Niet alleen treurige pessimisten maar ook overoptimistische personen laten zich niets aan feiten gelegen liggen, bewijst Marco Visscher in Letter en Geest (26 november). Hij schetst klimaatverandering als alweer een voorbeeld van doemdenken, en meent dat het menselijk aanpassingsvermogen en vindingrijkheid grenzeloos zijn. Leidend voor hem zijn echter verschillende ‘sceptische’ argumenten, die wetenschappelijk gezien geen hout snijden.
Ik ondersteun van harte zijn oproep aan politici om “wetenschappelijke informatie te wegen met een eigen visie op de toekomst van de mensheid en de aarde”. Die twee zaken dienen wel goed gescheiden te worden: Je wereldbeeld moet niet je interpretatie van wetenschappelijke kennis gaan kleuren. De optimistische kikker doet er goed aan zijn vindingrijkheid te gebruiken om uit het langzaam opwarmende water te springen, in plaats van, heel optimistisch, te zeggen dat het wel meevalt met dat opwarmende water. Visscher’s gezonde en aanstekelijke optimisme zou niet ten koste van realisme hoeven te gaan; anders verwordt het tot wishful thinking.
Hij stelt terecht dat wetenschap in feite georganiseerde scepsis is: Het proces werkt omdat de kracht van de bewijsvoering leidend is. Het begrip “scepsis” is echter wel aan inflatie onderhevig, en wordt veelvuldig verward met eeuwige twijfel, onafhankelijk van de sterkte van de bewijsvoering. Het is geen wonder dat, zoals uit de verspreide privé emails blijkt, wetenschappers de zogenaamde klimaatsceptici geen warm hart toedragen. Hen lijkt er immers veel aan gelegen om de klimaatwetenschap in diskrediet te brengen. Visscher’s essay laat zien dat ze daarmee succes hebben. Hij gaat zelfs zo ver dat hij een hele tak van wetenschap van paniekzaaierij en overdrijving beticht en hen een “nieuwe priesterkaste” noemt. Enerzijds pleit hij voor meer nuance in het maatschappelijke debat. Anderzijds laat hij zich verleiden tot dergelijke verdachtmakingen, waarmee hij een karikatuur schetst van de wetenschap, die met de werkelijkheid niets van doen heeft.
De argumenten die hij naar voren schuift zijn veelal gebaseerd op een kern van waarheid, waar hij dan vervolgens verkeerde of veel te verstrekkende conclusies uit trekt. Zo geeft hij hoog op van een aantal fouten in de vorige IPCC rapportage (3000 pagina’s), terwijl die bij nadere beschouwing niets te maken hadden met de hoofdconclusie dat de aarde opwarmt door menselijke uitstoot van broeikasgassen. De focus op deels terechte en deels onterechte kritieken ontneemt hem de blik over het grotere plaatje: Wat weten we nu en hoe weten dat? Als je een vogel ziet vliegen in de lucht ga je ten slotte ook niet aan het bestaan van de zwaartekracht twijfelen.
Visscher stelt dat 30 jaar geleden werd gewaarschuwd voor global cooling. In de publieke media misschien (Visscher zegt het zelf: sensatiezucht), en in een enkel wetenschappelijk artikel. Maar er was geen sprake van een wetenschappelijke consensus dat er een ijstijd zat aan te komen. Integendeel, ook toen wezen de meeste wetenschappelijke studies op mogelijke opwarming als gevolg van menselijk handelen.
En al veel eerder, 150 jaar geleden, waren de grondslagen van de stralingseffecten van CO2 onderzocht. Die leidden eind 19de eeuw tot voorspellingen van het opwarmde effect van dit broeikasgas, die in grote lijnen aan het uitkomen zijn. Het dominante wereldbeeld, dat de nietige mens niet in staat kan zijn om zo iets groots als het aardse klimaat te beïnvloeden, werd langzaam maar zeker ontkracht door de opeenstapeling van wetenschappelijke aanwijzingen. Maar zoals wel vaker is gebeurd stuiten de wetenschappelijke inzichten op maatschappelijke tegenkrachten.
De opwarming gaat intussen gewoon door. Met ups en downs natuurlijk, want natuurlijke variatie en schommelingen, zoals veroorzaakt door bijvoorbeeld El Niňo, hebben een sterke invloed op de individuele pieken en dalen over een tijdsschaal van 10 jaar of korter. Sceptici wijzen graag op korte termijn fluctuaties die tegen de lange termijn trend ingaan. Het grote plaatje delft wederom het onderspit. En dat terwijl in de meest complete temperatuurreconstructies de temperatuur ook de afgelopen 10 jaar “gewoon” een stijgende trend vertoont.
Volgens Visscher moeten we ons op andere problemen richten dan klimaatverandering. Ten onrechte presenteert hij dat als een of-of situatie (een zogenaamd “vals dilemma”). Problemen als armoede, ziekte, voedselvoorziening e.d. zullen door klimaatverandering waarschijnlijk verergerd worden, omdat de meest verstrekkende gevolgen juist in Tropische (en dus arme) gebieden zullen plaatsvinden. Ik ben geen voorstander van dweilen met de kraan open: Naast aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie) is ook het terugdringen van broeikasgasemissies (mitigatie) noodzakelijk.
De mens kan tijdig van koers veranderen, zoals Visscher schrijft. Of ze dat ook doet is de vraag. Het punt is namelijk dat het klimaatsysteem, met de grote warmteopslag in de oceanen, slechts traag reageert op veranderingen in emissies. Ook zijn de CO2 concentraties in de atmosfeer slechts heel langzaam te verlagen. Dat betekent dat onze handelingen nu, het klimaat pas over 30-40 jaar beïnvloeden. Tijdig handelen betekent dus: Vooruitzien. Ik stel voor om daarbij de inzichten van de wetenschap serieus te nemen, en niet te veel op wishful thinking of halve waarheden af te gaan.
Een verkorte versie van bovenstaand stuk is vandaag als op-ed verschenen in Trouw, in reactie op een essay van Marco Visscher. Marco is freelance journalist, verbonden aan o.a. het duurzaamheidsvriendelijke maandblad Ode. De veel voorkomende ideologische grondslag voor klimaatscepticisme (aversie tegen de “roverheid”) kan hem niet verweten worden. Maar zoals ik al eerder schreef, klimaatscepticisme kent veel verschillende oorzaken en verschijningsvormen. Blijkbaar kan ongebreideld optimisme, evenals pessimisme natuurlijk, mensen ook het zicht op de werkelijkheid ontnemen. De brief in Trouw is mede ondertekend door Bart Strengers van het PBL.
Klimaatverandering 
Het is wel apart dat Marco Visscher zaken als emissiereductie, het overschakelen op hernieuwbare energiebronnen én een gemeenschappelijke aanpak van de uitdaging (Kyoto) dan niet naar voren brengt als voorbeelden van het aanpassingsvermogen en de vindingrijkheid van de mens. Hernieuwbare energie is bij uitstek het domein van de vindingrijkheid!
Ook in het beeld van ‘hysterische alarmisten’ herken ik me niet: mij interesseren de feiten en de wetenschappelijke begripsvorming. Of men hiervan ‘in paniek’ raakt of niet, dat lijkt me meer een ‘emo reactie’, zoals dat heet.
Toch lijkt ’t er op dat de meest mensen voornamelijk ‘emo’ reageren: óf in blinde paniek en ondergangspessimisme vervallen, óf juist in blinde ontkennning: het gebeurt allemaal niet, we worden bedrogen!
Die twee schijnbaar tegenovergestelde ‘emo’ reacties hebben iets gemeenschappelijks: je hoeft niets te doen!
Zowel blinde paniek en ‘het is allemaal toch al te laat, de mens is slecht en de wereld is tot ondergang gedoemd’ als het tegenovergestelde: ‘het gebeurt allemaal niet, we worden belazerd’ ontslaat je van iedere verantwoordelijkheid.
Een invulling van het door Marco Visscher verkondigde optimisme zou juist zijn:
– laten we optimistisch zijn over de mogelijkheden van hernieuwbare en low-carbon energie en andere milieuvriendelijke technologie;
– optimistisch over introductie van energiebesparende maatregelen;
– optimistisch investeren in vindingrijkheid in de vorm van: zonne-energie, wind, water, geo, biomassa, algen, kernfusie, laser induced fusion, artificiële fotosynthese, thorium molten salt reactors, carbon capture and storage, high-voltage DC, etc.
– aanpassingen stimuleren door dijken, kanalisatie en dammen te bouwen, ook in de derde wereld;
– vindingrijk en maximaal aanpassingsbereid door meer gedistribueerd en lokaal opgewekte energie;
– ons aanpassen aan een wereld die uit miljoenen interconnecties tussen mens en natuur bestaat;
en ga maar door.
Niks doen en afwachten (‘business as usual’), lijkt mij een vreemde invulling van optimisme en vindingrijkheid.
LikeLike
Goed punt Bob. Het is inderdaad volstrekt onlogisch om alleen over het menselijk aanpassingsvermogen optimistisch te zijn en niet over de menselijke innovatiekracht en vastberadenheid om daarmee emissies te verlagen.
LikeLike
Uitstekend stuk en uitstekend eerste reactie.
Naast dat dit inderdaad een vals dilemma is, is het ook nog eens zo dat de meeste, zo niet alle globale problemen dezelfde bron hebben en dus een diepgaande en holistische aanpak vergen. Vissers essay kwam op mij over als: rustig aan, alle tijd nog voor business-as-usual en dan komt alles vanzelf goed.
Maar dingen komen niet vanzelf goed. Er moet eerst aan de bel getrokken worden. Zo begint verandering.
Echter, zo lang niemand het over die achterliggende systematische oorzaak heeft, de mammoet in het porseleinmuseum, zullen we nooit echt verder komen. Kennelijk moeten de problemen eerst nog groter worden voordat het kwartje valt. Nou, we zijn goed op weg, want er verandert bar weinig. Of het moet de permanente recessie zijn, maar dat is geen bewuste keuze. Sorry voor de off-topic.
Enfin, ik wilde Visscher wijzen op de reeds lang geleden ontkrachte misinformatie die hij onbewust met z’n stuk verspreidt, maar ik vond het te veel gehannes om me bij Trouw.nl te registreren. Dus, nogmaals, uitstekend stuk, Bart.
Het zou leuk/interessant zijn als Visscher zich een beetje hier in de discussie wil mengen. Mocht hij meelezen: filmpje over waarom de mythe van Global Cooling een mythe is.
LikeLike
Bob Brand, u heeft gelijk dat investeringen in duurzame energie ook een voorbeeld van zowel ons aanpassingsvermogen als onze vindingrijkheid zijn. Maar ik begrijp niet goed dat mijn pleidooi voor aanpassing en een sterker geloof in onze innovatiekracht een pleidooi om niets te doen zou zijn.
En Bart, hoezo zou ik niet optimistisch zijn over “de menselijke innovatiekracht”? Enkele fragmenten uit mijn essay: “Mensen veroorzaken problemen, maar we veroorzaken ook oplossingen – die overigens zullen leiden tot nieuwe problemen, maar ook weer tot nieuwe oplossingen, want zo gaan die dingen. (…) Wellicht omdat we die menselijke inventiviteit zo onderschatten, blazen we tegenwoordig iedere hindernis onmiddellijk op tot immense proporties. (…) Ik ben een optimist, omdat ik weet dat er iets is dat zich nog minder goed laat voorspellen dan het klimaat: de vindingrijkheid van de mens. (…) Ik bedoel: een geloof en vertrouwen in de mensheid om zich ondanks alle tegenslagen verder te ontwikkelen. De natuur gaat ons ongetwijfeld verrassen, maar ik kan u voorspellen: wij gaan onszelf nog veel meer verrassen.” Volgens mij draai je de zaken nu opeens om, Bart, want jij beweert dat het nog maar “de vraag” is of de mensheid tijdig van koers verandert, terwijl ik daar juist een grenzeloos vertrouwen in heb.
LikeLike
De vindingrijkheid van de mens heeft niet kunnen voorkomen dat in de geschiedenis meerdere malen ‘centra van beschaving’ ten onder zijn gegaan. En onze hersencapaciteit is sindsdien echt niet noemenswaardig toegenomen. Natuurlijk hebben we tegenwoordig veel meer technische mogelijkheden, maar het doen van ingrijpende aanpassingen vraagt om besluiten voor de lange termijn (vgl. de Deltawerken). Maar denken op de lange termijn, daartoe zijn zeer veel mensen (gegeneraliseerd) steeds minder bereid. Vindingrijkheid is een, de (politieke) wil tot daden is twee.
En waarom enkel ‘gokken’ op toekomstige superdweilen, maar intussen de kraan gewoon open laten staan? Ik ben niet zo gecharmeerd van het poneren van schijntegenstellingen à la Lomberg. Het is volgens mij simpelweg een én-én zaak. Nu beginnen met terugdringen van broeikasgassen, en tegelijk daden (op lange termijn) voor het opvangen van gevolgen van klimaatverandering.
Mijn moeder vroeger: “Ruim je eigen rommel op. Denk maar niet dat een tovenaar dat doet”.
LikeLike
Excuses, Lomberg moet natuurlijk Lomborg zijn. Hm, een preview mogelijkheid zou wel handig zijn …
LikeLike
Beste Marco Visscher,
Dank voor je reactie, ik stel het op prijs dat je bij Bart langskomt voor een toelichting en wat discussie! Even concreet n.a.v. je reactie:
Het antwoord op antropogene klimaatverandering wordt doorgaans opgesplitst in twee strategieën:
1. mitigation (terugbrengen uitstoot broeikasgassen & andere antropogene factoren zoals landgebruik, roet, ..);
2. adaptation (aanpassing door bijv. dijkenbouw, migratie, maatregelen tegen ‘heat stress’).
Je pleidooi zou opgevat kunnen worden als: “Vergeet de ‘mitigation’ maar, doe voorlopig niets, en wacht af wat er gaat gebeuren. Als er tóch ernstige klimaatverandering plaatsvindt, doe dan alleen aan ‘adaptation’: pas je aan m.b.v. waterkeringen, migratie naar andere gebieden, en betere air-conditioning en irrigatiesystemen.” Zó las ik het namelijk.
VRAAG: Is dat wat je bedoelde te zeggen? Pleit jij inderdaad voor het achterwege laten van ‘mitigation’, en alléén gaan voor ‘adaptation’?
Overigens is voor allebei de strategieën optimisme én aanpassing en innovatiekracht nodig! In het geval van ‘mitigation’ vooral voor het uitvinden, ontwikkelen en op de markt brengen van hernieuwbare of low-carbon energievormen, en bijv. aanpassingen qua landbouwmethoden. Wellicht óók aanpassing aan een maatschappij waar de kosten van diensten en goederen voor een aanzienlijk deel bepaald worden door… de ‘carbon footprint’!
In het geval van ‘adaptation’ spreek je per definitie over aanpassing, maar ook over innovatie. Innovatie bijv. door betere weg- en waterbouwmethoden, ‘drijvende huizenbouw’, verplaatsing van bevolkingsgroepen naar andere gebieden… en dus óók over aanpassingsbereidheid, want wie gaat de volksverhuizingen tolereren en betalen? Waar wordt de rekening neergelegd? Moeten de grootste CO2 uitstoters de kosten van een volksverhuizing uit Oost-Afrika of Pakistan gaan betalen?
Nog even dit: alléén ‘adaptation’ doen heeft ENORME gevolgen voor ecologie en natuur.
We kunnen (misschien) wel 5 miljard airco’s uitrollen om de mens ‘cool’ te houden, maar we kunnen NIET elke kaketoe, gevlekte rups, ijsbeer, walrus, giraffe of blauwvintonijn voorzien van airco of ‘aanpassen’ aan +2.4°C of +4.8°C. Bij volledig achterwege laten van ‘mitigation’ is die +4.8°C trouwens een lage schatting – bij ‘business as usual’ qua uitstoot gaan we snel over de 1000 ppm CO2 heen. Het kan dan ook 2 * 4.5°C = +9.0°C worden (bovenkant range IPCC 2007).
De paleontologie en biologie leert dat +4.8 °C (in korte tijd!) altijd een ‘mass extinction’ inhoudt – als je mij niet gelooft kan ik je werkelijk van bergen referenties voorzien.
Even terug naar bovenstaande dikgedrukte vraag – wil je die voor mij beantwoorden? Dan weten we in ieder geval of ik je essay wel goed begrijp. 🙂
Dank & Groet,
Bob
LikeLike
Hi Marco,
Leuk dat je je in de discussie mengt. Mijn comment was bedoeld als korte echo/samenvatting van Bob’s. Het woord innovatie bedoel ik in deze context als innovatie van low-carbon technologieen (dat had ik er inderdaad wel even bij mogen vertellen). Met mijn comment doel op jouw woorden waaruit blijkt dat jij adaptatie als oplossing ziet en mitigatie niet of nauwelijks (dat laat je in het midden) nodig acht:
Hier spreekt duidelijk uit dat a) emissiereductie niet nodig is, omdat ons aanpassingvermogen onbegrensd is en b) het probleem (als het dan nog een probleem is, maar dat is het niet zeggen de sceptici) “vanzelf” opgelost gaat worden als de mensheid straks rijker is.
Geen van beiden is correct, zoals ik heb pogen aan te geven.
LikeLike
@marco visscher
Sorry, maar je essay straalt voor mij iets geheel anders uit dan: “.. mijn pleidooi voor aanpassing en een sterker geloof in onze innovatiekracht .. “. Aan het einde van je verhaal resteert bij mij de indruk dat we nu niets moeten doen want dat het in de toekomst automatisch opgelost zal worden. Zo’n stuk leidt tot inertie.
Ik zie een persoon die eerst “Steun” verleent aan milieuactivisten en vervolgens in “Twijfel” geraakt en zich dan gaat storen aan zowel activisten als sceptici. Duidelijk is dat de niet aflatende stroom aanvallen, verdachtmakingen en mistproducties door de sceptici gewerkt hebben. De wetenschappers en het wetenschappelijke verhaal worden door jou op een hoop geveegd met milieu-activisten.
Zo’n zin als “Aan alarmisten als Pier Vellinga … om vervolgens net zo hard te speculeren over apocalyptische visioenen vol stijgende zeespiegels..” is ronduit kletskoek en stemmingmakerij. Het enige wat Vellinga doet is de huidige wetenschappelijke waarheid vertellen. Als het op deze wijze zo doorgaat, zal de zeespiegel met meters stijgen voorbij 2100. Dat jij deze conclusie niet leuk vindt, betekent niet dat zij vervolgens van allerlei bijvoeglijke naamwoorden voorzien moet worden en dat ze dan minder waar wordt. Bedenk liever een (optimistisch) scenario om het te voorkomen en hoe we er beter mee kunnen leren leven. Of wil je alleen het laatste, zoals Bob je vraagt?
Natuurlijk is de mens vindingrijk, zie de optimistische lijst die Bob in zijn geweldige eerste reactie neergepend heeft. Bob is niet de enige, zie Richard Alley in de video van het programma The Earth’s Operators Manual van Richard Alley: http://video.pbs.org/video/1855661681.
We moeten niet wachten om dat innovatieve vermogen aan te roepen door het idee dat alles goed zal komen, “want wij gaan onszelf nog veel meer verrassen”.
De wetenschap komt met feiten en sommigen roepen vervolgens dat de Apocalyps voor de deur staat en we terug moeten naar het paard+wagen niveau en anderen willen het niet horen en roepen dat de feiten niet kloppen. Ik begrijp dat deze uitersten een bepaalde afkeer opwekken. Besteed je energie niet aan het in twijfel trekken van de wetenschappelijke waarheid, maar doe iets nuttigs met die feiten en de conclusies die je daaruit kunt trekken. Schrijf geen essays die uitnodigen tot inert gedrag. Straal uit dat er veel mogelijk is en dat het verstandig is om er NU mee te beginnen.
LikeLike
er zijn drie zaken die je goed uit elkaar moet houden:
1. de feiten (het verleden)
2. de modelprojecties (de toekomst)
3. de maatregelen ( het heden en de toekomst)
1. De Feiten.
Een feit is een gebeurtenis of omstandigheid waarvan de werkelijkheid vaststaat, ofwel zintuiglijk kan worden waargenomen hetzij instrumenteel gemeten. Het zegt dus iets over het verleden.
2. De Modelprojecties
Een model zegt iets over de toekomst en is dus NOOIT een vaststaand feit. De betrekkelijkheid van modellen wordt goed weergegeven door Gerbrand Komen in: http://wetenschappelijkemodellen.wordpress.com/2011/11/25/klimaatmodellen-onzekerheid-en-vertrouwen/
3. De Maatregelen
Zelfs al zijn we het helemaal eens over punt 1 en punt 2 dan is nog steeds de vraag : wat gaan we er mee doen? DAT is waar m.i. het verhaal van Marco Visscher (met een lange inleiding) vooral over gaat. De Politiek (en dus het publiek; de stemmers) gaan over de eventuele maatregelen en NIET de wetenschap. De KNAW heeft het onlangs nog uitstekend verwoord:
“Het klimaatdebat is dan ook, naast een wetenschappelijk debat, een onvervalst politiek debat. Dat hoort het ook te zijn: de politiek beschouwt zelf de onzekerheden, en neemt mede op basis daarvan zelf beslissingen. De wetenschap kan onderzoek doen en risico’s, kansen en grenzen aangeven, de politiek besluit tot afwachten, licht bijsturen of krachtig ingrijpen.
Een wetenschapper heeft als ieder ander het recht om iets te zeggen over punt 3, maar zijn stem weegt in principe hierin niet zwaarder dan die van Henk ,Ingrid en Marco.
LikeLike
Bart, nog een vraag: waarom hier de kop :
“Optimisme geen reden om natuurwetenschap terzijde te schuiven”
en op e-trouw groen :
“Klimaatscepsis is niet op feiten gebaseerd” ?
De eerste is duidelijk en kan ik onderschrijven, de tweede kop echter kan ik niets mee, lijkt suggestief en wellicht provocerend bedoeld.
LikeLike
Dan hebben wij nog de regelmatig terugkerende uitdrukking:
“dweilen met de kraan open”
Deze valse voorstelling van zaken noem ik misdadig. er wordt hiermee sterk gesuggereerd dat als we nu maar de CO2 kraan dichtdraaien er geen overstromingen, droogtes e.d. meer zijn. Niets is minder waar. Met of zonder klimaatverandering is er dagelijks meer dan ooit genoeg te doen in de wereld.
Niks doen en afwachten (‘business as usual’), is totaal niet aan de orde.
LikeLike
@Vruggink
“Deze valse voorstelling van zaken noem ik misdadig. er wordt hiermee sterk gesuggereerd dat als we nu maar de CO2 kraan dichtdraaien er geen overstromingen, droogtes e.d. meer zijn.”
Bewust verdraaien van andermans woorden is dan wel niet misdadig maar zeker verwerpelijk.
Er staat achter dat dweilen: “Naast aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie) is ook het terugdringen van broeikasgasemissies (mitigatie) noodzakelijk.”
LikeLike
Beste Herman Vruggink,
Ik wacht eigenlijk graag het antwoord van Marco Visscher af, tenslotte loopt het debat primair tussen hem en Bart Verheggen/Bart Strengers (via de kolommen van Trouw), en dat lijkt me prima. Als Marco ook in wil gaan op vragen van reageerders hier, heel graag.
Ik kan mij voorstellen dat hij er eerst ’s over na wil denken. Stof voor een volgend opiniestuk? Kan ook.
De zaken die jij naar voren brengt, hebben er alleen zijdelings mee te maken (en zijn nogal open deuren), en de kreet: “Niks doen en afwachten (‘business as usual’), is totaal niet aan de orde“, is niet aan *jou* om uit te maken. *Ik* heb Marco een heel concrete vraag gesteld (over mitigatie vs. adaptatie) en ik wil heel graag weten hoe HIJ er over denkt!
Ben eerst benieuwd naar Marco’s antwoord op onze vragen. 🙂
Prettige Sinterklaas!
P.S.: de koppen in een krant worden doorgaans door de redactie gemaakt. Heb je als columnist vaak niets over te zeggen…
P.P.S.: zoals Jos zegt, overdrijf niet zo met jouw “misdadig”. Wist je dat een dergelijke beschuldiging in het openbaar strafbaar is (wetb. van strafrecht art. 262 – laster)? Dus neem aub een beetje afstand van het geschreeuw en probéér de hele tekst te lezen, en te begrijpen wat men bedoelt. Zo vreemd is het niet, want ‘attribution’ van natuurrampen (deels) aan AGW (noodzakelijkerwijs met statistische middelen) speelt volop en zal steeds belangrijker gaan worden (verzekeringen, wat is een ‘natuurramp’, wat dekt je verzekering nog, welk risico drukt op de belastingbetaler en wat niet)
LikeLike
Nee, @Jos Hagelaars, ik heb het nog niet eens over adaptatie, ik heb het nog niet eens over aanpassing over mogelijke nadelige gevolgen van klimaatverandering. Ik heb het over de jaarlijks terugkerende gevolgen van extremen van Weer & Klimaat die er altijd geweest zijn en altijd zullen blijven. Met ” dweilen met de kraan open” wordt er gesuggereerd dat er een kraan dicht te draaien is. De waarheid is dat de kraan altijd open zal blijven staan. De discussie die dan over blijft is dan : 1. Kunnen we voorkomen dat de kraan harder gaat druppen? (mitigatie) of 2. Kiezen wij er voor om harder en vaker te moeten dweilen?
Mijn punt is dat gevolgen van de kraan die altijd open staat jaar in jaar uit voorlopig vele malen groter zijn dan de eventuele toename waarvan we :
1. Voorlopig grote onzekerheid hebben over de toename
2. Voorlopig grote onzekerheid hebben of mitigatie wel een kans van slagen heeft.
Ik wijs er alleen nadrukkelijk op dat de uitdagingen van vandaag de dag: Erosie, Ontbossing, Droogte, watermanagement, Kustverdediging , Duurzame landbouw voor mij meer betekenen dan bespiegelingen over de toekomst van de kaketoe, gevlekte rups, ijsbeer, walrus, giraffe of blauwvintonijn in de toekomst.
LikeLike
Ben eerst benieuwd naar Marco’s antwoord op onze vragen. 🙂
Toedeledoki, Herman!
LikeLike
Herman,
Klimaatwetenschap en klimaatbeleid dienen inderdaad gescheiden te houden worden. Dat schreef ik ook in mijn stuk. Jij zegt dat Marco het vnl had over politiek, terwijl hij vele klimaatsceptische beweringen deed over de wetenschap. Wel liepen die twee draden (wetenschap en politiek) een beetje door elkaar heen. Mijn reactie op Marco ging vnl over zijn opmerkingen aan het adres van de wetenschap. Alleen de laatste paragraaf van mijn reactie gaat in op zijn politieke opmerkingen (wat we zouden moeten doen), en dan nog alleen in zoverre hij zich van onlogische redenatie bedient (vals dilemma) en in zoverre hij zijn mening op wetenschappelijk dubieuze argumentatie stoelt (het is toch allemaal overdrijving en doemdenken). Ik heb me m.i. dus zeker gehouden aan de scheidslijn tussen wetenschap en politiek.
Jouw scherpe scheiding tussen 1 en 2 is echter niet geheel terecht. Beiden stoelen op wetenschap en beiden hebben te maken met onzekerheden. Bij toekomstprojecties spelen naast wetenschappelijke onzekerheden ook onzekerheden over toekomstige emissies, en die hebben te maken et (collectief) menselijk handelen. Die zijn dan ook nauwelijks te voorspellen, vandaar dat met scenario’s wordt gewerkt: “Als we zus en zo gaan handelen, wat zijn dan de resulterenede emissies?” Wat men op basis van zulke scenario’s voorspelt is weer helemaal in het gebied van de natuurkunde, en daarmee odnerhevig aan de wetenschappelijke kennis van zaken. Die twee bronnen van onzekerheid (toekomstig menselijk handelen vs natuurkunde) worden vaak door elkaar gehaald.
Tot slot: De titel van dit blog is zoals ik het ook bij Trouw had aangeleverd. De redactie past meestal de titel aan (zoals ook gebeurde bij Marco’s stuk: vergelijk het stuk op zijn site met dat op Trouw). De redactie zet het vaak wat scherper neer. Ik vind mijn zelf gekozen titel ook beter. Blij dat je het met me eens bent.
Jos schreef al hoe ik het dweilen bedoelde: Als je geconfronteerd wodt met een langzaam erger wordende situatie is het alleen aanpassen daaraan (adaptatie), zonder aan de bron van het probleem iets te doen (mitigatie), vergelijkbaar met het dweilen met de kraan open. Het toekomstige probleem wordt er alsmaar groter door. Daar ben ik geen voorstander van. Dat heeft vooral met ethiek te maken, en daarin maakt ieder natuurlijk zijn eigen keuze. Maar liefst wel op basis van solide wetenschappelijke kennis. Dat is de kern van mijn verhaal (en van mijn blog).
LikeLike
In de Volkskrant van 3-12 staat een interview met Mark Lynas naar aanleiding van zijn nieuwe boek “de Mens als God”. Ik proef daarin eenzelfde afkeer van uitersten als bij Marco Visscher, hoewel het in het Lynas-interview voornamelijk over het “groene pessimisme” gaat. Zijn stelling is: “Wij zijn de natuur gewoon de baas, dus komt het er vooral op aan onszelf in toom te houden”.
In het interview ontbreken echter sceptische klimaatwetenschappelijke uitspraken. De enige uitspraak op het wetenschappelijke terrein is: “Ten eerste denk ik dat de gevoeligheid van het klimaat voor CO2 toch wat lager ligt dan we lang meenden. Maar dat is een gevoel, geen echte wetenschap”.
Enkele citaten uit het interview over het ‘groene pessimisme’, voor degenen die de Volkskrant niet hebben:
– “Het punt is dat de milieubeweging de aarde ziet als een immense macht, een god haast, die we niet moeten tarten. Dat is flauwekul. Dit is het antropoceen, de mens is in veel opzichten machtiger dan de aarde”.
– “De (Duitse) Groenen hebben geen echte oplossingen. Ze zijn bang voor technologie in het algemeen; zie de weerzin tegen kernenergie. Of tegen geo-engineering, sleutelen aan het klimaat, terwijl je dat volgens mij beter slim kunt doen dan dom, zoals het verstoken van fossiele brandstoffen doen”.
– “Wat mij irriteert, is het vage verlangen naar een natuurlijk pre-industrieel bestaan – een illusie overigens – dat daaronder ligt. Groei is gewoon fout, en dat gaat zover dat de derde wereld eigenlijk maar niet moet groeien”.
– “.. kernenergie is in mijn ogen onontkoombaar. Het levert ons de schone energie die cruciaal is om de opwarming te beteugelen. En de risico’s worden wat mij betreft overdreven, al helemaal als er nieuwe reactorconcepten op basis van thorium worden gebruikt.”
– “Waar de alarmisten, en de sceptici trouwens net zo goed, geen oog voor hebben, is hoe slim de mensen eigenlijk zijn, en hoe flexibel ons marktkapitalisme. Schaarste leidt vanzelf naar de alternatieven. En die zijn vaak nu al helder. We moeten gewoon aanpakken.”
Vooral die laatste quote sluit goed aan bij het gevoel dat Visscher uitstraalt. Lynas zegt er echter duidelijk achteraan dat we moeten aanpakken.
Het “onszelf in toom houden” zal, denk ik, niet meevallen, het klimaatprobleem gaat over generaties en landsgrenzen heen en naast inventiviteit is egoïsme eveneens een menselijke kwaliteit.
Ik ben benieuwd wat Marco Visscher van het Lynas-interview vindt, hopelijk komt hij hier nog terug op deze zaken en de eerdere vragen.
LikeLike
Bedankt voor het stukje.
Ik was ook van plan wat duiding te geven bij Visscher’s stukje maar je bent me voor. Hoewel ik me in de grote lijnen wel kan vinden in de teneur van de op-ed, zitten er in het stukje toch wel storende onnauwkeurigheden en inconsistenties die door Bart uitstekend benoemd en geduid worden.
LikeLike
Hans Labohm heeft op onze op-ed gereageerd op DDS: http://www.dagelijksestandaard.nl/2011/12/de-arrogantie-van-de-aanhangers-van-de-menselijke-broeikashypothese
Vrij voorspelbaar, inclusief persoonlijke aanvallen, die hij zo netjes formuleert dat het voor argeloze omstanders of ideologische medestrijders nauwelijks opvalt. Het woord ‘climategate’ gevolgd door beschuldigingen aan het adres van de wetenschap, waar hij zichzelf echter continue schuldig aan maakt (‘cherry-picking’, ‘spindoctoring’ en ‘scare-mongering’), zijn afdoende om zichzelf en anderen van hun gelijk te overtuigen.
LikeLike
Visscher is me royalties schuldig. De kreet ‘nieuwe priesterkaste’ is van mij en betreft de bankiers…
DDS is volstrekt marginaal. Het is heel goed dat Labohm daar zo’n beetje omheind is.
LikeLike