (33) erbij.Informatietechnologie staat voor niks. Bedankt voor het stuk hierboven dan, Bart.
LikeLike
Goff, Frank,
De uitzending staat ook op NPO Start. Het zou kunnen dat die video ook niet toegankelijk is buiten Nederland, maar je zou nog een poging kunnen wagen: https://www.npostart.nl/VPWON_1292185.
LikeLike
@Bob Brand, @Hans Custers
Bedankt voor de uitgebreide info over Guus Berkhout.
De redactie van Radio EenVandaag van dinsdagmiddag 23 april heeft dan inderdaad slecht werk geleverd door deze klimaatscepticus op NPO Radio1 aan het woord te laten over de oprichting van klimaatonderzoekinstituut Clintel. Op de vragen van presentatrice Jojanneke van den Berge naar de financiering en de politieke stellingname geeft Berkhout geen antwoord, maar als de redactie enigszins zijn huiswerk had gedaan, had deze kunnen weten dat Baudet-adviseur Marcel Crok medeoprichter van Clintel is en Niek Sandmann de financier.
LikeLike
Hans,
dank voor je attentie en link maar ook die video zit buiten NL op slot.
Frank,
de manier om het ‘euvel’ te omzeilen is een programmaatje te installeren dat elke gewenste computerlocatie fingeert. Een bevriende buurman zegt er goede ervaringen mee te hebben. Ikzelf zie er van af omdat ik te lui ben om eraan te beginnen.
LikeLike
In het buiten land is de uitzending geblokkeerd, dat zou eigenlijk niet nodig zijn bij Nederlands producties. Met een Virtual Private Network kan je toch kijken; ik gebruik Hola als Firefox Addon. Het installeren is net zo makkelijk als iedere andere Add-on.
Dat de publieke omroep iemand als Crok een wetenschapsjournalist noemt is treurig.
LikeLike
Sandmann geeft liever een half miljoen uit aan propaganda door Crok (“eerst een website opbouwen”) als te telefoneren met een wetenschapper. Hij heeft vast een zeker echte wetenschappelijke twijfel.
Crok valt constant de wetenschap aan, maar belt niet met zijn vriend Baudet als die heel Nederland misleidt. Het is hem vast en zeker heel erg belangrijk dat de maatschappij goed is geïnformeerd en mensen autonoom de beste beslissingen kunnen maken.
LikeLike
@Goff: je bedoelt VPN. Ik gebruik Windscribe. Gratis en gemakkelijk.
Paai
LikeLike
Het programma was niet slecht, maar liet veel aan de interpretatie van de kijker over. Men liet Crok ea uitgebreid aan het woord in de veronderstelling dat de context en toon van het programma (vriendelijke kritisch, nooit werden ze echt in verlegenheid gebracht) voldoende waren om de kijker ervan te doordringen dat ze onzin bezigden. Hiermee illustreerde het programma hoe lastig de massa media het vinden om, geconfronteerd met aparte flauwekul, het principe van evenwichtige verslaggeving los te laten of, liever, toe te passen. Tegenover ieder mening dient een andere te staan, maakt niet uit wat waar is, zelfs niet als de overgrote meerderheid van wetenschappers het ergens over eens is. Daardoor wordt een evenwicht gesuggereerd dat er niet is. Gevolgen kunnen groot zijn. Brexit is daar een voorbeeld van, Trump ook. Klimaat eigenlijk ook al, al zien we het debat, langzaam schuiven, wat oa geïllustreerd wordt door de schuivende panelen (argumenten) die klimaat sceptici hanteren. Van het bestaat niet, via we kunnen er toch niks aan doen tot een NL bijdrage is een druppel op een gloeiende plaat. Dat is positief, maar nog steeds heel kwetsbaar. Het klimaat vereist nu actie. Met 4 jaar Baudet verliezen we tijd die we niet hebben. De media need to get their act together. Als ze echt de vierde macht is, moet ze die gebruiken om via de waarheid de politiek tot actie te dwingen. Dat is pas evenwichtig.
LikeLike
@sander,
Volgens mij doet een groot deel van de media goed werk. Het is veel werk
en het is moeilijk om altijd daar te zijn waar het nieuws is. Het is veel makkelijker om zonder (veel) kennis maar met veel geld “nieuws” te verspreiden via internet.
https://www.canadianunderwriter.ca/catastrophes/one-in-1000-year-flood-happening-in-quebec-1004162482/
Guus Berkhout deed zo’n makkelijke poging. Vergeefs, maar we weten nu wel dat hij een lintje heeft en in een vreemde taal zijn boodschap probeert te delen. Hoe boreaal ben je dan (grapje)?
LikeLike
De boreale bossen. Is toch noordelijk Europa? Verleden jaar brandde het daar hevig, Nu dit jaar al de eerste branden gehad in Noorwegen.
Als het zo door gaat, met versnelde opwarming noordelijk, krijgt dat boreale een steeds warmere gloed (grapje? Het is triest)
LikeLike
Hallo Sander,
In principe heb je gelijk met:
“Hiermee illustreerde het programma hoe lastig de massa media het vinden om, geconfronteerd met aparte flauwekul, het principe van evenwichtige verslaggeving los te laten of, liever, toe te passen. Tegenover ieder mening dient een andere te staan, maakt niet uit wat waar is, zelfs niet als de overgrote meerderheid van wetenschappers het ergens over eens is. ….”
Bart heeft al vaker geschreven over de neiging tot ‘false balance’ in de media, zoals hier:
https://klimaatverandering.wordpress.com/category/journalistiek/page/2/
https://klimaatverandering.wordpress.com/2015/11/22/wordt-de-klimaatwetenschap-goed-weergegeven-in-de-media/
In dit geval pakte het goed uit, doordat Marcel Crok zichzelf min-of-meer te kijk zette door:
– zijn halfslachtige afwijzen van wat Berkhout/Baudet c.s. zoal beweren;
– echter, als hun adviseur, weigeren om Baudet c.s. daarop te wijzen;
– dat de fondsen van Niek Sandmann blijkbaar eerst “naar een website” zouden gaan (een volgende site met pseudo-argumenten waar Crok zélf niet eens achter staat?), i.p.v. naar wetenschappelijk onderzoek.
Marcel manoeuvreerde zich in een steeds lastiger te rechtvaardigen positie. De camera registreerde het ongemak dat hij uitstraalde.
LikeLike
@Bob Brand
Wat websites van Marcel Crok betreft:
Dit is een site van hem:
https://www.destaatvanhet-klimaat.nl/
Veel reclame daarop te vinden voor zijn boek met dezelde naam. Dat boek is overigens hier ook al besproken:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2011/04/11/marcel-crok-alternatieve-staat-van-het-klimaat/
Laastste nieuws op de site van Crok is een persbericht van 7 maart 2019 over een rapport van “vier onafhankelijke onderzoekers” genaamd “Het Raadsel van de Verdwenen Hittegolven”. Het rapport is mede gefinancierd door CLINTEL, Stichting Climate Intelligence*). De 4 onderzoekers zijn Rob de Vos, Frans Dijkstra, Jan Ruis en Marcel Crok zelf. Eerstgenoemde Rob de Vos heeft ook een eigen site: https://klimaatgek.nl/
Ook op deze site “klimaatgek.nl” komt dit zg. “homogenisatierapport” uitgebreid aan bod, o.m. een reactie van staatssecretaris S. van Veldhoven-van der Meer “Evaluatie wet op het KNMI” n.a.v. een vraag van Baudet i.v.m. dit rapport:
https://klimaatgek.nl/wordpress/2019/04/04/de-staatssecretaris-en-het-homogenisatierapport/
Eerder op 27 juli 2018 was die homogenisatie al onderwerp van een discussie tussen o.m. Gerrit Hiemstra en Marcel Crok op Twitter:
*) Meer over de Stichting Climate Intelligence:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2019/01/26/climate-intelligence/
LikeLike
’t merkwaardige is wel, dat na homogenisatie, er best veel hittegolven verdwenen zijn. Het geeft dan een opvallend ander beeld, zoals te zien in de grafiekjes hierboven.
LikeLike
Beste Jan Konings,
Het is niet de bedoeling om hier linkjes te gaan plaatsen naar sites, die we allang kennen en die al vaak besproken zijn. Zie daarover de spelregels, met name de zesde.
Het is overigens oud nieuws. Het verhaal over zogenaamd “verdwenen hittegolven” is al uit juli vorig jaar. Op ons blog heeft Tinus Pulles (voormalig KNMI) daarop gereageerd:
Worden de warmste dagen in Nederland warmer?
Tinus legt daar uit dat homogenisatie noodzakelijk is, als je over de loop van 120 jaar naar de aantallen hittegolven wil kijken. Meetlocaties en meetinstrumenten zijn in deze periode meermaals veranderd – en ook is de definitie van een hittegolf veranderd!
Het aantal hittegolven is daarnaast een wat ongelukkige maat: doordat hittegolven op zich al zeldzaam zijn, is het lastig om daar significante trends in te ontdekken. Tinus maakt in plaats daarvan een overzicht van de etmaaltemperaturen op de warmste dagen van elk jaar:
Lees verder vooral: Worden de warmste dagen in Nederland warmer?
LikeLike
Frank,
Dat het effect van homogenisatie op hittegolven (in De Bilt) aanzienlijk is, is natuurlijk precies de reden waarom Crok & co zich op die hittegolven concentreren.
Of, in bredere zin: het is de reden waarom pseuodsceptici vaak in de statistieken van extremen duiken. Extremen zijn zeldzaam, de aantallen zijn beperkt en dus is de statistische onzekerheid groot. Dat geldt ook voor hittegolven. Dat is een van de redenen waarom Tinus Pulles afgelopen zomer in een gastblog al concludeerde dat hittegolven niet zo’n handige indicator zijn van opwarming van het klimaat.
Met de grote statistische onzekerheid rond extremen is er altijd wel ergens iets te vinden waar pseudosceptici een bevestiging van hun mening in zien. Het rapport van Crok & co laat ook zien dat het effect van homogenisatie op de langetermijntrend uiterst beperkt is. Daar geven ze amper aandacht aan.
Dat het opgewarmd is staat niet te discussie. Dat warme dagen warmer zijn geworden net zo min. Daarmee is het ook best aannemelijk dat het aantal hittegolven is toegenomen. En dus ook dat de gehomogeniseerde data een beter beeld geven dan de “correcties” van Crok en zo. Maar vanwege de zeldzaamheid van hittegolven blijft er een forse onzekerheidsmarge.
LikeLike
@Bob Brand @Hans Custers
Bedankt, heldere uitleg. Spelregels nog even gelezen, had niet de indruk over de sch(r)eef te zijn gegaan 😉
LikeLike