De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt. Dat is keer op keer aangetoond op basis van enquêtes en literatuuranalyses. In een artikel dat vandaag in het tijdschrift Environmental Research Letters verschijnt, wordt een overzicht gegeven van deze verschillende studies, die op basis van verschillende methoden tot een zeer vergelijkbare conclusie komen. Hieruit blijkt de robuustheid van de wetenschappelijke consensus over klimaatverandering.
Uit deze meta-studie blijkt ook dat de mate van overeenstemming dat de huidige opwarming door mensen is veroorzaakt het grootst is onder onderzoekers met de meeste expertise en/of de meeste publicaties in de klimaatwetenschap. Dat verklaart tegelijkertijd waarom literatuuranalyses, waarbij abstracts van wetenschappelijke artikelen worden beoordeeld op een eventueel standpunt over de oorzaak van klimaatverandering, over het algemeen een hogere mate van consensus vinden dan enquêtes. Immers, ervaren wetenschappers die veel hebben gepubliceerd over klimaatverandering hebben in het algemeen een goed begrip van de oorzaken van de opwarming, en zij hebben vaak meer artikelen gepubliceerd dan hun ‘sceptische’ collega’s.
Figuur: Mate van consensus over door mensen veroorzaakte klimaatverandering versus expertise in klimaatwetenschap. Zwarte cirkels zijn data op basis van studies van de afgelopen 10 jaar. Groene lijn is een fit door deze data.
De aanleiding voor dit review artikel was een specifiek commentaar van Richard Tol op het artikel van John Cook uit 2013. Cook vond een 97% consensus over de menselijke oorzaak van de huidige opwarming in de wetenschappelijke literatuur over klimaatverandering. Dat artikel is verguisd en geprezen. Tol betoogde dat Cook’s studie een ‘outlier’ is. Hij kwam tot die conclusie door een sterk vertekend beeld te geven van andere onderzoeken – waaronder de enquête die ik een aantal jaar geleden namens het PBL heb uitgevoerd. De auteurs van andere ‘consensus-studies’ waren evenmin te spreken over de misleidende weergave van Richard Tol van hun werk. Zodoende is het brede auteursteam ontstaan voor de huidige meta-analyse, waaruit blijkt dat Cook’s literatuuranalyse prima past binnen het spectrum van andere, vergelijkbare studies.
De video hieronder geeft een goed beeld van de context en conclusies van de huidige studie:
Uit enquêtes blijkt dat onder de brede groep wetenschappers die zich met klimaatverandering bezighouden de mate van consensus zo tussen de 83 en 97% ligt (Doran, Anderegg, Verheggen, Rosenberg, Carlton, Bray, Stenhouse, Pew, Lichter, VisionPrize). Als je inzoomt op de subgroep van de meest actief publicerende klimaatwetenschappers vind je een consensus van 97% (Doran, Anderegg). Uit analyses van de literatuur blijkt eveneens een mate van consensus van 97% (Cook) of zelfs 100% (Oreskes). De kracht van een literatuuranalyse ligt in het feit dat daarmee het primaire forum van de wetenschappelijke bewijsvoering en argumentatie wordt onderzocht. De kracht van een enquête is dat daarmee specifieker kan worden onderzocht waar nu precies overeenstemming over is. Dat laatste aspect – waar is nu precies overeenstemming over en hoe verhoudt zich dat tot het IPCC rapport- hebben we in ons ES&T artikel over de PBL enquête uitgediept.
Uit de vele –ongefundeerde- kritieken op consensus studies blijkt dat dit nog steeds een hot issue is in het publieke debat, ondanks het feit dat studie na studie het beeld bevestigt dat er brede overeenstemming is onder wetenschappers over het grote plaatje: het warmt op en dat komt (grotendeels) door de mens. Een substantieel deel van het brede publiek is er dan ook nog steeds over in verwarring, en ook in de politiek, scholen en media wordt klimaatverandering vaak niet conform de wetenschappelijke inzichten weergegeven – al is dat in Nederland niet zo extreem als in bijvoorbeeld de VS.
Natuurlijk is een breed gedragen overeenstemming onder wetenschappers geen bewijs dat een theorie correct is, maar het kan ook niet zomaar als irrelevant terzijde worden geschoven: als de bewijsvoering gestaag sterker wordt en in dezelfde richting blijft wijzen, zal de mening van experts logischerwijze daarnaar convergeren en is een wetenschappelijke consensus het logische gevolg. Doorgaans zal een wetenschappelijke theorie na verloop van tijd hetzij breed geaccepteerd worden, hetzij terzijde worden geschoven als blijkt dat er te veel aan mankeert (bijv. als de theorie strijdig is met een veelheid aan waarnemingen, die beter verklaard worden door een alternatieve theorie). Wel kan het enige tijd duren voordat de wetenschappelijke gemeenschap een theorie breed accepteert, en nog langer voordat het algemene publiek dat doet.
Hoewel wetenschap nooit absolute zekerheid kan bieden, en dat ook nooit zal pretenderen, is het wel de beste methode die we hebben om inzicht te krijgen in complexe systemen en risico’s, zoals die van klimaatverandering. Wie enige waarde aan wetenschap hecht, zou breed gedragen wetenschappelijke opvattingen dus niet zomaar terzijde moeten schuiven, in ieder geval niet zonder daar zeer goede argumenten voor te hebben. Voor een goed functionerende democratische besluitvorming is het belangrijk dat het publiek goed is geïnformeerd over wat er wetenschappelijk bekend is over een maatschappelijk belangrijk thema zoals klimaatverandering.
Links:
Engelstalige versie op “Our Changing Climate”
Column van eerste auteur John Cook op Bulletin of Atomic Scientists
Scientias: Wetenschappers zijn het roerend eens: mens is verantwoordelijk voor opwarming
Klimaatverandering 
Bart, je zegt:
“Hieruit blijkt de robuustheid van de wetenschappelijke consensus over klimaatverandering”
Die conclusie is niet correct, want de studies waarnaar je verwijst hebben betrekking op ‘global warming’ en niet op ‘klimaatverandering’.
LikeLike
Dat is de huidige klimaatverandering dus.
De studies hebben dus betrekking op ‘klimaatverandering’. Welke? De huidige. Je moet een stuk even lezen voordat je wat roept, Bert. Dus ook een beetje verder dan selectief tot het tiende woordje in de eerste zin ofzo.
(normaal reageer ik hier op met de mededeling dat het IPCC vroeger natuurlijk het IPGW heette…).
LikeLike
Bert,
Sinds wanneer is global warming geen klimaatverandering?
LikeLike
Ik denk dat het grootste probleem is dat er bewust twijfel is gezaaid door oliemaatschappijen. Het volgende probleem is duidelijk maken wat er zo erg aan klimaatverandering is, en waarom het urgent is om NU te handelen, wat op zich ook al een lastige opgave is. De effecten van wat wij nu doen, zijn immers decennia later pas merkbaar, en dat blijft zo voor enkele honderdduizenden jaren. Nog steeds kom ik (hoogopgeleide) mensen tegen die het eerste probleem al niet onderkennen. Die hebben teveel berichten gelezen die twijfel zaaiden.
http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/11/06/wat-hield-oliemaatschappij-exxon-onder-de-pet-1556583
LikeLike
Hans, Remko,
‘Klimaatverandering’ is méér dan alleen maar ‘global warming’. De consensusstudies van Cook en Verheggen kijken uitsluitend naar (human induced/anthropogenic) ‘global warming’. IPCC daarentegen kijkt naar ‘klimaatverandering’. Klimaatverandering ALS GEVOLG VAN global warming. Zie daar het verschil.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
De huidige ‘global warming’ IS een klimaatverandering. Volgens de wetenschappelijke consensus wordt deze klimaatverandering voornamelijk door de mens veroorzaakt: ‘human induced/anthropogenic’.
In het zinnetje:
wordt vanzelfsprekend de HUIDIGE klimaatverandering oftewel ‘global warming’ bedoeld. Die laatste term is in de VS iets meer gebruikelijk, maar er wordt precies hetzelfde mee bedoeld.
Het mandaat van het IPCC is:
Het IPCC kijkt dus ook specifiek naar human-induced klimaatverandering:
Klik om toegang te krijgen tot ipcc-principles.pdf
Het IPCC maakt een assessment van het actuele wetenschappelijk onderzoek naar de huidige klimaatverandering, en het onderzoek plaatst de huidige klimaatverandering vanzelfsprekend ook in de context van (niet door de mens veroorzaakte) paleologische klimaatveranderingen. Het is je allemaal al 10-tallen malen eerder uitgelegd op dit blog, met inbegrip van het mandaat van het IPCC.
LikeLike
Klimaatverandering ALS GEVOLG VAN global warming.
Nee Bert, je draait oorzaak en gevolg om. Het klimaat verandert door de verandering in de stralingsbalans, als gevolg van de toegenomen concentratie broeikasgassen. Opwarming is het meest voor de hand liggende gevolg, maar zeker niet het enige.
Hoe dan ook, je zoekt weer eens spijkers op laag water. Zou je die tijd en energie niet beter aan je eigen blog kunnen besteden? Daar staat immers nog steeds een stuk bovenaan dat uitpuilt van de drogredenen, die je in de open discussie op ons blog stuk voor stuk zijn uitgespeld. Als je er prijs op stelt, wil ik ze best nog een keer op een rijtje zetten, zodat je een erratum kan plaatsen. Zeg het maar.
LikeLike
Spijkers op laag water? Nee hoor: vinger op zere plek. De consensusstudie van Cook (zie o.a. tabel 2) betreft slechts één klimaatparameter: mondiale temperatuur (global warming). Andere klimaatparameters – neerslag, droogte, luchtvochtigheid, wind, etc – zijn geen onderdeel van het consensusonderzoek. Uit de consensusstudies kan derhalve niet worden geconcludeerd dat er consensus zou bestaan over klimaatverandering in bredere zin.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Onzin en misleidende beweringen:
“De consensusstudie van Cook (zie o.a. tabel 2) betreft slechts één klimaatparameter: mondiale temperatuur (global warming).”
De literatuuranalyse van Cook is een onderzoek naar de mate van consensus in de wetenschappelijke publicaties over ATTRIBUTIE — de oorzaak van de huidige klimaatverandering (ofwel ‘global warming’). Lees het onderzoek van Cook:
http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/8/2/024024/pdf
In het register waar praktisch alle wetenschappelijke publicaties ter wereld worden opgeslagen (ISI Web of Science), zochten zij naar ALLE publicaties die er gearchiveerd zijn in de categorieën:
— global warming OF
— global climate change
Dit is geen ‘full text search’ maar het zijn vaste categorieën waar alle wetenschappelijke publicaties in opgeslagen worden, die betrekking hebben op de (huidige) klimaatverandering. Het omvat dus OOK de categorie ‘climate change’.
Het is onzin dat het alléén publicaties over ‘temperatuur’ zouden zijn, er staan bijvoorbeeld in die categorieën veel publicaties over de impacts, over de gevolgen en over mogelijke maatregelen.
LikeLike
Ik dacht dat Richard Tol nog wel iets van een swagger zou hebben, maar na dat hele korte stukje wat ik van hem zag, begrijp ik dat het gewoon die malle oom op verjaardagspartijen is. 🙂
En wat leuk, Bert Amesz die kinderachtige woordspelletjes speelt!
LikeLike
Bert,
Misschien had je even de moeite moeten nemen om het hele stuk te lezen. Daar wordt het je namelijk keurig uitgelegd:
De kracht van een literatuuranalyse ligt in het feit dat daarmee het primaire forum van de wetenschappelijke bewijsvoering en argumentatie wordt onderzocht. De kracht van een enquête is dat daarmee specifieker kan worden onderzocht waar nu precies overeenstemming over is. Dat laatste aspect – waar is nu precies overeenstemming over en hoe verhoudt zich dat tot het IPCC rapport – hebben we in ons ES&T artikel over de PBL enquête uitgediept.
Ofwel: Bart maakt zelf al duidelijk dat consensusstudies (zoals alle onderzoeken) natuurlijk hun beperkingen hebben. Daar heeft hij jou helemaal niet voor nodig. En zeker niet nu jij blijkbaar niet door hebt dat dit stuk niet alleen over de consensusstudie van Cook gaat, maar over een overzicht van verschillende studies.
@ Neven,
Ja, het is wel duidelijk dat de anti-mitigatie-activisten in hun achterhoedegevecht niet veel meer hebben dan semantische spelletjes. Wel jammer dat Bert niet reageert op mijn aanbod om het te helpen met een rectificatie voor het stuk op zijn eigen blog.
LikeLike
Bert, zelfs na het lezen van slechts de eerste zin van dit blog wordt duidelijk waar de consensus aan refereert, namelijk:
“De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt.”
Oftewel, attributie. Later verduidelijk ik dat nogmaals door naar “het grote plaatje” te verwijzen. Het lijkt mij uit die context -of zelfs uit alleen de eerste zin van dit blog- dus volledig duidelijk waar er brede overeenstemming over is. Als je dat per se verkeerd wilt begrijpen kan ik daar echter weinig aan doen.
LikeLike
Wilma,
Die lange tijdschalen van CO2 ge-induceerde klimaatverandering zijn inderdaad een groot probleem. In feite maken die het een urgenter issue, de schijn van het tegendeel ten spijt. Het klimaatsyeteem is in die zin een beetje als een groot schip dat van koers moet veranderen omdat het anders tegen een obstakel aanvaart. Vanwege de traagheid (van het schip in deze analogie, of van het klimaatsysteem in het echtje) moet je op tijd beginnen met sturen.
Zie bijv ook deze blog over die lange tijdschalen: https://klimaatverandering.wordpress.com/2016/02/14/de-verreikende-menselijke-invloed-op-het-klimaat/
LikeLike
Bart,
twee vraagopmerktekens n.a.v. de afsluiting van je heldere en informatieve stuk.
“Wie enige waarde aan wetenschap hecht, zou breed gedragen wetenschappelijke opvattingen dus niet zomaar terzijde moeten schuiven, in ieder geval niet zonder daar zeer goede argumenten voor te hebben.”
Is dat niet onnodig voorzichtig gesteld?! Die ‘zeer goede argumenten’ kunnen immers enkel wetenschappelijke argumenten zijn die een beter verklaringspotentieel hebben dan wat de consensus biedt. Er zit voor leken en voor profs toch niets anders op dan de consensus te accepteren!? Leugenaars, querulanten en habituele twijfelzaaiers daargelaten want die doen hun ding ongeacht welke vigerende consensus.
“Voor een goed functionerende democratische besluitvorming is het belangrijk dat het publiek goed is geïnformeerd over wat er wetenschappelijk bekend is over een maatschappelijk belangrijk thema zoals klimaatverandering.”
Is het ‘publiek’ wel relevant? Is het niet eerder zo dat de lopende rechtszaak Urgenda / NL Staat, de lopende rechtszaak tegen Exxon, de hints van de Bank of England, etc. etc. veel belangrijker zijn in de democratische besluitvorming dan wat het publiek vindt!?
LikeLike
G.J. Smeets,
Je vraagt aan Bart of het publiek nog relevant is. Ik kan natuurlijk niet namens Bart antwoorden maar publiek en politiek zorgen ervoor dat wij nu 130 mogen rijden op veel snelwegen. De politiek in de provincie N.Holland heeft besloten dat voor elke nieuwe windmolen 2 oude molens moeten worden gesloopt. De kennis van burgers (publiek), is volgens mij doorslaggevend in een samenleving die iets wil doen aan de antropogene klimaatverandering.
LikeLike
Bart, inderdaad gaat het om ‘attributie’. Maar dan: attributie van wat? Attributie van mondiale opwarming? Of in bredere zin de attributie van klimaatverandering (bijvoorbeeld attributie van extreme weather events). Prima als je met consensusonderzoeken zwaait, maar dan moet je wél duidelijk maken waarop die consensus al dan niet betrekking op heeft. In de eerste zin van je blogstuk rek je die consensus op tot het veelomvattende begrip ‘klimaatverandering’, terwijl in de eerste zin van je recente publicatie meteen duidelijk is waar het om gaat: ‘the consensus that humans are causing recent global warming’. Duidelijk toch?
Voor de goede orde: dat de mens bijdraagt aan global warming staat (ook) voor mij buiten kijf. Merkwaardig is dan dat ik – door het plaatsen bij een kanttekening bij de reikwijdte van de consensus – door Hans wordt weggezet als ‘anti-migratie-activist’.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Het gaat over de attributie van de huidige klimaatverandering.
In de VS wordt het van oudsher meestal ‘global warming’ genoemd (vooral in de meer populaire literatuur, krantenartikelen en dergelijke, waar je leest over ‘AGW’ ofwel ‘Anthropogenic Global Warming’).
“In de eerste zin van je blogstuk rek je die consensus op tot het veelomvattende begrip ‘klimaatverandering’,”
Onzin.
Zo onderzoekt men in de publicatie van Cook et al. (2013) de mate van consensus in alle abstracts van publicaties onder de keywords ‘global warming’ EN/OF ‘global climate change. Het staat heel duidelijk in de publicatie:
Zie onder het kopje ‘Methodology’.
LikeLike
Dat geldt ook voor de conclusies van het IPCC over de attributie van de huidige klimaatverandering:
en:
De consensus over de menselijke invloed betreft dus niet alléén de temperatuurtoename van atmosfeer en oceaan, maar ook de mondiale watercyclus, de afname van sneeuw en ijs, de zeespiegelstijging en de veranderingen in sommige ‘climate extremes’.
Lees vanaf pagina 15:
Klik om toegang te krijgen tot WG1AR5_SPM_FINAL.pdf
LikeLike
Merkwaardig is dan dat ik – door het plaatsen bij een kanttekening bij de reikwijdte van de consensus – door Hans wordt weggezet als ‘anti-migratie-activist’.
Bert, je schreeuwt je anti-mitigatie-activisme al jaren van de daken. Die constatering deed ik dus niet op basis van het kinderachtige semantische spelletje dat je in deze discussie speelt, maar op basis van je “track record”.
We zijn er aan gewend dat we je alles minstens drie, vier keer uit moeten leggen, dus probeer ik nog maar eens duidelijk te maken waarom het een kinderachtig semantisch spelletje is.
1. Dit is een Nederlandstalig stuk op een Nederlandstalig blog en in de Nederlandse taal hebben we het gewoon over klimaatverandering. Er is geen enkele reden om ineens een Engelse term te gebruiken.
2. In het Engels worden “climate change” en “gobal warming” beide gebruikt voor hetzelfde fenomeen: de huidige verandering van het klimaat. De verschillen die jij aan die begrippen toekent zijn door jezelf verzonnen: Amesziaanse hineininterpretierung.
3. Zelfs als je mee zou gaan in die Amesziaanse hineininterpretierung, dan nog is de stijging van de temperatuur van het aardoppervlak ook gewoon klimaatverandering. Jouw redenering is vergelijkbaar met: een teckel is geen hond, want niet alle honden zijn teckels.
Het stuk van Bart is glashelder. Bovendien maakt hij, zoals ik je al eerder uitlegde, ook duidelijk dat consensusstudies natuurlijk hun beperkingen hebben. Wat rest is de constatering die Bart ook al deed: tegen iemand die zo opzichtig zijn best doet om het verkeerd te begrijpen, is geen kruid gewassen.
LikeLike
Lieuwe,
Ik ben het met je eens. Ik denk ook dat de publieke opinie een belangrijke factor is en blijft. Waarschijnlijk speelt die publieke opinie (direct of indirect) ook een rol bij de dingen die Goff Smeets noemt: de zaak tegen Exxon, de Bank of England en (zelfs) de Urgenda-zaak (bijvoorbeeld omdat de uitspraak onder meer op regeringsbeleid was gebaseerd).
LikeLike
“Bert, je schreeuwt je anti-mitigatie-activisme al jaren van de daken”
O ja? Waar dan, Hans? Concreet graag!
LikeLike
Bert Amesz,
Hou in vredesnaam eens op met dat kinderachtige gedoe. Wil je nu werkelijk ontkennen dat je stelselmatig tegen mitigatiebeleid van enige betekenis pleit?
Om je geheugen een handje te helpen: zie bijvoorbeeld je afsluitende tekst van de discussie bij het NRC:
“het is maatschappelijk niet verantwoord om nu al te anticiperen op risico’s” (gevolgd door een absurde verdraaiing van de risico’s zoals het IPCC die schetst, volgens de logica “high risk” = hanteerbaar risico)
“Middels een effectieve en tijdig ingezette adaptatiestrategie zijn landen in staat de risico’s terug te brengen tot acceptabele proporties.” Hier zeg je gewoon letterlijk dat enkel en alleen adaptatie voldoende is en dat mitigatie dus niet nodig is.
“Het economisch afbreukrisico van strenge mitigatie is groot, zeker voor opkomende economieën en ontwikkelingslanden. Dat staat op gespannen voet met economische ontwikkeling, een basisvoorwaarde voor effectieve adaptatie.”
Ja, voor de vorm roep je dan ook nog dat “het geleidelijk uitfaseren van ‘fossiel’” voor de hand ligt, maar dat heeft natuurlijk helemaal niks te maken met mitigatiebeleid dat hout snijdt.
LikeLike
Hans,
Inderdaad: ‘het geleidelijk uitfaseren van ‘fossiel’, te beginnen met het in vele opzichten schadelijke steenkool’, zeg ik in de NRC. Typisch woorden van een anti-migratie-activist, vind je niet? Wellicht heb je betere voorbeelden waarin ik mijn ‘anti-mitigatie-activisme’ van de daken schreeuw? [ik vermoed van niet].
Over ‘global warming’ en ‘climate change’ zegt de EPA het volgende:
Global warming refers to the recent and ongoing rise in global average temperature near Earth’s surface. It is caused mostly by increasing concentrations of greenhouse gases in the atmosphere. Global warming is causing climate patterns to change. However, global warming itself represents only one aspect of climate change.
Climate change refers to any significant change in the measures of climate lasting for an extended period of time. In other words, climate change includes major changes in temperature, precipitation, or wind patterns, among other effects, that occur over several decades or longer.
https://www3.epa.gov/climatechange/basics/
Twee verschillende dingen dus, waarbij ‘global warming’ een oorzaak is van ‘climate change’.
In het ‘Nederlandstalig stuk op een Nederlandstalig blog en in de Nederlandse taal’ zou je kunnen spreken over mondiale opwarming respectievelijk klimaatverandering. Niks mis mee. Waarom dan toch dat gespruttel?
LikeLike
“Typisch woorden van een anti-migratie-activist, vind je niet?”
Inderdaad, dat soort beweringen is gewoon onderdeel van het pseudosceptische standaardrepertoire. Maar ze gaan dan natuurlijk wel altijd vergezeld van een verhaal waarin wordt beweerd dat het allemaal zo’n vaart niet loopt. Precies zoals jij dat doet. Je bestaat het in dat stuk zelfs om, in strijd met alles wat de wetenschap zegt, te beweren dat we het tot 3°C opwarming wel zullen redden met adaptatie alleen. In die context is zo’n bewering een holle frase, omdat je er immers geen enkele consequentie aan verbindt. De enige functie: een schijn van redelijkheid geven aan je anti-mitigatie-activisme. Al weet ik natuurlijk niet of je jezelf daarvan bewust bent.
“Waarom dan toch dat gespruttel?”
Omdat het, zoals al een keer of 3, 4, 5 gezegd, voor iedereen die het wil begrijpen volstrekt duidelijk is wat Bart bedoelt. Daar laat ik het maar bij,
LikeLike
Toch nog even een vraagje over het figuur. Wie zijn nu degenen die onderzocht worden. Zijn het wetenschappers versus algemeen publiek?
Of gaat het om verschillende groepen wetenschappers? Dus klimaatwetenschappers versus wetenschappers die zich met heel andere studies bezig houden?
LikeLike
Ik stel voor om het niet meer te hebben over het specifieke woordgebruik; volgens mij is het stuk evenals het artikel vrij duidelijk waar het om gaat. Als Bert het daar niet mee eens is is dat zijn goed recht en verder kunnen we dan “agree to disagree”, want verdere discussie daarover heeft geen zin.
De discussie op deze draad gaat over de wetenschappelijke consensus in het algemeen en deze studie in het bijzonder.
LikeLike
Goff,
Je vroeg of dit citaat van mij niet onnodig voorzichtig is gesteld:
“Wie enige waarde aan wetenschap hecht, zou breed gedragen wetenschappelijke opvattingen dus niet zomaar terzijde moeten schuiven, in ieder geval niet zonder daar zeer goede argumenten voor te hebben.”
Inderdaad, enige wetenschappelijke terughoudendheid is mij niet vreemd. Je geeft zelf terecht aan dat “die ‘zeer goede argumenten’ enkel wetenschappelijke argumenten [kunnen] zijn die een beter verklaringspotentieel hebben dan wat de consensus biedt.” En de mogelijkheid daarvan moet je natuurlijk wel openhouden, al is het maar wetenschapsfilosofisch. Ik zal niet beweren dat Popper het laatste woord heeft gezegd hierover, maar het voortdurend testen van een theorie aan nieuwe waarnemingen en het kritisch blijven beschouwen of het echt wel de beste verklaring biedt lijken mij belangrijke elementen in de wetenschap. Meestal leidt dat weliswaar tot kleine aanpassingen aan de theorie en niet tot aardverschuivingen, maar toch.
Wat ik hier ook mee wil zeggen: Extraordinary claims require extraordinary evidence. Een claim dat een stabiele en robuuste wetenschappelijke consensus het fallikant mis heeft is nogal extraordinary. Maar als die extraordinary evidence er is, moet die ook vooral aan het licht komen! En dan heb ik genoeg vertrouwen in het wetenschappelijke proces dat als die ‘extraordinary evidence’ gedurende een langere periode de kritiek kan doorstaan en dan robuust blijkt te zijn, dat de wetenschappelijke meningen erover zich navenant zullen aanpassen – en dus logischerwijze tot een nieuwe consensus leiden.
In feite is dit wat er gebeurd is nadat eind 20ste eeuw Arrhenius berekende dat het uitstoten van CO2 het klimaat flink zou doen opwarmen. Dat botste nogal met de gangbare gedachte dat de nietige mens de grote aardprocessen toch niet zou kunnen beinvloeden. Die gangbare gedachte was overigens niet echt wetenschappelijk gestoeld, maar eerder cultureel – een niet onbelangrijk detail. Maar er werd heel wat gebakkeleid voordat het inzicht algemeen geaccepteerd werd binnen de wetenschap dat de mens wel degelijk een verstrekkende invloed kan uitoefenen op het aardse klimaat. Arrhenius maakte natuurlijk ook een voorspelling waarvan het nog vele decennia zou duren voordat die daadwerkelijk geverifieerd konden worden, dus heel raar is het niet dat dat niet meteen klakkeloos werd aangenomen.
Dan zeg je: “Er zit voor leken en voor profs toch niets anders op dan de consensus te accepteren!?”
Dat is mij te kort door de bocht. Hoe meer je van een onderwerp afweet, hoe meer je afgaat op je eigen interpretatie. Hoe minder je van een onderwerp afweet, hoe meer je afgaat op heuristieken zoals wie je denkt te kunnen vertrouwen en wat de expert consensus ergens over is. Als ik wil weten hoe gezond/ongezond iets is kijk ik in eerste instantie wat de WHO en RIVM e.d. daar voer te melden hebben. Dat neem ik niet voor zoete koek aan, maar het is wel ene redelijk uitgangspunt om vanaf daar verder rond te neuzen en m’n gezonde verstand te gebruiken. Zie ook http://climatechangenationalforum.org/quantifying-the-consensus-on-anthropogenic-global-warming-in-the-scientific-literature-by-dr-john-cook-et-al-97-1-agree-that-humans-are-causing-global-warming/#comment-400
Je vraagt ook “Is het ‘publiek’ wel relevant?”
Ja, dat denk ik zeker, maar het antwoord op die vraag hangt sterk af van je vertrouwen in een goed functionerende democratie. Misschien een tikkeltje naief, maar ik denk dat als het electoraat het beperken van verdere opwarming heel belangrijk zou vinden, dat dat in het stemgedrag tot uiting zou komen en dat dat tot andere politieke besluitvorming zou leiden. Rechtszaken kunnen ook helpen om de boel in beweging te krijgen, maar zijn wat mij betreft van secundair (en deels symbolisch) belang.
LikeLike
Het probleem dat sommigen met deze studie hebben is natuurlijk de uitkomst. Al die ervaren experts, die dus een goed begrip van de oorzaken van klimaatverandering hebben, vinden dat de huidige klimaatverandering voornamelijk veroorzaakt wordt door de mens. De zogenaamde klimaatsceptici vinden echter heel wat anders en hun mening valt helemaal bij het begin van de groene pijl aan de linkerkant van de figuur in het blogstuk.
Bij “Low expertise in climate science”.
De aanwijzingen voor de menselijke invloed op de recente klimaatverandering stapelen zich maar op en de mening van de ervaren experts geeft aan dat daar zeker ook een brede overeenstemming over bestaat in de wetenschappelijke wereld. Ik heb de indruk dat in ieder geval bij de beleidsmakers in Nederland de bevindingen van de klimaatwetenschap inmiddels serieus genomen worden. Zo zei bijvoorbeeld minister Kamp onlangs het volgende op de TU Delft:
“… nu in internationaal verband er eigenlijk geen discussie meer over is, wat er gaande is op het punt van klimaat. En dat ook al degenen die besluiten moeten nemen over beleid dat die al lang zover zijn en dat het maar nou enkelen zijn die zeggen dat het allemaal flauwekul is, zoals er ook destijds beweerd werd dat roken helemaal niet ongezond was en dat de aarde plat was.”
https://collegerama.tudelft.nl/Mediasite/Presentation/a240f3f7957e4bba9d7e6cc600fef1ab44/4438931c42ec41529c35756f445380fa1d
Dat is dus precies wat Bart hier schrijft: de breed gedragen wetenschappelijke opvattingen niet terzijde schuiven.
LikeLike
Beste Raymond Horstman,
— “Toch nog even een vraagje over het figuur. Wie zijn nu degenen die onderzocht worden …”
Dit kan je beantwoorden door simpelweg het bovenstaande blogstuk zorgvuldig en in zijn geheel te lezen. Uiteraard kan je ook de nieuwe wetenschappelijke publicatie lezen waar het blogstuk over gaat:
http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/11/4/048002/pdf
— “Zijn het wetenschappers versus algemeen publiek?”
Wetenschappers, en dan wel degenen die actief onderzoek doen naar klimaatverandering en daarover publiceren in de wetenschappelijke literatuur: “… the level of agreement among experts in climate science; that is, scientists publishing peer-reviewed research on climate change.”
Het is op twee manieren onderzocht:
1) door te tellen hoeveel wetenschappelijke publicaties het wel (of juist niet) eens zijn met de consensus dat de huidige klimaat-verandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt.
2) door een enquête te houden onder wetenschappers (die over het klimaat wetenschappelijk publiceren), waar er expliciet naar hun mening gevraagd wordt.
Het eerste telt ARTIKELEN, het tweede telt PERSONEN.
De grafiek laat zien dat naarmate de auteurs van de getelde publicaties (geval 1), dan wel de direct geënquêteerde wetenschappers zelf (geval 2) méér expertise hebben — in de zin dat zij méér over klimaatverandering gepubliceerd hebben in de wetenschappelijke literatuur — zij het vaker eens zijn met de consensus dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen veroorzaakt wordt.
Het is een meta-studie, de datapunten in de grafiek komen uit de resultaten van 13 eerdere onderzoeken die met elkaar vergeleken zijn.
LikeLike
Beste Bob Brand,
Ik ben volledig bijgelicht over het figuur. Had ik ook zelf kunnen bedenken. een beetje blond?
LikeLike
Bart, prima om de discussie maar even te laten rusten. Maar ik wil nog wel even kwijt dat het niet slechts om ‘woordgebruik’ gaat. Zie de definities die o.a. EPA hanteert voor de twee begrippen. Ik ben het eens met de slotzin in je blogstuk (informatie aan het publiek). Daarom vind ik het van belang dat je duidelijk bent waar die consensus (uit de onderzoeken) betrekking op heeft. En dat is nu niet het geval.
LikeLike
Bart,
Mijn opmerking “Er zit voor leken en voor profs toch niets anders op dan de consensus te accepteren!?” is bedoeld als de enig redelijke conclusie wanneer leken en profs geen alternatieve wetenschappelijke verklaring hebben voor een feit of verschijnsel. Precies de strekking van je opmerking “Extraordinary claims require extraordinary evidence”. Overigens en voor alle duidelijkheid: uiteraard bedoel ik niet dat accepteren van consensus een kwestie is van zoete koek slikken maar dat het ’t enige redelijke uitgangspunt is zolang je niet met een alternatief komt. Afijn, ik heb niet de indruk dat we hier een verschil van mening hebben.
Dan de kwestie die ik heb opgeworpen of een klimatologisch goed geïnformeerd publiek wel relevant is. Evenals Hans Custers en Raymond Horstman hierboven beantwoord je de vraag bevestigend. Ik deel jullie… ehh… consensus niet en mijn extraordinary claim is dat het publiek klapvee is. Voor die claim heb ik extraordinary evidence voor je: follow the money. Het publiek gelooft in de opwarming enkel en alleen doordat beleidsmakers bij de Bank of England en het pensioenfonds ABP zeer nerveus zijn over hun olie-gebaseerde investeringen. En daarbij kan minister Kamp (waar Jos Hagelaars hierboven aan refereerde) uiteraard niet achterblijven als hij een praatje op de TU Delft houdt. Dezelfde Kamp die in Balkenende I (2002) Millieubeheer in portefeuille had en geen deuk in het spreekwoordelijke boterpakje liet zien terwijl hij toen al goed geïnformeerd was inzake risico’s van klimaatverandering.
Anders gezegd, niet de klimaatverandering en klimatologische bevindingen zijn voor het publiek en zijn representanten relevant. Relevant is wat het energie-transitioneel schuift.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Het is wel degelijk duidelijk waar de consensus betrekking op heeft:
“De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt.”
Zoals het IPCC concludeert:
Zoals ook de (abstracts van) de publicaties in de categorieën ‘global warming’ EN ‘global climate change’ laten zien:
De 13 studies die door Bart Verheggen en mede-auteurs onderling vergeleken en samengevat zijn, kijken naar de mate van consensus ZOWEL waar het ‘global warming’ als ‘climate change’ betreft. Zie bijvoorbeeld de zoektermen van de studie van Cook et al. (2013), het onderzoek van Bray en Von Storch (2007 en 2010) en van Shwed en Bearman (2010):
“By determining the modularity of citation networks, they concluded, ‘Our results reject the claim of inconclusive science on climate change and identify the emergence of consensus earlier than previously thought’”
De vraagstelling van Bray en Von Storch is bijvoorbeeld:
“Climate change is mostly the result of anthropogenic causes (Yes/No)”
LikeLike
Er zit natuurlijk een vette no-true-scotsman fallacy in: degenen die het niet eens zijn met de consensus zijn per definitie geen echte klimaatwetenschappers.
En klimaatwetenschappers hebben natuurlijk ook geen verstand van enquetes, dat heeft Thomas Fuller ook al meerdere keren uitgelegd.
LikeLike
Beste Hans Erren,
De enquête van Verheggen et al. (2014) is uitgevoerd in overleg met experts uit de sociologie zoals Dr. Spaargaren en de enquête-specialist Marjolein Waldhober.
Eén van de co-auteurs, Dr. Kees Vringer, is wiskundige en specialist in het uitvoeren van enquêtes en opinie-onderzoeken.
De 13 studies van Cook et al, Bray en Von Storch, etc. omvatten onderzoekers die in de peer-reviewed wetenschappelijke literatuur publiceren over klimaatverandering. Daar vallen dus de figuren buiten die alléén een blogje onderhouden — zoals jij — en die nooit iets van wetenschappelijke waarde gepubliceerd hebben.
LikeLike
Goff,
Ik denk dat er een wisselwerking is. Overheden, bedrijven en andere instituties laten zich beïnvloeden door de publieke opinie, maar wat ze doen beïnvloedt die opinie ook weer. Wie leidt en wie volgt zou wel eens een kip-of-ei-kwestie kunnen zijn.
LikeLike
Hans Erren,
Die aantijging (die je wrsch gewoon van Richard Tol overneemt zonder zelf te checken) is pertinent onjuist. De criteria die we in dit overview artikel gebruiken voor expertise zijn vrij helder: onderzoeksgebied en publicaties.
Bijv links in de grafiek, met relatief weinig relevante klimaat-expertise en een relatief lage consensus, staan data voor “economic geologists” en “meteorologists not publishing climate research”, en rechts in de grafiek staan bijv data voor “climatologists who are active publishers on climate change”.
Natuurlijk, het blijft een imperfecte duiding van een complex begrip als expertise, maar het zal voor een onbevooroordeeld persoon toch duidelijk zijn dat dit wel degelijk een relatie heeft met expertise.
Als je darentegen een mooi voorbeeld wilt zien van een cirkelredenering kun je goed bij Richard Tol terecht. In zijn vergelijking van verschillende wetenschappelijke consensus estimates nam hij ook een subgroep op die was samengesteld op basis van het criterium dat ze zich zeer ‘skeptisch’ over klimaatwetenschap hebben uitgelaten. Oftewel, de basis voor het inbegrepen zijn in die subgroep is bijna hetzelfde als wat er daarna bepaald wordt. Een beetje alsof je bij leden van de National Rifle Association gaat vragen hoeveel van hen er voor sterkere gun control zijn. Surprise, surprise, dat zijn er maar heel weinig!
De twitter discussie die ik daar met Richard Tol over had kun je hier nalezen: https://storify.com/BVerheggen/a-discussion-with-richard-tol-about-his-alternativ (waarschuwing: alleen voor klimaat-nerds).
LikeLike
Hans,
ik ben het met jou eens dat “wie leidt en wie volgt” *functioneel* gezien een kip/ei vraagstuk is. En jij zult het met me eens zijn dat *historisch* gezien (evolutietheorie) het ei voorafging aan de kip.
Het ei in de analogie is het geld – het gouden ei.
Tussen haakjes een paar persoonlijke anecdotes in historisch perspectief. In de jaren ’50 vorige eeuw werd bij het jaarlijkse na-oorlogse ‘verbroederingsfeest’ met de Duitsers in de grensstreek waar ik opgroeide gezongen over Het Zwarte Goud [http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/collecties/mijnen]. Ik was toen nog niet echt bij verstand. Later wees mijn mijnwerkende vader me op de dubbele betekenis van het ‘zwart’ van het Zwarte Goud: claustrofobie en stoflongen. In 1969 besloot Kabinet-De Jong om in Maastricht een universitaire medische faculteit in te richten.
De kolen & olie industrie (lees: Exxon) heeft al decennialang weet van de CO2 gerelateerde opwarmingsrisico’s maar omwille van de centen heeft ze dat voor het aandeelhoudende publiek onder de pet gehouden. Die fraude is het publiek inmiddels bekend. Tegelijkertijd werd decennialang het aandeel-loze publiek uitgebreid geïnformeerd (lees: Club van Rome, onder veel meer) over de risico’s van o.m. klimaatverandering. In het stemhokje kreeg dat welhaast geen respons.
Dus Hans, mijn aandachtspunt is dat het goed geïnformeerde publiek niet weet waar het naar kijkt zonder kijktips van gezaghebbende financiële hoofdrolspelers. Bank of England, ABP pensioenfonds.
LikeLike
Goff,
Mijn punt is dat het beleid van (bijvoorbeeld) financiële instellingen niet volledig losstaat van de publieke opinie. Als het publiek helemaal niet geïnteresseerd zou zijn in de risico’s van klimaatverandering, zou immers niemand nerveus worden over fossiele investeringen. Met andere worden: de nervositeit komt voort uit signalen die de financiële hoofdrolspelers oppikken uit de maatschappij.
LikeLike
Hoi Goff,
Je oorspronkelijke bewering was:
Ook in dat geval is de causale keten als volgt: wetenschappelijke consensus over klimaatverandering —> conclusies beleidsmakers Bank of England/ABP —> publiek.
Met andere woorden: het is de wetenschappelijke consensus die de Bank of England, ABP etc. tot hun conclusies over investeringen in fossiele brandstoffen brengt, en die conclusies hebben vervolgens (zeg je zelf) weer invloed op het publiek. Het is een indirecte route, maar aan de basis staat wel de wetenschappelijke consensus.
Ten tweede is het in Europa zeker niet zo dat ‘het’ publiek enkel en alleen ‘gelooft’ in de antropogene klimaatverandering vanwege de beleidsmakers. Het speelt mede een rol — maar het vertrouwen dat het publiek stelt in de wetenschap is nog altijd véél groter dan het vertrouwen in politici/beleidsmakers/bankiers.
Zoals Hans al aangeeft werken beleidsmakers niet in een vacuüm maar (zouden) rekening (moeten) houden met wat er in de maatschappij leeft, althans als het goed is. Op hun beurt hebben de zorgen en opinies van Nederlandse burgers weer invloed op Nederlandse beleidsmakers. Het ABP heeft bijvoorbeeld rekening te houden met risico’s die hun toekomstige gepensioneerden lopen indien het Akkoord van Parijs leidt tot een ‘snelle’ reductie in het gebruik van fossiele brandstoffen.
Ook is ‘het publiek’ vanzelfsprekend geen homogeen geheel, maar bestaat uit heel uiteenlopende groepen onder meer qua waarden, opleidings-niveau, wereldbeeld en politieke oriëntatie.
LikeLike
“Extraordinary claims require extraordinary evidence”.
Je zou ook andersom kunnen redeneren: voor onderzoekers die de ‘consensus’ respecteren, ligt de lat kennelijk lager. En omdat frequente publicisten het meeste profijt hebben van die lager gelegen lat, hecht die groep de meeste waarde aan de ‘consensus’ (zoals uit grafiekje in blogstuk blijkt). Zo wordt de consensusgedachte kunstmatig in het leven gehouden c.q. verder versterkt totdat het verzadigingspunt van 100% is bereikt.
Wat eveneens helpt, is om het begrip ‘consensus’ uit Cook-achtige brede surveys/enquêtes op één hoop te gooien met de ‘consensus’ van het handjevol wetenschappers dat verantwoordelijk is voor het schrijven van IPCC-rapporten. Zo van: Cook heeft gelijk, kijk maar naar IPCC. En: IPCC heeft gelijk, kijk maar naar Cook. Selffulfilling prophecy.
Tip 1: Zorg ervoor dat de ‘consensus’ nooit hoger wordt dan 90%, want anders heb je geen gemeenschappelijke vijand meer. Bovendien zou de indruk gewekt kunnen worden dat de ‘science is settled’. En dat willen we niet.
Tip 2: Als je een meta-analyse wilt uitvoeren over de ‘consensus on consensus’, doe dan een beroep op onafhankelijke deskundigen die niet bij de eerdere onderzoeken betrokken waren. De studie heeft nu een hoog ‘wij van WC-eend’ gehalte en dus bij voorbaat verdacht.
Tip 3: Trek een mistgordijn op. Ga creatief en naar eigen inzicht om met begrippen als ‘mondiale opwarming’ en ‘klimaatverandering’. En dat onder het mom van een goed functionerende democratische besluitvorming en informatie aan het publiek.
LikeLike
Bert Amesz,
“Je zou ook andersom kunnen redeneren: voor onderzoekers die de ‘consensus’ respecteren, ligt de lat kennelijk lager.”
Dat is een interpretatie van jouw kant, en er is geen bewijs voor. De feiten zijn dat de onderzoekers met de meeste expertise — met het grootste aantal wetenschappelijke peer-reviewed publicaties — het meest uitgesproken zijn met hun “Ja” in antwoord op:
Het loopt op tot bijvoorbeeld 97,1% in de studie van Farnsworth & Lichter (2012) en 96,7% in Carlton et al (2015).
Je ongevraagde ‘tips’ geven blijk van JOUW politiek/ideologische strijd:
“Zorg ervoor dat de ‘consensus’ nooit hoger wordt dan 90%, want anders heb je geen gemeenschappelijke vijand meer.”
Het interesseert Bart Verheggen en collega’s geen sikkepit of er een ‘gemeenschappelijke vijand’ is. Wat van belang is, is dat de meta-studie een correct overzicht geeft van de resultaten in de 13 eerdere onderzoeken naar de mate van consensus in de wetenschap.
LikeLike
De laatste reactie van Amesz is weer typisch: selfulfilling prophecy, verdachte studie, kunstmatige consensus en creatief omgaan met begrippen.
Amesz zit inmiddels al geruime tijd in het hoekje der klimaatsceptici, hij denkt bijvoorbeeld dat een “ significant deel – misschien wel meer dan de helft – veroorzaakt is door de natuurlijke achtergrondtrend als gevolg van de trage oceaanrespons” (in de grafiek ligt dat bij “low expertise in climate science”).
De wetenschappelijke wereld denkt daar totaal anders over en dat laat deze studie heel duidelijk zien. De beleidsmakers zoals onlangs minister Kamp (zie link hierboven) en eerder Obama, vergelijken mensen zoals Amesz met personen die denken dat de aarde plat is.
Klimaatsceptici zoals Amesz, die dus wetenschappelijk gezien een erg extreem standpunt innemen, worden bijna door niemand meer serieus genomen is mijn indruk. Wat moet je dan als klimaatscepticus? De boel zwartmaken is blijkbaar het enige wat resteert.
LikeLike
Bert,
Je snijdt een interessant punt aan, alleen is het wel jammer dat je je blijkbaar genoodzaakt voelt om dat te laten vergezellen van dun verholen en ongefundeerde beschuldigingen in de vorm van “tips”. Daarmee loop je het risico dat de discussie van de inhoud afdrijft en weer een ping pong match wordt over wie er stekeligere opmerkingen kan maken. Daar ben ik niet in geinteresseerd en jij hebt er vaak blijk van gegeven het niet op prijs te stellen als anderen dat doen. Wellicht een idee om jezelf er dan ook van te weerhouden. Ik stel voor dat we verder niet op die zogenaamde “tips” ingaan.
Ok, het interessante punt. De stelling ‘extraordinary claims require extraordinary evidence’ heeft inderdaad een theoretische keerzijde, dat beweringen die stroken met de verwachting of basis van wat we ergens over weten minder kritisch bekeken worden dan beweringen die daar haaks op staan. Dat wil overigens niet zeggen dat de eerste type beweringen klakkeloos (dienen te ) worden geaccepteerd.
Als teaching assistant bij het eerstejaars prakticum scheikunde zei ik altijd tegen de studenten: Doe vooral een ‘sanity check’ op je antwoorden. Als je een concentratie berekent van 5000 mol/l dan weet je gewoon dat je ergens een fout hebt gemaakt. Dat wil niet zeggen dat als je 0.005 mol/l vindt dat dat automatisch correct is, maar het eerste antwoord is (in dit extreme geval) wel automatisch incorrect. Dan is het nogal logisch dat je dan je berekeningen van voor na achter napluist. Terwijl als je 0.005 mol/l vindt je na het een keer te checken verder kan gaan. Zeker als op basis van een andere methode je hetzelfde antwoord vindt gaat je vertrouwen in de correctheid van het antwoord toenemen en is hete niet raar dat je het –tentatief- voor waarschijnlijk en ongeveer correct aanneemt.
Dat is iets heel anders dan dat het antwoord van 0.005 mol/l “kunstmatig in stand wordt gehouden”, zoals jij over de consensus positie zegt. Daarbij vergeet je namelijk dat de consensus, evenals de 0.005 mol/l in mijn simplistische analogie, gestoeld is op een veelheid aan evidence. Dat is veel aannemelijker dan de theoretische mogelijkheid dat conclusies waaruit een belangrijke menselijke invloed blijkt minder kritisch bekeken worden en daarom onterecht de boventoon gaan voeren. Daar is, zoals Bob terecht opmerkt, helemaal geen bewijs voor, en het impliceert bovendien dat het wetenschappelijk proces niet zou werken zoals het hoort, dat wetenschappers elkaar en zichzelf een rad voor ogen draaien. In de afwezigheid van enige bewijsvoering daarvoor heeft het tekenen van een complottheorie. Ik kan namelijk ook niet bewijzen dat het niet zo is. Ik kan slechts argumenteren dat het bijzonder onwaarschijnlijk is en dat er een veel waarschijnlijkere interpretatie is, nl dat de consensus een logisch gevolg is van de zich opeenstapelende bewijsvoering.
Zie ook dit artikel (“When is consensus knowledge based? Distinguishing shared knowledge from mere agreement”) http://link.springer.com/article/10.1007/s11229-012-0225-5 en de video die op basis daarvan is gemaakt: https://www.youtube.com/watch?v=HUOMbK1x7MI
LikeLike
Jos, als je mij citeert, knip er dan geen stukken uit zoals bijvoorbeeld het eerste stuk van mijn zin:
“Mijn conclusie is dat van de totale opwarming (ad circa 1,0°) die we de afgelopen 200 jaar hebben gezien… [een significant deel etc]”
Ik had het toen (januari 2013!) over ‘200 jaar’; het blogstuk daarentegen gaat over ‘recent’. Zie je het verschil? Platte aarde, Jos?
LikeLike
@Bert Amesz
Dit gaat niet meer over dit consensus-onderzoek, dus:
https://klimaatverandering.wordpress.com/2015/11/26/open-discussie-winter-2015-2016/#comment-15805
LikeLike
“Je zou ook andersom kunnen redeneren: voor onderzoekers die de ‘consensus’ respecteren, ligt de lat kennelijk lager.”
Nee, je kunt niet andersom reageren, dat is onzin.
Consensus over de verklaring van een specifiek fenomeen of vraagstuk is het resultaat van convergentie in de *historische* loop der bevindingen van de onderzoekers in de desbetreffende (sub)discipline. Het is geen kwestie van ‘respecteren’ en er valt helemaal niks te ‘respecteren’, dat is ’n malle framing. Het enige wat je als onderzoeker kunt doen is genoegen nemen met de consensus zolang je niet met een alternatief met een rijker/krachtiger verklaringspotentieel op de proppen komt. En dat kan alleen maar met extraordinary evidence.
Stellen, zoals Bert Amesz doet, dat onderzoekers die met de consensus genoegen nemen de lat laag hebben liggen is nog grotere nonsens. Niet beschikken over extraordinary evidence is bepaald niet hetzelfde als de lat laag hebben liggen. Toch is dat wat Amesz’ framing impliceert. Opmerkelijk, die volhardendheid in Amesz’ methodologische en wetenschapstheoretische fratsen. Dit is de zoveelste defecte manoeuvre in een lange rij.
LikeLike
Hans, Bob
zoals gezegd, ik ben het helemaal eens met de opm. van Hans dat beleid niet losstaat van de publieke opinie. Maar die relatie is niet symmetrisch: de publieke opinie is de facto ondergeschikt aan beleid bepalende partijen zoals mega-financiële instellingen, volksvertegenwoording, regeringen en rechtsprekende juristen. Het publiek geeft feedback, geen feed-forward. Derhalve luidde mijn vraag aan Bart:
“Is het ‘publiek’ wel relevant? Is het niet eerder zo dat de lopende rechtszaak Urgenda / NL Staat, de lopende rechtszaak tegen Exxon, de hints van de Bank of England, etc. etc. veel belangrijker zijn in de democratische besluitvorming dan wat het publiek vindt!?”
Bob wijst er terecht op dat de wetenschappelijke consensus (en daar gaat het blogstuk over) het referentiepunt is voor beleid bepalende partijen en dat het publiek in de causale keten onderaan bungelt:
“wetenschappelijke consensus over klimaatverandering —> conclusies beleidsmakers Bank of England/ABP —> publiek.”
Verder neem ik neem mijn opmerking terug dat het publiek “enkel en alleen gelooft in de antropogene klimaatverandering vanwege de beleidsmakers.” Dat is onzorgvuldig en onzinnig.
LikeLike
Bart,
Ik bestrijd niet dat er ‘ergens’ wetenschappelijke consensus over bestaat; ik probeer alleen maar helder te krijgen waar die consensus (op basis van surveys/enquêtes) betrekking op heeft. In je blogstuk stel je dat die consensus betrekking heeft op zowel ‘mondiale opwarming’ als ‘klimaatverandering’. Maar dat zijn twee verschillende dingen; zie bijvoorbeeld wat EPA daarover zegt:
“Global warming refers to the recent and ongoing rise in global average temperature near Earth’s surface. It is caused mostly by increasing concentrations of greenhouse gases in the atmosphere. Global warming is causing climate patterns to change. However, global warming itself represents only one aspect of climate change”
“Climate change refers to any significant change in the measures of climate lasting for an extended period of time. In other words, climate change includes major changes in temperature, precipitation, or wind patterns, among other effects, that occur over several decades or longer”
https://www3.epa.gov/climatechange/basics/
Ik heb dit hierboven al eerder aan de orde gesteld, maar geen duidelijk antwoord gekregen. Mijn vragen aan jou zijn:
1. Ben je het eens met het onderscheid dat EPA maakt tussen ‘mondiale opwarming’ enerzijds en ‘klimaatverandering’ anderzijds?
2. Deel je mijn mening dat de conclusies van de door jou aangehaalde consensusstudies (Cook, PBL en de recente meta-study) betrekking hebben op het aspect ‘global warming’?
Mijn ‘tips’ mag je inderdaad terzijde leggen; was een ietwat kriegelige reactie mijnerzijds op onnodige kwalificaties van anderen aan mijn adres, eerder in dit discours.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Op de EPA pagina waar jij je op meent te beroepen, staat:
Let wel, de EPA spreekt daar van klimaatverandering en niet (alleen) van ‘global warming’.
In de rechtermarge geeft de EPA nadere uitleg over wat zij zien als de verschillen en overeenkomsten tussen deze termen. Echter, uit hun uitleg blijkt dat ALS er sprake is van “any significant change in the measures of climate lasting for an extended period of time” DAN is het climate change, zie:
Welnu, de EPA noemt daar zelf ‘temperature’ als zo’n ‘measure’.
Ergo: een ‘major change in temperature … over several decades or longer’ impliceert automatisch een klimaatverandering.
LikeLike
Bert,
De consensus wordt weergeven in de IPCC rapporten.
En natuurlijk kunnen de onderzoeken die hier besproken worden niet de gehele inhoud van die IPCC rapporten behandelen. Dat maakt Bart in het blogstuk duidelijk, dan blijkt ook uit het artikel zelf, en het is je in de discussie ook meermaals gemeld.
Het punt is dat jij een stropop opzet. Je suggereert dat in dit blogstuk, of misschien wel in het artikel zelf, geen aandacht wordt gegeven aan de beperkingen van consensus-onderzoeken. En dat is niet het geval, die beperkingen worden wel degelijk genoemd. En het is en blijft een simpel feit dat opwarming van het oppervlak ook gewoon klimaatverandering is. Zoals een teckel ook een hond is. Zoals het ook een feit is dat in Engelstalige blogstukken en artikelen “climate change” en “global warming” door elkaar worden gebruikt met dezelfde betekenis: de huidige klimaatverandering. Dat ergens op de site van het EPA onderscheid wordt gemaakt tussen die twee doet daar niets aan af.
Jij hebt het recht om daar anders over te denken, wij hebben het recht om te vinden dat je spijkers op laag water zoekt. Daar moeten we het maar bij laten, lijkt me.
LikeLike
Goff Smeets,
Ik vind dat jij wel erg simpel redeneert. De wetenschappelijke ‘consensus’ (surveys/enquêtes) heeft immers uitsluitend betrekking op de recente global warming en nadrukkelijk NIET op de nog te verwachten opwarming en klimaatverandering, de aard & omvang van eventuele risico’s, de afweging daarvan en de eventueel te nemen maatregelen (adaptatie/mitigatie).
Ook ben ik van mening dat jij de betekenis van ‘het publiek’ (en van onze parlementaire democratie?) bagatelliseert. Want het is ‘het publiek’ dat uiteindelijk – direct of indirect – opdraait voor de kosten (en ander ongemak) van de maatregelen. Hetgeen betekent dat volksvertegenwoordiging & regering eventuele maatregelen zorgvuldig moet onderbouwen en daarover verantwoording aflegt aan ‘het publiek’, e.e.a. omkleed met heldere en eerlijke communicatie.
Omdat je Urgenda enkele malen hebt genoemd: zie hier de laatste stand van zaken http://www.nieuwsbank.nl/inp/2016/04/09/J008.htm
LikeLike
Bert,
Ad 1) klimaatverandering en wereldwijde opwarming zijn formeel wetenschappelijk gezien niet synoniem, maar in de praktijk van het publieke debat wel. Ik deel de omschrijving die je geeft grotendeels, al vind ik de formulering “Global warming is causing climate patterns to change” niet heel erg gelukkig. In feite is de opwarming een aspect van klimaatverandering; het laatste is veelomvattender.
Ik zou oorzaak-gevolg zo stellen: verandering in de stralingsbalans -> meer energie blijft in het klimaatsysteem -> dat zorgt dat weerpatronen langzaam veranderen, omdat de kans op bepaald weer toeneemt en dat op andere weer afneemt. -> over langere tijd uit zich dat in een veranderde statistiek van het weer, oftewel het klimaat, waaronder inbegrepen een verhoging van de gemiddelde temperatuur
Ad 2) De meeste studies hanteerden een definitie van consensus waarin gerefereerd werd aan global warming, maar enkelen refereerden aan climate change. Hoe het ook zij, operationeel maakt het denk ik niet veel uit. Alle consensus definities gaan om attributie, oftewel de vraag naar de oorzaak van de recente opwarming dan wel klimaatverandering.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
“De wetenschappelijke ‘consensus’ (surveys/enquêtes) heeft immers uitsluitend betrekking op de recente global warming en nadrukkelijk NIET op de nog te verwachten opwarming en klimaatverandering”
De wetenschappelijke consensus heeft WEL betrekking op de klimaatverandering.
Dat is je inmiddels nu al een keer of 6 uitgelegd. Komisch genoeg snap je dat nog steeds niet. 🙂
Voor de nog te verwachten toekomstige temperatuurstijging, zijn er de door alle landen van de VN goedgekeurde IPCC projecties. Maar dat betreft de toekomst en die is inherent onzeker. De wetenschappelijke consensus die er hier besproken wordt betreft attributie: dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt.
LikeLike
Bart, dank. Ik begrijp het onderscheid dat je maakt tussen de wetenschappelijke definitie en de praktijk van het publieke debat. Wellicht had EPA moeten zeggen dat ‘global warming is causing *other* climate patterns to change’ (luchtdruk, neerslag, circulatie, etc); dan was het duidelijker geweest. Hoe dan ook: ik constateer dat wij op één lijn zitten wat betreft de begrippen global warming en climate change – en hun onderlinge relatie – in zowel het wetenschappelijke als publieke debat.
LikeLike
Hoe dan ook: ik constateer dat wij op één lijn zitten wat betreft de begrippen global warming en climate change – en hun onderlinge relatie – in zowel het wetenschappelijke als publieke debat.
Amesziaanse hineinintepretierung. Bart heeft namelijk helemaal, helemaal niks gezegd over het onderscheid tussen die begrippen in het publieke debat. Overigens heeft het formeel wetenschappelijke onderscheid tussen die twee hier nooit ter discussie gestaan. Zo schreef ik eerder:
Het klimaat verandert door de verandering in de stralingsbalans, als gevolg van de toegenomen concentratie broeikasgassen. Opwarming is het meest voor de hand liggende gevolg, maar zeker niet het enige.
Blijft staan: iedereen die het wil begrijpen snap wat Bart in dit stuk bedoelt met de term “klimaatverandering” en bovendien is het gebruik van die term feitelijk correct.
LikeLike
Beste Bert,
— “Wellicht had EPA moeten zeggen dat ‘global warming is causing *other* climate patterns to change’ (luchtdruk, neerslag, circulatie, etc); dan was het duidelijker geweest.”
Bart zegt echter:
“In feite is de opwarming een aspect van klimaatverandering; het laatste is veelomvattender.”
en:
“… verandering in de stralingsbalans -> meer energie blijft in het klimaatsysteem -> dat zorgt dat weerpatronen langzaam veranderen, omdat de kans op bepaald weer toeneemt en dat op andere weer afneemt. -> over langere tijd uit zich dat in een veranderde statistiek van het weer, oftewel het klimaat, waaronder inbegrepen een verhoging van de gemiddelde temperatuur”
Dus verhoging van de gemiddelde temperatuur is een uiting van een veranderd klimaat (= statistiek van het weer).
Dit verschilt overigens niet substantieel van het EPA, waar zij aangeven dat ANY ‘major change in temperature’ een klimaatverandering inhoudt.
LikeLike
Hans, Bob, sorry hoor, maar ik begrijp jullie opwinding niet. (Ook) Bart vindt dat, formeel wetenschappelijk gezien, de twee begrippen niet synoniem zijn. Maar in de praktijk van het publieke debat wel, voegt Bart er aan toe. Helder, kan ik mee leven. Jullie ook?
Oh ja, Bob: het feit dat je je mening zes keer herhaalt, wil niet zeggen dat je gelijk hebt.
En ben je het met me eens dat de hier bediscussieerde consensus – dus die op basis van surveys/enquêtes – geen betrekking heeft op de aard & omvang van eventuele (klimaat)risico’s, de afweging daarvan en de eventueel te nemen maatregelen (adaptatie/mitigatie)? Dit naar aanleiding van de opmerking van Goff Smeets.
LikeLike
Bert,
Mijn opwinding gaat over het feit dat je nu al vier dagen aan het mekkeren bent over wat woordjes terwijl het, zoals inmiddels een keer of 10 gezegd, voor iedereen die het wil begrijpen volstrekt duidelijk is wat er wordt bedoeld.
(…) formeel wetenschappelijk gezien, de twee begrippen niet synoniem zijn. Maar in de praktijk van het publieke debat wel, voegt Bart er aan toe.
Ja hoor, daar kan ik prima mee leven, zoals ik al een keer of 5 heb uitgelegd. Als het niet vaker is.
LikeLike
Beste Bert,
Sorry hoor, maar het enige dat Bart, Hans, ik (en nu inmiddels ook jij) geconstateerd hebben is dat het bovenstaande blogstuk gewoon voor de volle 100% correct is.
Zoals het EPA zelf zegt, is óók ‘global warming’ in de nauwere betekenis van een ‘recent and ongoing rise in global average temperature’ immers een (ANY) ‘significant change in the measures of climate lasting for an extended period of time’:
http://www3.epa.gov/climatechange/basics/
Dat er global warming plaatsvindt, betekent dan ook automatisch een klimaatverandering. Het is goed dat je dat nu eindelijk toegeeft: “ik constateer dat wij op één lijn zitten” 🙂
Dus, beste Bert, is er geen enkele reden om je zo vreselijk op te winden. Relax, mon!
LikeLike
Mekkeren? Daarmee doe je jezelf te kort, Hans. Want soms zeg je best wel zinnige dingen. Maar nu even niet. Recap van 4 dagen discussie:
– ik open de discussie met: ‘global warming’ en ‘climate change’ is niet hetzelfde:
– Hans en Bob gaan, zoals gebruikelijk, meteen vol op het orgel: is wél hetzelfde, ik zie het verkeerd;
– ik verklaar nader, en verwijs naar EPA-statement;
– maar daar heeft Hans geen boodschap aan;
– ik vraag het nog eens concreet aan Bart;
– die onderschrijft dat de twee begrippen wetenschappelijk gezien inderdaad niet synoniem zijn;
– en bevestigt daarmee mijn eerstgenoemde punt;
– Hans en Bob wringen zich vervolgens in allerlei bochten om toch nog wat chocola van te brouwen van hun eerder ingenomen standpunten.
Inderdaad Hans, de discussie had korter gekund als jullie in het begin hadden gesteld dat ik wellicht een punt had. Maar ja, zoiets past kennelijk niet in jullie repertoire.
LikeLike
De discussie lijkt nu nog voornamelijk te gaan over Bert Amesz en over de precieze betekenis van global warming vis a vis climate change. Geen van beiden vind ik relevante discussie-onderwerpen in de context van dit blog over de wetenschappelijk consensus.
Bert, jouw voorstelling dat ik het met jou eens en met Bob en Hans oneens zou zijn klopt niet.
Volgens mij zijn we het alle vier meer eens dan oneens wat betreft waar de consensus betrekking op heeft en zelfs over de specifieke betekenis van bepaalde woorden, maar wordt er nu voornamelijk gemuggezift en wederzijdse irritatie opgewekt. Ik stel voor dat we daar een punt achter zetten.
LikeLike
Beste Bert Amesz,
Je geeft hierboven alweer een onjuiste voorstelling van zaken:
“– ik open de discussie met: ‘global warming’ en ‘climate change’ is niet hetzelfde:”
Nee, je bewering was een andere. Wat jij bovenaan de discussie beweerde en suggereerde is dat er géén sprake zou zijn van robuustheid van de wetenschappelijke consensus — terwijl het bovenstaande blogstuk helder stelt dat deze consensus betrekking heeft op:
“dat de huidige klimaatverandering voornamelijk door menselijk handelen wordt veroorzaakt.”
Wat je in werkelijkheid beweerde was, ik citeer:
Dat is feitelijk onjuist omdat minstens 5 van de 13 studies in deze meta-analyse EXPLICIET vragen en kijken naar ‘climate change’ i.p.v. (alleen) ‘global warming’. Ook de EPA, waar jij je op probeert te beroepen, maakt duidelijk dat als er een ‘major change in temperature’ is, dit dan uiteraard een ‘climate change’ is.
Verder probeer jij hierboven om Hans en mij iets in de schoenen te schuiven dat wij niet gezegd hebben, namelijk: “… is wél hetzelfde …”
Nee, Bert. Wat Hans en ik vanaf het begin uitgelegd hebben is dat: (a) ALS de mondiaal gemiddelde temperatuur significant verandert, dit EEN (let op het woordje ‘een’) klimaatverandering inhoudt. En (b) hebben we je nu al herhaaldelijk uitgelegd dat in het publieke debat in de VS (en in de populaire literatuur), de term ‘global warming’ meer ingeburgerd is maar staat voor hetzelfde als ‘climate change’.
Hans illustreerde dat aan het begin van de discussie heel adequaat:
— een teckel is een hond
— niet elke hond is een teckel
Als er een teckel overreden wordt, dan is er wel degelijk een hond overreden. Toch zijn honden niet HETZELFDE als teckels. Zo kan je ook aangeven, zoals de EPA doet:
— een mondiale ‘major change in temperature’ is een klimaatverandering;
— niet elke klimaatverandering is een ‘major change in temperature’, er zijn namelijk ook nog andere ‘statistieken van het weer’ zoals bijvoorbeeld de hoeveelheid landijs op aarde, neerslagpatronen etc.
Aan het begin van de discussie zei ik al evenmin dat ‘global warming’ en ‘climate change’ HETZELFDE zijn. Wat ik in werkelijkheid zei is het volgende:
Let op het woordje ‘een’. Net zoals die teckel EEN hond is (met dank aan Hans).
Bert, wat jij bij herhaling doet is de reacties en de inbreng van anderen verdraaien en deze uit de context halen, teneinde een valse voorstelling van hun opvattingen en hun inbreng te geven. Dat heb ik hierboven inmiddels aan de hand van de letterlijke citaten aangetoond. Je doet vervolgens ook nog een curieuze poging om te suggereren dat Bart het oneens zou zijn met Hans en mij.
Zoals Bart al zegt: “Bert, jouw voorstelling dat ik het met jou eens en met Bob en Hans oneens zou zijn klopt niet.”
Verder sluit ik me bij Bart aan, we hebben deze ‘discussie’ inmiddels afdoende gevoerd en kunnen er een punt achter zetten. 🙂
LikeLike
Bob, ik had me al voorgenomen gehoor te geven aan Bart’s suggestie een punt te zetten achter de discussie en te stoppen met verdere muggenzifterij. Daarom ga ik niet meer in op jouw laatste reactie. Over en sluiten.
LikeLike
Pingback: Klimaatverandering-ontkenners: beter hebben ze gelijk
Pingback: OpinieZ Reactie op artikel Robert Bor over 97%-consensus klimaatwetenschappers
Pingback: De aarde warmt op door de mens. Dat is overvloedig aangetoond, en derhalve is er binnen de klimaatwetenschap brede consensus over. - Sargasso
Pingback: Is 97% van de wetenschappers het eens dat klimaatverandering door de mens komt? – LekwaalMedia.nl